100 YAPIDA MİMARİNİN GELECEĞİ İ 100 YAPIDA MİMARİNİN GELECEĞİ
ISBN 978-605-322-286-6 2015, Marc Kushner Or j nal adı ve yayıncısı: The Future of Arch tecture n 100 Bu ld ngs, TED Books Türkçe yayın hakları Akcalı Tel f Hakları tarafından sağlanmıştır. Opt m st Yayım Dağıtım San. ve T c. Ltd. Şt. Sert f ka no. : 11970 Telefon : 0216 481 29 17-18 e-posta: opt m st@opt m stk tap.com www.opt m stk tap.com facebook.com/opt m stk tap tw tter.com/opt m stk tap www.youtube.com/opt m stk tap www.opt m stk tapblog.com Opt m st yayın no. : 416 Konu : Yaşam Kültürü Düzelt : Ahmet Ant Yayına hazırlayan : Cemal Eng n Basım : Mart 2016, İstanbul Düzenleme : Nerm n Uçar Vatan Baskı ve c lt : Acar Basım ve C lt San. T c. A.Ş. Sert f ka no. : 11957 Beysan Sanay S tes B rl k Cad., No: 26 Acar B nası Haram dere - Avcılar/İstanbul Tel: 0212 912 05 54
EKSTREM YERLER 2 4 4 6 8 9 11 11 12 13 YENİDEN İCAT 16 17 18 18 21 23 23 24 24 27 DAHA İYİ OLUN 28 29 31 34 36 37 38 40 41 43 43
İÇİNDEKİLER POP-UP 45 46 46 47 48 BİÇİM DEĞİŞTİRİCİLER 52 54 55 56 58 58 60 62 63 64 66 67 69 69 70 71 72 74 75 SÜRÜŞ 77 77 78 80
DOĞA İNŞAAT 80 81 82 87 87 89 90 91 92 94 FIRTINADAN KORUNMAK 94 97 97 100 102 103 104 106 109 109 KÜÇÜLMEK 110 112 114 114 115 SOSYAL KATALİZÖRLER 116 117 120 121 123 123
İÇİNDEKİLER 124 126 126 128 129 130 131 132 133 135 İLERİ SARALIM 135 137 137 141 141 142 143 144 144 146 148 149 150 150 152 155
100 YAPIDA MİMARİNİN GELECEĞİ Marc kushner Editör JennIFer KRIcheLS Çeviren Müge Çavdar
Vİİİ KUSHNER G r ş Bu k tap s zden m mar den daha fazla şeyler talep etmen z st yor. B r evde yaşar, of ste çalışır, çocuklarınızı okula gönder rs n z. Bu yerler hayatınızın arka perdes olmakla kalmaz, aynı zamanda yaşamınızı da şek llend r r k m gördüğünüzü, ney gördüğünüzü ve kend n z nasıl gördüğünüzü tanımlar. M mar her gün duygularınızı etk ler; yapılar ç nde ne kadar zaman geç rd ğ m z düşünecek olursak bu h ç de şaşırtıcı değ ld r. Örneğ n ortalama b r ABD vatandaşı vakt n n yüzde doksanını kapalı alanlarda geç r yor, buna rağmen b nalarımızın çoğu b z gün ışığından mahrum bırakıyor; üzer m z alçak tavanlarla kaplıyor; k ş sel, sosyal ve çevresel ht yaçlarımızı göz ardı ed yor. Böyle olması gerekmez. Bu büyük gücü denet m m z altına alab l r z yapmamız gereken tek şey yapılarımızdan daha fazlasını talep etmeye başlamak. M mar devr m zaten başlamış durumda. Ortalama b r nsanın m mar üzer ne f k r sah b olması daha önce h ç bugünkü kadar kolay olmamıştı, bunun en öneml neden se sosyal medyanın sunduğu let ş m mkânları. Dünyadak 1,75 m lyon akıllı telefon neredeyse herkes b rer m mar fotoğrafçısı hal ne get rerek m mar n n tüket m şekl n köklü b r b ç mde değ şt r yor. Sosyal medya
