Trakya Kalkınma Ajansı www.trakyaka.org.tr Vize Sakin Şehir
KIRKLARELİ YATIRIM DESTEK OFİSİ KIRKLARELİ İÇİN TURİZMDE YENİ BİR MARKA VE KALKINMA MODELİ CİTTASLOW SAKİN ŞEHİR VİZE Semiha AHMET 2012 TRAKYA KALKINMA AJANSI KIRKLARELİ YATIRIM DESTEK OFİSİ Karakaş Mah. Zincirlikuyu Cd. Farah 1 Apt No:60 39100 Kırklareli Tel: 0288 214 25 25 Fax: 0288 214 60 70 1
İÇERİK: CITTASLOW SAKİN ŞEHİR NEDİR? CITTASLOW SAKİN ŞEHİR NE DEĞİLDİR? Trakya Kalkınma Ajansı DÜNYADA SAKİN ŞEHİRLER NASIL CITTASLOW SAKİN ŞEHİR OLUNUR? CITTASLOW SAKİN ŞEHİR KRİTERLERİ TRAKYA İÇİN YENİ KONSEPT CITTASLOW SAKİN ŞEHİR VİZE VİZE NİN CITTASLOW SAKİN SEHİR YOLCULUĞU 2
CITTASLOW SAKİN ŞEHİR NEDİR? Cittaslow - Sakin Şehir İtalyanca Citta (Şehir) ve İngilizce Slow (Sakin) kelimelerinden oluşan Cittaslow Sakin Şehir anlamında kullanılmaktadır. Cittaslow Kentler Birliği Cittaslow Ağı, küreselleşmenin şehirlerin dokusunu, sakinlerini ve yaşam tarzını standartlaştırmasını ve yerel özelliklerini ortadan kaldırmasını engellemek için Slow Food hareketinden ortaya çıkmış bir kentler birliğidir. İtalya da 4 şehirle 1999 yılında yola çıkan Birlik şimdi 150 den fazla şehirle dünya geneline yayılmayı sürdürmektedir. Küreselleşmenin yarattığı homojen mekanlardan biri olmak istemeyen, yerel kimliğini ve özelliklerini koruyarak dünya sahnesinde yer almak isteyen kasabaların ve kentlerin katıldığı bir birliktir. Bu birliğe üye olmak için Şehirlerin hangi alanlarda önemli ve özel olduklarını düşünmeleri ve bu özelliklerini korumak için strateji geliştirmeleri gerekmektedir. Belki de en önemlisi bir şehrin, dünyada binlerce birbirinin aynı şehirden kendini farklılaştırmasıdır, Küreselleşme ve Kapitalizm in getirdiği rekabeti aynılaşarak değil farklaşarak yaşamasıdır. Bununla birlikte Cittaslow un gelecek perspektiflerine baktığımızda Cittaslow un (Sakin Şehir) Kapitalizmin ve Küreselleşmenin karşı karşıya olduğu çevresel ve ekonomik krizlere en uygun çözümün olduğu da görülmektedir. Sakin Şehir Konsepti çevreye ve insana zararlı olmayan alternatif ve yenilenebilir enerji kaynaklarının teşvik edilmesini de içermektedir. Çöp toplama saatlerinden ilaçlamaya kadar birçok konuda önlem almak ve uygulamaktır. Yerel üreticileri desteklemek ve onların ürünlerini satabilecekleri satış merkezleri oluşturmaktır. Kısaca İnsan için İnsani bir üretimi desteklemektedir. Sakin şehirler (cittaslow) manifestosu; Bunlar; eski zamanlara meraklı insanları, zengin tiyatroları, meydanları, kafeleri, atölyeleri, restoranları ve ruhani yerleri, bozulmamış manzaraları, sevimli zanaatkarları olan şehirler. İnsanların hâlâ mevsimlerin yavaş seyrini fark edebileceği, hakiki ürünlerin tadına varabildiği ve kendine özgü gelenekleri olan yerler... Son yıllarda Sosyal Medya ve Uluslar Üstü kurumlar tarafından da Cittaslow (Sakin Şehir) takip edilmeye başlanmıştır. Örneğin Twitter da 1 400 kişi Cittaslow (Sakin Şehir) i takip etmektedir ve Facebook ta da 4 836 konu ile ilgili beğeni mevcuttur. 3
