T.C. İZMİR İL ÖZEL İDARESİ 2007 2009 STRATEJİK PLÂNI İZMİR 2007 1
Milleti idarede prensibimiz, milletin müşterek ve umumî fikir ve eğilimlerine uymaktır. M.KEMAL ATATÜRK 2
ÖNSÖZ Çağımızın en temel özelliği, toplumsal dinamiklerin sürekli bir değişim ve gelişim içerisinde olmasıdır. Değişimin yönetilmesi, her kurum açısından önemsenmesi gereken bir konudur. Bu bakımdan kurumlar sadece mevcudu değil, geleceği de yönetmek durumundadır. Geleceğin yönetilmesi sadece kurum yöneticilerinin nitelikleriyle ilgili değildir, aynı zamanda tüm kurum çalışanlarının kurum süreçlerine gönüllü ve etkin olarak katıldığı bir yönetim kültürünün de oluşmasına bağlıdır. Stratejik plânlama, bu amaca hizmet edecek en önemli yönetim araçlarından birisidir. Stratejik plânlama; Kuruluşların bulunduğu yer ile ulaşmayı arzu ettikleri yer arasındaki yolu ifade eder. Stratejik plânlama; plânlı hizmet verme, belirlenen ulusal, bölgesel politikalara uygun olarak somut iş programlarını bütçelere dayandırma ve uygulamaları izlemede temel araçtır. Stratejik plânlama sürecinde kaynak durumu dikkate alınmakla birlikte, yıllık bütçe ve kaynak taleplerinin stratejik plânı şekillendirmemesi; tam aksine stratejik plânın bütçeyi yönlendirmesi gerekir. Stratejik amaç ve bu amaçların hedef ve faaliyetlerine göre bütçe oluşturulur. Mali disiplini sağlamak, kuruluşların stratejik önceliklerine göre dağıtmak, kaynakların etkin kullanımını ve hesap verme sorumluluğunu geliştirme bakımından stratejik plânlama önem taşımaktadır. Stratejik plân geleceğe yönelik bakış açısıdır. Sonuçların plânlamasıdır. Kaliteli, disiplinli ve sistemli çalışmayı sağlayıp uygulamaları değerlendirme ve denetlemelerde temel oluşturur. Gerek iç, gerekse dış paydaşların etkin katılımıyla hazırlanan bu plân; İl Özel İdaresinin güçlü olduğu alanlar ile iyileştirmeye açık alanlarını, şu an ve gelecekte üreteceği hizmetlere yönelik riskleri ve yararlanabileceği fırsatları analiz etmekte, bunlara yönelik düzeltici ve önleyici programlar geliştirmenin yanı sıra, belirli bir zaman içerisinde ölçülebilir hedeflerini açık hale getirerek, geleceğe yönelik tasarımını da ortaya koymaktadır. Bu Plân, kurum hedeflerinin sadece belirli bir düzeyde tutulmasını değil sürekli geliştirilerek kurum dinamizmini de yansıtmaktadır. Stratejik plânın hazırlanması kadar uygulanma sürecide önemlidir. Uygulama sürecinde İl Özel İdaresinin kendi içinde; İl Genel Meclisi, Encümen ve Birimler arasında koordinasyonun yanı sıra, hizmet alan kurumlar arasında da etkin bir işbirliğinin sağlanması, plân performansını doğrudan etkileyecektir. 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu nun öngördüğü gibi ilimizin kaynaklarının etkin, verimli ve yerinde kullanılması, vatandaşlarımızın ihtiyaçlarının ve makul beklentilerinin karşılanması temel amacımızdır. Hazırlarken üstün özveri ve gayret gösterenlere teşekkür eder ilk defa yapılan bu plânın İdaremize ve İlimize başarı dolu sonuçlar getirmesini dilerim. Oğuz Kağan KÖKSAL İzmir Valisi 3
İÇİNDEKİLER I - STRATEJİK PLAN HAZIRLAMA SÜRECİ VEYÖNTEMİ I -1 Amaç.. 6 I -2 Kapsam.. 6 I -3 Dayanak... 6 I -4 Uygulama... 6 Stratejik Modeli.. 6 İzmir İl Özel İdaresi Stratejik Plan Hazırlama Süreci. 6 II MEVCUT DURUM ANALİZİ II-1 İl Özel İdarenin Tarihçesi 7 II -2 Coğrafya.. 10 II -3 Nüfus 11 II -4 Ekonomik Yapı 14 II -5 İl Özel İdaresi Mevzuatı ve Bu Mevzuat Gereği Görevler.. 21 II -6 İl Özel İdaresi Yetkileri ve İmtiyazları 23 II -7 İzmir İl Özel İdaresinin İl Yönetimi İçindeki Yeri... 24 II -8 İzmir İl Özel İdaresi Teşkilat Şeması... 25 II -9 İzmir İl Özel İdaresi Personel Sayısı ve Nitelikleri.. 26 II -10 İzmir İl Özel İdaresinin Teknolojik Altyapı ve Teknolojiyi Kullanma Düzeyi 28 II -11 İzmir İl Özel İdaresinin Taşınmazları 29 II -12 İzmir İl Özel İdaresinin Faaliyetleri izleme ve Değerlendirme Süreci.. 29 II -13 İzmir İl Özel İdaresinin Gerçekleştirdiği ve Yürütmekte Olduğu Projeler 30 II -14 İzmir İl Özel İdaresinin Yapısında ve Görev Alanında Yapılması Planlanan Değişiklikler 31 II -15 Aynı ya da Benzer Görev Yapan Birimler ve Yetki Çalışmaları 31 II -16 İzmir İl Özel İdaresinin Gelir Kaynakları... 32 III İZMİR İL ÖZEL İDARESİNİN GZFT MATRİSİ III -1 Yöntem 33 III -2 GZFT Analizi.. 33 III -3 İzmir İl Özel İdaresine Girdi Sağlayan Kuruluş ve Birimler.. 42 III -4 Hedef Kitle ve İlgili Tarafların Analizi... 42 III -5 İzmir İl Özel İdaresinin Öncelik Sırasına Göre Paydaşları. 42 III -6 İzmir İl Özel İdaresinin Hizmet Sunduğu Kesimlerden Gelen Görüş ve Şikayetleri Değerlendirme Süreci 54 III -7 İzmir İl Özel İdaresinin Faaliyetlerinin Hizmet Sunduğu Kesimlerdeki Tatmin Düzeylerinin Nasıl Ölçüleceği 55 IV - ÖNERİLER.. 56 V MİSYONUMUZ.. 58 VİZYONUMUZ... 58 VI İZMİR İL ÖZEL İDARESİNİN DEĞER ve İLKELERİ... 58 VII STRATEJİK AMAÇLAR ve HEDEFLER 4
VII-1 Yöntem 59 VII-2 Stratejiler. 59 VIII STRATEJİK AMAÇ, HEDEF VE FAALİYETLER VIII-1 KÖYE YÖNELİK HİZMETLER VIII-1.1 2007 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler. 62 VIII-1.2 2008 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler. 65 VIII-1.3 2009 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler. 68 VIII-2 EĞİTİM VIII-2.1 2007 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler. 71 VIII-2.2 2008 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler. 76 VIII-2.3 2009 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler. 81 VIII-3 SİVİL SAVUNMA VIII-3.1 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler.. 85 VIII-4 EMNİYET VIII-1.1 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler.. 86 VIII-5 SAĞLIK VIII-5.1 2007 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler. 86 VIII-5.2 2008 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler. 92 VIII-5.3 2009 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler. 95 VIII-6 ÇEVRE VE ORMAN VIII-6.1 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler.. 97 VIII-7 TARIM VIII-7.1 2007 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler. 104 VIII-7.2 2008 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler. 114 VIII-7.3 2009 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler. 123 VIII-8 KÜLTÜR - TURİZM VIII-8.1 2007 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler. 132 VIII-8.2 2008 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler. 141 VIII-8.3 2009 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler. 144 VIII-9 İMAR VIII-9.1 2007 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler. 147 VIII-9.2 2008 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler. 148 VIII-9.3 2009 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler. 149 VIII-10 GENÇLİK VE SPOR VIII-10.1 2007 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler. 150 VIII-10.2 2008 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler. 152 VIII-10.3 2009 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler. 153 VIII-11 SOSYAL HİZMETLER VIII-11.1 2007 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler. 155 VIII-11.2 2008 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler. 157 VIII-11.3 2009 Yılı Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler. 159 VIII-12 KURUMSAL YAPININ GELİŞTİRİLMESİ 5
