ISSN 1301-3912 Turkish Journal of Hospital Infections Hastane Y l : 2001 İnfeksiyonları HASTANE NFEKS YONLARI DERNE 2000 HASTANE NFEKS YONLARI E T M PROGRAMI 2001 Özel Say s 1-4 KASIM 2001 PAMUKKALE Richmond Hotel Düzenleyen Hastane nfeksiyonlar Derne i Cilt : 5 Say : 3 Kalite Göstergesi Olarak Hastane nfeksiyonlar Akal n HE. Ameliyathanelerin Planlanmas Çakmakç M. Hasta zolasyonu çin Tasar m Baykam N. Yo un Bak mlar n Tasar m Ünal N. Personel Sa l Merkezi Nedir? Nas l Örgütlenmelidir? Dokuzo uz B. Glikopeptidlere Direnç Baflustao lu A. Beta-Laktamlara ve Karbapenemlere Direnç Gülay Z. Hastane Personelinde Tüberküloz Taramas : Ne Zaman? Nas l? K l nç O. Nozokomiyal Pnömoni: Risk Faktörleri Nelerdir? Nas l Tan Koyulmal? Özgünefl. Nozokomiyal Pnömoni Nas l Tedavi Edilir? Prognozu Belirleyen Faktörler Nelerdir? Akal n H. Hastane nfeksiyonu Etkeni Olarak Clostridium difficile Özinel MA. Vasküler Kateter nfeksiyonlar n n Önlenmesinde Hemflirenin Rolü Dikifl D. Üriner Kateter nfeksiyonlar n n Önlenmesinde Hemflirenin Rolü Aygün P. Cerrahi nfeksiyonlar n Önlenmesinde Hemflirenin Rolü Güven R. Hemodiyaliz Hastalar nda nfeksiyon Kontrolü Aygen B. Spinal Kord Hasarl Hastada nfeksiyon Kontrolü Akata F. Transplantasyon ve nfeksiyon Kontrolü Uzun Ö.
Hastane İnfeksiyonları YAZIM KURALLARI 1. Hastane nfeksiyonlar Bilimsel T p Yay nevi nin süreli yay n olarak üç ayda bir yay mlanmaktad r. 2. Derginin amac Hastane nfeksiyonlar n ilgilendiren konularda yap lan deneysel çal flmalar, klinik çal flmalar, epidemiyolojik çal flmalar, derlemeler, olgu sunumlar, k sa raporlar ve editöre mektup türünden yaz lar ile okuyucular aras bilgi al flveriflini sa lamak ve böylece ülkemizin bilimsel geliflimine katk sa lamakt r. 3. Derginin dili Türkçe dir ve Türkçe yaz lm fl makaleler kabul edilmektedir. Ancak deneysel çal flmalar, klinik ve epidemiyolojik çal flmalar, olgu sunumlar için ngilizce bafll k, ngilizce özet, ngilizce anahtar kelimelerin bulunmas zorunludur. Derleme türü makaleler için Türkçe ve ngilizce özete gerek yoktur. K saltmalar uluslararas kabul edilen flekilde olmal ve ilk kullan ld klar yerde aç k olarak yaz lmal ve parentez içinde k salt lm fl flekli gösterilmelidir. 4. Yaz da mikroorganizmalar n latince isimleri ilk geçtikleri yerde tam ve aç k olarak yaz lmal, daha sonraki kullan mlarda cins isminin ilk harfi büyük harfle yaz larak, nokta konulmal ve tür ismi küçük harflerle yaz larak k salt lm fl olarak kullan lmal d r. Örne in: Streptococcus pneumoniae... S. pneumoniae gibi. Mikroorganizmalar n orjinal latince isimleri ya italik olarak yaz lmal veya italik yaz lmalar n sa lamak için altlar çizilmelidir. Yaz da mikroorganizmalar n sadece cins ad belirtiliyorsa türkçeye kazand r lm fl flekli ile yaz labilir. Örne in: stafilokok, streptokok gibi. Bu durumda italik yaz l ma gerek yoktur. 5. Antibiyotik isimleri dil bütünlü ünü sa lamak aç s ndan okundu u gibi yaz lmal ve cümle bafl nda de ilse ilk harfi küçük olarak yaz lmal d r. Örne in: sefotaksim, streptomisin, penisilin gibi. 6. Gönderilen yaz lar, isimleri gizli tutulan konuyla ilgili üç dan flma kurulu üyesinden en az iki olumlu görüfl karfl l nda yay mlanmaya hak kazan r. 7. Gönderilen yaz n n de erlendirmeye al nmas için yazarlar n B L MSEL TIP YAYINEV nin 106310 nolu posta çeki hesab na "yaz de erlendirme posta ve k rtasiye giderleri" için 15.000.000 TL yat rmalar ve posta çeki dekontunu yaz ile birlikte göndermeleri gerekmektedir. 