Defterlerde Kapanış Tasdiki Defterlerin tasdik ettirilmesi zorunluluğuna ilişkin hükümler, temel olarak Vergi Usul Kanunu nda yer almakla birlikte ayrıca Türk Ticaret Kanunu nda da konuya ilişkin çeşitli düzenlemeler bulunmaktadır. Defterlerin Açılış Tasdiki, Ara Tasdik ve Kapanış tasdikleri söz konusudur. Bu makalemiz de kapanış tasdikine değinilecektir. Uygulamada özellikle yevmiye defterlerinin kapanış tasdiklerinin ihmal edildiği, bu bağlamda bilgisayarla tutulan kayıtlarda ise son yıllarda kapanış tasdiklerinin hiç dikkate alınmadığı gözlenmektedir (Veysi SEVİĞ; Hukuki Açıdan Yevmiye Defteri ve Kapanış Tasdiki; 02.01.2003 ) 1 / 5
Hemen ifade edelim ki Kapanış tasdiki Türk Ticaret Kanunu gereğidir. Yevmiye defteri yeni senenin en geç Ocak ayı sonuna kadar notere ibraz edilip son kaydın altına noterce (Görülmüştür) sözü yazılarak mühür ve imza ile tasdik ettirilmek şarttır. (TTK Md. 70) Kanunda aksine hüküm olmadıkça, iş yılı sonu için çıkarılacak envanter ve bilançoların gelecek iş yılının ilk üç ayı içinde tamamlanmış olması lazımdır Noterin yapacağı muamele hakkında 70 inci maddenin son fıkrası tatbik olunur (TTK Md. 72) denilerek gerek hangi defterlerin kapanış tasdikine tabi olduğunu ve gerekse tasdik edilme zamanını vurgulamıştır. Bu göre Kapanış tasdikine tabi defterler yevmiye defteri ile Envanter defteri dir. 2010 yılının Yevmiye defteri 31.01.2011 tarihine kadar Envanter defteri ise 31.03.2010 tarihine kadar kapanış tasdiklerinin yapılması gerekmektedir. Kapanış tasdiki ile defter sayfalarının boş veya satırlarının aralıklı olup olmadığını denetlemek ve böylece sonradan eski tarihli kayıt yapılmasının önüne geçmek hedeflenmektedir. (Şükrü 2 / 5
KIZILOT, Defterlerin kapanış tasdikini yaptırdınız mı?, 24 Ocak 2004 ) Yargıtay ın vermiş olduğu bir kararda, yevmiye defterindeki kayıtların aynen defter-i kebire intikal ettirildiği, dolayısıyla yevmiye defterinin aynı olan ve defter-i kebir kayıtlarının müstenidatını teşkil eden yevmiye defterinin kapanış tasdikinin yapıldığına göre, ayrıca defter-i kebirin de kapanış işlemine tabi tutulması için herhangi bir sebebin olmadığını belirtmiştir(yrg. Tic. D. 22.09.1966 tarih ve E. 64/4559, K66/3689 sayılı Kararı.) Kapanış tasdikinin yapılmaması durumunda Ticari Defterler sahibinin lehine delil olamaz (TTK Md. 69) Tasdike tabi olmayan defterler ancak TTK Md.69 uncu madde gereğince tasdike tabi olup da tasdik edilmiş olan ilgili defterlerle birlikte delil olarak kabul olunur. Bir tacirin tuttuğu bütün defterlerin birbirini teyit etmesi şarttır; aksi takdirde defterler delil olmaktan çıkar. (TTK Md. 82) Kanuna uygun bir surette tutulan ve birbirini teyit eden ticari defterlerin münderecatı (İçeriği) sahibi lehine delil ittihaz olunur.( TTK Md. 85) 3 / 5
Taraflardan birinin defterleri kanuna uygun olup da diğerininki olmaz veya hiç defteri bulunmaz yahut ibraz etmek istemezse; defterleri muntazam olan tacirin birbirini teyit eden defterlerindeki kayıtlar, diğeri aleyhinde delil olur (TTK Md.86) Anlaşılacağı üzere, ticari defterlerin sahibi lehine delil olabilmesi için bu defterlerin kanuna uygun suretle tutulması gerekmektedir. Diğer bir ifade ile yevmiye ve envanter defterlerini TTK nın 70. Maddesine göre notere ibraz etmeyip son kaydının altına görülmüştür yazdırmayan tacirin defterleri Kanun a uygun olarak tutulmuş sayılamayacağı için söz konusu defterlerin sahipleri lehine delil olarak kullanılması mümkün olmayacaktır. Yargıtay da vermiş olduğu kararlarda, ticari defterlerin sahibinin lehine delil olabilmesi için yasaya uygun olarak tutulmalarının şart olduğunu, yevmiye defterinin Yasa ya uygun tutulmuş sayılabilmesi için ise, TTK'nın 70. maddesinin son fıkrasına göre yıl sonu tasdikinin bulunması gerektiğini belirtmiştir (Yrg. 11. HD. nin, 17.06.1991 tarih ve E. 90/2463, K. 91/4110 sayılı Kararı; Benzer yönde bir karar için Bkz. Yrg. TD. nin, 25.05.1971 tarih ve E. 71/424, K. 71/423 sayılı Kararı.) Birçok tacir haklı durumdaki davasını defterlerine dayanamadığından kaybedebilmektedir. Bu itibarla, ticari defterlerinin kapanış tasdikinin yaptırılması konusunda daha dikkatli davranılması tacirler açısından büyük önem arz etmekte olup, önemsiz gibi göründüğü için çoğu zaman ihmal edilen bu hususun ileride işletmeleri ve kendileri için telafisi imkansız zararlara yol açabileceği unutulmamalıdır. 4 / 5
Yusuf DOĞAN, İstanbul ; 08.01.2011 5 / 5