GAZİANTEP ZEUGMA MOZAİK MÜZESİ

EKİM-KASIM-ARALIK 2011 OCTOBER-NOVEMBER-DECEMBER 2011 SAYI 3 ISSUE 3 Yeni bir müzemiz oldu: GAZİANTEP ZEUGMA MOZAİK MÜZESİ We have a new museum: Gaziantep Zeugma Mozaic Museum KÜLTÜRE ve SANATA CAN SUYU: DÖSİMM Life line support for history, culture and art: DÖSİMM TOKAT ATATÜRK EVİ ve Etnografya Müzesi The Atatürk House and Etnographic Museum in Tokat Başarısını talanıyla gölgeleyen SCHLIEMANN Schliemann who overshadowed his success with his pillage MEDUSA: Mitolojinin yılan saçlı kahramanı Medusa: Mythological heroine with snakes for hair

İSTANBUL ARKEOLOJİ MÜZELERİ KOLEKSİYONUNDAN IYI ÇOBAN ISA İyi Çoban İsa ensesine oturttuğu koçun ayaklarını sağ eli ile tutmuştur. Kısa bir tunik giymiş olup giysisini belinden bir kuşakla bağlamıştır. Başını yukarı doğru kaldırmıştır. Kısa dalgalı saçları yüzünü çevirmektedir. Sırtındaki koçun anatomik yapısı çok iyi işlenmiştir. Ana Sponsor İstanbul Arkeoloji Müzeleri TÜRSAB ın desteğiyle yenileniyor İstanbul Arkeoloji Müzeleri Osman Hamdi Bey Yokuşu Sultanahmet İstanbul Tel: 212 527 27 00-520 77 40 www.istanbularkeoloji.gov.tr

içindekiler EKİM-KASIM-ARALIK 2011 OCTOBER-NOVEMBER-DECEMBER 2011 SAYI 3 ISSUE 3 Yeni bir müzemiz oldu: GAZİANTEP ZEUGMA MOZAİK MÜZESİ We have a new museum: Gaziantep Zeugma Mozaic Museum KÜLTÜRE ve SANATA CAN SUYU: DÖSİMM Life line support for history, culture and art: DÖSİMM TOKAT ATATÜRK EVİ ve Etnografya Müzesi The Atatürk House and Etnographic Museum in Tokat Başarısını talanıyla gölgeleyen SCHLIEMANN Schliemann who overshadowed his success with his pillage MEDUSA: Mitolojinin yılan saçlı kahramanı Medusa: Mythological heroine with snakes for hair 5 22 Başyazı Dünya tarihinin ev sahibi BRITISH MUSEUM 8 Her taşı bir tarih sahnesi 36 KÜLTÜRE ve SANATA can suyu 46 Taşa çeviren bakışlar 30 Tarihin AYAK İZLERİ... 52 AY ın karanlık yüzü 62 İstanbul un tarihi gözlerinizin önünde canlanacak 70 Haber turu 40 Medeniyetler Köprüsü 72 Takvim 76 TÜRSAB-MTM müze rehberi 78 TÜRSAB-MTM müze harita 56 Tokat ATATÜRK Evi ve Etnografya Müzesi 64 İSTANBUL un MODERN yüzü

T A B L E O F C O N T E N T S 8 Each stone a page of history Ekim-Kasım-Aralık 2011 Sayı 3 October-November-December 2011 Issue 3 30 FOOTPRINTS of history Editorial Host to the History of the World: THE BRITISH MUSEUM Life line support for history, CULTURE and ART 5 22 36 40 Bridge of civilizations Petrifying gaze Dark side of the MOON İstanbul s history revived 46 52 62 56 The ATATÜRK House and Etnographic Museum in Tokat News in overview Calendar TÜRSAB-MTM museums guide 70 72 76 TÜRSAB-MTM map of museums 78 64 İSTANBUL s MODERN face