100 YAPIDA MİMARİNİN GELECEĞİ İX aracılığıyla paylaşılan fotoğraflar, yapıları coğraf konumlarından bağımsız hale get rerek halkın m mar ye katılımını yen b r boyuta taşıyor. Bugün m mar y eş görülmem ş ölçüde doğrudan yaşıyor olmamız, b nalara ve etk ler ne da r küresel b r d yalog yaratıyor ve onu besl yor. Eleşt r ler m z çoğu zaman Aman Tanrım! Buraya bayıldım! ya da Burası ç m ürpert yor g b yorumlardan baret olsa da, let ş m devr m hep m z n etrafımızdak nşa ed lm ş her şey rahatça eleşt rmes ne olanak tanıyor. Bu ger b ld r mler m mar y yalnızca uzmanlara ve eleşt rmenlere mahsus b r lg alanı olmaktan çıkarıp gücü, asıl öneml olan halkın, yan m mar y her gün tüketen nsanların el ne ver yor. Mekânları yüksek sesle beğenmeye ya da beğenmemeye başladık. M marlar gerçek zamanlı olarak ses m z duyab l yor, bu da onları yen f k rler peş ne düşmeye günümüzün en ac l toplumsal ve çevresel sorunlarına çözümler üretmeye teşv k ed yor (k m zaman da zorluyor). İnsanların yapılardan daha fazla şey talep ett ğ bu yen dünyada artık m marların bel rl zamanlarda bel rl st ller uygulama zorunluluğu kalmadı. İnsanlar Seattle dak kent kütüphaneler n n, anneanneler n n New Jersey dek kütüphanes n n aynısı olmasını stem yor. Her şey o kadar hızlı gel ş yor k
X KUSHNER m marlık tar hç ler b le şu anda olup b tenler tam olarak anlayamıyor. Aslında b r daha da h ç anlayamayacaklar z ra m mar n n geleceğ nde uzun yılların alışkanlıklarının yen den değerlend r leceğ ş ddetl b r deneysell k rüzgârı esecek. Bu k tap halkı m mar n n paydaşlarından b r olarak görüyor. Yapılarla ve m marlarla lg l sorab leceğ m z sorular yen b r gelecek bugün alışkın olduğumuz dünyadan çok farklı görünecek b r gelecek yaratacak. Bu k tabın yöneltt ğ sorulardan bazıları kulağa saçma geleb l r: Ev m z b r nek nşa etseyd nasıl olurdu? Dışkı ç nde yüzeb l r m y z? Ayda yaşayab l r m y z? Oysa bundan k yüzyıl önce şu sorular da kulağa çılgınca gel yordu: Göklerde yaşayacak mıyız? Yazın süveter g ymem z gerekecek m? Kl malar ve asansörler sıcak hava dalgalarında donmamıza ve bulutların arasında yaşamamıza mkân tanıdığına göre artık daha zor, daha yaratıcı sorular sormalıyız. M marlar daha yeş l, daha akıllı ve daha kullanışlı yapılar tasarlayacak b lg ye sah p artık halk da bu hedef n b r paydaşı. Bu k tap s z n, ben m ve tüm dünyanın y m mar y nasıl talep edeb leceğ m z yüz örnekle açıklayan b r seçk.
100 YAPIDA MİMARİNİN GELECEĞİ Xİ Yapıları Nasıl Seçt k Bu k taptak yüzü aşkın proje, m mar alanında yapılan en lg nç ve geçerl çalışmaların b l msel yöntemlerle değ l tamamen öznel olarak seç ld ğ b r derleme. Projeler tüm kıtalardan b rçok farklı yapı türünü tems l ed yor. Aralarında hem küçük hem büyük, hem kavramsal hem de somut projeler var. Başlangıçta Arch t zer A+ Ödülü ç n başvuru yapan beş b n aşkın çalışma arasından seç len projeler üzer ne gen ş çaplı araştırmalar, d yaloglar ve k ş sel tecrübelerle bel rlenen yen projeler de eklend.