Ar-Ge Projesi Amacı, kapsamı (genel ve teknik tanımı), süresi, bütçesi ve kaynakları belirlenmiş bilimsel esaslar çerçevesinde hazırlanan proje Ar-Ge projesidir. Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 1
Aşağıdaki faaliyetler Ar-Ge faaliyetleridir. 1. Bilimsel ve teknolojik alanlardaki belirsizlikleri gidermek ve bunları aydınlatmak amacıyla, bilim ve teknolojinin gelişmesini sağlayacak yeni teknik bilgilerin elde edilmesi. 2. Yeni üretim yöntem, süreç ve işlemlerinin araştırılması veya geliştirilmesi. 3. Yeni ürünler, madde ve malzemeler, araçlar, gereçler, işlemler, sistemler geliştirilmesine yönelik olarak yeni yöntemler geliştirilmesi veya yeni teknikler üretilmesi. 4. Bir ürünün maliyetini düşürücü, kalite, standart veya performansını yükseltici yeni tekniklerin/teknolojilerin araştırılması. 5. Yeni ve özgün tasarıma dayanan yazılım faaliyetleri. Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 2
Bir Arge projesinin temel amacı aşağıdakilerden biri olabilir! 1. Mevcut üründe iyileştirme 2. Mevcut malzemede iyileştirme 3. Mevcut imalat proseslerinde iyileştirme 4. Yeni ürün tasarımı ve geliştirilmesi 5. Yeni proses tasarımı ve geliştirilmesi Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 3
Teknoloji Teknik üretme ve bu tekniğin uygulanması ile ilgili gerekli alet, makina ve malzemeleri geliştirebilme bilgisidir. Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 4
Yenilik Bir fikrin pazarlanabilir hale veya bir mal/ hizmet üretiminde kullanılan yeni veya geliştirilmiş bir yöntem haline dönüştürmesidir. Bu açıdan teknolojik yenilik yapma süreci, bir dizi bilimsel, teknolojik, mali ve ticari etkinliği içerir. Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 5
Yenilik ne Değildir Şekil, renk ve dekorasyondaki değişiklikler gibi bütünüyle görsel ve estetik değişiklikler ile ürünün yapı, nitelik ve performansını teknik açıdan değiştirmeyen, küçük tasarım ve görünüm farklarından ibaret basit değişiklikler yenilik sayılmaz. Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 6
Üründe Yenilik Teknolojik açıdan yeni ürün, önceki ürün kuşağıyla karşılaştırıldığında malzemesi, parçaları ve yerine getirdiği işlevler açısından, öze ilişkin, teknolojik farklar gösteren bir ürünü ifade eder. Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 7
Üretim Yöntemlerinde Yenilik Geleneksel üretim tesislerinde üretilemeyen, halen üretilmekte olan veya yeni ürünlerin yeni tekniklerle üretilmesinde kullanılan bir yöntem teknolojik açıdan yeni sayılır. Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 8
AR-GE PROJESİ HEDEFLERİ Yeni ürün üretilmesi Ürün kalitesini yükselten veya maliyeti düşüren yeni tekniklerin geliştirilmesi Yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesi Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 9
Neler Destekleniyor? Personel giderleri: Brüt ücret, SSK & İşsizlik Sig. işveren payı, ikramiye Seyahat giderleri: Şehirlerarası yol + konaklama Alet/Techizat/Yazılım/Yayın alımları Yurtiçi Ar-Ge kuruluşlarına yaptırılan işler Danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alımları Malzeme alımları TPE den alınacak patent, faydalı model ve endüstriyel tasarım tescili giderleri Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 10
Proje önerisi hazırlarken dikkat edilecek konular: Gerekli bilgileri istenen formata uygun olarak vermek Projeyi hakemin/taydeb in bakış açısıyla hazırlamak: Hakem sorularının yanıtlarını öneri dosyasında bulmalı! Hakem için yeterli bilgi vermek/ ticari sırları saklı tutmak Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 11
TEYDEB Proje Önerisi Formatı Bölüm A- Proje ve Kuruluş Bilgileri Bölüm B- Projenin Endüstriyel Ar-Ge İçeriği, Teknoloji Düzeyi ve Yenilikçi Yönü Bölüm C- Proje Planı ve Kuruluşun Alt Yapısı Bölüm D- Projenin Ekonomik Yarara ve Ulusal Kazanıma Dönüşebilirliği Bölüm E- Proje Bütçesi Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 12
ÇOK ÖNEMLİ NOKTALAR Projenin endüstriyel Ar-Ge içeriği iyi açıklanmalı ve öne çıkarılmalıdır. Projenin teknoloji düzeyi bilimsel/teknik literatür ve standartlar referans verilerek açıklanmalıdır. Ürün yapısı karmaşık olan veya çok disiplinli çalışma gerektiren projelerin bu özellikleri ayrıntılı açıklanmalıdır. Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 13