TÜRSAB-MTM İŞ ORTAKLIĞI TARAFINDAN ÜÇ AYDA BİR YAYINLANIR PUBLISHED QUARTERLY BY THE TÜRSAB-MTM JOINT VENTURE TÜRSAB-MTM İş Ortaklığı adına SAHİBİ / TÜRSAB YÖNETİM KURULU BAŞKANI OWNER on behalf of the TÜRSAB-MTM joint venture / PRESIDENT OF THE TÜRSAB EXECUTIVE BOARD Başaran ULUSOY SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ / RESPONSIBLE MANAGING EDITOR Feyyaz YALÇIN YAYIN KURULU / EDITORIAL BOARD Başaran ULUSOY, Feyyaz YALÇIN, Arzu ÇENGİL, Hakan HİMMETOĞLU, Köyüm ÖZYÜKSEL, Kibele EREN, Ayşim ALPMAN, Aylin ŞEN, Hümeyra ÖZALP KONYAR TÜRSAB adına YAYIN KOORDİNATÖRÜ / EDITORIAL COORDINATOR on behalf of TÜRSAB Arzu ÇENGİL YAYIN YÖNETMENİ / EDITOR-IN-CHIEF Ayşim ALPMAN GÖRSEL YÖNETMEN VE YAYIN DANIŞMANI / ART DIRECTOR AND EDITORIAL CONSULTANT Hümeyra ÖZALP KONYAR GÖRSEL VE EDİTORYAL YÖNETİM / VISUAL AND EDITORIAL MANAGEMENT Özgür AÇIKBAŞ HABER MÜDÜRÜ / NEWS EDITOR Sevinç AKYAZILI GRAFİK UYGULAMA / GRAPHICAL IMPLEMENTATION Semih BÜYÜKKURT ÇEVİRİ / TRANSLATION Ahmet ALPMAN YÖNETİM MANAGEMENT TÜRSAB-MTM İŞ ORTAKLIĞI Dikilitaş Mah. Aşık Kerem Sk. No: 42 34349 Beşiktaş İstanbul / Türkiye Tel / Phone: (212) 259 84 04 Faks / Fax: (212) 259 06 56 www.tursab.org.tr e-mail: tursab@tursab.org.tr YAYIN EDITORYAL BRONZ YAYINCILIK Pürtelaş Mah. Güneşli Sk. No: 22 D: 1 34433 Cihangir İstanbul / Türkiye Tel / Phone: (212) 244 85 37-38 Faks / Fax: (212) 244 85 34 e-mail: bronzyayin@gmail.com BASKI PRINTING BİLNET MATBAACILIK Biltur Basım Yayın ve Hizmet AŞ. Esenşehir Mah. Dudullu Organize Sanayi Bölgesi 1. Cadde No:16 Ümraniye İstanbul / Türkiye Tel / Phone: (216) 444 44 03 Faks / Fax: (216) 365 99 07-0 www.bilnet.net.tr e-mail:info@bilnet.net.tr MÜZE Dergisi Basın Konseyi üyesi olup, Basın Meslek İlkeleri ne uymaya söz vermiştir. The Museum Journal is a member of the Turkish Press Council and has resolved to abide by the Press Code of Ethics. MÜZE Dergisi nde yayınlanan yazı ve fotoğraflardan kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz. None of the articles and photographs published in the The Museum Journal maybe quoted without mentioning of resource.

GYPSY GIRL AND MONA LISA Turizmde müzeciliğin önemini söylemeye bile gerek yok. Türkiye nin son yıllarda müzecilik alanında attığı adımlar da ortada. Yine de, itiraf etmeliyim ki, TÜRSAB olarak o çabaların odak noktasında yer almış olsak bile, zenginliğimizin çok da farkında değilmişim. Hatta belki değilmişiz. Çabalara bir katkı olarak MÜZE adında bir dergi yayınlanmasına karar verdiğimizde, bir dizi soruyla karşılaştık. Konu sıkıntısı yaşanır mıydı? Müzecilik kimin, ne kadar ilgisini çekerdi? Dergi üçüncü sayısıyla elinizde. Bu soruların yanıtlarını veriyor. Verirken de Anadolu nun tarihi, kültürel zenginliğinin nasıl uçsuz bucaksız olduğunu gösteriyor. İşte Zeugma örneği. Roma İmparatorluğu nun dördüncü büyük / önemli kentinin mirası bir müzede hayat buldu. Gaziantep te açılan Zeugma Mozaik Müzesi, eğer tanıtıp duyurmayı da başarırsak, yüzbinleri kendisine çekecek. Destinasyonlara Gaziantep adını ekleyecek. Paris te Louvre Müzesi ni ziyaret edenler bilir. Günün her saatinde her salonu turistlerle dolup taşar. Ama hiçbiri Mona Lisa tablosu kadar kalabalık toplayamaz. Mona Lisa nın karşısında, her ülkeden ziyaretçiyle kuyruklar oluşur. Zeugma daki Çingene Kızı Mona Lisa yı hatırlatıyor. İzleyeni Mona Lisa kadar etkiliyor. Peki, Çingene Kızı onun kadar şanslı olur mu? Günün birinde onun karşısında da kuyruklar uzanır mı? Tekrarlayayım; eğer tanıtıp duyurmayı başarırsak Evet! ÇİNGENE KIZI VE MONA LISA Başaran Ulusoy The importance of museums for the tourism sector is self-evident. The improvements accomplished by Turkey in recent years with regard to the management of its museums are also obvious. However, I have to admit that, although from the very outset, TÜRSAB was actively involved as a main actor in these rejuvenation efforts, I was not fully aware of the amazing dimensions of our wealth in terms of historical heritage. Or even, we were not As we were deciding, in order to support those efforts, to launch this publication devoted to museums, we were faced with a series of questions. Would there be a scarcity of themes to tackle? How far and which type of public would be interested in the subject matter? At this moment, you are holding the third issue of MÜZE DERGİ in your hands, providing a plethora of answers to the above questions. While doing so, it shows at the same time, the tremendous extent of the Anatolian historic and cultural heritage. Let us dwell upon the example of Zeugma. The legacy of the fourth largest and important city of the Roman Empire was brought back to life at the newly inaugurated Zeugma Museum of Mosaics in Gaziantep. Through an adequate introduction, the museum will reach the point of attracting thousands of guests and help insert Gaziantep on the map of major tourist destinations in Turkey. Those who visited the Louvre in Paris are familiar with the sight of the waiting lines forming in front of the Mona Lisa painting and consisting of visitors from around the world. Although, most of its departments are full of visitors at all times, no other hall of the Louvre is as crowded as the one housing the Mona Lisa. The Gypsy Girl mosaic of Zeugma, exerts an impact as strong as Mona Lisa on its admirers. But, will she be as fortunate as Mona Lisa in having long waiting lines in front of her? Yes probably, and I repeat, if we succeed in introducing her properly to the world!

