Dersin adı: Suriçi İstanbul da Koruma Sorunları Dersin veriliş şekli: Yüz yüze Dersin genel içeriği: İstanbul kent tarihinin ve suriçi yerleşiminin öneminin kavranması. Suriçi olarak da tanımlanan Tarihi Yarımada daki koruma sorunlarının uluslararası tüzükler çerçevesinde ve yerinde gözlemlerle irdelenmesi. Ders İzlencesi 2014 2015 Eğitim Yılı ve Dönemi Program adı : MİMARİ RESTORASYON PROGRAMI Dersi veren öğretim görevlisi: Yrd.Doç.Dr. Mine Esmer Öğretim görevlisinin iletişim bilgileri: mineesmer@plato.edu.tr Öğretim görevlisinin ofisi ve öğrencilerle görüşme saatleri: G Blok, Orta Kat/ Perşembe : 09.00 12.00 (görüşmelerin çakışmaması için mineesmer@plato.edu.tr den randevu alınarak gelinmesi gerekmektedir). Dersin verildiği sınıf: STD 201 Dersin türü (zorunlu/ seçmeli): Zorunlu Dersin dili: Türkçe Derse ait sınav ve ödev sayısı: 1 Ara sınav, 1 Final ve 1 ödev Derse ait sınav ve ödev not ağırlığı: % Ara sınav: %40 (Ödev notu arasınava eklenecektir), Final+:%60 Derse devam zorunluluğu: % %70 Haftalar İşlenecek Konular/ Yapılacak Etkinlikler 1 Tarihi Yarımada nın tanımlanması ve kentsel bölgelere ayrılması 2 Süleymaniye kentsel bölgesinin tarihi ve önemi. Planlanan Öğrenme Çıktıları ve Alt Beceriler 1,2,3,4. haftalar için : Tarihi Yarımada nın tanımlanması ve kentsel bölgelere ayrılması, Süleymaniye kentsel bölgesinin tarihi ve önemi, Süleymaniye Kentsel bölgesindeki önemli anıtlar ve sivil mimarlık örnekleri, Süleymaniye Kentsel bölgesinin koruma sorunlarının kavranması. Dersin Kaynakları Ahunbay, Z. (1998). Cultural Heritage of Istanbul, Pilot Restoration Projects, Turkish National Commission for UNESCO, Ankara, s.5 14. Ahunbay, Z. (2010). İstanbul da Kentsel Mimari, İstanbul, Bilgi Üni. Yayınları. 3 Süleymaniye Kentsel bölgesindeki önemli anıtlar ve Dinçer, İ. (2010). İstanbul un Tarihi ve Doğal Miras Değerleri :
sivil mimarlık örnekleri. Potansiyeller, Riskler ve Koruma Sorunları, Bilgi Üni. Yayınları. 4 Süleymaniye Kentsel bölgesinin koruma sorunları 5 Öğrencilerin dönem başında dağıtılan okuma listesinden seçtikleri kitap veya makalenin powerpoint ile hazırlanmış sunumunu yapmaları. 6 Öğrencilerin dönem başında dağıtılan okuma listesinden seçtikleri kitap veya makalenin powerpoint ile hazırlanmış sunumunu yapmaları. 7 Ara sınav 8 Süleymaniye Kentsel bölgesine teknik gezi yapılması ve derste konuşulan sorunların fotoğraf ile yerinde saptanması. 9 Fener-Balat Kentsel Bölgesinin tarihi ve önemi İstanbul kentinin koruma sorunları ile ilgili bilimsel bir yayını okuma, anlama ve aktarma becerisinin kazandırılması ve geliştirilmesi. İstanbul kentinin koruma sorunları ile ilgili bilimsel bir yayını okuma, anlama ve aktarma becerisinin kazandırılması ve geliştirilmesi. Süleymaniye Kentsel bölgesine teknik gezi yapılması ve derste konuşulan sorunların fotoğraf ile yerinde saptanması, Süleymaniye Kentsel bölgesine teknik gezi yapılması ve derste konuşulan sorunların fotoğraf ile yerinde saptanması. 9,10,11,12,13. haftalar : Fener- Balat Kentsel Bölgesi, Çarşamba ve civarının tarihi ve önemi, Çarşamba ve civarındaki önemli anıtlar ve sivil mimarlık eserleri, Çarşamba ve civarının korunma sorunları, Çarşamba ve civarına teknik gezi yapılması ve derste konuşulan sorunların yerinde saptanması, fotoğraf ile belgelenmesi, Balat Kentsel Millingen, A. V. (1899). Byzantine Constantinople, The Walls of the City and Adjoining Historical Sites, London. Müller Wiener, W. (2007). İstanbul'un tarihsel topografyası : 17. yüzyıl başlarına kadar Byzantion Konstantinopolis İstanbul, çev. Ülker Sayın, YKY, İstanbul. Eyice, S. (1975). Tarihte Haliç, İTÜ Haliç Sempozyumu, İstanbul. Göksoy, H. A. (2004). Haliç Kıyısında bir Kayıp Şehir : Blakherna ya da Ayvansaray, Dünü ve Bugünü ile Haliç Sempozyum Bildirileri, Kadir Has Üni.Yay., İstanbul, s.87-91.