VIII-12.1 Stratejik Amaç Hedef ve Faaliyetler. 162 EKLER -.. 164 AMAÇ İzmir İl Özel İdaresi olarak, kalkınma planları, programları, ilgili mevzuat ve benimsediği temel ilkeler çerçevesinde geleceğe ilişkin misyon ve vizyonunu oluşturmak, stratejik amaçları ve ölçülebilir hedefleri saptamak, performanslarını önceden belirlenmiş olan göstergeler doğrultusunda ölçmek ve bu sürecin izleme ve değerlendirmesini yapmak katılımcı yöntemlerle Stratejik Plânını hazırlamak. KAPSAM Bu plan İzmir İl Özel İdaresinin 2007 2009 yılları arasında yürüteceği faaliyetleri kapsar. DAYANAK İzmir İl Özel İdaresi Stratejik Plânı 10.12.2003 tarihli ve 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu 9 uncu maddesi ile 5302 Sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 31. maddesine dayanılarak hazırlanmıştır. UYGULAMA Stratejik Plan Modeli İzmir İl Özel İdaresinin Stratejik Plânı çalışmalarında DPT tarafından hazırlanan SP Kılavuzunda yer alan model ve yaklaşım esas alınmıştır. İzmir İl Özel İdaresi Stratejik Plan Hazırlama Süreci 16.11.2005 tarihinde İzmir İl Özel İdaresi bünyesinde paydaş kurumların temsil edildiği Stratejik Plân Ekibi oluşturulmuştur. Bu ekip 18 21 Kasım 2005 tarihleri arasında düzenlenen TEBİAT İl Özel İdareleri İçin Uygulamalı Stratejik Plân Hazırlama Seminerine katılmışlardır. Ekip üyeleri seminer sonunda yaptıkları toplantıda İzmir İl Özel İdaresinin Paydaş Kurumlarının da İl Özel İdaresinin faaliyet alanları kapsamında stratejik plânlarını hazırlamaları amacıyla her paydaş kurumun bünyesinde stratejik plan ekiplerinin kurulmasına karar verilmiştir. Böylece İzmir İl Özel İdaresinin Stratejik Plânı, İzmir İl Özel İdaresi ve paydaş kurumların yönetici ve çalışanlarının katılımıyla hazırlanması ve böylece katılımcı ve aynı zamanda kurumlar arasında ortak plânlama anlayışının oluşması amaçlanmıştır. Paydaş kurumlarda oluşturulan Stratejik Plân Ekiplerine İl Milli Eğitim Müdürlüğü Toplam Kalite 6
Yönetimi İl Formatörü ve İzmir İl Özel İdaresi Stratejik Plan Hazırlama üyesi tarafından DPT nin hazırladığı SP Kılavuzu kapsamında paylaşım toplantısı yapılmıştır. İzmir İl Özel İdaresinin Stratejik Plânının hazırlanması sürecine tüm kurum çalışanların katılımlarının sağlanması amacıyla konuyla ilgili İl Milli Eğitim Müdürlüğü ile işbirliği sağlanarak İzmir İl Özel İdaresi yönetici ve çalışanlarına bilgilendirme toplantıları ve hizmet içi eğitim çalışması yapılmış, İzmir İl Özel İdaresi bünyesinde de Stratejik Plân Ekibi oluşturulmuştur. Planlamanın her sürecinde katılımcılık ve ekip çalışması temel ilke olarak görülerek, öğrenen organizasyon anlayışının gerçekleştirilmesine çalışılmıştır. DPT tarafından hazırlanan Stratejik Plân Hazırlama Kılavuzu yaptığımız çalışmalarda temel alınmış, planın hazırlanma sürecinde kurum dışı herhangi bir hizmet satın alınmamıştır. Yapılan bu çalışmalar neticesinde hazırlanan İzmir İl Özel İdaresi Stratejik Plan taslağı 06.03.2006 tarihinde İl Genel Meclisi ne sunulmuş olup 09.06.2006 tarihinde kabul edilmiştir. Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin Madde 7-ç) bendi uyarınca; stratejik plan üzerindeki değişiklikler 02.08.2007 tarihinde İl Genel Meclisi nde görüşülerek kabul edilmiş ve 2007-2009 Stratejik Planı yenilenmiştir. DURUM ANALİZİ İzmir İl Özel İdaresi Tarihçesi İl Özel İdarelerine ilişkin ilk resmi belge, 1864 yılında yürürlüğe giren Teşkil-i Vilayet Nizamnamesi dir. Bu tüzük ile Vali nin başkanlığında müslim ve gayrimüslim halk arasından seçilecek kişilerden bir İl Genel Meclisi kurulmuş ve bu Meclise ili ilgilendiren bazı bayındırlık, tarım ve ekonomi konularının tartışılması, görüş ve düşüncelerin belirlenmesi görevi verilmiştir. 1870 yılında ilan edilen İdare-i Umumiye-i Vilayet Nizamnamesi ile İl Genel Meclisinin görev ve yetkileri arttırılmıştır. 1876 yılında ilan edilen Kanun-u Esasi, il yönetiminde yetki genişliği ilkesi benimsenerek daha geniş bir yerel yönetim anlayışı getirilmiştir.1913 tarihli Kanun da bu Anayasaya göre çıkarılmıştır. Kurtuluş Savaşı sırasında, 1921 yılında, Türkiye Büyük Millet Meclisince kabul edilen Teşkilat-ı Esasiye Kanunu ile il genel yönetimi yanında, il özel yönetimi oluşturulmuştur. Üyeleri 2 yıllık süre ve il halkınca seçilen bir başkan tarafından yönetilmekte, Türkiye Büyük Millet Meclisinin ildeki temsilcisi ve il genel yönetiminin başı Valiye, ancak genel yönetim 7
görevleri ile il özel yönetimi görevleri arasında bir çatışma olması durumunda müdahale yetkisi tanınmaktadır. Bu hüküm, aslında günümüzdeki sistemde olmayan daha ileri bir özerklik ve yerel yönetim anlayışını göstermektedir. Bilindiği gibi bu kurallar uygulanamadan 1924 Anayasası hükümleri yürürlüğe girmiştir. 1924 Anayasası ise iller için yine yetki genişliği ve görev ayrımı ilkelerini ve tüzel kişilik statüsünü getirmiş ancak, ayrıntılı hükümlere yer vermemiştir. İllerin Genel İdaresi Geçici Kanunu, İdare-i Umumiye-i Vilayet (İl Genel İdaresi) ve İdare-i Hususiye-i Vilayet (İl Özel İdaresi) başlıkları altında iki kısımdan oluşmaktadır. Kanunun birinci kısmı, 1929 tarihli Vilayet İdaresi Kanunu ile yürürlükten kaldırılmış ve 1949 tarihli ve 5442 Sayılı İl İdaresi Kanunu ile yenileştirilmiştir. Geçici Kanunun İl Özel İdaresine tüzel kişilik (özerklik) tanıyan ikinci kısmı bazı değişikliklerle günümüze kadar gelmiştir. Son olarak, 1987 tarihli ve 3360 Sayılı Kanun ile yeni düzenlemeler getirilmiş ayrıca İdare-i Umumiye-i Vilayet Kanun-u Muvakkati nin adı, İl Özel İdaresi Kanunu olarak değiştirilmiştir. (K:Yerel Yönetimler. Z.T.Karaman) Kamu yönetiminde gerçekleştirilen birçok değişim çabasına karşın, aynı çaba, mahallî idareler alanında, dolayısıyla İl Özel İdareleri konusunda gösterilememiş, bunun sonucunda bu idareler kendilerinden beklenen