Dünya turizmini İzmir de keşfedin! Explore the world s tourism in İzmir! 08-11 Aralık December 2011 Turizm Fuar ve Konferansı Tourism Fair & Conference İzmir Uluslararası Fuar Alanı, Kültürpark İzmir International Fair Center, Kültürpark www.travelturkey-expo.com Partner Ülke Partner Country Partner İl Partner City T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı himayesinde Under the patronage of Ministry of Culture & Tourism Organizatörler Organizers KÜTAHYA Tel/Phone: +90 212 259 84 04 Tel/Phone: +90 212 334 69 24 Tel/Phone: +90 232 497 11 12 Member Medya Sponsoru Media Sponsor Havayolu Sponsorları Airline Sponsors BU FUAR 5174 SAYILI KANUN GEREĞİNCE TOBB (TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ) İZNİ İLE DÜZENLENMEKTEDİR THIS FAIR IS ORGANIZED WITH THE PERMISSION OF THE UNION OF CHAMBERS AND COMMODITY EXCHANGES OF TURKEY IN ACCORDANCE WITH THE LAW NUMBER 5174

8

BİR YÖRE BİR MÜZE One Region One Museum Yazı-Text Sevinç Akyazılı Fotoğraflar-Photos Rasim Konyar Her taşı bir tarih sahnesi saınt jean şövalyeleri nin 1402 de inşa ettiği bodrum kalesi, 47 yıl önce müzeye dönüştürüldü... bu müzede, antik çağ şaheserleri şövalyelerin armalarının altında sergileniyor. müzenin salonlarında, ticaret gemileri tüm görkemiyle beliriyor, ipek elbiselerini giymiş karyalı bir prenses, konuklarını en zarif haliyle selamlıyor! Kings... Princesses... Knights... EACH STONE A PAGE OF HISTORY BODRUM CASTLE, BUILT IN 1402 BY ST. JOHN KNIGHTS OF RHODES WAS CONVERTED 47 YEARS AGO INTO A MUSEUM WHERE ANTIQUE AGE PIECES ARE EXHIBITED UNDER THE COATS OF ARMS OF THE KNIGHTS. IN THE GALLERIES OF THE MUSEUM, TRADE SHIPS BURST INTO SIGHT IN ALL THEIR GLORY, A CARIAN PRINCESS IN SILK COSTUME WELCOMES HER GUESTS GRACIOUSLY. 9

odrum, yalnızca Muğla nın ve Ege nin değil tüm Türkiye nin çekim merkezi gibi. Ama, sadece günümüzde değil... Son 30 yılda da değil... Binlerce yıldır böyle. Gündoğan yakınlarındaki Peynir Çiçeği Mağarası nda bulunan taş ve bronz kalıntılar, bölgede yaşamın Bakır Çağı na, yani M.Ö. 5000 lere kadar uzandığını gösteriyor. Heredot un yazılarından, ilk kentin de M.Ö. 1000 yıllarında bugünkü kalenin bulunduğu yerde kurulduğunu öğreniyoruz. M.Ö. 4 üncü yüzyıldan itibaren altın yıllarını yaşayan ve antik çağda Halicarnassos olarak anılan şehir, Karya ya 24 yıl süreyle başkentlik etmiş. Dönemin en gelişmiş uygarlıklarından biri olan Karyalılar, arkalarında bir de dünyanın yedi harikası ndan birini bırakmış. Yani günümüze kadar uzanan mozole sözcüğünün kaynağı, Kral Maussollos un anıt mezarını. 10 Bodrum is like the attraction centre, not only of Muğla or the Aegean, but of whole Turkey. This is true, not only for our time or for the last 30 years, but it was the case for thousands of years. The stone and bronze artefacts discovered in the Peynir Çiçeği cave point to civilization on the peninsula as far back as 5,000 years ago, during the Copper Age. The father of history Herodotus, a native of Bodrum, estimated that the history of his birthplace dated to the first millennium BC, that the first town was established then at the site of the current castle. Bodrum, Halicarnassos with its ancient name, which experienced its golden age from the 4 th century BC onwards, was the capital city of the Carian civilization for 24 years. Bearers of one the leading civilizations of their time, the Carians erected a funeral monument, the Mauseleion, which was going to take its glorious place among the Seven Wonders of the Antique World, for their King Maussollos, whose name is at the origin of the word mausoleum, meaning funeral monument.

