ÇEVRE YÖNETĠMĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ EĞİTİMİ AKUSTİK RAPOR DEĞERLENDİRME MART 2011 ANTALYA

ÇEVRE YÖNETĠMĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ EĞİTİMİ AKUSTİK RAPOR DEĞERLENDİRME MART 2011 ANTALYA

SUNUM ĠÇERĠĞĠ AKUSTĠK RAPOR NEDĠR? AKUSTĠK RAPORU KĠMLER DEĞERLENDĠRĠR? MUAFĠYETLER AKUSTĠK RAPORLAR ĠÇĠN FORMAT GENEL ESASLARI AKUSTĠK RAPOR DEĞERLENDĠRME ESASLARI

AKUSTĠK RAPOR NEDĠR 29/4/2009 tarihli ve 27214 sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Çevre Kanununca Alınması Gereken Ġzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2 sinde yer alan ve 7/3/2008 tarihinden önce kurulmuģ veya bu tarihten sonra planlama ve kurulma aģamasını tamamlayarak faaliyete geçmiģ iģletmelerin, tesislerin değerlendirme yöntemleri kullanılarak oluģması muhtemel çevresel gürültü seviyelerinin belirlendiği ve sınır değerlerin aģılıp aģılmadığını gösteren rapordur. 3

AKUSTĠK RAPORU KĠMLER DEĞERLENDĠRĠR Ġl Çevre ve Orman Müdürlükleri;Çevre Kanununca Alınması Gereken Ġzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-2 sinde yer alan iģletme ve tesislere verilecek çevre izin veya çevre izin ve lisans belgesi kapsamında değerlendirme yapmakla yükümlüdür. Yetki devri yapılan Belediyeler ise ÇGDYY uyarınca, gerektiğinde gürültü kaynakları için akustik rapor veya çevresel gürültü seviyesi değerlendirme raporu hazırlattırmak, bu raporları değerlendirmekle yükümlüdür. 4

ÇEVRE ĠZNĠ KAPSAMINDA MUAFĠYETLER ÇEVRE KANUNUNCA ALINMASI GEREKEN ĠZĠN VE LĠSANSLAR HAKKINDA YÖNETMELĠK MADDE 2 ÇEVRESELGÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ VE YÖNETĠMĠ YÖNETMELĠĞĠ MADDE 33 (Ç) BENDĠ 5

EK-1 VE EK-2 TESĠSLER LĠSTESĠ (*) ĠġARETĠ OLMAYANLAR (*) ĠġARETĠ OLANLAR 7 MART 2008 TARĠHĠNDEN ÖNCE KURULMUġ VE ĠġYERĠ AÇMA VE ÇALIġMA RUHSATI ALMIġ TESĠSLER MUAF KURULDUĞU TARĠH VE RUHSATI OLUP OLMADIĞINA BAKILMAKSIZIN ÇOK HASSAS KULLANIMLARDAN ĠTĠBAREN EN AZ 500 METRE MESAFEDE OLAN VE/ VEYA GÜRÜLTÜ HARĠTALARI HAZIRLANMASI GEREKEN YERLEġĠM YERĠ DIġINDA OLAN TESĠSLER 6

Ancak, yetkili idarenin talep etmesi halinde iģletme ve tesisler için akustik rapor hazırlanması zorunludur. ÇGDY YÖNETMELĠĞĠ (d) BENDĠ: (ç) bendinde belirtilen çevre izin ve lisans belgesinden muaf olacak iģletme ve tesisler için İl Çevre ve Orman Müdürlüğü nün görüşü alınır. 7

http://gurultu.cevreorman.gov.tr 8

MADDE 33 (Ç) VE (D) BENDĠ GEREĞĠ ĠL ÇEVRE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜNDEN ALINACAK ÇEVRE ĠZNĠNĠN GÜRÜLTÜ ĠLE ĠLGĠLĠ BÖLÜMÜNDEN MUAF OLDUĞUNA DAĠR MUAFĠYET YAZISI ÖRNEĞĠ 9