hizmetleri başarıyla yerine getirecek yeterli kurumsal yapıya kavuşturulamamışlardır. Zaman içerisinde İl Özel İdarelerinin özerk kurumlar olmaktan ziyade eğitim, sağlık, bayındırlık, imar ve diğer mahallî hizmetleri karşılayan ve merkezî idareye tâbi kurumlar oldukları anlayışı hâkim olmuştur. Yapılan ilk düzenlemelerde, İl Özel İdarelerine geniş yetkiler verilmiştir. Bunun temel sebebi, İl Özel İdarelerinin, merkezî idarenin sorumluluğundaki hizmetleri taşrada sunan ara düzey kurumlar olarak görülmeleridir. Ancak, bu görevlerin büyük bölümü daha sonraki süreçte merkezî idareye aktarılmıştır. Diğer taraftan, İl Özel İdareleri, sorumluluklarında bulunan hizmetleri görmek için yeterli kaynaklara da sahip olamamışlardır. GSMH nın mahallî idareler tarafından sarf edilen % 4,4 ünün yaklaşık olarak % 0,4 lük kısmı özel idareler tarafından kullanılmakta, bunun da önemli bir kısmı merkezî idareden aktarılan kaynaklardan oluşmaktadır. Kentleşme ve nüfus artışının neden olduğu yüksek beklentiyi bu kaynaklarla karşılamak ve etkin hizmet sunmak mümkün olamamıştır. Yönetim kapasitesi zayıf ve kurumsal gelişmesi yeterli olmayan İl Özel İdareleri, öz kaynaklarını geliştirmede de başarılı olamamışlardır. 8
Yukarıda belirtilen bu sorunların çözümlenmesi amacıyla ve son dönemlerde dünyada siyasal, ekonomik ve idari alanda yaşanan gelişmelere paralel olarak, Türkiye de sonuçları uzun soluklu olacak reform çalışmalarına tanık olmaktadır. Giriş bölümünde ayrıntılı olarak belirtildiği üzere, yeni kamu yönetimi anlayışı, yönetimde etkinlik ve verimliliği temel almaktadır. Bu çerçevede yapılan geniş kapsamlı çalışmaların sonuçlarından biri olarak 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu yürürlüğe girmiştir. Kamu Yönetimi Reformu çerçevesinde yerel yönetimlere daha fazla yetki ve görev verilmesi hedeflenmekte, böylece yerinden yönetim ilkesi güçlendirilerek, yaşama geçirilmeye çalışılmaktadır. Bu kapsamda hazırlanan Kamu Yönetiminin Temel İlkeleri ve Yeniden Yapılandırılması hakkındaki Kanun Taslağı TBMM gündeminde bulunmaktadır. Bu Kanunun çizdiği temel çerçeve kapsamında yerel yönetimlerin yetki ve görevlerini artıran Kanunların büyük kısmı kanunlaşarak yürürlüğe girmiştir. Bunlar, Büyükşehir Belediyelerine, Belediyelere ve İl Özel İdarelerine yöneliktir. 22 Şubat 2005 tarihinde kabul edilen 5302 Sayılı İl Özel İdaresi Kanunu, İl Özel İdarelerine, il halkının mahalli müşterek nitelikteki ihtiyaçlarının karşılanmasında yeni yetki ve görevler ihdas etmiştir. Kamu yönetiminde yeniden yapılanma, mahallî idarelerde de bir dönüşüm ve değişim gerekliliğini beraberinde getirmektedir. Bu kapsamda, geleneksel kamu yönetimi anlayışının aksine, yerelleşme eğilimleri büyük önem kazanmakta, mahallî idarelerin teşkilât yapıları, görev ve yetkileri, çalışma yöntemleri ve süreçleri ile amaçları da değişimin önemli konularından birisini oluşturmaktadır. Buradan hareketle, kamu yönetimi reformunun önemli bir ayağını oluşturan 5302 Sayılı İl Özel İdaresi Kanunu, kaynakların doğrudan merkez tarafından tahsis edilmesi yerine, yerel nitelikli kamu hizmetlerinin sunumunda hizmetlerden yararlananların memnuniyetini artırmak amacıyla yerel otoritelerin daha fazla söz sahibi olacağı ve bu şekilde kaynakların daha etkin dağılabileceği bir sistem oluşturmaktadır. Yerel yönetim reformu, kamu hizmetlerinin, hizmetten yararlananların ihtiyaçlarına en etkin biçimde cevap verebilmesini amaçlamakta, katılım, etkinlik, saydamlık, hesap verebilme gibi değerleri kamu yönetim sürecinde ön plana çıkarmaya çalışmaktadır. 9
ÇEVRE ANALİZİ COĞRAFYA Konumu Anadolu Yarımadası'nın batısında, Ege kıyılarımızın tam ortasında yer alan ve Türkiye nin 3.büyük kenti olan İzmir ili, Ege kıyı bölgesinin tipik bir örneği gibidir. Kuzeyden Balıkesir, doğudan Manisa, güneyden Aydın illeri ile çevrilen ilin toprakları, 37º 45' ve 39º 15' kuzey enlemleri ile 26º 15' ve 28º 20' doğu boylamları arasında kalır. Yüzölçümü 12.012 km² dir. Yeryüzü Şekilleri Doğu batı doğrultusunda uzanan sıradağlar arasında yer alan çöküntü ovaları ve akarsu ağızlarındaki birikinti ovaları, yeryüzü şekillerinin ana hatlarını meydana getirirler. Kuzeyde Madra Dağları, güneyde Kuşadası Körfezi, batıda Çeşme Yarımadası'nın Tekne Burnu, doğuda ise Aydın, Manisa il sınırları ile çevrilmiş İzmir, batıda kendi adıyla anılan körfezle çevrelenir. Bu körfezi çevreleyen 30 km'lik yay üzerinde gelişen ve bir ova ile bu sahil üzerindeki alçak tepelerde kurulmuş olan İzmir, deniz ikliminin bütün özelliklerini gösterir. İzmir'in coğrafi konumu nedeniyle il sınırları içinde hemen her tarafta benzer iklim özellikleri görülür. Akarsular İzmir ili içinde Ege Bölgesinin önemli akarsularından olan Gediz in aşağı çığırı ile Küçükmenderes ve Bakırçay akış gösterir. Diğerleri sel karakterli küçük akarsulardır. Göller İzmir ili içinde büyük bir göle rastlanmaz. Var olanların en önemlileri arasında Gölcük, Belevi Gölü, Çakalboğazı Gölleri ve Karagöl olarak sayılabilir. Bitki Örtüsü Akdeniz ikliminin etkisi altındaki İzmir de bitki örtüsü yönünden maki florası egemen olup Akdeniz bitkilerinin her türü bulunmaktadır. Maki florasına ardıç, pırnal, kermes meşesi, yabani zeytin, çitlembik, sakız, akçakesme, tesbih, katırtırnağı, gibi kuraklığa dayanıklı ağaççıklar girer. Makilik alanlar, denizden 600 m. yüksekliğe kadar çıkmaktadır. Dağlık kesimlerin büyük kısmı ormanlıktır. Orman alanlarının toplam alan içindeki payı %41 olup 431.786 hektardır. Denizden 600 m. yüksekliğe kadar kızılçam, daha yukarılarda karaçam ormanları vardır. Bergama'nın Kozak, Cumaovası'nın Güner, Torbalı'nın Helvacı Köyü çevresinde doğal olarak yetişmiş fıstıkçamı ormanları bulunur. Toprağı elverişli, kuytu ve nemli dere yataklarında çınar, kestane, dişbudak, söğüt, kavak, akçaağaç, 10