10 Çarşamba ve civarındaki önemli anıtlar ve sivil mimarlık eserleri 11 Çarşamba ve civarının korunma sorunları 12 Ayvansaray- Balat-Fener Semtleri ndeki önemli anıtlar ve sivil mimarlık örnekleri 13 Fener-Balat- Ayvansaray ın korunma sorunları. 14 Fener Balat Kentsel Bölgesine teknik gezi yapılması ve derste konuşulan sorunların yerinde saptanması, fotoğraf ile belgelenmesi. Bölgesi, Ayvansaray-Balat- Fener Semtleri nin tarihi ve önemleri, Fener-Balat- Ayvansaray daki önemli anıtlar ve sivil mimarlık örnekleri, Fener-Balat-Ayvansaray ın korunma sorunlarının kavranması. Fener-Balat-Ayvasaray teknik gezisi, fotoğraf ile derste konuşulan sorunların yerinde saptanması. Gülersoy, N. Z., Tezer A., Yiğiter R., Koramaz K. ve Günay Z. (2004). Istanbul Project: Istanbul Historic Peninsula Conservation Study. Istanbul Technical University, Faculty of Architecture Urban and Environmental Planning and Research Center. Kuban, D. (2000). İstanbul Bir Kent Tarihi, Bizantion, Konstantinopolis, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yay., İstanbul Mehmet Ziya Bey, (1928). İstanbul ve Boğaziçi : Bizans ve Osmanlı Medeniyetlerinin Âsâr-ı Bâkiyesi, İstanbul : Dar-üt-tabaat ül-âmire. Schlumberger, G. (1996). Prens Adaları, Blakerna Sarayı ve Kilisesi, Bizans ın Büyük Suru, İletişim Yayınevi, İstanbul. SURİÇİ İSTANBUL DA KORUMA SORUNLARI OKUMA LİSTESİ 1. Ahunbay, M. (2008). Manastır, Eczacıbaşı Sanat Ans., c.:2, s. 1159-64. 2. Ahunbay, M. ve Z. (2011). Zeyrek Camii nde Restorasyon Çalışmaları (1997 98, 2000 05), KUDEB, Kargir Yapılarda Koruma Onarım Semineri II. 3. Ahunbay, Z. (2007). Tarihi İstanbul ve Koruma Kurullarından Koparılan Yenileme Alanları, Mimar.ist, sayı : 26, s.65 68. 4. Ahunbay, Z. (2011). Kentsel Korumada Temel İlkeler ve Fener Balat, Mimar.ist, sayı : 42, s.79 85. 5. Ahunbay, Z., (2012). TAKSİM MEYDANI VE TOPÇU KIŞLASI NIN YENİDEN YAPIMI: Rekonstrüksiyon Tutkusu / Hortlatılmak İstenen Yapılar, Mimarlık Dergisi, TMMOB Mimarlar Odası Yayını, Sayı : 364.