AKUSTĠK RAPORLAR ĠÇĠN FORMAT GENEL ESASLARI VE DEĞERLENDĠRĠLMESĠ 10

AKUSTĠK RAPOR FORMATI GENEL BĠLGĠLER A TESĠSĠN SES GÜCÜ SEVĠYESĠ HAKKINDA BĠLGĠ B ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ SEVĠYESĠ HAKKINDA BĠLGĠ C ÇEVRESEL TĠTREġĠM HAKKINDA BĠLGĠ D KONTROL TEDBĠRLERĠ HAKKINDA BĠLGĠ E RAPOR EKĠNDE YER ALMASI GEREKEN DĠĞER BĠLGĠ VE BELGELER F 11

AKUSTĠK RAPORUN ÖN DEĞERLENDĠRĠLMESĠNDE DĠKKAT EDĠLECEK HUSUSLAR 1 2 3 Formata Uygunluk Ön Yeterlik/Yeterlik Belgesi Akustik Uzmanlık Deneyimi (A/A2 ve B/B1) 4 Sayfaların onaylanmış ve imzalanmış olması gerekmektedir.(e-izin başvurusu için hazırlanan rapor onaylı olmayacaktır.) 12

A-GENEL BĠLGĠLER Raporun A-Genel Bilgiler 1. bölümünde ÇKAG Ġzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik ile ÇGDY Yönetmeliği çerçevesinde çevresel gürültü yönünden izin kapsamına girmeyen tesisler için talep edilen bilgi ve belgeler yer almaktadır. Burada yer alan bilgi ve belgeler elektronik olarak yapılan baģvurularda yer almayacaktır. 13

Hangi Bilgiler Elektronik Olarak Yapılacak BaĢvurularda Aranmayacaktır? 3194 Sayılı Ġmar Kanunu Kapsamında; 12.10.2004 tarihinden önce ve sonra yapılmış yapılarla ilgili olarak Yapı Kullanma Ġzin Belgesi ile ilgili gerekli belgeler, Tesis/iĢletmenin Çevre Kanunu nca Alınması Gereken Ġzin ve Lisanslar Hakkındaki Yönetmeliğin Ek-I/II deki yeri, Tesis/iĢletmenin genel çalıģma koģulları (toplam çalıģma süresi (saat/gün/ yıl olarak), sürekli veya kesikli çalıģma durumları, vardiya sayısı), farklı zaman dilimlerinde farklı kaynakların devreye girmesi veya hammadde veya mamul maddenin tesise giriģ ve çıkıģı gibi, Tesis/iĢletmenin ĠĢyeri Açma ve ÇalıĢma Ruhsatlarına ĠliĢkin Yönetmelik çerçevesinde alınmıģ izinleri hakkında bilgiler, ÇGDYY Madde 33 (ç) ve (d) bendi gereği Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğünden alınmıģ Çevre Ġzninin Gürültü ile ilgili bölümünden muaf olduğuna dair muafiyet yazısı. 14

A.GENEL BĠLGĠLER Tesis/iĢletmenin prosesi Akım şemasının verilmesi ve akım şeması üzerindeki her bir ünitede gerçekleştirilen faaliyet ve tüm makine ve ekipmanların yerleri ile ünitelerin yapısı (açık, kapalı, yarı açık, vb.), ünitelerde gürültü yayılım yollarına yönelik hususların detaylı açıklanması 15

A.GENEL BĠLGĠLER Tesis/iĢletmenin bulunduğu ve etkilediği alan/alanlar ÇGDYY Madde 22 Tablo-4 de belirtilen kategoriler dikkate alınarak; Tesis/iĢletmenin bulunduğu ve etkilediği (en yakın hassas kullanım/kullanımların bulunduğu) alan/alanların imar durumlarını gösteren planın (yoksa ilgili belediye/il özel idaresinden alınacak görüģ yazısı) sunulması. 16

B-TESĠSĠN SES GÜCÜ SEVĠYESĠ HAKKINDA BĠLGĠ Raporun B bölümünde tesisin ses gücü seviyesinin belirlenmesinde hangi metodun kullanıldığı açıklanmalıdır. TS ISO 8297 ve TS ISO 3744-3746 vs.