karaağaç ve kızılcık gibi yapraklı ağaçlar yayılış gösterir. Palamut meşesi de ilimiz ormanlarının karakteristik ağaçlarından birisidir. İklim İzmir'de genel olarak Akdeniz ikliminin Kıyı Ege alt tipi görülür. Yazları Akdeniz kıyı şeridiyle aynı sıcaklıkta ve kurak, kışları ılık ve Batı Akdeniz'den daha az yağışlıdır. Dağların denize dik uzanması ve ovaların İçbatı Anadolu eşiğine kadar sokulması, deniz etkisinin iç kesimlere kadar yayılmasına olanak vermektedir. İzmir ilinde kar yağışı en ender görülen yağış türüdür. Ancak, ili çevreleyen dağlarda kış aylarında kar örtüsü gözlemlenir. İzmir'de bağıl nem oranı sıcaklığın yüksek, bulutluluğun az olduğu yaz aylarında düşüktür. İzmir'de iklim elemanları içinde en büyük değişkenliği yağış miktarı göstermektedir. Yıllık ortalama yağış miktarı 700 mm olmasına karşın, genel atmosfer dolaşımında görülen değişmelere bağlı olarak bazı yıllarda yağış toplamı 1.000 mm 'ye yaklaşmakta, bazı yıllarda ise 300 mm civarına düşmektedir. NÜFUS Sanayi, ulaşım, tarım, ticaret ve turizm açısından Ege Bölgesinin merkezi konumunda olan İzmir İlinin nüfusu her geçen gün hızla artmakta ve yoğun göç merkezi olma özelliğini korumaktadır. 2000 Yılı Genel Nüfus Sayımı Sonuçlarına Göre; Toplam Nüfus 3.370.866 Şehir Nüfusu 2.732.669 Köy Nüfusu 638.197 Metropol Nüfus 2.273.388 İlin Nüfus Yoğunluğu (kişi / km²) 281 Yıllık Nüfus Artış Hızı %0 22,38 Nüfus büyüklüğü bakımından Türkiye'nin 3. büyük kenti olan İzmir ilinin nüfusu 1927 2000 döneminde sürekli artış göstermiştir. Son 73 yılda Türkiye'nin nüfusu 5 kat artarken, İzmir'in nüfusu 6,3 kat artış göstermiş ve 2000 yılında 3.370.866'ya yükselmiştir. Bu nüfusun 2.732.669'u ( % 81) kentte, 638.197'si ( % 19) ise kırsal kesimde yaşamaktadır. Ancak 23.07.2004 tarihli 25531 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile mahalle statüsü kazanan köyler ve Büyükşehir sınırları içerisinde kalan orman köyleri ve belde belediyeleri ile birlikte şehirde yaşayan nüfus 2.788.847, köyde yaşayan nüfus 582.019 olmuştur. Hem Ege Bölgesi hem de Türkiye değerlerinden yüksek olan ilimizin şehirleşme oranı ve nüfus yoğunluğu bu son düzenlemeyle daha da artmıştır. İlgili Kanunun geçici 2. maddesine göre 50 km içinde kalan orman köyleri 11
ve mahalle statüsü kazanan köylerle birlikte Metropol nüfusu 592.657 kişi artarak 2.273.388'den 2.866.045 kişiye yükselmiştir. inmiştir. Köy sayısında da bir düşüş görülen İzmir İlinde son gelişmelere göre köy sayısı 595 'e İlçe Sayısı : 28 Toplam Nüfus : 3.370.866 Köy Sayısı : 582 Şehir Nüfusu : 2.788.847 Büyükşehir Belediyesi : 1 Köy Nüfusu : 582.019 İlçe Belediyesi : 28 Metropol Nüfus : 2.866.045 İlk Kademe Belediyesi : 60 İzmir İlçelerine Ait Nüfus Göstergeleri (5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanuna göre) İLÇELER Şehir nüfusu Köy nüfusu Toplam Nüfus BALÇOVA 66.877 66.877 BORNOVA 391.418 5.352 396.770 BUCA 308.661 6.752 315.413 ÇİĞLİ 109.979 3.564 113.543 GAZİEMİR 70.035 17.657 87.692 GÜZELBAHÇE 14.924 3.132 18.056 KARŞIYAKA 438.430 334 438.764 KONAK 781.363 946 782.309 NARLIDERE 54.107 54.107 ALİAĞA 38.225 18.967 57.192 BAYINDIR 18.705 28.509 47.214 BERGAMA 52.173 54.363 106.536 BEYDAĞ 5.521 8.626 14.147 ÇEŞME 25.257 12.115 37.372 DİKİLİ 12.552 17.563 30.115 FOÇA 14.604 21.503 36.107 KARABURUN 2.932 10.514 13.446 KEMALPAŞA 32.065 41.049 73.114 KINIK 13.136 18.973 32.109 KİRAZ 10.001 34.909 44.910 M.DERES 21.885 49.336 71.221 MENEMEN 60.124 54.333 114.457 ÖDEMİŞ 61.896 66.363 128.259 SEFERİHİSAR 19.543 15.352 34.895 SELÇUK 25.414 8.180 33.594 TİRE 42.988 34.545 76.900 TORBALI 54.848 40.997 95.845 URLA 41.184 8.085 49.269 TOPLAM 2.788.847 582.019 3.370.866 Bu son değişikliğe göre İzmir nüfusunun % 83'i kentlerde, % 17'u kırsal kesimde yaşamaktadır. Büyükşehir Belediye sınırları içerisinde önceden 9 ilçe yer alırken, son düzenlemeyle bu sayı 19'a çıkmıştır. Büyükşehir'i oluşturan ilçe merkezlerinden en fazla nüfusa sahip ilçe merkezi 781.363 ile Konak, en az nüfusa sahip olan ilçe merkezi 14.924 ile 12
Güzelbahçe'dir. Büyükşehir dışında kalan 9 ilçeden, kent nüfusu en fazla olan Ödemiş, en az olanı Karaburun ilçesidir. İzmir ilçeleri arasında nüfus yoğunluğu en fazla olan ilçe Konak (11.388 kişi), en az olan ilçe Karaburun'dur. 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanuna göre 50 km içinde kalan şehir ve köy nüfusu İLÇELER Şehir nüfusu Köy nüfusu Toplam nüfus ALİAĞA 38225 14046 52271 BAYINDIR 18705 15840 34545 FOÇA 14604 21503 36107 KEMALPAŞA 32065 40878 72943 MENEMEN 60124 54333 114457 MENDERES 21885 49336 71221 SEFERİHİSAR 19543 15352 34895 SELÇUK 25414 1315 26729 TORBALI 54848 40997 95845 URLA 41184 6331 47515 BORNOVA 391418 5352 396770 BUCA 308661 6752 315413 GÜZELBAHÇE 14924 3132 18056 KARŞIYAKA 438430 334 438764 KONAK 781363 946 782309 ÇİĞLİ 109979 3564 113543 BALÇOVA 66877 0 66877 GAZİEMİR 70035 17657 87692 NARLIDERE 54107 0 54107 KARABURUN (Mordoğan) 5986 0 5986 METROPOL NÜFUSU 2568377 297668 2866045 İzmir ilinde çalışan nüfusun ekonomik faaliyet alanlarına göre dağılımı incelendiğinde, tarım kesiminde çalışanların zaman içinde oransal olarak gerilediği, buna karşılık, sanayi ve özellikle de hizmet sektöründe çalışan nüfusun arttığı gözlenir. Tarımda istihdam oranı 1980 yılında % 37,4 iken, 2000 yılında % 28,5'e gerilemiştir. 1980'de % 35,5'lik paya sahip olan hizmet sektörü % 45,5 ile ilk sırayı almaktadır. Çalışan nüfus içinde, sanayi kesiminin aldığı pay ise oransal olarak çok daha az artış sergilemiştir. 1980'de ilde istihdam edilen nüfusun % 20.1 i sanayi sektöründe çalışırken, 2000 yılında bu oran, % 20.6 olarak gerçekleşmiştir. İzmir ilinde okuma ve yazma bilen nüfusun oranı, tüm ülke genelinde olduğu gibi sürekli artmakta olup %91,8 dir. Ancak okur-yazar nüfus içinde kadın ve erkek okur-yazar oranı ülke genelindeki gibidir; erkek nüfusun % 96'sı okur-yazarken, kadın nüfusta bu oran % 87'dir. 13
EKONOMİK YAPI İzmir, Türkiye GSYİH' nın ortalama %8' lik kısmını üretmektedir. İzmir ilinin çok yönlü olan ekonomisi tarım, sanayi, ticaret ve turizme dayanmakta, Gayri safi hasılanın %15'i tarımdan, %15'i ticaretten, %35'i sanayi sektöründen ve %35'i hizmet sektöründen sağlanmaktadır. İmalat sanayinde ise İstanbul ve Kocaeli'nden sonra üçüncü sırada İzmir yer almaktadır. Türkiye'nin en büyük ihracat kapılarından biri olan İzmir; doğal güzellikleri ve tarihi zenginlikleri, kara, demiryolu, hava ve deniz ulaşımı, konaklama tesisleri ve alt yapıları ile turizm sektörü de her geçen gün gelişmektedir. A. TARIM VE HAYVANCILIK Genel Arazi Dağılımı İzmir ili topraklarının(1.201.200 ha) 355.470 hektarı (%29,6) tarım alanlarından, 490.693 hektarı (%40,9) orman ve fundalıklardan, 120.894 hektarı (%10.1) çayır ve meralardan, 23.144 hektarı (%19,5) diğer alanlardan oluşmaktadır. İl Tarım Arazileri Dağılımı İzmir İli Tarım A lanları Kullanım Durumu (2005) Tarıma Elverişli Boş Arazi 4% Nadas Alanı 1% Kavaklık Alanı 1% Zeytin Alanı 24% Narenciye Alanı 1% Tarla Alanı 44% Meyve Alanı 6% Bağ Alanı 6% Sebze Alanı 13% Süs Bitkileri Alanı 0% İzmir in genel arazi varlığının % 29,6 sını tarım arazileri oluşturmakta olup; toplam 355.470 hektar tarım arazisi içerisinde - % 44,0 payla tarla alanları 1.sırayı, - % 24,5 payla Zeytin alanları 2.sırayı, - % 12,7 payla sebze alanları 3.sırayı, - % 6,2 payla bağ alanları 4.sırayı ve - % 6,0 payla meyve alanları 5.sırayı almaktadır. 2000 yılı itibarı ile, toplam 344.236 hektar tarım arazisinin 169.244 hektarı ekilirken, 1.364 hektarı nadasa bırakılmaktadır. 14