İlaveten Cittaslow (Sakin Şehir) Avrupa Birliği nezdinde de kaile alınmaya başlamıştır. 22 Mart 2012 tarihinde Avrupa Birliği yetkilileri Sakin Şehir yetkilileri ile bir araya gelerek Avrupa Birliği yasal düzenlemelerinde Sakin Şehir (Cittaslow) ve Geleneksel Yemek (Slow Food) in ne şekilde yer alması gerektiği üzerinde fikir alışverişinde bulunmuşlardır. Trakya Kalkınma Ajansı CITTASLOW SAKİN ŞEHİR NE DEĞİLDİR? Geriye gitmek veya eskide yaşamak değildir. Şehrin, değerlerine, esnafına ve halkına sahip çıkması ve bunu gelecek nesillerle paylaşmasıdır. Dükkânların kapatılması değildir. Tam tersine şehrin sahip olduğu değerlerin korunması, yenilenmesi ve iyileştirilmesidir. Arabaya binmeyi yasaklamak değildir. Ancak arabaların girmeyeceği, şehrin ve şehirde yaşayanların, ziyaret edenlerin rahat bir nefes almak için dinlenebilecekleri alanlar yaratmaktır. Hava ve gürültü kirliliğini azaltmak için bisikleti, faytonları özendirmek ve kullanılması için gerekli altyapıyı sağlamaktır. Teknolojiye karşı çıkmak değildir. Tam tersine belediye hizmetlerinin internet ortamına taşınması ve hemşerilerin bu hizmetlerden yararlanabilmeleri için eğitilmeleridir (örneğin internet erişimi için şehirde fiber optik kablo ve kablosuz bağlantı kullanmaktır). Fast Food restoranlarını yasaklamak değildir. Ancak daha sağlıklı olan yerel besinlerin, organik ürünlerin, yemeklerin özendirilmesidir. Yerel ürünlerin satılabilmesi için sağlıklı bir ortam yaratmaktır. Okullarda çocuklarımıza tat ve beslenme üzerine eğitim programları düzenlemektir. Sadece masa başında çalışılarak gerçekleştirilebilecek bir süreç değildir. Halkın bu süreci benimsemesi ve her aşamada desteklemesi gerekmektedir. DÜNYADA SAKİN ŞEHİRLER 2012 Ekim itibarı ile dünyanın beş kıtasında 162 adet Cittaslow Belediyesi mevcuttur ve 15 adet yeni Belediye de Birliğe üyelik için başvurmuş durumdadır. An itibarı ile dünyanın 25 4
ülkesinde Sakin Şehirler bulunmaktadır ve Japonya ve Kolombiya nın ardından Cittaslow Sakin Şehir e sahip ülke sayısı 27 ye ulaşacaktır. Türkiye açısından önemli bir gelişme ise Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti nde bulunan bazı Belediyelerin Uluslararası Cittaslow Birliği ne üye olmak için başvurmuş olmalarıdır. Hali hazırda KKTC nin Yeni Boğaziçi Belediyesi üyelik başvurusunu yapmış durumdadır ve olumlu cevap beklemektedir. Söz konusu belediyeler için bu birliğe üyelik çok hayatı bir anlam taşımaktadır, zira KKTC uluslararası alanda tanınma sorunu yaşamaktadır. KKTC Belediyeleri Cittaslow Uluslararası Birliği ne üye oldukları takdirde bu belediyeler uluslararası bir birlik tarafından resmi olarak tanınmış olacaktır ve bu