Bodrum Kalesi nin havadan ve denizden görünüşleri ile camiye dönüştürülen şapelin çatısı ve minaresi. Views of the Bodrum Castle from air and from sea, rooftop and minaret of the chapel converted into mosque. 11

İngiliz Kulesi nin içi (yukarıda), Şapel in ön cephesi (sağda). Inside the English Tower (above), Chapel s front view (on the right). Şövalyeler Çağı! Zaman hızla geçip, Antik Çağ ın büyük uygarlıkları tarihin tozlu sayfalarında yer alırken, Ortaçağ Avrupası nın en önemli aktörlerinden Hıristiyan şövalyeler de Bodrum un önemini fark etti. Kendilerini Hıristiyanlık inancının koruyucusu ilan eden Saint Jean şövalyeleri, 1402 de Sultan Mehmet Çelebi den izin alarak kalenin inşasına başladı. Şövalyeler, iddialarını da, Kral Maussollos un dillere destan mezarının taşlarını kullanarak gösterdi. Anıt mezardan getirilen taş bloklarla, yüksekliği 47.5 metreye ulaşan, 180x185 metre ebatlarındaki kale ortaya çıktı. Şövalyeler, kalenin denize hakim kulelerine, içlerindeki her grubun geldiği ülkenin adını verdi: İngiliz, Fransız, İtalyan, İspanyol kuleleriyle Yılanlı Kule. Taş ve ahşap işçiliğinin en güzel örnekleriyle süslenen kale 16 ncı yüzyılda Osmanlılar ın eline geçti ve bir dönem hapishane olarak kullanıldı. 1915 yılında Fransızlar tarafından bombalanan ve yıllarca kaderine terk edilen kale, 1964 yılında müzeye dönüştürüldü. Şimdi Türkiye nin tek sualtı arkeoloji müzesi olma unvanını taşıyan bu müze, birbirinden önemli binlerce kara ve sualtı bulgusunu içinde barındırıyor. Dünyanın en geniş koleksiyonu! Müzenin ziyaretçileri, şövalyelerin ejderha, eşit kollu ve klasik haçlarla süslediği 7 kapıdan geçerek iç kale bölümüne ulaşıyor. Bu bölüm, dünyanın en büyük amfora koleksiyonuna ev sahipliği yapıyor. Antik Dönem de şarap, zeytinyağı ve kuru gıda maddelerinin taşınıp depolanmasında kullanılan bu iki kulplu, sivri dipli testiler, kullanıldıkları dönemin ticari ve sosyal hayatını anlatan önemli ipuçlarını barındırıyor. Burada, M.Ö. 1400-1992 yılları arasında üretilen çeşitli amfora örnekleri ziyaretçilerle buluşuyor. Antik Çağ ticaretinin bel kemiği 12 Age of the Knights As the civilizations of the Antique Age took their place in the dusty pages of history, the Christian Knights, among the principal actors of medieval Europe, discovered the strategic merit of Bodrum. Proclaiming themselves protectors of the Christian belief, the St. John Knights launched there the construction of the St. Peter Castle in 1402, upon an authorization granted by the ruler of the Ottoman Empire, Sultan Mehmet Çelebi. They used stone blocks from the ruins of the famous Mauseleion (partially destroyed in an earthquake on 8 th August 1304) in the construction, eventually erecting a 47,5 meters high fortress covering an area of 180x185 meters. They gave the names of their countries of origin to the castle s high-towers overlooking the sea: French, English, Italian, Spanish Towers and the Serpentine Tower. Adorned with the most beautiful specimen of stone carving and wood craftsmanship, the fortress was conquered by the Ottomans in the 16 th century. It served as a prison during the late Ottoman period and was bombed by the French in 1915, during the First World War. In 1964, the Bodrum Castle was restored and inaugurated as a museum. Turkey s unique museum of underwater archaeology, it houses a vast number of terrestrial and underwater artefacts.

sayılan, bu zarif ama dayanıklı testi türünün nasıl şekillendirildiği, nasıl fırınlandığı gibi üretim aşamaları ile içlerinde nelerin saklandığı, gemilerde nasıl depolandığı çizimlerle anlatılıyor. Ziyaretçiler kalenin sağına döndüklerinde, Antik Çağın, Ortaçağ şövalyelerinin ve Osmanlı nın aynı mekanda iç içe geçen dünyalarına tanıklık etme fırsatı buluyor. Gotik mimarinin en güzel örneklerinden biri olan şapelin duvarları, Mausoleion dan getirilen yeşil taşlarla örülmüş. Görkemli taş işçiliği ile dikkat çeken şapelin köşe taşlarına ise bu bölümün yapımına-onarımına katkıda bulunan şövalyelerin armaları işlenmiş. Kalenin Osmanlılar tarafından fethinden sonra, yanına minareler ilave edilen bu bölüm camiye dönüştürülmüş. Birkaç dakikada tarih yolculuğu Üç ayrı zaman dilimi ve inanç sisteminin iç içe geçtiği şapelden çıkıp, sağa doğru ilerlendiğinde kulelere ulaşılıyor. Bu küçük yolculuğa, duvar kenarında sergilenen ostotekler (ölülerin küllerinin saklandığı kaplar) eşlik ediyor. M.Ö. 1 ve M.S. 2 nci yüzyıla tarihlenen bu kaplar üzerlerindeki, Eros, Zeus, Medusa başları ve öbür dünya tasvirleriyle World s largest collection! Visitors of the museum reach the inner castle, after crossing 7 gates, decorated with dragon figures, classical crosses and equal-armed crosses. That section is home to the world s largest collection of amphorae. Amphorae (amphoras) are this type of elegant vase-shaped earthenware vessels with two handles and a sharp-pointed bottom, used in vast numbers to transport and store various products, both liquid and dry, grapes, wine, olive oil, olives, grain, fish and other commodities in the Mediterranean world during the Antique Age and later the Roman period. They deliver us important clues as to the commercial and social life of their era. The production process of the amphora, how it was shaped, how it was dried and hardened in the furnace and what it was used for, the way they were stored on ships etc. is explained on several signboard charts with graphics. Entering the right wing of the castle, the guests are witnessing the worlds of the Antique Age, the Knights of the Middle Age and the Ottomans interpenetrating each other in the same area. The walls of the beautiful Gothic Chapel were built Amfora sergilemesi (üstte) ile Cam Batığı. Amphorae display (above) and the Glass Shipwreck.