Tarım Alanları (hektar) (2000) Toplam Ekilen Nadas Sebze Bahçeleri Meyve ve Zeytin İzmir 344.236 169.244 1.364 43.344 130.284 Türkiye 26.379.067 11.206.726 4.826.996 793.052 2.553.718 Kaynak: Tarımsal Yapı İstatistikleri, DİE, 2000 Sulama Durumu Toplam tarım alanının % 50,7 si sulanan % 49,3 ü sulanmayan alandır. Halk sulamaları ile birlikte toplam tarım alanının % 67,4 ü aktif sulanabilir alandır. (2004 yılı istatistiklerine göre ilimizin aktif sulanabilir alanı 242.014 ha olmasına karşın, ekilişi gerçekleştirilen ürünler üzerinden yapılan değerlendirmeye göre toplam sulanabilir alan 181.754 ha dır.) Bitkisel Üretim Ürün 2005 Yılı Ekiliş Alanı (ha) Üretim (ton) Tarla Bitkileri Buğday 51.078 177.206 Pamuk 43.244 156.907 Tütün 8.687 6.408 Patates 12.391 316.335 Mısır Silajı 23.912 1.154.675 Sebze Karpuz 9.467 352.544 Domates 12.748 589.884 Enginar 984 16.144 Hıyar 4.274 73.240 Biber (salçalık) 3.074 83.051 Meyvecilik Meyve Veren Ağaç Sayısı Üretim (ton) Zeytin 12.033.320 76.520 İncir 1.266.960 36.845 Üzüm (hektar) 22.164 191.836 Mandarin 1.443.336 94.925 Kiraz 1.198.205 34.812 Şeftali 1.371.230 52.513 İlimizin tarımsal üretim değeri içinde en önemli pay bitkisel üretime ait olup bitkisel üretim değerinin dağılımı aşağıdaki gibidir: 15
ÜRÜN GRUPLARI ÜRETİM DEĞERİ (YTL) % Tarla Ürünleri 510.501.813,00 17,25 Sebzeler 604.739.760,00 20,44 Meyveler 598.676.585,00 20,23 Süs Bitkileri (Kesme Çiçekçilik) 92.799.335,00 3,14 Bitkisel Üretim Toplam 1.806.717.493,00 61,06 İlde, hayvancılık sektöründe kullanılmak üzere, toplam 14.335 hektarlık alanda yem bitkileri ekilmektedir. Hayvansal Üretim Ürünler Üretim (ton) 2005 Süt 723.217,10 Et (Sığır) 22.512,00 Et (Koyun+Kuzu) 5.228,10 Et (Keçi+Oğlak) 213,40 Et (Tavuk) 28.461,80 Et (Hindi) 15.448,40 Bal 2.211,70 Yumurta (1.000 adet) 684.491,00 ÜRÜN GRUPLARI ÜRETİM DEĞERİ (YTL) % Et 474.818.178,00 16,05 Süt 373.587.699,00 12,63 Yumurta 95.828.740,00 3,24 Bal+Balmumu 18.883.280,00 0,64 Yapağı+Kıl 771.418,00 0,03 Hayvansal Üretim Toplam 963.889.315,00 32,57 Hayvansal ürünlerinin pazarlanan değeri içinde et(kırmızı ve beyaz), süt ve yumurta pay ile ilk üç sırayı almaktadır. 16
Tarımsal Üretim Değerleri (Cari Fiyatlarla milyon TL) Bitkisel Üretim Değeri Canlı Hayvanlar Üretim Değeri Hayvansal Ürünler Üretim Değeri Toplam Tarımsal Üretim Değeri İzmir 747.838.346 175.951.197 (%15) 235.328.654 (%20) 1.159.118.197 (%65) Ege 2.943.791.090 876.865.651 (%19) 797.048.769 (% 4.617.705.510 (%64) 17) Türkiye 14.920.079.937 6.652.064.612 5.178.206.046 26.750.350.595 (%56) (%25) (%19) Kaynak: Tarımsal Yapı İstatistikleri, DİE, 2000 Toplam Tarımsal Üretim Değeri ÜRÜN GRUPLARI ÜRETİM DEĞERİ (YTL) % Bitkisel Üretim Toplam 1.806.717.493,00 61,06 Hayvansal Üretim Toplam 963.889.315,00 32,57 Su Ürünleri Üretimi Toplam 188.459.604,00 6,37 TOPLAM TARIMSAL ÜRETİM DEĞERİ 2.959.066.412,00 100,00 Kaynak: www.izmirtarim.gov.tr İlde, 2005 yılı toplam tarımsal üretim değeri, 2.959.066.412 YTL dir. Bunun % 61,06 sını bitkisel üretim, % 32,57 sini hayvansal üretim ve % 6,37 sini de su ürünleri üretimi oluşturmaktadır. Bitkisel üretim değeri ile hayvansal üretim değerleri kıyaslandığında bitkisel üretim değerinin payı (%61) dikkat çekmektedir. Ege Bölgesi bitkisel üretim değerinin % 25,4'ünü, canlı hayvanlar üretim değerinin %20,1'ini, hayvansal ürünler üretim değerinin ise % 29,5'ini İzmir karşılamaktadır. İlde, bitkisel üretim değerinin toplam tarımsal üretim değeri içindeki payı hem Ege Bölgesi içindeki orandan hem de Türkiye oranından yüksektir. Hayvansal ürünler üretim değerinin payı da hem bölge hem de ülke paylarından yüksektir. İl, toplam tarımsal üretim değeri sıralamasında ülkemiz genelinde, Konya'dan sonra ikinci sıradadır. SANAYİ İzmir, gelişmiş kara, deniz ve hava yolu ağı, ileri iletişim imkanları, modern altyapı olanaklarına sahip organize sanayi bölgeleri ve Türkiye'nin en büyük yüzölçümüne sahip, en çok üretimin yapıldığı, en fazla döviz girdisini sağlayan ve yabancı firmaların bulunduğu 17
serbest bölgeleriyle Türkiye ekonomisi içerisindeki önemini giderek arttırmaktadır. Sanayide yaratılan katma değerin % 11,7'si İzmir'de yaratılmaktadır. Toplam Türkiye ihracatının yaklaşık %20'sini, ithalatının ise %12'sinin gerçekleştiği İzmir'de sanayi ürünlerinin dış ticaretteki payı her geçen gün artmaktadır. Faal nüfusun %15'i sanayide çalışmaktadır. Gayri safi gelirin ise %35'i sanayi sektöründen sağlanmaktadır. Sanayi özellikle metal eşya, makine ve taşıt araçları, gıda, tütün, dokuma, giyim eşyası, kürk, ayakkabı, deri, kimya, ağaç ürünleri mobilya ve kağıda dayanmaktadır. İzmir ekonomik ve sosyal alanda Türkiye'nin en önemli metropollerinden birisidir. Ülkemizdeki en büyük 500 sanayi kuruluşunun % 10'u; Ege Bölgesi'ndeki sanayi kuruluşlarının yaklaşık yarısı İzmir'de bulunmaktadır. Bunun nedenleri arasında; İzmir in konumu bakımından sahip olduğu avantajlar Kendisinin ve çevresinin zengin tarım potansiyelinin iç ve dış ticaretteki önemli payı Ulaşım olanaklarının olumlu etkileri gerek deniz gerekse hava yolu ile dış pazarlara açılan önemli bir kapı olması Büyük bir Pazar olması sayılabilir. Sanayi kuruluşlarının mekân kullanımında geçmişten günümüze doğru önemli değişmeler yaşanmış, büyük bir bölümü küçük imalathane ve atölyelerden oluşan ilk sanayi kuruluşlarının kuruluş yerleri, eski limana yakın olmaları nedeniyle Pasaport-Konak-Çankaya arasındaki alan olmuştur. İlk sanayi bölgeleri bu çevreden kentin alansal olarak yayılmasına paralel olarak dışarıya doğru taşmış ve Mersinli üzerinden Eski Bornova yolu boyunca bir sanayi aksı oluşturacak şekilde doğuya doğru uzanmıştır. Sanayi kuruluşlarının daha sonraki dönemdeki yayılım alanı ise İzmir-Ankara devlet karayolu ile Kemalpaşa caddesi boyunca Hacılar Kırı, Işıklar ve Pınarbaşı'na doğru olmuştur. İzmir sanayi mekanlarının sonraki yıllarda daha da geliştiği ve kent çevresindeki karayolları boyunca yeni yeni sanayi aksları oluştuğu görülmektedir. Günümüzde sanayi kuruluşları üç aks boyunca uzanım göstermekte ve bu akslar içinde OSB ve serbest bölgeler yer almaktadır. Bunlar; Pınarbaşı-Işıkkent-Kemalpaşa aksı, Çiğli- Menemen aksı ve Karabağlar-Torbalı-Menderes sanayi akslarıdır. Sanayi akslarından birisi olan Pınarbaşı-Işıkkent sanayi aksı, Belevi kent eşiğinin aşılmasıyla Kemalpaşa'ya kadar uzanmakta ve İzmir sanayinin doğu-batı aksını meydana getirmektedir. Bu aks üzerinde sanayi kuruluşlarının yeni yer seçimi alanları Kemalpaşa'da Organize Sanayi Bölgesi ile İzmir-Ankara karayolunun kuzey ve güneyindeki alanlardır. 18