ÇOK ÖNEMLİ NOKTALAR Projenin hedef ve çıktıları net ve ölçülebilir biçimde tanımlanmalıdır. Başarı kriterleri tanımlanmalıdır. Projenin gerektirdiği Ar-Ge aşamaları iyi tanımlanmalıdır. Projede kullanılacak yöntem ve teknikler açıklanmalıdır. Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 14
Proje Amaçları ve Çıktıları Projenin başlatılma gerekçeleri, amacı ve proje sonuçlarının başarı ölçütleri Ne yapmak istiyoruz? Neden yapmak istiyoruz? Proje sonuçlarımızın başarı ölçütleri neler? Performans Maliyet Zamanlama... Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 15
1. Kavram geliştirme TEYDEB Tarafından Desteklenen Ar-Ge Aşamaları 2. Teknolojik/teknik ve ekonomik yapılabilirlik etüdü 3. Geliştirilen kavramdan tasarıma geçiş sürecinde yer alan laboratuar ve benzeri çalışmalar 4. Tasarım, tasarım geliştirme ve tasarım doğrulama çalışmaları 5. Prototip üretimi 6. Pilot tesisin kurulması 7. Deneme üretimi ve tip testlerinin yapılması 8. Satış sonrasında ürün tasarımından kaynaklanan sorunların çözümü faaliyetleri Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 16
Tasarım ağırlıklı proje Geliştirme Süreci Müşteri gereksinimleri Spesifikasyon Mimari tasarımı Ayrıtılı tasarım Prototip Test Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 17
Ürün Yeniliği Tanımları Oslo Kılavuzuna göre tanım (*) : Özellikleri ya da tasarlanan kullanım alanları tamamıyla yeni veya önemli ölçüde iyileştirilmiş olan mal veya hizmetlerdir. (*) Oslo Kılavuzu Işığında Yenilik TÜBİTAK Bilim ve Teknoloji Politikaları Dairesi, Eylül 2005, Ankara, www.tubitak.gov.tr/destekler/taral/kilavuz.htm TEYDEB Teknik ve Mali Kılavuz a göre tanım (**) : Teknolojik açıdan yeni ürün, önceki ürün kuşağıyla karşılaştırıldığında malzemesi, parçaları ve yerine getirdiği işlevler açısından öze ilişkin teknolojik farklar gösteren bir ürünü ifade eder. (**) TÜBİTAK Sanayi Araştırma-Geliştirme Projeleri Destekleme Programı Teknik ve Mali Kılavuz (TEKNIK_VE_MALI_KILAVUZ_2005.12.31.doc) Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 18
Ürün Yenililiği Dünya için yeni olan ürünler Ülke için yeni olan ürünler Şirket için yeni olan ürünler Platform Ürünler Bir defaya mahsus ürünler İzleyen, daha ucuz ürünler İzleyen, daha üstün ürünler Ürün gamı Genişletme Maliyet azaltma İyileştirme Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 19
Projedeki YENİLİK hangi düzeyde? Dünya için yeni olan ürünler Ülke için yeni olan ürünler Şirket için yeni olan ürünler Platform Ürünler Bir defaya mahsus ürünler İzleyen, daha ucuz ürünler İzleyen, daha üstün ürünler Ürün gamı Genişletme Maliyet azaltma İyileştirme Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 20
Ürün Yeniliği Olmayan Durumlar (*) Mal veya hizmetin işlevsel ve teknik özelliklerini değiştirmeyen tasarım değişiklikleri Rutin güncellemeler Küçük değişiklikler ya da iyileştirmeler Giyim sektöründe meydana gelen düzenli mevsimsel değişiklikler Tek bir müşteriye göre hazırlanan ve diğer ürünlerden önemli ölçüde farkı bulunmayan özel ürünler Diğer işletmelerden satın alınan yeni mal ve hizmetlerin yeniden ticareti (*) Oslo Kılavuzu Işığında Yenilik TÜBİTAK Bilim ve Teknoloji Politikaları Dairesi, Eylül 2005, Ankara, www.tubitak.gov.tr/destekler/taral/kilavuz.htm Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 21
Süreç Yeniliği Tanımları Oslo Kılavuzuna göre tanım (*) : Yeni ya da önemli ölçüde iyileştirilmiş üretim ve teslimat yöntemleridir. Teknikte, ekipmanda ve/veya yazılımda meydana gelen önemli ölçüdeki değişiklikleri de içerir. (*) Oslo Kılavuzu Işığında Yenilik TÜBİTAK Bilim ve Teknoloji Politikaları Dairesi, Eylül 2005, Ankara, www.tubitak.gov.tr/destekler/taral/kilavuz.htm TEYDEB Teknik ve Mali Kılavuz a göre tanım (**) : Üretim yöntemlerinde yenilik, geleneksel üretim tesislerinde üretilemeyen, yeni ya da geliştirilmiş ürünlerin üretilmesinde veya halen üretilmekte olan ürünlerin yeni tekniklerle üretilmesinde kullanılan yöntemi ifade eder. (**) TÜBİTAK Sanayi Araştırma-Geliştirme Projeleri Destekleme Programı Teknik ve Mali Kılavuz (TEKNIK_VE_MALI_KILAVUZ_2005.12.31.doc) Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 22