BODRUM dan BRITISH MUSEUM a Kral Maussollos M.Ö. 353 yılında bir anıt mezarın yapılması talimatını verdi. Yapımına Maussollos tarafından başlanan 32x38 metre ebatlarındaki devasa anıt mezarın inşaası Kraliçe II. Artemisia döneminde bitirildi. Bu yapının yüksekliği 40 metreyi aşıyor, mezar odası 4 yanı heykellerle çevrili bir kaidenin üzerinde duruyor, yapıyı piramit bir tavan örtüyordu. Bu tavanın üzerinde ise 4 atlı bir savaş arabası bulunuyordu. Mimar Pytheos tarafından yapılan ve tarihçilere göre bin 500 yıl ayakta kalan yapı, büyük bir depremle yıkılmıştı. Bu depremden geriye kalan taş bloklar Bodrum Kalesi nin inşasında kullanıldı. Geriye kalan parçaları ise 1800 lü yıllarda Anadolu topraklarında kazı faaliyetine girişen İngiliz arkeologlar tarafından Londra daki British Museum a taşındı. Müzede bu muhteşem anıtın maketi ve çizimleri sergileniyor. From Bodrum to the British Museum King Maussollos, the Satrap of Caria ordered the construction of a funeral monument in 353 B.C. The construction of the 32x38 meters large giant monument was completed under the reign of Queen Artemisia II of Caria. The burial chamber of the 40 meters high monument was raised on a high podium surrounded at its 4 flanks by statues. The 21 stepped roof was crowned by a pyramidal rooftop based on 36 ionic columns. Statues of Maussollos and Artemisia, riding a chariot drawn by four horses from the crest of that pyramid are now to be found at the British Museum. The Mauseleion, built by architect Pytheos remained intact for 1500 years until it was partially destroyed by an earthquake in the 14 th century and demolished by the Knights of Rhodes who used its stone blocks in the construction of the Bodrum Fortress (St. Peter Castle). The friezes were removed to the British Museum in 1856, by British archaeologists excavating in Turkey. Therefore, the Bodrum Castle Underwater Archaeology Museum houses only drawings and scale models of the Mauseleion, one of the Seven Wonders of the Antique World. Bodrum Mausoleion rekonstrüksiyonu (sol üstte, dört resim). Halikarnas Mozolesi Açık Hava Müzesi alanı (üstte), mezar odası (sol altta) ve müzede sergilenen alçı kabartma kopyalar (sağ üstte). Reconstruction model of the Mauseleion (above left, four pictures). Open Air Museum space of Halicarnassos Mausoleum (above), burial chamber (below left) and plaster relief copies displayed at the museum (above right).