da ülke olarak KKTC nin uluslararası tanınırlığına yeni bir kapı açacaktır. ABD'deki sakin şehirler *Sonoma Valley, California * Fairfax, California * Sebastopol, California Almanya'daki sakin şehirler *Hersbruck, Bavyera *Waldkirch, Baden-Württemberg * Wirsberg, Bavyera *Schwarzenbruck, Bavyera *Überlingen, Baden-Württemberg *Nördlingen, Bavyera *Lüdinghausen, Kuzey Ren-Vestfalya *Marihn, Mecklenburg-Vorpommern *Deidesheim, Rheinland-Pfalz *Nördlingen, Bavyera *Bad Schussenried, Baden Nördlingen-Almanya Avustralya'daki sakin şehirler 5
*Goolwa *Katoomba, City of Blue Mountains *Yea, Victoria Avusturya'daki sakin şehirler *Enns *Hartberg *Horn Trakya Kalkınma Ajansı Horn-Avusturya Belçika'daki sakin şehirler *Chaudfontaine *Enghien *Lens *Silly Birleşik Krallık'daki sakin şehirler *Aylsham, Norfolk, İngiltere *Berwick Upon Tweed, Northumberland, İngiltere *Diss, Norfolk, İngiltere *Ludlow, Shropshire, İngiltere *Mold, Flintshire, Galler *Perth, Perth and Kinross, İskoçya *Cockermouth, Cumbria, İngiltere *Sturminster Newton, Dorset, İngiltere Danimarka'daki sakin şehirler *Svendborg Finlandiya'daki sakin şehirler *Kristinestad Fransa'daki sakin şehirler *Labastide-d'Armagnac *Segonzac Güney Afrika'daki sakin şehirler 6
*Sedgefield, Western Cape Güney Kore'deki sakin şehirler *Cheongsan Island, Wando, South Jeolla *Jeungdo, Sinan County, South Jeolla *Damyang, South Jeolla *Akyang town of Hadong, South Gyungnam *Yesan *Jangheung county, South Jeolla Province Hollanda'daki sakin şehirler *Midden-Delfland *Alphen-Chaam *Borger-Odoorn İspanya'daki sakin şehirler *Begur *Bigastro *Lekeitio *Mungia *Pals *Rubielos de Mora İsveç'deki sakin şehirler Falköping, Västra Götaland İtalya'daki sakin şehirler Orvieto (İlk Sakin Şehir) dahil olmak üzere 70 kadar Sakin Şehir bulunmaktadır. Orvieto-İtalya (İlk Sakin Şehir) 7
Kanada'daki sakin şehirler *Cowichan Bay *Naramata Norveç'deki sakin şehirler *Eidskog, Hedmark *Levanger, Nord-Trøndelag *Sokndal, Rogaland Polonya'daki sakin şehirler Trakya Kalkınma Ajansı *Biskupiec, Warmia i Mazury *Reszel, Warmia i Mazury *Lidzbark Warmiński, Warmia i Mazury *Bisztynek, Warmia i Mazury *Murowana Goślina, Wielkopolska *Nowe Miasto Lubawskie, Warmia i Mazury Portekiz'deki sakin şehirler *São Brás de Alportel, Algarve *Silves, Algarve *Tavira, Algarve *Lagoa, Algarve *Vizela, Minho Yeni Zelanda'daki sakin şehirler *Matakana Türkiye'deki sakin şehirler *Akyaka, Muğla *Gökçeada, Çanakkale *Seferihisar, İzmir *Taraklı, Sakarya *Yenipazar, Aydın *Yalvaç, Isparta Seferihisar -İzmir NASIL CITTASLOW SAKİN ŞEHİR OLUNUR? Sakin şehir olmanın sembolü olan salyangoz logosuna sahip olmak için 6 farklı kategoride 60 a yakın kriterden en az %50 sini karşılamak gerekmektedir. 8