6. Ahunbay, Z., (2013). 2013 ün Tartışmalı Yeniden Kullanım ve İhyaları, Mimarlık Dergisi, TMMOB Mimarlar Odası Yayını, Sayı : 374. 7. Akın, N., (1992). Tarihi Çevre ve Yeni Yapı, Arredamento Dekorasyon, 1992/5, s. 97 99. 8. Altan, K. (1938). Fethiye Camii, Arkitekt, Cilt:8, Sayı:10-11, s.296-99. 9. Binan, D.-Coşkun, S., (2013). Cumhuriyet Dönemindeki Koruma ve Onarım Süreçlerine İstanbul daki Anıtsal Yapılar Üzerinden Bir Bakış, Tasarım+Kuram Dergisi, cilt:9, sayı :15. 10. Batur, A. (1990). Bir Tarihçi Mimar Gözüyle Harikzedegan dan Ramada ya, Tasarım, 1990/Eylül Ekim, s.49 52. 11. Bektaş, C. (1992). Kadınlar Dünyası için Bir Bellek, Arredamento Dekorasyon, 1992/4. 12. Cezar, M. (1963). Osmanlı Devri nde İstanbul Yapılarında Tahribat Yapan Yangınlar ve Tabii Afetler, Türk Sanatı Tarihi Araştırma ve İncelemeleri I, İstanbul, s. 327 414. 13. Çiftçi, A. (2010). II. Mahmud un İstanbul da Yaptırdığı Askeri Yapılar, II. Mahmud Yeniden Yapılanma Sürecinde İstanbul, Editör : Çoşkun Yılmaz, s.162 177. 14. Dinçer, İ. (2010). İstanbul un Tarihi ve Doğal Miras Değerleri : Potansiyeller, Riskler ve Koruma Sorunları, Bilgi Üni. Yayınları. 15. Erkan, Y.K. ve Ahunbay, Z. (2008). Anadolu Demiryolu mirası ve korunması, itüdergisi/a mimarlık, planlama, tasarım, Cilt:7, Sayı:2, 14 25. 16. Ersen, A., Güleç, A., Alkan, N. ve Kudde, E. (2009). Konservasyon Raporunun Önemi, İçeriği ve Hazırlanma Adımları, KUDEB Restorasyon Konservasyon Çalışmaları Dergisi, sayı:2, s.3 16. 17. Esmer, M., (2012). Zeyrek Camii Hünkar Kasrı ve Mahfili, Restorasyon Konservasyon Çalışmaları Dergisi, Sayı :12, s. 44 55. 18. Esmer, M., 2013, İstanbul da Orta Bizans Dönemi ne ait üç anıt ile çevrelerinin bütünleşik olarak korunması için öneriler, Tasarım+Kuram Dergisi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Yayını, Sayı : 15, s. 35 55. 19. Esmer, M., 2013, 1956 1960 İmarı : Karaköy Beşiktaş Sahil Aksında Kaybolan / Yıkılan / Taşınan Yapılar, Mimarlık Dergisi, TMMOB Mimarlar Odası Yayını, Sayı : 374, s. 54 59. 20. Eyice, S. (1959). İstanbul da Abbasi Saraylarının Benzeri Olarak Yapılan Bir Bizans Sarayı, Belleten 23, s.79 111. 21. Eyice, S. (1963). İstanbul Minareleri, Türk Sanatı ve Tarihi Araştırma ve İncelemeleri I, s.31 132. 22. Eyice, S. (1995c). Toklu Dede Mescidi, DBİA, Tarih Vakfı ve Kültür Bakanlığı ortak yay., İstanbul, cilt :7, s.272 274. 23. Eyice, S. (1975a). İstanbul Arkeoloiji Müzesi nde Bizans Türk Çeşmesi, Belleten 39. 24. Güneri, H. (1973). Azınlık Vakıflarının İncelenmesi, Vakıflar Dergisi, Sayı :X, s. 79 108. 25. Gökçay, M. M. (2007). Yenikapı Kazılarında Ortaya Çıkarılan Mimari Buluntular, Gün Işığında : İstanbul un Sekizbin Yılı, Marmaray, Metro ve Sultanahmet Kazıları, Vehbi Koç Vakfı Yayını, İstanbul, s. 166 179. 26. Göksoy, H. A. (2004). Haliç Kıyısında bir Kayıp Şehir : Blakherna ya da Ayvansaray, Dünü ve Bugünü ile Haliç Sempozyum Bildirileri, Kadir Has Üni.Yay., İstanbul, s.87 91. 27. Gülersoy, Ç., 1989, Tramvay İstanbul da, İstanbul Kitaplığı, Kitapçılık ve Tic., İstanbul. 28. İstanbul S.O.S. (2011). Neden Başka Bir Köprü Mümkün!?, Mimar.ist/sayı :42. 29. Koçu, R. E. (1958c). Atıf Efendi Kütüphanesi, İstA, cilt : 3, Tan Matbaası, İstanbul, s.1276 81. 30. Köksal, G., 2013, Tersane i Amire yi Talan Edecek Haliç Port a Karşı: HALİÇ DAYANIŞMASI, Mimarlık Dergisi, TMMOB Mimarlar Odası Yayını, Sayı : 374. 31. Mazlum, D. (2004). Fethiye Camii nin 18. yy. Onarımları, Sanat Tarihi Defterleri 8, Metin Ahunbay a Armağan, Bizans Mimarisi Üzerine Yazılar, s.167 183.