8. Yaz lar n hemen iflleme konulabilmesi için belirtilen yaz m esaslar na tam olarak uygun olmas gereklidir. 9. Yaz lar yaz c ile A4 ka da, ka d n sadece bir yüzüne ve çift aral kl olarak yaz lmal ve 3.5 disket ile birlikte gönderilmelidir. 10. Araflt rma fleklindeki makaleler mutlaka afla da belirtilen düzene uygun olmal d r; 1. sayfa: Bafll k (Türkçe), Yazarlar, Kurum, Yaz flma Adresi. 2. sayfa: Özet (Türkçe), Anahtar Kelimeler, ngilizce Bafll k, ngilizce Özet, ngilizce Anahtar Kelimeler. 3. sayfa ve sonraki sayfalar s ras yla Girifl, Materyal ve Metod, Sonuçlar, Tart flma ve Kaynaklar. 11. Olgu sunumu fleklindeki makalelerde de yukar daki ilk 2 sayfa için geçerli düzene uyulmal, üçüncü sayfadan itibaren yaz n n türüne uygun flekilde kaleme al nmal d r. 12 Derlemelerde kaynak say s mümkünse 40' n üzerinde olmamal d r. Dergide yay nlanacak derleme türündeki yaz lar editörler kurulu taraf ndan önceden planland için, planlanan n d fl ndaki derleme türü makaleler ile ilgili olarak yaz gönderilmeden önce editörler kurulunun onay al nmal d r. 13. Tablo, fiekil ve Resimler (Numaralar ve/veya alt yaz lar ile birlikte) gönderilecek olan üç örnekten yaln zca birinde yaz içinde yer almas istenilen flekilde haz rlanmal (eklenmeli, yap flt r lmal vs.), di er iki örnekte numara, bafll k veya alt yaz lar ile birlikte herbiri bir A4 ka da (çizilmifl, yaz lm fl veya yap flt r lm fl olarak) haz rlanarak yaz ya eklenmelidir. Yine bu son iki örnekte yaz dan flma kurulu üyelerine isim sakl olarak gönderilece i için, yazar isimleri ve çal flman n yap ld yer ile ilgili bilgiler bulunmamal d r (bofl b rak lmal veya okunamayacak flekilde silinmelidir). 14. Kaynak numaralar metinde parantez içinde ve cümle sonunda belirtilmeli, metin sonunda eser içindeki geçifl s ras - na göre numaraland r lmal d r. Kaynaklar n yaz l m afla daki örneklere uygun olmal d r. Kaynak bir dergi ise; Yazar(lar) n Soyad Ad n n baflharf(ler)i, (6 ve daha az say da yazar için yazarlar n tümü, 6 n n üzerinde yazar bulunan makaleler için ilk 3 yazar belirtilmeli türkçe kaynaklar için "ve ark.", yabanc kaynaklar için "et al." ibaresi kullan lmal d r). Makalenin bafll. Derginin ndex Medicus a uygun k salt lm fl ismi Y l; Cilt: lk ve son sayfa numaras. Örnek: Fagon JY, Novara A, Stephan F, Girou E, Safar M. Mortality attributable to nosocomial infections in the ICU. Inf Contr Hosp Epidemiol 1994;15:428-34. Kaynak bir kitap ise; Yazar(lar) n Soyad Ad n n baflharf(ler)i. Kitab n Ad, Kaç nc Bask oldu u, Bas m Yeri, Bas mevi, Bas m Y l. Örnek: Sherlock S. Diseases of the Liver and Biliary System. Eighth edition, Oxford: Blackwell Scientific Publications, 1989. Kaynak kitaptan bir bölüm ise; Bölüm yazar(lar) n n Soyad Ad n n baflharf(ler)i, Bölüm bafll, In: Editör(ler)in soyad ad n n baflharf(ler)i (ed) veya (eds). Kitab n ad, Kaç nc bask oldu u, Bas m yeri: Yay nevi, Bask y l : Bölümün ilk ve son sayfa numaras. Örnek: George DL. Nosocomial pneumonia. In: Mayhall CG. (ed). Hospital Epidemiology and Infection Control. Baltimore: Williams & Wilkins, 1996:175-95. 