HATALAR VE EKSİKLİKLER Teknik açıklamalar endüstriyel Ar-Ge içeriğini ortaya çıkartamaz. Hedef ve çıktılar belirsiz veya ölçülemezdir. Başarı kriterleri belli değildir. Proje süreci sistematik Ar-Ge aşamalarına dayalı oluşturulmamıştır. Proje konusu ürün veya süreç yeniliği karşılaştırmalı açıklanmaz. Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 23
HATALAR VE EKSİKLİKLER Ürün-alt ürün ilişkisinin neresinde yenilik yapılacağı belirgin değildir. Projedeki firmanın özgün katkısı anlaşılamaz. Öngörülen işbirlikleri ve hizmet alımlarının gereklilikleri anlaşılamaz. Projeyi yapabilecek nitelikli personel ekipte yoktur veya bu eksiği giderecek bir hizmet alımı planlanmamıştır. Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 24
ÇOK ÖNEMLİ NOKTALAR Proje iş paketlerine bölünmeli, iş paketleri arasındaki ilişkileri iyi kurgulanmalıdır. Proje ekibi projeyi gerçekleştirebilir nitelikte oluşturulmalıdır. Projeyi gerçekleştirmek için gerekli işbirlikleri ve hizmet alımları tanımlanmalıdır. Proje süresi ve bütçesi gerçekçi tahmin edilmelidir. Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 25
HATALAR VE EKSİKLİKLER İş paketleri uygun biçimde oluşturulmaz. İş paketlerine uygun iş gücü planlanmaz. Adam/ay oranları abartılı tahmin edilir. Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 26
Proje Ara Çıktılar Formu ARA ÇIKTILAR FORMU (örnek) Ara Çıktı No Ara Çıktının Tanımı Gerçekleşmesi Beklenen Zaman Aralığı 1 Fonksiyonel-teknik spesifikasyonlar (sürüm 1) 10.09.2008 2 Ön tasarım dokümanı (Sürüm 1) 22.10.2008 3 Tasım dokümanları (sürüm 0) 31.12.2008 4 Çalışır ilk prototip 18.02.2009 5 Tasarım dokümanları (sürüm 1) 01.06.2009 6 Tip onayı 23.09.2009 7 Deneme üretimi 10.09-30.09.2009 Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 27
Proje Gider Kalemlerinin Gerekçelendirilmesi Yazılan gerekçeler, ilgili gider kaleminin projenin başarısına etkisini açıklayacak nitelikte olmalı. Örnek : 3 adet bilgisayar alımı bütçenmiş. Neden mevcut altyapınız yetersiz kalıyor? Neden 1 adet değil de 3 adet alınıyor? Örnek: Neden bu modülü geliştirmek için dışarıdan hizmet alıyoruz? Neden bu firma? Neden bu miktar? Proje gider kalemlerinin gerekçelendirilmesi, proje planlama ve bütçe hazırlama ile paralel yürütülmeli Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 28
Proje Yönetimi ve Organizasyonu Proje Yönetim Planı Kaynak planlaması Risk yönetim planı Bilgi akışı ve karar alma süreçleri Proje Yönetim Yapılanma Şeması Kuruluşun Organizasyon Şeması Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 29
Kuruluşun Ar-Ge Olanakları Ar-Ge personeli, laboratuvar, test ortamı, alet-techizat, yazılım araçları, kütüphane, bilgi birikimi v.b Ar-Ge altyapı yetkinlikleri Yeni ürün geliştirme ve tasarım yeteneği Gerçekleştirilen çalışmalara ilişkin kurumsal hafıza (dokümantasyon sistematiği) Üniversiteler ve araştırma kuruluşlarıyla ilişkiler Geçmişte yapılan Ar-Ge çalışmalarına dayanan birikim Uzun vadeli teknolojik hedefler (yol haritaları) Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 30
Ar-Ge Projelerinde İşbirlikleri Ortak proje başvuruları Dikey ve yatay işbirlikleri Üniversite-sanayi işbirlikleri Uluslararası projeler Fikri mülkiyetin paylaşımları Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 31
Destekleme Oranları KOBİ: %32 %50 (temel destek)... %60 (ek desteklerle) Büyük: %25 %50 (temel destek)... %60 (ek desteklerle) Ek Destekler: Personel giderleri: Büyük F. %60; KOBİ %75; Teknopark %90; Doktoralı %100 Öncelikli alan: temel destek %20 artar Özgün ürün oranına göre temel destek %0-%20 artar Yurtiçi Ar-Ge kuruluşundan hizmet alımı: %30 ek destek Patent çıkarsa toplam destek %10 artırılır Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 32
1) enformatik Öncelikli Alanlar 2) esnek üretim/esnek otomasyon teknolojileriyle ilgili uyarlama 3) ileri malzeme teknolojileri 4) gen mühendisliği / biyoteknoloji 5) uzay ve havacılık teknolojileri 6) çevreye duyarlı teknolojiler Remzi Türeci / Zirve Danışmanlık 33