Ancak nüfusun 50.000 den fazla olmaması ve kentin il merkezi statüsünde olmaması başvuru için ön koşuldur. Başvurular önce kentin bulunduğu ülkedeki salyangoz logosunu almaya ilk hak kazanan kente (ülkemizde İzmir in Seferihisar ilçesi) yapılmaktadır. Sonrasında merkezi İtalya nin Orvieto kentinde bulunan uluslararası yavaş şehirler birliğine başvuru iletilir ve eğer aday kent gerekli kriterleri karşılar ve karşılayacağına dair somut adımlar ve planlar sunabilirse salyangoz logosunu almaya hak kazanır. CITTASLOW SAKİN ŞEHİR KRİTERLERİ 1. Cevre Politikaları Bu başlık altında 11 kriter mevcuttur. 2. Altyapı Politikaları Bu başlık altında 13 kriter mevcuttur. 3. Kentsel Kalite için Teknolojiler ve Tesisler Bu başlık altında 9 kriter mevcuttur. 4. Yerel Üretimi Korumak Bu başlık altında 11 kriter mevcuttur. 5. Misafirperverlik Bu başlık altında 5 kriter mevcuttur. 6. Farkındalık Bu başlık altında 3 kriter mevcuttur. TRAKYA İÇİN YENİ KONSEPT CITTASLOW SAKİN ŞEHİR VİZE VİZE 27 derece 46 dakika doğu boylamı 41 derece 34 dakika kuzey enlemi Vize nin merkez nüfusu 11.908 9
Vize nin toplam nüfusu 30.348 Vize; birisi UNESCO mirasına girmiş ve biri de girmeye hazırlanan iki eski başkentin İstanbul ve Edirne nin arasında, Türkiye nin önemli sanayi bölgelerinden Çorlu-Çerkezköy e yakın ama kendine has yapısını koruyabilmiş yapısıyla bulunduğu bölgeye önemli bir katkı potansiyeli mevcuttur. Kırklareli nde Sakin Şehir olan bir kente sahip olma noktasında kamu, özel, üniversite, sivil toplum ve kalkınma ajansını bir araya gelebilmiş ve desteklerini sunmuş durumdadır. Trakya Kalkınma Ajansı Dünya çapında bir birliğe katılmak Vize nin ve Kırklareli nin tanınmışlığına önemli katkı sunacaktır, zira böylesine az nüfuslu bir kentin adını dünyada duyurması bile başlı başına bir başarıdır. Sakin Şehir olmak nüfusça küçük ve önemli turizm veya ticaret bölgeleri içinde yer almayan kentler için kendilerini ulusal ve evrensel ölçekte tanıtmak ve ekonomik rekabet edebilirliklerini sağlamak açısından oldukça önemli bir fırsattır. Bu fırsatı Kırklareli Turizm de Vize Cittaslow Sakin Şehir Marka sını yaratarak kullanmaktadır ve kullanacaktır. Kaynak: Vize Belediyesi Aynı zamanda Cittaslow Sakin Şehir Vize ve Istrancalar Bölgesi için bir Kalkınma Modeli durumundadır. Model yerel ve kırsal üretimin kitlesel ve global üretimle rekabetini sağlamaktadır. 10
VİZE NİN CITTASLOW SAKİN SEHİR YOLCULUĞU Aralık 2010 yılında Trakya Kalkınma Ajansı Kırklareli Yatırım Destek Ofisi nin inisiyatifinde ve koordinatörlüğünde başlayan Kırklareli nin Vize İlçesi nin Uluslararası Sakin Şehirler (Cittaslow) Birliği ne üyelik yolculuğu Haziran 2012 itibarı ile sonuna yaklaşmaktadır. 