Ahlâk Düşüncesi Projesi
İSLAM İSLAMAHLÂK AHLÂKDÜŞÜNCESİ DÜŞÜNCESİ PROJESİ PROJESİ düşüncesi düşüncesiiçerisinde içerisindepek pekçok çokdisiplin disiplintarafından tarafındantartıtartışılagelmiş şılagelmiş konulardan konulardanbirisi birisi ahlâk ahlâk meselesidir. meselesidir.gerek Gerekdinî dinî gerekse gerekse dede felsefî felsefîbilim bilimdallarında dallarındakendisine kendisineyer yerbulmuş bulmuş bu bu alan, alan,mâtuf mâtufolduğu olduğugaye gayeveveortaya ortayaçıkan çıkanproblemler problemler nisnispetinde petindefarklı farklıcihetlerden cihetlerdenele elealınmıştır. alınmıştır.bu Busebeple sebeple düşüncesiyle düşüncesiyleirtibat irtibathalinde halindeolan olaninsanların insanlarınhangi hangi ilim ilim dadalıyla lıyla ilgileniyor ilgileniyorolursa olursaolsunlar olsunlarahlâk ahlâkilminin ilmininkonularına konularına bîbîgane ganekalması kalmasıdüşünülemez. düşünülemez.ahlâk Ahlâkalanının alanınıntüm tüm disiplinler disiplinler açısından açısındanele elealınma alınmazorunluluğu zorunluluğuilke İLKEİlim İlim Kültür Kültür Eğitim Eğitim Derneği Derneğiveveİlmi İlmiEtüdler EtüdlerDerneği Derneği(İLEM) (İLEM)tarafından tarafından2013 te 2013 te başlatılan başlatılan Ahlâk AhlâkDüşüncesi DüşüncesiProjesi ni Projesi niortaya ortaya çıkarçıkarmıştır. mıştır.koordinatörlüğünü KoordinatörlüğünüDoç. Doç.Dr. Dr.Ömer ÖmerTürker in Türker in yürütyürüttüğü tüğü projenin projenintemel temelamacı, amacı,ahlâk ahlâkalanında alanındatelif telifedilmiş edilmiş çaçalışmaların lışmalarınbelli bellibirbirsistematik sistematikdâhilinde dâhilindeortaya ortaya konularak, konularak, nitelikli nitelikliilmî ilmîçalışmalar çalışmalaryapılmasına yapılmasınaimkân imkân sağlanması sağlanması ve ve bubu süreçte süreçteahlâk ahlâkçalışan çalışanbir birzümrenin zümreninyetiştirilmesidir. yetiştirilmesidir.
PROJENİN İÇERİĞİ Ahlâk Düşüncesi Projesi 8 başlık altında yürütülmektedir. 1. Tahkîk ve Tercüme Bu çalışma ile ahlâk düşüncesi alanında kaleme alınmış ve içinde bulunduğu telif geleneğinde önemli görülen metinlerin tahkîk ve tercüme edilerek neşredilmesi hedeflenmektedir. İlk olarak müteahhir dönemin etkin ahlâk metinlerinden biri olan Adûdiddîn el-îcî ye ait Ahlâk-ı Adûdiyye risalesine yazılmış şerhlerin tahkîki proje kapsamına alınmış olup söz konusu şerhlerin çoğunun tahkîki tamamlanmıştır. 2. Tercüme Çalışma içerisinde tahkîki tamamlanan eserlerin tercümesinin yapılması hedeflenmektedir. Hâlen tahkîk edilen eserlerin tercüme faaliyeti sürmekle birlikte gerekli görüldüğü takdirde ahlâkla ilgili başka eserlerin de tercümesi gündeme alınacaktır.