İzmir'deki sanayi akslarından bir diğeri Karşıyaka-Çiğli-Menemen-Aliağa, ya da kuzey sanayi aksıdır. Bu bölgede özellikle Atatürk Organize Sanayi bölgesi, sanayi kuruluşları için önemli bir yoğunlaşma noktasını oluşturmaktadır. Menemen Deri Serbest Bölgesi de bu aks üzerinde bulunmaktadır. İzmir'in diğer sanayi aksı ise güney sanayi aksı olarak da adlandırılan İzmir-Menderes- Torbalı sanayi aksıdır. Bu aks üzerinde özellikle mobilya Sanayii kuruluşları bulunmaktadır. Karabağlar mobilya üretim aksı ile Kısıkköy mobilya sanayi bölgesi bu aksın önemli birer üretim alanlarıdır. Öte yandan yine bu aks üzerinde kurulan Ege Serbest Bölgesi güney sanayi aksına ayrı bir dinamizm kazandırmaktadır. İzmir ilinde 2002 yılında 178 adet teşvik belgesi kapsamında, toplam 776.229 milyar TL değerinde teşvik belgeli yerli yatırımda 8 884 kişilik istihdam yaratılmıştır. 2002 yılında ülke düzeyindeki toplam yabancı sermaye yatırımlarının %12'sini Ege Bölgesi almıştır. Bölgede en fazla yabancı sermaye yatırımına sahip il İzmir'dir. İlde 2002 yılı itibariyle 27 adet teşvik belgesi kapsamında, toplam 112.338 bin $ değerinde yabancı yatırımda 1.717 kişilik istihdam yaratılmıştır. İmalat sanayi kapasite kullanım oranları 2003 yılının 3. döneminde bir önceki yıla göre, tüketim, ara ve yatırım sektörlerinde artış göstermiştir. 2003 yılı 3. dönem kapasite kullanım oranı tüketim sektöründe % 62 olurken, ara mallar sektöründe % 69, yatırım sektöründe ise %58 olarak gerçekleşmiştir. ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ, SERBEST BÖLGELER VE KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ İzmir, verimli havzalarını sanayi tesislerinin atıklarına teslim etmemek amacıyla, planlı ve çevreye duyarlı bir sanayileşme politikası izlemektedir. Sanayi faaliyetlerinin bir plan dahilinde gerçekleşmesi için, sürdürülebilir kalkınma anlayışı çerçevesinde, organize sanayi bölgesi ve serbest bölgelere önem verilmektedir. Başlıca Organize Sanayi Bölgesi ve Serbest Bölgeleri: İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi Kemalpaşa Organize Sanayi Bölgesi Tire Organize Sanayi Bölgesi Ege Serbest Bölgesi Menemen Deri Serbest Bölgesi İzmir Teknoloji Geliştirme Bölgesi 19
KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ İzmir ilinde sanayinin planlı gelişimini sağlamak amacıyla, küçük ölçekli sanayi kuruluşlarının faaliyet gösterdiği Küçük Sanayi Siteleri de hızla kurulmaktadır. Faaliyette Olan Küçük Sanayi Siteleri: Yapımı Devam Eden Küçük Sanayi Siteleri Halkapınar (I+II) Bl.KSS : 725 İşyeri Tire KSS : 500 İşyeri Kınık KSS : 75 İşyeri Kınık (II. Bl.) KSS : 150 İşyeri Merkez II. Oto (I+II) KSS : 818 İşyeri Bergama KSS : 200 İşyeri Merkez III. Oto (I+II) KSS : 424 İşyeri Merkez KSS : 150 İşyeri Merkez (Metal İşleri ) KSS : 670 İşyeri Dikili : 95 İşyeri Bornova KSS : 500 İşyeri Torbalı : 100 İşyeri Merkez (Ağaç İşleri) KSS : 391 İşyeri Foça : 100 İşyeri Ödemiş KSS : Sos.Tes.Çırak.Ok Bayındır : 500 İşyeri Menemen KSS : 94 İşyeri T O P L A M : 3149 İşyeri Aliağa KSS : 254 İşyeri Aliağa KSS : 254 İşyeri Merkez (Dökümcüler) : 100 İşyeri Ayakkabıcılar KSS : 1000 İşyeri T O P L A M : 5051 İşyeri GENEL TOPLAM : 8200 İşyeri 20
İl Özel İdaresi Mevzuatı ve Bu Mevzuat Gereği Görevleri Sıra No Yasal Yükümlülük Alanı 1. Eğitim (İlk ve orta öğretim kurumlarının arsa temini, binalarının yapım, bakım ve onarımı ile diğer ihtiyaçlarının karşılanmasına ilişkin hizmetleri ) İl Sınırları İçi 2. Sağlık x 3. Tarım x 4. Sanayi ve Ticaret x 5. İl Çevre Düzeni Planı x 6. Bayındırlık ve İskan x 7. Toprağın Korunması x 8. Erozyonun Önlenmesi x 9. Sosyal Hizmet ve Yardımlar x 10. Yoksullara Mikro Kredi Verilmesi x 11. Çocuk Yuvaları ve Yetiştirme Yurtları Yapılması 12. Kültür x 13. Sanat x 14. Turizm x x x İl Sınırları Dışı 15. İmar x 16. Yol x 17. Su x 18. Kanalizasyon x 19. Katı Atık x 20. Acil Yardım ve Kurtarma x 21. Orman Köylerinin Desteklenmesi x 22. Ağaçlandırma x 23. 24. Park ve Bahçe Tesisi Emniyet (Techizat) x Yasal Dayanak 5302 Sayılı Yasanın 6.Madde a.fıkrası 5302 Sayılı Yasanın 6.Madde b.fıkrası 25. 1.Devlet ve il yolları dışında köylerin yol ağını tespit etmek, bu yollarla köy içi yollarını, üzerindeki köprü ve sanat yapılarını yapmak, mevcutlarını geliştirmek, istikamet ve km. levhalarını düzenlemek, 2. Doğal afetlerle (kar, sel, vb.) mücadele 3. Tarım arazileri ve hayvanlar için gölet yapmak, 5286 Sayılı Kanun 21
4. Saniyede 500 lt.'ye kadar olan suların sulama tesislerini kurmak, işletilmelerini sağlamak, 5. Arazi toplulaştırma ve tarla içi geliştirme hizmetlerini yapmak, 6. Tarım arazilerinin ıslahı, imarı ve toprak erozyonunu önleyici çalışmalar yapmak. 7. Tarımsal sulama ve toprak muhafaza konularında proje yaparak çiftçinin tarımsal kredi almasını sağlamak, 8. İçme suyu, sulama suyu tahlilleri, toprak analizleri, sınıflandırmaları ve toprak harita raporlarını yapmak ve yaptırmak. 9. Köy ve bağlı yerleşme birimleriyle askeri garnizonlara sağlıklı ve yeterli içme suyu temin etmek, sondaj kuyuları açmak. 10. Terfili içme ve kullanma suyu inşaatlarının enerji nakil hatlarını (ENH) yapmak ve yaptırmak. 11. Kanalizasyon, arıtma tesisi, sosyal ve ekonomik tesislerin proje, ihale, denetim ve yapımı 12. Kendi Evini Yapana Yardım (KEYY) metodu ile konut ve tarımsal işletme kredileri vermek, denetlemek. 13. Serbest göçmen işlerini yürütmek, iskânlı göçmen kabul etmek, 14. Kamulaştırmalar nedeniyle taşınmaz mallarını kısmen veya tamamen terk etmek zorunda kalanlar ile göçebe ve gezgincilerin iskânını sağlamak. 15. Yerinde kalkındırılmayan köylerin nakli, dağınık mahallelerin toplulaştırılması amacıyla yeni yerleşim yerlerinin oluşturulması (2510 sayılı Kanun) 16. Köy gelişme alanlarının tespitini yapmak ve yerleşme planlarını hazırlamak (3367 sayılı Kanun) 17. Evvelce dağıtılan arazilerdeki tahsis ve ıslah işlemlerini yapmak. 18. Müdürlüğe ait her türlü bina ve tesislerin yapım, bakım ve onarım işlerini yapmak. 5286 Sayılı Kanun 22
