Çocuk edebiyatında masallar, çocuk öyküleri, çocuk tiyatroları gibi eserler yer alır. Çocuğun yaş özellikleri, psikolojik özellikleri, dil özellikleri, çocuğa verilmek istenen mesaj, çocuğa göre konuların seçimi, eğlendiriciliği, macera, teknoloji, cinsiyet özelliği de dikkate alınarak hazırlanan eserlerin üretilmesi önemlidir. Yarının büyüğü olacak çocukların duygu ve düşünceleri zedelenmemeli, hassasiyetle korunmalıdır. Eserler özenle hazırlanmalı, eğitici, öğretici, öğrenmeye merak uyandırıcı özelliklere de yer verilmelidir. Parmak oyunları, bilmeceler, tekerlemeler (sayışmalar da içinde yer alabilir) çocukların hoşlandığı, ilgi uyandıran, dil gelişimini destekleyen, öykü öncesi dikkat toplamaya yardımcı olan, etkinlik aralarında söylenebilen, zihin gelişimini destekleyen, oyunlarda ebe seçimine yardımcı olan, parmak oyunları ile küçük kas gelişimini destekleyen, hoş duygular yaşatan anadil çalışmalarıdır. TEKERLEME: Yarı anlamlı,yarı anlamsız,tekrar eden, kulağa uyumlu gelen,ağızdan ağıza yuvarlanarak söylenen söz dizileridir. TEKERLEMELERİN FAYDALARI: 1-Çocuğun kelime hazinesini geliştirir. 2-Ses uyumunu farkettirerek müzik kulağına destek verir. 3-Dilin kullanımını fiziksel olarak destekler. 4-Hoş vakit geçirtir, neşelendirir, duygusal gelişimi destekler. 5-Çocuğun arkadaş ilişkilerine destek vererek,sosyalleşmesine yardımcı olur. 6-Bilişsel gelişime destek verir. 7-Bellek ve dikkat gelişimine destek olur. 8-Sayışmalarda EBEnin bulunmasına destek verir. 9-Etkinlik aralarında, öykü öncesinde dikkati toplamak için kullanılır. 10-Tekerlemede geçen bazı kavramların oluşmasına yardımcı olur. 1 / 12
TEMİZLİK Ellerim tombik tombik Kirlenince çok komik Kirli eller sevilmez Güzelliği görülmez Dişlerim bakım ister Hele saçlar, hele saçlar Uzayınca tırnaklar Kirlenince kulaklar Bize pis derler, pis derler ELLERİM PARMAKLARIM Sağ elimde 5 parmak Sol elimde 5 parmak Say bak, say bak, saaaay bak Hepsi eder 10 parmak Sende istersen say bak Say bak, say bak, saaaay bak KÜÇÜK DOSTUM Küçük dostum gelsene Ellerini versene Ellerimizle şap şap Ayaklarımızla rap rap Bir şöyle, bir böyle Dans edelim seninle ALİ DAYI Ali dayının keçileri Kıpır kıpır kişniyor Arpa saman istiyor Arpa saman yok Kilimcide çok Kilimci kilim dokur içinde bülbül okur Hop çikolata çikolata Akşam yedik salata LEYLEK Leylek, leylek lekirdek Hani bana çekirdek 2 / 12
Çekirdeğin içi yok Sarı kızın saçı yok ÖRDEK Çek çıkalım,çayıra Yem verelim, ördeğe Ördek yemi yemeden Ciyak, mıyak demeden Aldım,baktım Kimi çıkardım SAKSAĞAN Saksağan sek sek Kuyruğu tümsek Kuyruğuna binelim Bizim köye gidelim KEÇİLER Ayşe hanımın keçileri Hop hop hopluyor Arpa, saman istiyor Arpa, saman yok Kilimcide çok Kilimci kilim dokur İçinde bülbül okur İki kardeşim olsa Biri ay, biri yıldız Biri oğlan,biri kız Hop çikolata, çikolata Akşam yedim salata YAĞMUR Yağ, yağ yağmur Teknede hamur Bahçede çamur Ver Allah ım ver Sicim gibi yağmur KARGA Karga karga gak dedi Çık şu dala bak dedi 3 / 12