22 Şubat 2011 tarihinde Seferihisar Belediyesi ni ziyaret eden Vize Cittaslow Komisyonu bu ziyaret sırasında Vize Belediyesi ve Trakya Kalkınma Ajansı Kırklareli YDO tarafından hazırlanan Vize nin Uluslar arası Sakin Şehirler Birliği ne üyelik başvurusu dosyasını Seferihisar Cittaslow yetkililerine teslim etmiştir. Başvuruyu değerlendiren Seferihisar Cittaslow yetkilileri 11 Temmuz 2011 tarihinde Trakya Kalkınma Ajansı Kırklareli Yatırım Destek Ofisi desteğinde gerçekleşen Sakin Şehir Vize Çalıştayı sırasında Vize nin Uluslararası Sakin Şehirler (Cittaslow) Birliği ne üyelik başvurusunu öncelikli olarak kabul ettiklerini ve başvuru dosyasının daha detaylı ve İngilizce halinin hazırlanarak İtalya daki Uluslar arası Sakin Şehirler Birliği ne iletilmesi gerektiği belirtildi. Eylül 2012 sonunda Trakya Kalkınma Ajansı Kırklareli Yatırım Destek Ofisi tarafından hazırlanan detaylı İngilizce başvuru dosyası Aralık 2012 de İtalya daki yetkililere teslim edilmiştir. Başvuru dosyasının Aralık 2011 ayında birliğin İtalya daki merkezine ulaşmasının ardından Haziran 2012 ayında yapılan son değerlendirmenin ardından Ordu-Perşembe ve Isparta-Yalvaç ile birlikte Vize nin de birliğe katılması ve ülkemizdeki sakin kentlerin sayısının sekize çıkması sağlanmıştır. An itibariyle yeni üye üç belediye ile birlikte Muğla-Akyaka Beldesi, Çanakkale-Gökçeada, Aydın- Yenipazar, Sakarya-Taraklı ve İzmir-Seferihisar İlçeleri birliğin üyesi durumundadır. 11
Trakya Kalkınma Ajansı Kaynak: Vize Belediyesi SAKİN ŞEHİR VİZE İÇİN HIZLI VE ETKİLİ ADIMLAR 1. Vize yi ulusal ve uluslararası boyuta taşıyacak Yeni Konsept Sakin Şehir in belirlenmesi (Aralık 2010 da tamamlandı) 2. Yeni Konsept Sakin Şehir ile ilgili Kırklareli Merkez ve Vize deki paydaşlarla görüşülmesi (Aralık 2010 Ocak 2011 de tamamlandı) 3. Paydaşlarla birlikte Sakin Şehir le ilgili olarak Vize nin mevcut durumunun belirlenmesi (Ocak 2011 de tamamlandı) 4. Paydaşlarla birlikte Vize nin Sakin Şehir uygunluk kriterlerinin araştırılması (Ocak 2011 de tamamlandı) 5. Türkiye de tek örnek Sakin Şehir Seferihisar la iletişime geçilmesi ve İlçe yetkililerin Vize ye davet edilmesi (Şubat Hazıran 2011 de tamamlandı) 6. Geniş katılımlı Vize Sakin Şehir Çalıştayı nın gerçekleştirilmesi (Temmuz 2011 de tamamlandı) 7. Vize Sakin Şehre Uyum sürecine geçilmesi ( Ocak Ağustos 2011 de tamamlandı) 8. Vize Sakin Şehre Uyum sürecinde Sakin Şehir kriterlerini yerine getirecek projelerin gerçekleştirilmesi (Ocak Ağustos 2011 de tamamlandı) 12
9. Uluslararası boyutta Vize nin Sakin Şehir olarak onaylanası (Haziran 2012 de tamamlandı) 10. Ulusal ve Uluslar arası boyutta geniş katılımlı Vize Sakin Şehir Açılış Konferansının (Haziran 2012 de tamamlandı) 2009 yılında 60 tane Belediye Seferihisar Belediyesi ne Sakin Şehir olmak için başvurmuştur, Vize Belediyesi ise Trakya Kalkınma Ajansı Kırklareli Yatırım Destek Ofisi ile Aralık 2010 yılında başladığı adaylık sürecini Haziran 2012 de tamamlayarak büyük başarı elde etmiştir. 13
Trakya Kalkınma Ajansı