İl Özel İdaresinin Yetki Ve İmtiyazları 1. Gerçek ve tüzel kişilerin faaliyetleri için izin ve ruhsat vermek 2. Gerçek ve tüzel kişilerin faaliyetlerini denetlemek 3. Yetki çerçevesinde yönetmelik çıkarmak, emir vermek, yasak koymak, uygulamak 4. Kanunlarda belirtilen cezaları vermek 5. Hizmet amacıyla taşınır/taşınmaz mal almak, satmak, kiralamak, kiraya vermek, takas etmek, sınırlı ayni hak tesis etmek 6. Borç almak 7. Bağış kabul etmek 8. 25 milyar TL'ye kadar olan dava konusu uyuşmazlıkların anlaşmayla tasfiyesine karar vermek 9. İzmir İl Özel İdaresine ait vergi, resim, harçların tarh, tahakkuk, tahsilini yapmak 10. Hizmetleri ile ilgili olarak halkın görüş ve düşüncelerini belirlemek amacıyla kamuoyu yoklaması ve araştırması yapmak 11. Belediye sınırları dışındaki Gayri Sıhhi Müessesler ile umuma açık istirahat ve eğlence yerlerine ruhsat vermek ve denetlemek 12. Kendisine verilen görev ve hizmet alanlarında, mevzuata göre sermaye şirketleri kurmak 13. Görev alanıyla ilgili konularda faaliyet gösteren uluslararası teşekkül ve organizasyonlara kurucu üye ya da üye olmak, bu faaliyet ve organizasyonlarla ortak faaliyet ve hizmet projeleri gerçekleştirmek 14. Diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ait yapım, bakım, onarım ve taşıma işlerini bedelli/bedelsiz üstlenmek; bu kuruluşlar ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirmek; bu amaçla kaynak aktarımında bulunmak 15. Merkezi idareye ait asli görev ve hizmetlerin yerine getirilmesi için gerekli bina ve tesisler ile ayni ihtiyaçları karşılamak, geçici olarak araç ve personel görevlendirmek 16. Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, dernekler, vakıflar ve 507 Sayılı Kanun kapsamındaki meslek odaları ile hizmet projeleri gerçekleştirmek 17. Kendisine ait taşınmazları asli görev ve hizmetlerinde kullanılmak ve süresi 25 yılı geçmemek üzere diğer kamu kurum/kuruluşlarına tahsis etmek/kiraya vermek. 5302 Sayılı Yasanın 7.Madde 5302 Sayılı Yasanın 52.Madde 5302 Sayılı Yasanın 62.Madde 5302 Sayılı Yasanın 64/a.Madde 5302 Sayılı Yasanın 64/b.Madde 5302 Sayılı Yasanın 64/c.Madde 5302 Sayılı Yasanın 64/d.Madde 23
İzmir İl Özel İdaresinin İl Yönetimi İçindeki Yeri İzmir İl Özel İdaresi, İl halkının mahalli, müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan ve karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan, idari ve mali özerkliğe sahip kamu tüzel kişiliğini ifade eder. İzmir İli; 28 ilçe, (9 ilçe İzmir Büyükşehir sınırları dahilindedir), 628 köy ve 60 beldeden oluşmaktadır. İlde İzmir Büyükşehir Belediyesi ile birlikte 89 belediye (28'i ilçe, 60'ı belde) bulunmaktadır. Nüfus büyüklüğü bakımından Türkiye'nin 3. Büyük kenti olan İzmir ilinin nüfusu 1927 2000 döneminde sürekli artış göstermiştir. Son 73 yılda Türkiye'nin nüfusu 5 kat artarken, İzmir'in nüfusu 6.3 kat artış göstermiş ve 2000 yılında 3.370.866'ya yükselmiştir. Bu nüfusun 2.732.669'u ( % 81) kentte, 638.197'si ( % 19) ise kırsal kesimde yaşamaktadır. Ancak 23.7.2004 tarihli 25531 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile mahalle statüsü kazanan köyler ve Büyükşehir sınırları içerisinde kalan orman köyleri ve belde belediyeleri ile birlikte şehirde yaşayan nüfus 2.788.847, köyde yaşayan nüfus 582.019 olmuştur. Hem Ege Bölgesi hem de Türkiye değerlerinden yüksek olan İlimizin şehirleşme oranı ve nüfus yoğunluğu bu son düzenlemeyle daha da artmıştır. İlgili kanunun geçici 2. maddesine göre 50 km içinde kalan orman köyleri ve mahalle statüsü kazanan köylerle birlikte Metropol nüfusu 592.657 kişi artarak 2.273 388'den 2.866.045 kişiye yükselmiştir. Köy sayısında da bir düşüş görülen İzmir İlinde son gelişmelere göre köy sayısı 595'e inmiştir. 24
İZMİR İL ÖZEL İDARESİ ORGANLARI VE TEŞKİLATI VALİ İÇ DENETÇİLER GENEL SEKRETER HUKUK MÜŞAVİRLİĞİ İLÇE MÜDÜRLÜKLERİ SİVİL SAVUNMA UZMANLIĞI GENEL SEKRETER YARDIMCISI GENEL SEKRETER YARDIMCISI MALİ İŞLER DAİRE BAŞKANLIĞI İNSAN KAYNAKLARI VE EĞİTİM DAİRE BAŞKANLIĞI ÇEVRE, SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI KÜLTÜR, TURİZM VE SPOR DAİRE BAŞKANLIĞI YAZI İŞLERİ VE KARARLAR DAİRE BAŞKANLIĞI İMAR VE YAPI İŞLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI ALT YAPI İŞLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI TARIM İŞLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI DESTEK HİZMETLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI MUHASEBE MÜDÜRLÜĞÜ BÜTÇE MÜDÜRLÜĞÜ GELİR MÜDÜRLÜĞÜ İNSAN KAYNAKLARI VE EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ BASIN YAYIN VE HALKLA İLİŞK. MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIK İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ RUHSAT VE DENETİM MÜDÜRLÜĞÜ KÜLTÜR VE SOSYAL İŞLER MÜDÜRLÜĞÜ MÜDÜRLÜK (SPOR) YAZI İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ ENCÜMEN MÜDÜRLÜĞÜ İMAR VE KENTSEL İYİLEŞTİRME MÜDÜRLÜĞÜ YATIRIM VE İNŞAAT MÜDÜRLÜĞÜ SU VE KANAL HİZMETLERİ MÜDÜRLÜĞÜ YOL VE ULAŞIM HİZMETLERİ MÜDÜRLÜ MÜDÜRLÜK (?) LABORATUVAR İDARESİ İDARİ VE MALİ İŞLER MÜDÜRLÜĞÜ BİLGİ İŞLEM MÜDÜRLÜĞÜ STRATEJİ GELİŞTİRME MÜDÜRLÜĞÜ İŞLETME VE İŞTİRAKLER MÜDÜRLÜĞÜ SOSYAL HİZMETLER MÜDÜRLÜĞÜ ÇEVRE KORUMA VE KONTROL MÜDÜRLÜĞÜ PLAN PROJE MÜDÜRLÜĞÜ TARIMSAL HİZMETLER MÜDÜRLÜĞÜ EMLAK VE İSTİMLAK MÜDÜRLÜĞÜ DESTEK HİZMETLERİ MÜDÜRLÜĞÜ MAKİNA İKMAL BAKIM VE ONR. MÜDÜRLÜĞÜ 25
İzmir İl Özel İdaresi Personel Sayısı ve Nitelikleri TAHSİL DURUMU 657 SAYILI PERSONEL 4857 SAYILI 4857 SAYILI KADROLU İŞÇİ GEÇİCİ İŞÇİ İLKOKUL 7 2% 397 64% 38 46% ORTAOKUL 22 8% 72 12% 17 20% LİSE 73 25% 129 21% 24 29% ÖNLİSANS 52 18% 13 2% 2 2% LİSANS 127 43% 11 2% 2 2% YÜKSEKOKUL (5 Yıl) 1 0% YÜKSEKOKUL (6 Yıl) 2 1% LİSANSÜSTÜ 6 2% DOKTORA 2 1% TOPLAM: 292 100% 622 100% 83 100% 1. Öğrenim Durumuna Göre: Personel ve Ücret Politikası ile Bu Konudaki Esneklikler İzmir İl Özel İdaresi bünyesinde, 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümlerine tabii memur ve 4857 Sayılı İş Kanunu hükümlerine göre de geçici işçi ve kadrolu işçi personel istihdam edilmektedir. Kurum Personelinin Motivasyon Düzeyi ve Kurumun Durumuna Dair Değerlendirme ve Beklentileri. YÖNTEM: Kurum personelinin motivasyon düzeyini ve kurumun durumuna dair değerlendirmelerini ölçmek için tüm yönetici ve çalışanlara bir anket çalışması yapılmıştır. Çalışma sonuçları: 26