15. Olgu sunumlar n n girifl ve tart flma k s mlar k sa-öz olmal, kaynak say s k s tl olmal d r. 16. K sa raporlar özet içermemeli, k sa-öz olmal, kaynaklar s - n rl olmal, sonuna s ras yla yazar isimleri, ünvanlar ve yaz flma adresleri eklenmelidir. 17. Editöre mektup bölümü, dergide daha önce yay mlanm fl yaz lara elefltiri getirmek, katk sa lamak ya da orjinal bir çal flma olarak haz rlanmam fl ve haz rlanamayacak bilgilerin iletilmesi amac yla oluflturuldu undan k sa-öz olmal, özet içermemeli, kaynaklar s n rl olmal d r. 18. Yaz lar, yaz n n daha önce bir dergide yay mlanmam fl veya yay mlanmak üzere gönderilmemifl oldu unu bildiren, makaledeki isim s ras na uygun biçimde yazarlarca imzalanm fl bir üst yaz ile gönderilmelidir. 19. Daha önce sunulmufl bildiriler yer ve tarih belirtmek kofluluyla yay mlanabilir. 20. Yay mlanan yaz lar n bilimsel ve hukuki sorumlulu u yazarlar na aittir. 21. Dergimizde yay mlanan yaz lar n yay n hakk B L MSEL TIP YAYINEV ne aittir. Yazarlara telif ücreti ödenmemektedir. 22. Yaz lar afla daki adrese yukar daki kurallara uygun flekilde 3.5 disket ile birlikte ve mutlaka üç nüsha olarak gönderilmelidir. HASTANE NFEKS YONLARI DERG S P.K. 99 Cebeci - ANKARA Sahibi : Bilimsel T p Yay nevi Ad na Osman ÇEV K Yaz flleri Müdürü : Mustafa Ayd n ÇEV K
İçindekiler Hastane İnfeksiyonları Dr. Murat AKOVA Dr. Semra ÇALANGU Dr. Mehmet DOĞANAY Dr. Volkan DÜNDAR Dr. Güler KANRA Dr. Volkan KORTEN Dr. Nilgün ACAR Dr. Halis AKALIN Dr. Ayhan AKBULUT Dr. Yıldırım AKTUĞLU Dr. Hüsnü ALTUNAY Dr. Dilek ARMAN Dr. Eralp ARIKAN Dr. Hande ASLAN Dr. Celal AYAZ Dr. Mehmet BAKIR Dr. Semih BASKAN Dr. Mustafa BERKTAŞ Dr. Kadir BİBEROĞLU Dr. Mehmet BİTİRGEN Dr. Yavuz BOZFAKİOĞLU Dr. Hasan ÇOLAK Dr. Elvin DİNÇ Dr. Başak DOKUZOĞUZ Dr. Bengül DURMAZ Dr. Atilla ENGİN Dr. İsmail H. DÜNDAR Dr. Selma ERBAYDAR Dr. Oya GÖKMEN Dr. Feridun GÖKIRMAK Genel Yay n Koordinatörü Dr. Serhat ÜNAL Yay n Yürütme Kurulu Dr. Yeşim ÇETİNKAYA Dr. Mustafa Aydın ÇEVİK Dr. F. Şebnem ERDİNÇ Editörler Kurulu Dan flma Kurulu Dr. Hakan LEBLEBİCİOĞLU Dr. Latife MAMIKOĞLU Dr. Emin TEKELİ Dr. Kurtuluş TÖRECİ Dr. Haluk VAHABOĞLU Dr. Metin ÇAKMAKÇI Dr. Paşa GÖKTAŞ Dr. Deniz GÜR Dr. Volkan ÖZGÜVEN Dr. Murat HAYRAN Dr. Mehmet KARAHAN Dr. İftihar KÖKSAL Dr. Levent KUTLUAY Dr. Özcan NAZLICAN Dr. Beril ÖZBAKKALOĞLU Dr. Oktay ÖZDEMİR Dr. Onur ÖZGENÇ Dr. Halit ÖZSÜT Dr. İskender SAYEK Dr. Engin SEBER Dr. Fatma SIRMATEL Dr. Murat TUĞRUL Dr. Necla TÜLEK Dr. Rüçhan TÜRKYILMAZ Dr. Gaye USLUER Dr. Ömrüm UZUN Dr. Ayşe WILLKE Dr. A. Nevzat YALÇIN Dr. Güler YAYLI Dr. Şerafettin YILMAZ Dr. Şükran YAVUZDEMİR Dr. Gül Ruhsar YILMAZ Dr. M. Arzu YETKİN Hastane İnfeksiyonları Hastane İnfeksiyonları Derneği Tarafından Bilimsel Olarak Desteklenmektedir. Kalite Göstergesi Olarak Hastane İnfeksiyonları Dr. H. Erdal AKALIN..................... 169 Ameliyathanelerin Planlanması Dr. Metin ÇAKMAKÇI.................... 172 Hasta İzolasyonu İçin Tasarım Dr. Nurcan BAYKAM..................... 178 Yoğun Bakımların Tasarımı Dr. Necmettin ÜNAL..................... 183 Personel Sağlığı Merkezi Nedir? Nasıl Örgütlenmelidir? Dr. Başak DOKUZOĞUZ.................. 195 Glikopeptidlere Direnç Dr. Ahmet BAŞUSTAOĞLU................. 202 Beta-Laktamlara ve Karbapenemlere Direnç Dr. Zeynep GÜLAY...................... 