32. Mazlum, D., (2014), Koruma Kuramının Mimari Rekonstrüksiyona Bakışı, Mimarlık Dergisi, TMMOB Mimarlar Odası Yayını, Sayı : 380. 33. Necipoğlu, N. Kafesçioğlu,F. (editörler), (2015). Ayasofya: Kimlik, Hafıza ve Mekân Üzerine Binbeşyüz Yıllık Bir Tartışma, Toplumsal Tarih Dergisi, Şubat sayısı, 254. sayı. 34. Ogan, A. (1944). İstanbul Kiliseleri ve Mozaikler, Güzel Sanatlar Dergisi 5, s. 103 115. 35. Ökten, S. ve Kaptı, M. (2001). The structural systems of semi masonry houses built at Fener (Istanbul) in 19th Century, Historical Constructions, P.B. Lourenço, P. Roca (Eds.), Guimarães, s.227 236. 36. Ötüken, Y. (1978). İstanbul Son Devir Bizans Mimarisinde Cephe Süslemeleri, Vakıflar Dergisi XII, s.213 233. 37. Ötüken, Y. (1990). Bizans Duvar Tekniğinde Tektonik ve Estetik Çözümler, Vakıflar Dergisi XXI, s.395 410. 38. Özgüleş, M. (2014). Belgeler Işığında Gülnuş Emetullah Sultan ın Galata'da Yaptırdığı Çeşmeler, Tasarım+Kuram Dergisi, cilt :10, sayı :17. 39. Özüekren, Y. (1996). Cezaevinden Sefaevine Four Seasons Oteli, Arredamento Dekorasyon, 1996/12, s.100 103. 40. Pamukciyan, K., 1766 Büyük İstanbul Zelzelesi, İstanbul Yazıları : Ermeni Kaynaklarından Tarihe Katkılar I, Aras Yay., İstanbul, s.12 16. 41. Sabuncu, A. (2010). Vefa Kilise Camisi Naosu Güney Dış Yüzünün Kademeli Kemeri Yukarısındaki Üçgen Alınlığa Sabitlenmiş Üç Keramik Kabın Değerlendirilmesi, Colloquium Anatolicum IX, İstanbul. 42. Semiz, N. Ahunbay, Z. (2014). Yenikapı daki Tarihi Liman Surlarının Durumlarının Değerlendirilmesi ve Korunmaları İçin Öneriler, Arkeoloji ve Sanat Dergisi, sayı :145, Ocak Nisan Sayısı. 43. Şahin, M., (2011). Tekdüze Mimarinin Değeri :Cevizli Yaprak Tütün Depoları, Mimar.ist, sayı : 42, s.44 50. (Bu makale, Köymen, E. (2011). Cevizli Tekel Kampüsü, Mimar.ist, sayı : 42, s.51 54, ile birlikte ele alınacaktır). 44. Savaş, A. (2003). Atlı Köşk ten Sabancı Müzesi ne, mimar.ist., 3/10, Kış 2003, s. 37 44. 45. Sayar, Z., 1956(02), İstanbul un İmarı Münasebetiyle, Arkitekt, no:284/cilt:23, s.49 51. 46. Sayar, Z., 1956(03), İstanbul un İmarında Şehirci Mimarın Rolü, Arkitekt, no:285/cilt:25, s.97 98. 47. Sayar, Z., 1957(02), İmar ve Eski Eserler, Arkitekt, no:287/cilt:26, s.49 50. 48. Tanyeli, G. (1995). Rahmi Koç Snayi Müzesi, Arredamento Dekorasyon, 1995/1, s. 114 121. 49. Tekinel, N. (2004). Restorasyon Projesi : Yunan Başkonsolosluğu Binası Şişmanoğlu Konağı, mimar.ist, 2004/13, s.105 108. 50. Uyar, T. (2003). "Panagiotissa, Panagia Moukhliotissa Kilisesi : Tarih, Mimari Ve Bezeme Üzerine Birkaç Not", Dünü ve Bugünü ile Haliç Sempozyum Bildirileri, Kadir Has Üni., İstanbul, s. 99 108. 51. Vocotopoulos, P.L. (1979). The Concealed Course Technique : Further Examples and a Few Remarks, JÖB 28, Wien, s. 247 270. 52. Yener, E., Elmas, E.,Gülçur, Z. (1992). Sepetçiler Kasrı, Arredamento Dekorasyon, 1992/2, s.108 114. 53. Yöney, N., B. ve Ersen, A. (2009). 19. Yüzyılın Sonu ve 20. Yüzyılın Başında İstanbul da Yapı Dış Cephelerinde Kullanılan Yapay Taşların Mimari Değerlendirmesi 1, KUDEB Restorasyon Konservasyon Çalışmaları Dergisi, sayı:2, s.21 31. 54. Yücel, E. (1973). Ayasofya Onarımları ve Vakıf Arşivi nde Bulunan Bazı Belgeler, Vakıflar Dergisi, Sayı :X, s. 219 238.