B. TESĠSĠN SES GÜCÜ SEVĠYESĠ HAKKINDA BĠLGĠ TS ISO 8297 Standardı Kapsamında Yapılacak Değerlendirme TS ISO 8297 standardının kullanılamadığı ve tesiste yer alan her bir gürültü kaynağı etrafında TS EN 3744 veya TS EN 3746 standardı kapsamında yapılacak değerlendirme 18

TS ISO 8297 TS ISO 8297 Tesis alanı (S p ), Ölçme güzergahı uzunluğu (l), Ölçme alanı (S m ), Ölçme uzaklığı (d), ortalama ölçme uzaklığı (d), Ölçme konumları arasındaki uzaklık (D m ), Mikrofon yüksekliği (h), k inci gürültü kaynağının orta noktasının yüksekliği (h k ), Tesis karakteristik yüksekliği (H), Ölçme güzergahı boyunca mikrofon konumlarının toplam sayısı (N), Tesisteki gürültü kaynakları sayısı (n) 19

TS ISO 8297 TS ISO 8297 standardının 1.2 maddesi çerçevesinde; gürültü kaynağının büyüklüğü (en büyük yatay boyutu) hakkında değerlendirme yapılması (16-320 metre) 20

21

TS ISO 8297- Mikrofon Yüksekliğinin Belirlenmesi YanlıĢ Uygulama Doğru Uygulama 22

ÖLÇÜMLERĠN YAPILMASI Tesis/iĢletmenin iģletme Ģartları ve gürültü tipine bağlı olarak gündüz, akģam ve gece zaman dilimlerinde ayrı ayrı olmak üzere ölçüm sürelerinin belirlenmesi ve tüm saatleri kapsayacak Ģekilde ölçümlerin gerçekleģtirilmesi (ölçüm süreleri belirlenirken kararlı gürültü ise minimum 5 dakikalık ölçüm, kararlı olmaması durumunda ise ünitelerin çalışma modları dikkate alınarak, en az tam bir çalışma modu periyodunu içerecek sürede ölçüm yapılmalıdır). 23

TS ISO 8297 24

L W ve L WA DEĞERLERĠNĠN HESAPLANMASI (Düzeltme Terimleri) Ölçme yüzeyi için alan terimi Mikrofon düzeltme terimi Oktav bant olarak Ses güç seviyesi Çevre düzeltme terimi Atmosferik absorbsiyon ile ses azaltım DüzeltilmiĢ ortalama ses basınç seviyesi 25

TS ISO 8297 Çerçevesinde Her Bir Ölçme Konumunda Yapılan Ölçümlerden DüzeltilmiĢ Sonuçlara GeçiĢ Ölçülen Lpi değerlerinden herhangi biri, ortalama Lp değerinden 5 db den daha büyükse, tesisten daha uzakta yeni bir ölçme güzergahı seçilmelidir. Bunun gerçekleģtirilmesi mümkün değilse, ortalama Lp değerini 5 db den daha fazla aģan her Lpi değeri yerine Lpi = (Lp + 5 db) değeri konulması gerekmektedir

TS ISO 8297 Çerçevesinde Her Bir Ölçme Konumunda Yapılan Ölçümlerden DüzeltilmiĢ Sonuçlara GeçiĢ 48.8 48.8 27