210 Hastane Personelinde Tüberküloz Taraması: Ne Zaman? Nasıl? Dr. Oğuz KILINÇ........................ 230 Nozokomiyal Pnömoni: Risk Faktörleri Nelerdir? Nasıl Tanı Koyulmalı? Dr. İlhan ÖZGÜNEŞ..................... 234 Nozokomiyal Pnömoni Nasıl Tedavi Edilir? Prognozu Belirleyen Faktörler Nelerdir? Dr. Halis AKALIN....................... 241 Hastane İnfeksiyonu Etkeni Olarak Clostridium difficile Dr. Mehmet Ali ÖZİNEL................... 251 Vasküler Kateter İnfeksiyonlarının Önlenmesinde Hmş. Demet DİKİŞ....................... 255 Üriner Kateter İnfeksiyonlarının Önlenmesinde Hmş. Pakize AYGÜN..................... 262 Cerrahi İnfeksiyonların Önlenmesinde Hmş. Rabia GÜVEN..................... 267 Hemodiyaliz Hastalarında İnfeksiyon Kontrolü Dr. Bilgehan AYGEN..................... 275 Spinal Kord Hasarlı Hastada İnfeksiyon Kontrolü Dr. Filiz AKATA......................... 286 Transplantasyon ve İnfeksiyon Kontrolü Dr. Ömrüm UZUN....................... 295 Hastane nfeksiyonlar Y l : 2001, Cilt : 5, Say : 3 Yay mlayan: Bilimsel T p Yay nevi Bükrefl Sokak No: 3/20 Kavakl dere - ANKARA Tel : 0 312 426 47 47 Faks : 0 312 426 93 93 Yaz flma Adresi: Hastane nfeksiyonlar P. K. 99 Cebeci - ANKARA Bu derginin yayımını destekleyen kuruluşlar derginin bilimsel içeriğine karışmamaktadır. İleri sürülen ve savunulan görüşler destekleyen kuruluşların görüşlerini yansıtmak zorunda değildir. Hastane İnfeksiyonları 2001/3. Sayısı Aventis Pharma San. ve Tic. Ltd. Şti. Tarafından Desteklenmiştir.
Emek Verenlere Teflekkürler... Elinizdeki say dergimizin 5. y l n n 3. say s. Bu say Hastane nfeksiyonlar Derne i taraf ndan düzenlenen Hastane nfeksiyonlar E itim Program -2001 konulu toplant n n metinlerini içermekte... Oldukça emek verilerek haz rlanan E itim Program n n gerçekleflmesine katk da bulunan herkese ve bu say n n haz rlanmas nda eme i geçenlere teflekkür ediyoruz. Bir sonraki say da buluflmak ümidiyle... Dr. Serhat ÜNAL
Hastane nfeksiyonlar E itim Program : Bir ad m ileri Yaklafl k bir y l önce omuz omuza ç kt m z yolda bir ad m daha at yoruz. 7-9 Aral k 2000 de Ankara da ilk kez düzenlenen Hastane nfeksiyonlar E itim Program s ras nda bu y lki ad m n plan yap ld. Bu y l daha güçlüyüz; çünkü deste imizi Hastane nfeksiyonlar Derne i nden; çat s alt nda toplanan Hastane nfeksiyonlar n n gönüllülerinden al yoruz. Bu çat n n alt ndaki yönetici, uzman, ö retim üyesi, araflt rma görevlisi, hemflire ve teknisyen mozayi i e itim program n n kapsam n geniflleterek belirlemifltir. Tüm tart flmac, konuflmac ve kat l mc lar yine düzenleme kurulu ile bir yürekte birleflerek, emeklerini esirgemeyerek ve bunun için fedakarl kta bulunarak bu belgenin oluflumunu sa lam fllard r. Pamukkale, ileriki ad mlar n ilki olan H EP 2001 in çad r na bahçesini açm fl; Üniversitesinin hastane infeksiyonlar mozayi inin parças olan üyeleri ile çad r n kurulmas n sa lam flt r. Bu heyecana, bu ruha ilaç endüstrisinin temsilcileri de kay ts z kalamam fllar; dünya daki ve ülkemizdeki tüm olumsuz koflullara ra men maddi ve manevi destekleri ile de yan m zda yer alm fllard r. Toplant içeri inin belgelenmesi Bilimsel T p Yay nevi yönetici ve çal flanlar n n özverileri ile gerçekleflmifltir. Ne mutlu hepimize, eleleyiz... Verimli bir toplant olmas dile iyle... Dr. Dilek ARMAN Dr. Semra ÇALANGU