dikkat çekiyor. Bu yolun sonunda Antik Çağ ın en önemli eserlerinden olan Mausoleion un maketlerinin bulunduğu alana ulaşılıyor. Yolculuğun devamında ziyaretçiler, Antik Çağ ın zarif cam işçiliği örneklerinin sergilendiği Cam Batığı Salonu yla karşılaşıyor. Salonun sağında yer alan vitrinlerde, M.Ö. 16 ncı yüzyıla ait Miken cam boncuk dizileri ve Kaş taki Uluburun Batığı ndan çıkartılan aynı döneme ait cam külçeleri yan yana sergileniyor. Soldaki vitrinlerde ise Stratonikeia ve Kaunos gibi antik şehir kazılarında elde edilen cam buluntular yer alıyor. Ancak Cam Batığı Salonu da müze ziyaretçilerine unutulmaz bir sürpriz de hazırlıyor. Salonda, dünya sualtı arkeolojisinin en önemli eserlerinden biri olan Serçe Limanı Batığı da sergileniyor. M.Ö. 10 uncu yüzyıla tarihlenen bu gemi kalıntısı, Marmaris yakınlarındaki Serçe Koyu nda 1977-1979 yılları arasında yapılan sualtı kazı çalışmaları sonucu gün ışığına çıkartılmış. Fatimi Limanları ndan aldığı hurda cam ile Bizans sularında seyrederken battığı düşünülen bu geminin içinden çıkan cam eserler ve mürettebatın eşyaları da müzenin ziyaretçilerini antik çağ denizcilerinin hayatına götürüyor. Sikke ve mücevherat salonu İtalyan Kulesi nin alt katında ise Sikke ve Mücevherat Salonu yer alıyor. Değiş tokuş sisteminin yarattığı zorluklarla başa çıkmak için Lidyalılar tarafından icat edilen ve sikke adı verilen madeni paralar burada sıra dışı bir yöntemle sergileniyor. Bu salonda, sadece M.Ö. 6 ncı yüzyıldan M.Ö.2 nci yüzyıla kadar uzanan dönemde basılan altın ve gümüş paralar sergilenmekle kalmıyor, paranın satın alma gücü with green stones stemming from the ruins of Mauselion (see above). The cornerstones of the chapel, standing out with its magnificent stone carving workmanship, are decorated with coats of arms of the knights who contributed to its construction and restoration. During the Ottoman period that section was supplemented with minarets and converted into a mosque. Thus, the particular marks of all three different eras and belief systems are visible in an intertwined togetherness at this chapel. Strolling through history in a matter of minutes Leaving the chapel and proceeding to the right, one reaches the towers. On the way are displayed ostoteks (containers used for preserving the ashes of the deceased) decorated with Eros, Zeus, Medusa heads and figures depicting the world after-death, originating from 1 st century BC to 2 nd century AD period. At the end of this road, are displayed scale model renditions of the Mauseleion, one of the seven wonders of the Antique world. Continuing their tour of the museum, the visitors arrive at the Glass Shipwreck Hall where one can admire the finest samples of glass craftsmanship of the Antique Age. In the display units on the right wing of the hall, the glass bead strings from the Mycenaean civilization (16 th century BC) and the glass chunks from the same period found on the Lycian Uluburun shipwreck at Kaş, are displayed side by side. (The Uluburun Shipwreck is a well-documented late 14 th century BC ship- Uluburun Batığı ndan bir kesit (altta). Cross-section of the Uluburun Shipwreck (below) 17

hakkında da müze ziyaretçileri bilgilendiriliyor. Üstelik bu bilgilendirme kuru ve anlaşılmaz bir dille de yapılmıyor. Mesela M.Ö. 4 üncü yüzyıla ait bir tetradrahmi nin (en büyük sikke) yanındaki etikette bu paranın bir öküz almaya yettiği belirtiliyor. Bunun hemen yanında yer alan ve M.Ö. 2 nci yüzyılda basılan bir tetradahmi nin altındaki etikette ise ancak 20 tetradrahmi ile bir öküz satın alınabildiği anlatılıyor. Sergilenen her sikkenin yanında satın alabilirlik gücünün anlatıldığı bu salonun son vitrinlerinde, günümüzde bir ekmeğin kaç TL ye satın alınabildiği gösteriliyor. Bu salonda ayrıca Mausoleion kazısında bulunan birbirinden kıymetli mücevherat da sergileniyor. Bu bölümde, her biri arkeoloji ve sanat tarihi açısından büyük önem taşıyan kolyeler ve diademler (taçlar) dikkat çekiyor. Diademlere ayrılan vitrinde üzeri zeytin ve defne yaprağı şeklinde kesilmiş altın parçalar sergileniyor. Karyalı Prenses ya da Kraliçe Ada Yapının Baltalı Kule olarak anılan bölümünde ise, ziyaretçileri Antik Çağ da Muğla bölgesinin tümüne hükmeden büyük bir kraliçe bekliyor. Karyalı Prenses Salonu nda, antik dünyanın en güçlü kadınlarından biri olan Kraliçe Ada, ham ipekten dikilmiş açık renkli elbisesiyle ve makyajıyla ziyaretçilerini karşılıyor. Bu görkemli karşılamanın öyküsü ise 1989 da Bodrum da bir temel kazısı sırasında ortaya çıkartılan bir lahitle başlıyor. Lahitin içinde 44 yaşında öldüğü belirlenen, altın işlemeli elbiseleri, takılarıyla gömülmüş bir kadın iskeletine rastlanılıyor. Kafatası İngiltere Manchester Üniversitesi ne götürülüyor ve inceleniyor. Daha sonra kafatası özenli bir çalışma sonucu etlendiriliyor. O sıralarda henüz kimliği belirlenemeyen kadına Bodrum Müzesi yetkilileri Karyalı Prenses adını uygun buluyor. Yapılan araştırmalar derinleştikçe bu kadının Büyük İskender in manevi annesi Kraliçe Ada olduğu ortaya çıkıyor. Günümüzde Karyalı Prenses in maketi, iskeleti ve tüm takıları bu salonda sergileniyor. Karya baltaları, Zeus tasvirleri, Medusa başları ile süslü bu salonda Kraliçe Ada nın hayatı çizgi roman tekniğiyle konuklara aktarılıyor, kafatasının etlendirilmesi çalışmaları video gösterileriyle sunuluyor. Kısacası, Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi nin her salonu, hatta her duvarı bile izleyicilerine bambaşka öyküler anlatıyor. Bir zamanlar şövalyelerin zırhlarının ve kılıçlarının sesiyle çınlayan bu müze, artık her yıl binlerce ziyaretçiyi ağırlıyor. Kaynak: Antik Halikarnassos-Oğuz Alpözen Baltalı Kule girişi (solda) ile Prenses Ada canlandırması (üstte). Entrance to the Tower of Axes (left) and Princess Ada s life-size model (above). wreck of the Late Bronze Age period, discovered (found by a Turkish sponge diver in 1982) off the south coast of Turkey in the Mediterranean Sea near the city of Kaş in the province of Antalya. An unforgettable surprise for the visitors of the Glass Shipwreck Hall is the presence there of the Glass Wreck of Serçe Limanı, an early 11 th century shipwreck excavated from sea bottom at Serçe Limanı, a natural harbour on the Turkish coast near Marmaris during the summers of 1977 through 1979. It is esteemed that the ship sunk while sailing in Byzantine waters, transporting glass weights for weighing coins and glass chunks originating from the southern shores of the Mediterranean, from the Moslem Fatimids. The glass articles from the ship and the belongings of the ship s crew on display in this hall are the object of the visitors keen interest. Coins and Jewellery Hall The Coins and Jewellery Hall is located on the ground floor of the Italian tower. Difficulties incurred during the swap trade instigated the Lydians to invent the metallic money known as coins. Golden and silver coins originating from 6 th to 2 nd centuries are exhibited here along with charts indicating their corresponding purchasing powers. For instance, on a tag placed under a large coin from the 2 nd century BC, a tetra drachmae (equal to 4 silver coins- a drachma being a silver