Sorgulama Alanı Yöneticilerin liderlik davranışları 3 İyileştirme etkinliklerine destek ve katılım 2 Motivasyon tanıma ve takdir yaklaşımı 2 Performans değerlendirme 2 İnsan kaynaklarının etkili yönetimi 2 Kararlara katılım 2 Çalışma ortamı 4 İşbirliği ve iletişim 3 Motivasyon ve tatmin 3 Kişisel ve mesleki gelişim 3 Sosyal etkinlikler 2 Topluma etki ve katkı durumunun algılanması 3 5 Üzerinden Aldığı Değerler Yukarda belirlenen üç ve altında olan tüm alanlar iyileştirilmeye açık alan olarak belirlenmiş, bu alanların iyileştirilmesine yönelik çözüm önerileri Stratejik Plan Ekibi tarafından Stratejik Amaçlar kapsamında değerlendirilmiştir. Kurumun ve çalışanlarının verimliliği kurum çalışanlarıyla kurum arasında dengeli ve güvene dayalı bir ilişkinin olmasına bağlıdır. Kurum liderleri çalışanların performanslarını artırmaya yönelik projeler geliştirmeli, yaşanan sorunlarda kişileri değil, süreçleri sorgulamalı bu sorgulama sürecine tüm çalışanları katarak şikayet eden ya da sadece eleştiren değil sorun çözme sürecine katılan bir anlayışa sahip olmaları için çalışmalıdır. Çalışanlara bir ekibin parçası olduğu ve gerektiğinde ekibin liderlik sorumluluğunu alabilecekleri duygusu verilmelidir. Bu durum çalışanlar ve kurum liderleri arasında çift yönlü bir iletişimin gelişmesine ve kurum hedeflerine ulaşmak için birlikte çalışma ve başarı duygusunu birlikte yaşama, riskleri birlikte göğüsleme, bu risklere karşı önlem alma ve riski asgari düzeye düşürme olanağı verecek ve daha köklü çözümler için ortam oluşturacaktır. 27
Teknolojik Alt Yapısı ve Teknolojiyi Kullanma Düzeyi Teknolojik Altyapı İzmir İl Özel İdaresinde 382 adet bilgisayar bulunmaktadır. Ayrıca kurumun, prezentasyonlar için 137 adet lap-top bilgisayar, 4 adet projeksiyon cihazı ve perdesi ihtiyaç halinde kullanılmaktadır. Meclis toplantılarında bir adet kamera kullanılmaktadır. Bilgi İşlem Müdürlüğü tarafından, 28 ilçe ile intranet bağlantısı kurulmuş ve ilçelerle olan ilişki ve problem çözümlerinde bu ağı kullanmaktadır. İzmir İl Özel İdaresinde kullanılan teknolojik altyapı, günümüz koşullarında ihtiyaçları karşılar durumdadır. ARAÇ GEREÇLER VE DONANIM MEVCUT ADET BİLGİSAYAR 382 NOTEBOOK 137 YAZICI 207 FOTOKOPİ MAKİNASI 9 FAKS CİHAZI 12 SCANER 2 KAMERA 28 PROJEKSİYON CİHAZI 4 GÜÇ KAYNAĞI 4 Araç ve Bina Envanteri ve Diğer Varlıkları Araç: İl Özel İdaresinde kayıtlı;65 binek,14 otobüs, 2 arazi binek, 157 iş makinesi, 59 kamyon, 6 motosiklet, 4 minibüs, 55 ambulans, 9 pick-up ve 1 su ürünleri kontrollü ulaşım botu olmak üzere toplam 372 adet araç bulunmaktadır. (Ek 1) 28
İzmir İl Özel İdaresinin Taşınmazları No TAŞINMAZLAR MEVCUT ADET 1 Hizmet Binaları 21 2 Mülkiyeti Haz. Ait Olup, Tahsisi İl Özel İdaresine Geçen Hizmet Binaları 4 3 Lojmanlar 313 4 5 Mülkiyeti Hazineye Ait Olup, Tahsisi İl Özel İdaresine Geçen Lojmanlar Lojman Olarak İnşa Edilmeyip Geçici Lojman Olarak Kullanılan Binalar 13 adet binada toplam 53 16 adet binada toplam 64 6 İş Merkezler 5 7 Dükkân, Büro ve Binalar Çeşitli İlçelerde (8 İlçe) 36 8 Pansiyon Binaları 11 9 Otel-Günübirlik Tesisler ve Çeşitli İşletmeler 17 10 Arsalar 24 GENEL TOPLAM 548 İştiraklerimiz: İzmir İl Özel İdaresinin iştirakleri (Ek-2.) dökümante edilmiştir. İzmir Özel İdaresi nin Faaliyetleri İzleme ve Değerlendirme Süreci 5302 Sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 39.maddesi : Vali, Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 41 inci maddesinin dördüncü fıkrasında belirtilen biçimde; stratejik plan ve performans hedeflerine göre yürütülen faaliyetleri, belirlenmiş performans ölçütlerine göre hedef ve gerçekleşme durumu ile meydana gelen sapmaların nedenlerini açıklayan faaliyet raporunu hazırlar. Faaliyet raporu Mart ayı toplantısında Vali veya Genel Sekreter tarafından Meclise sunulur. Raporun bir örneği İçişleri Bakanlığına gönderilir ve kamuoyuna da açıklanır. denilmektedir. 29
Gerçekleştirdiği ve Yürütmekte Olduğu Önemli Faaliyetler ve Projeler Gerçekleşen Projeler Balçova Termal Tesisi Çeşme Alaçatı Barajı, Bozdağ Kayak Merkezi, Balçova Büyük Otel, Gölcük Prenses Otel, Çeşme Turistik Tesisleri, 11 İlçede Öğrenci Pansiyon Binaları, Balçova, Çeşme, Bergama, Dikili, Narlıdere ve Seferihisar İlçeleri Jeotermal Enerji Altyapı Yatırımları, Menemen Soğuk Hava Deposu, Menderes-Şaşal Kaynak Suyu Tesisleri, Kuş Cennetinin Korunması Projesi, Tire, Bergama ve Menemen İş Merkezleri, Urla İçmeler Günübirlik Dinlenme Tesisleri, Urla Zeytinalanı Özel Eğitim ve Öğretim Kurumu, Beydağ Hizmet Binası, Selçuk Havaalanı, Selçuk İl Fidanlığı, Milli Kütüphane Vakfı İş Merkezi, Yürütmekte Olduğu Projeler Karşıyaka Örnekköy Zihinsel, Ortopedik, Görme ve İşitme Engelliler Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi Kompleksi, Özel İdare Hizmet Binası, Kültür Sanat ve İş Merkezi Projesi, Çiğli Kültür ve Alışveriş Merkezi, 30
İzmir İl Özel İdaresi nin Yapısında ve Görev Alanında Yapılması Planlanan Önemli Değişiklikler İzmir İl Özel İdaresi teşkilatı, 5302 Sayılı Kanun un 35 ve 36. maddeleri gereğince ilin nüfusu, fiziki ve coğrafi yapısı, ekonomik, sosyal, kültürel özellikleri ile gelişme potansiyeli dikkate alınarak norm kadro sistemine ve ihtiyaca göre yapılandırılacaktır. 5302 Sayılı Kanun un 6.maddesinin a ve b fıkrası ile 3360 Sayılı Mülga Kanunda bulunmayan, sanayi ve ticaret, ilin çevre düzeni planı, toprağın korunması, erozyonun önlenmesi, yoksullara mikro kredi verilmesi, çocuk yuvaları ve yetiştirme yurtları, orta öğretim kurumlarının arsa temini, binalarının yapım, bakım ve onarımı ile diğer ihtiyaçlarının karşılanması, katı atık, acil yardım ve kurtarma, park ve bahçe tesisi görevleri özel idarelere verilmiştir. 5302 Sayılı İl Özel İdaresi Kanun un 31. maddesi, İl Özel İdarelerinin Devlet Planlama Teşkilatının hazırlamış olduğu kılavuz esaslarına göre en az üç yıl en fazla beş yıllık olmak üzere stratejik plan ve yıllık performans planı hazırlama zorunluluğu getirmiştir. 5302 Sayılı İl Özel İdaresi Kanun un 39.maddesi ile 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrolü Kanunu nun 41.maddesinin 4. fıkrası, stratejik plan ve performans hedeflerine göre yürütülen faaliyetleri belirlenmiş performans ölçütlerine göre hedef ve gerçekleşme durumu ile meydana gelen sapmaların nedenlerini açıklayan faaliyet raporunu hazırlama zorunluluğu getirmiştir. Aynı Yada Benzer Görev Yapan Birimler ve Yetki Çakışmaları İzmir İl Özel İdaresinde mevzuat kapsamında oluşturulan tüm bölüm-birimlerin görev tanımları yapılarak, kurum içi koordinasyon süreci oluşturulmuştur. Ayrıca paydaşlarımızla olan ilişkilerimiz de tanımlanmış ve kurumlar arası koordinasyonun kapsamı belirlenmiştir. Bu süreçler kurum üst yönetimi tarafından sürekli sorgulanmakta ve gerektiğinde düzeltici önlemler alınmaktadır. 31