3. Kataloglama Çalışması Kataloglama çalışmasıyla, 12. yüzyıldan başlayarak 20. yüzyıla gelinceye kadar öncelikle Türkiye deki yazma eser kütüphanelerinde bulunan eserlerin tespit edilmesi ve bunlara dair bilgilerin ayrıntılı olarak tasnif edilmesi amaçlanmaktadır. Hâlen 12. ila 16. yüzyıllar arasındaki ahlak eserlerinin kataloglanması işi tamamlanmış durumdadır ve çalışma devam etmektedir. 4. Telif Ahlâk alanında eser ortaya koymuş kişilerin görüşlerini bu alanın problemleri içerisinde ele alacak çalışmaların yapıldığı bu başlıkta ilk olarak Taşköprülüzâde nin ahlâk teorisi hakkında bir eser kaleme alınmaktadır. Telif kategorisi içerisinde ayrıca İbn Miskeveyh in adalet teorisi üzerine bir çalışma yapılması hedeflenmektedir. Bunun yanı sıra ahlâk felsefesi tarihine ilişkin seçme metinlerden oluşan bir monografik eser hazırlanmaktadır. 5. Atölye Çalışmaları Yapılacak telif çalışmaları ekseninde gerçekleştirilecek olan atölyeler, proje kapsamında telif edilen eserlerin yazarları koordinatörlüğünde yapılacaktır. Katılımcıların aktif olarak katkıda bulundukları bir süreç olarak planlanan atölyelerde, belirlenmiş meseleler üzerine yapılacak tartışmalarla konu üzerine imâl-i fikir edilmesi ve yeni çalışmalara zemin hazırlanması hedeflenmektedir. Bu amaç doğrultusunda İbn Miskeveyh in adalet teorisi ve Taşköprülüzâde nin ahlâk teorisi başlığı altında iki atölye düzenlenecektir.
6. Yuvarlak Masa Toplantıları Bu çalışmayla, ahlâk alanında sıkça kullanılan kavram, mevzû ve meseleler çerçevesinde müzakereler yapılması, mezkûr disiplin içerisinde ortak bir düşünme ve üretimin gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır. Ayda bir yapılan bu toplantılarda ahlâk literatürünün temel kavram, önerme ve soruları periyodik ve kategorik olarak tartışılmaktadır. Hâlihazırda Ahlâk Çalışmalarının Bugünkü Durumu, Ahlâk Düşüncesinin Tasnifi Meselesi, Ahlak Literatürü İçerisinde Tehzîb Eserlerinin Konumu, Ahlâk Literatürü İçerisinde Tıbbü r-ruhani Eserleri, Müstakil Bir İşrâkî Amelî Hikmet Tasavvuru Söz Konusu mudur?: Şihabüddin es-sühreverdi ve 7. ve 13. yüzyıllardaki Şarihleri Çerçevesinde Bir Değerlendirme, Hikemiyat Literatürünün Ahlâk Düşüncesindeki Yeri adlı altı sunum gerçekleştirilmiştir. ahlâk düşüncesi literatürünün temel hususiyetlerinin tartışılmaya devam edeceği bu toplantıların çıktıları kitap olarak yayımlanacaktır. 7. Konferanslar Proje kapsamında çeşitli başlıklar altında bir dizi konferanslar düzenlenmektedir. Bunlardan ilki ahlâkın sorunu kaynağı meselesinin tartışıldığı Ahlâkın Temeli Üzerine Konuşmalar dizisidir. Şimdiye kadar Tahsin Görgün, İhsan Fazlıoğlu ve Ekrem Demirli nin sunum yaptığı bu konferanslar dizisi; Hakan Poyraz, Cafer Sadık Yaran, Zeynep Direk, Ömer Türker ve Ayhan Çitil in konuşmalarıyla devam edecektir. Konferanslar 2014 te farklı bir tema ile gerçekleştirilecektir. 8. Ahlâk Felsefesi Okumaları Ahlâk felsefesinin temel problemlerine dair yapılan okumalarda, katılımcılar tespit edilmiş soru ve sorunlar çerçevesinde belirlenmiş okumaları yaparak toplantıya iştirak etmektedirler. Her bir okuma sonrası katılımcıların derste tartışılan konu üzerine bir değerlendirme yazmaları istenmektedir.
PROJENİN HEDEFLERİ İslâm dünyasına ahlâk düşüncesi alanında yeni imkânlar ve araştırma alanları açmak; çalışmaların belirli yöne ve alanlara teksif edilmesini sağlayarak daha verimli eserler üretilmesini sağlamak, ahlâkının temellerini ve bugünkü anlamını ortaya çıkarmak, İslâm ahlâk kültürüne ait mirası, akademik çalışmalarda kullanılabilir hale getirmek, İslâm medeniyeti araştırmalarıyla ilgili yöntemsel sorunları ahlâk düşüncesi özelinde ortaya koymak ve çözüm önerilerinde bulunmak, Ahlâk düşüncesine dair ın modern öncesi döneminde tartışılan meseleleri günümüz ilim ve fikir dünyasının gündemi haline getirmek ve böylece hâlihazırdaki ahlakî sorunların tespit, tahlil, tenkit ve hallinde geçmiş birikimden azamî ölçüde istifade etmek, Ortaya konulacak ilmî eser ve faaliyetlerle İslâm medeniyetinde dinî ve aklî düşüncenin sürekliliğini ahlak düşüncesi bağlamında tespit etmek.