coin), it is indicated that the price to be paid for an ox was around 20 tetra drachmae. Precious jewellery originating from excavations at the ruins of Mauseleion, pieces bearing great value from the stand of archaeology and art history, necklaces, diadems are equally on display in this hall; gold leaves cut in the form of olive and laurel leaves are placed alongside diadems in the display cabinets. Ada, Carian Princess or Queen Baltalı Tower (Tower of Axes), situated at the highest point of the castle, houses the Carian Princess Hall, decorated with Carian battleaxes, Zeus figures and Medusa heads, where the visitors are welcomed by a queen who ruled over the Muğla region in the Antique Age, Princess Ada, one of the most powerful ladies of the Antique world, in her raw silk costume and with make-up. In 1989 a sarcophagus was found while digging foundations at a construction site outside Bodrum. In this sarcophagus was lying the skeleton of a woman, whose dying age was determined as 44, dressed up in a gold inlaid raw silk garment and wearing precious jewellery. The Bodrum Museum officials named her the Carian Princess. Following an in-depth examination of her skull and her jewellery by Manchester University scholars, she was identified as Princess Ada, who was also the adoptive mother of Alexander the Great. The University of Manchester plastered the skeleton of Princess to her state while living and she is now exhibited along with her jewellery in a niche in the hall, where also her life story is depicted on a chart in strip cartoon technique and, a documentary on the plastering work performed by Manchester University is shown on video screens. In short, the Bodrum Museum of Underwater Archaeology each hall, each wall reveals a variety of different stories to its visitors. The fortress where, once upon a time, clinked the armours and glaives of the knights, is welcoming each year thousands of guests as a museum. Source: Antique Halicarnassos Author: Former Museum Director Oğuz Alpözen Prenses Ada nın takılarından biri ve Ada nın iskeleti (üstte), Karyalı Prenses Salonu (altta). Princess Ada s piece of jewellery and Ada s skeleton (above), Carian Princess Hall (below). 20

22

DÜNYA MÜZELERİ World Museums Yazı-Text Sevinç Akyazılı Dünya Tarihinin Ev Sahibi BRITISH MUSEUM firavun mumyalarını, efes artemis tapınağı nın, akropolis in muhteşem heykellerini, endonezya, sudan ve nijerya gibi ülkelerin tarihi miraslarını içinde barındıran bir müze: 7 milyon parçalık eşsiz bir koleksiyona sahip. yılda tek başına 6 milyon ziyaretçi ağırlıyor. brıtısh museum, ev sahipliği yaptığı dünya tarihi kadar kendi tarihi ile de anlatılmayı hakediyor. Chris Hepburn The Image Bank THE BRITISH MUSEUM Host to the History of the World: A MUSEUM SHELTERING UNDER ITS ROOF, PHARAOH MUMMIES, THE TEMPLE OF ARTEMIS FROM EPHESUS, THE HISTORICAL HERITAGES OF COUNTRIES SUCH AS INDONESIA, SUDAN AND NIGERIA: AN UNEQUALLED COLLECTION CONSISTING OF 7 MILLION PIECES; HOSTING YEARLY 6 MILLION GUESTS, THE BRITISH MUSEUM S OWN HISTORY DESERVES TO BE EXAMINED. 23