Düzeltme Terimi Hesabı 28

Düzeltme Terimi Hesabı 29

Tesisin Ses Gücü Seviyesi Lw 30

Tesisin A-Ağırlıklı DüzeltilmiĢ Ses Gücü Seviyesi LwA Lw Lp 31

TS ISO 3744-3746 Her bir gürültü kaynağı ve gürültü türünün tanımlanması, Ölçüm yüzeyinin tanımlanması, Ölçüm mesafesi, Ölçüm yarıçapı, Mikrofon konumlarının seçimi, Fon gürültüsü ve düzeltme faktörleri (fon gürültüsü düzeltme, çevresel düzeltme), Darbeli gürültü indisi, Akustik çevre koģulları, Ölçüm güzergahı boyunca her bir noktada oktav bantlarda yapılan ortalama ses basınç seviyeleri ölçüm sonuçları, HesaplanmıĢ ses gücü seviyesi (L W ve L WA ), hususların belirlenmesi ve gerekli değerlendirmelerin yapılması. 32

SES GÜCÜ DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ TS ISO 3744 ADIM-1 Ölçme yüzeyinin seçimi Bunun için ölçme yüzeyi üzerinde mikrofon konumlarının yerini kolaylaştırmak için teorik bir referans kutu tarif edilmelidir. Bunun için iki şekilden bir tanesi kullanılmalıdır. a) Bir yarı küresel yüzey veya yarıçapı r olan küre biçimli takke yüzey b) Paralel yüz ölçme yüzeyi ADIM 2 Mikrofon konumlarının seçimi

TS ISO 3744-3746 Yarı küresel ölçme yüzeyi Paralel yüz ölçme yüzeyi 34

ADIM-3 Ölçme - Çevre şartları - Ölçme cihazları - Yöntem

ADIM-4 Ölçme yüzeyi üzerindeki ortalama ses basınç seviyesinin hesaplanması Yüzey ses basınç seviyesinin hesaplanması K1 : Fon gürültüsü düzeltmesi K2 : Çevre düzeltmesi

ADIM-5 Ses gücü düzeyinin hesaplanması Lpf : Ses basınç düzeyi S : Ölçme yüzeyinin alanı So : Referans alan ( 1 metrekare)

TS ISO 3744-3746 38

TS ISO 3744-3746 39

TS ISO 3744 ÖRNEK UYGULAMA 40

TS ISO 3744 ÖRNEK UYGULAMA 41

TS ISO 3744 ÖRNEK UYGULAMA 42

TS ISO 3744 ÖRNEK UYGULAMA 43

TS ISO 3744 ÖRNEK UYGULAMA 44

TS ISO 3744 ÖRNEK UYGULAMA 45

TS ISO 8297 ve TS ISO 3744 METOTLARI ĠLE BELĠRLENMĠġ SES GÜCÜ SEVĠYELERĠ 8297 3744 46

C. ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ SEVĠYESĠ HAKKINDA BĠLGĠ Tesis civarındaki yapıların dağılımı, tesise olan mesafesi ile her yöndeki en yakın hassas yapıların türü, yönü ve uzaklık mesafesine iliģkin bilgilerin verilmesi. Tesis/iĢletmenin bulunduğu alandaki meteorolojik koģulların değerlendirilmesi. Gürültü yayılımının belirlenmesi- Yayılımın hesaplanması için sisteme girilen alansal parametreler 47

YAYILIMIN HESAPLANMASINA YÖNELĠK EġĠTLĠKLER TS ISO 9613-2 Yönlendirme Düzeltmesi Noktasal ses kaynağından Alıcıya doğru yayılma sırasında oluģan azalma TS ISO 8297 VE TS ISO 3740 Serilerinde tarif edilen ölçmelerden Elde edilmektedir. 48

TS ISO 9613-2 A= Adiv + Aatm + Agr + Abar + Amisc Adiv : Geometrik sapmaya bağlı azalma Aatm : Atmosferik absorpsiyona bağlı azalma Agr : Zemin etkisine bağlı azalma Abar : Engele bağlı azalma Amisc : Muhtelif diğer etkilere bağlı azalma (sesin yeşil alan boyunca- sanayi bölgesinde- yerleşim bölgesinde yayılırken azalması) 49