ondra, dünyanın görülmeye değer başkentler listesinde başlarda gelir. Londra deyince de akla, kentin içinden geçen Thames Nehri, ünlü saat kulesi Big Ben ve tabii ki British Museum gelir. Londra yı ziyaret edenlerin uğramadan geçmedikleri bu müzenin, kentin, hatta İngiltere nin sembollerinden biri haline gelmiş olması boşuna değil. Londra nın merkezindeki bu devasa müze İngiltere nin neredeyse dünyanın her ülkesiyle ilişkilerinin gerginleşmesine neden olacak kadar değerli sanat eserlerine sahip. Gerginliğin nedeni, bu müzedeki sanat eserlerinin pek çoğunun, topraklarından binlerce kilometre ötedeki British Museum da sergileniyor olması. Bu müzede neler yok ki? En önemli firavunların mumyaları, heykelleri, paha biçilmez mücevherlerden tarihe kayıt tutmuş yazıtlara kadar hazinesi ile Mısır tarihi orada canlanıyor sanki. Nijerya nın, Sudan ın ve hatta Endonezya nın kültürel mirası da orada... Müzenin en görkemli, bir o kadar da içimizi acıtan bölümlerinden birinde de Efes teki Artemis Tapınağı na ve Bodrum daki Maussollos Anıt Mezarı na ait kalıntılar sergileniyor. Serbest gezi jesti Dünyanın dört bir köşesinden, kendi ülkesindeki uygarlıkların mirasını görmeye gelenlere jest mi, kim bilir! Eserlerinizi sizden aldık, bari görmeniz için para almayalım der gibi, British Museum a giriş ücretsiz. Yani, müzeye giriş çok kolay. Ama çıkmak hiç kolay değil. Çünkü sergilenen eserleri bir günde görebilmek söz konusu değil. Koleksiyonlar, Eskiçağ Yapıtları, Sikkeler ve Madalyalar, Baskılar ve Çizimler ile Etnografya Bölümleri olmak üzere dört ana başlıkta sergileniyor. Müzenin en ilgi çeken koleksiyonu olan Eskiçağ Yapıtları bölümü ise; Mısır, Batı Asya, Eski Yunan ve Antik Roma, Tarih öncesi İngiltere, Ortaçağ ve Doğu Yapıtları gibi alt başlıklara ayrılıyor. Üstelik, sergilenen eserler, müzenin envanterindeki hazinenin yanında adeta okyanustaki damla gibi. Çünkü, envanterde 7 milyon parça var. Oysa, bunların sadece 50 bin kadarı sergilenebiliyor. Güneş batmadan önce! Rakamlar da gösteriyor: Londra nın ortasında yükselen Neo-Klasik bina, insanlık tarihinin gelişimi özetleyen dev bir anıt! Kendi tarihi ise, İngiltere nin üzerinde güneş batmayan imparatorluk döneminin simgesi. Afrika nın, Asya nın arka bahçe sayıldığı sürecin özeti! British Museum, İngiliz asilzade Sir Hans Sloane un (1660-1723) ender bulunan eserlerden oluşan 71 bin parçalık koleksiyonunu Birleşik Krallık a bağışlaması sonucu 1753 yılında kuruldu. Müzenin ilk binası, Blooms- 24 Antonio M. Rosario Stone London is on the top list of world capitals worth seeing and visiting. One associates immediately with the name London, the Thames river, the famous Big Ben Clock Tower and of course the British Museum. No wonder that this museum, a must see for all visitors of the city, is one of London s, yet more Great Britain s best known symbols. The giant museum, located at London s city centre, houses a vast variety of works of art bearing the potential of straining Great Britain s relations with almost every country in the world. The tension s cause is that a large majority of the artefacts on display here, were removed from their countries of origin and brought thousands of kilometres away to the British Museum. The civilization of Ancient Egypt, with the mummies of its principal pharaohs, its statues, its treasures of jewellery and hieroglyph tablets keeping history s records, is almost completely revived here with its most essential components. The cultural heritages of Nigeria, Sudan and even Indonesia are all present... One of the most prestigious departments of the museum is also the one with the pieces hurting the most our Turkish souls, starting from parts of the Artemision (Temple of Artemis) of Ephesus, all the way to the vestiges, originating from Bodrum, of the Mauseleion, the famous funeral monument of Carian King Maussollos. Free entrance gesture The entrance to the British Museum is free of charge, as if it were a generosity towards the citizens of countries coming all the way to London to see their own cultural heritage; as if this gesture conveyed the message: We removed your heritage from its roots, but don t worry, you don t have to pay to see it here! In short, it is easy to enter the museum, but not easy to leave, because it is impossible to complete the visit in one day. The collections are exhibited under four main headings, Antiquities, Coins and Medals, Prints and Drawings, and Ethnography. Antiquities, probably the museum s most interesting department, comprises the Egypt, West Asia, Ancient Greece and Rome, Prehistoric Britain, Medieval Age and Asia Collections. On top of it, the displayed items are like a drop in the ocean in comparison with the huge treasure on the inventory of the museum which consists of 7 million pieces, of which only the limited number of 50 thousand can be publicly displayed. Before the sunset! Those figures are evidence to it; the huge neoclassical building erected in the middle of London is a giant monument embodying the historic evolution of human culture! The history of the museum itself is symbolic of an era where the British Empire was known as the