317 VE 318 NO LU ALICI NOKTALARI 50

TS ISO 9613-2 51

TS ISO 9613-2 52

ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ YAYILIMININ L GÜNDÜZ, L AKġAM, L GECE VE L GAG GÜRÜLTÜ GÖSTERGELERĠ CĠNSĠNDEN BELĠRLENEREK GÜRÜLTÜ HARĠTALARININ HAZIRLANMASI - GÜRÜLTÜ HARĠTASI ÖRNEĞĠ 53

GÜRÜLTÜ HARĠTASI ÖRNEĞĠ 54

GÜRÜLTÜ HARĠTALARI HANGĠ ÖZELLĠKLERE SAHĠP OLMALIDIR? Kullanılan yazılım ile hazırlanan gürültü haritalarının tesis vaziyet planı ile çakıģtırılmıģ olarak gösterilmesi ve gürültü yayılım yönüne ve çevresel gürültüye maruz kalınma seviyelerine iliģkin değerlendirmelere detaylı olarak raporda yer verilmesi gerekmektedir. 55

GÜRÜLTÜ HARĠTALAR HANGĠ ÖZELLĠKLERE SAHĠP OLMALIDIR? 56

YÖNETMELĠK ÇERÇEVESĠNDE SONUÇLARIN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ En yakın çok hassas yapının bulunduğu alanın, ÇGDYY Madde 22 Tablo- 4 te yer alan kategori bazında belirlenmesi, hesaplama sonucu elde edilen değerin bu kategoriye karģılık gelen sınır değerlerle karģılaģtırılarak değerlendirilmesi 57

TEYĠT ÖLÇÜMLERĠ Hazırlanan gürültü haritasında hesaplanan çevresel gürültü seviyesi doğruluk payının tespitinin yapılması. Tesis/işletmenin noktasal kaynak olarak değerlendirilebileceği uygun bir mesafede seçilen (farklı yönlerde olmak üzere) en az 3 noktada teyit ölçümlerinin (gündüz-akşam-gece zaman dilimleri için ayrı ayrı) yapılması ve teyit ölçüm sonuçları ile her bir gürültü haritasında aynı konumlara karşılık gelen noktalardaki hesaplanan gürültü değerlerinin karşılaştırılarak bir tabloda sunularak yorumlanması gerekmektedir. Tesisten etkilenecek en yakın çok ve orta derecede hassas kullanımların bulunduğu yerde en az 3 noktada teyit ölçümlerinin yapılması ve gürültü haritasında aynı yere karşılık gelen noktalardaki hesaplanan değerlerin karşılaştırılması. 58

D-ÇEVRESEL TĠTREġĠM Patlatma yapılan maden ve taģocakları, titreģim oluģturan kazık çakma ve/veya ağır makineler kullanan tesis ve iģletmeler için, etkilenen en yakın çok hassas kullanımların dıģında çevresel titreģim ölçümlerinin yapılması 59

D-ÇEVRESEL TĠTREġĠM 60

D-ÇEVRESEL TĠTREġĠM 61

E. KONTROL TEDBĠRLERĠ Gürültü ve titreģimin azaltılmasına yönelik alınmıģ olan tedbirler, ne kadarlık azaltım sağladığı 62

F. RAPOR EKĠNDE YER ALMASI GEREKEN BĠLGĠLER Akustik raporu hazırlayan kiģi/kiģilere ait bilgi ve belgeler Bakanlıktan alınmıģ Ön Yeterlik/Yeterlik Belgesinin örneği Gürültü Haritaları (Lgündüz, LakĢam, Lgece, Lgag) EKLER: EK-A: Akustik Rapor Ön Değerlendirme Formu EK-B: Akustik Rapor BaĢvuru/Değerlendirme Formu EK-C: Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü Muafiyet Yazısı 63

AKUSTĠK RAPOR DEĞERLENDĠRME/BAġVURU FORMU 64

AKUSTĠK RAPOR DEĞERLENDĠRME/BAġVURU FORMU- DEVAM 65

Gürültü ve TitreĢim Kontrolü ġube Müdürlüğü Esin TÜRKEL Ziraat Yüksek Mühendisi eturkel@cob.gov.tr Tel: 207 65 53 66