Çıktım baktım o dala Şu karga ne budala Karga seni tutarım Kanadını yolarım KUZU Kuzu kuzu meeee Bin tepeme Haydi gidelim Ayşe teyzeme OYUN Ooooo İğne battı Canımı yaktı Tombul kuş Arabaya koş Arabanın tekeri İstanbul un şekeri Hop hop altıntop Benden başka oyun yok LEYLEK Leylek leylek havada Yumurtası tavada Geldi bizim hayata Hayat kapısı kitli Leyleğin başı bitli EBE NEREDE? Ebe ebe nerede? Su doldurur derede Dere boyu çalılık Derede olur balık Şu ebe de ne alık Oltamı attım Balığı tuttum Balık suya dalamaz Ebe beni bulamaz 1-2-3-4-5-6-7 Bunu kim yedi Diyen dedi onyedi 4 / 12
Yağlı böreği kim yedi? ÇARŞI Çarşıya gittim Eve geldim, hanım yok Bebek ağlar, beşik yok Çorba taşar, kaşık yok Ali Baba öldü, tabut yok SİMİT Ödemiş'in unundan Gölcük'ün suyundan Yeni çıktı fırından Sıcak gevrek BENZETME Elleri yaprak sarması Kolları patlıcan dolması Burnu Burgaz nohutu Gözleri Beydağ payamı Kaşları Gölcük sülüğü Alnı Bozdağ yaylası Yavrum demiş anası NURİ Nuri attı iki taş Bir cam kırıldı, Bir de baş Nerede kaldı terbiye Doğru söyle arkadaş Yaramazlar tutarlar Merdivenden atarlar Tıngır mıngır giderken Arkasından bakarlar. MASAL Masal masal martladı, İki sıçan atladı Biri tos vurdu bardağa, Gelin çıktı,çardağa. 5 / 12
YEMİŞ Güm güm gümüş Al sana memiş Al sana para Ver bana yemiş Yemişçinin tablası Ebe oldu ablası SAYILAR Beş keçi On oğlak Yirmi aslan Otuz kaplan Kırk tilki Elli tavşan Altmış akıl Yetmiş fikir Seksen horoz Doksan tavuk Yüz yumurta Vur sırtına Git Mısır'a Dön dolaş gel Yine bu hasıra ÇEKİRDEK Leylek leylek havada Yumurtası tavada Hani bana çekirdek Çekirdeğin sapı yok Süleyman' ın saçı yok Sarı kızın suçu yok HOŞAF Üç tas has hoşaf Üç tunç tas kayısı hoşafı Paşa tası ile Beş has tas kayısı hoşafı. BAHÇE Bahçelerde tahta 6 / 12
Biz gidiyoruz bu hafta İneğimiz doğurdu Adı olsun kel Fatma KANTAR Kırk kantar Kırkar kırkar Kantar tartar. KİRAZ Allı kiraz Ballı kiraz Bana gel biraz Kiraz vakti geçti Gel beraber oynayalım Eşim seni seçti Kalem kaşlar Kalbur kulak Bitli çanak PASTA Teyzesi tepeli Kulakları küpeli Dedesi hasta Çorbası tasta Biz gideriz dansa Orda yeriz pasta BAYRAM Yarın bayram, Bir kaşık ayran Size de yeter, Bize de yeter İBİŞ İLE MEMİŞ İbiş ile Memiş mahkemeye gitmiş. Mahkemeleşmiş mi? Mahkemeleşmemiş mi? İT BİT 7 / 12
İt iti itti Bir iti itti İT biti itti Bit gitti İt gitti itti Bitti Gitti AY DEDE A a ay dede Senin evin nerede Evin yoksa bize gel Oynarız hep birlikte. KEÇİ KULAĞI Nereye babam nereye Tarlaya kızım tarlaya Tarlada keçi kulağı Gelinlerin duvağı İĞNE İPLİK İğne iplik Derme diplik Çelik çubuk Sen çık... Dama çıktım Çalı kestim Bir alaca yılan gördüm Yılan bizim nemiz olur? Sokaklarda temiz olur Al çık, Balçık Sana dedim: Sen çık ELMA Al elma,sulu elma Öyle güzel dalda durma Alır seni yerim. Kan katarım kanıma. 8 / 12
KUZU Minik kuzu me, me. Dedi beni dövme Büyür süt veririm, Hem sana hem kedine. ZİL Zili astım kapıya. Haber verdim Kaya' ya. Kaya kapıya gelmezse, Söylerim Esra'ya. SEVERİM Temiz bir masayı. Cici boyalı kapıyı. Bir de büyük Ata' yı, Çok severim. ATIŞMA Ayakkabım çıktı delik. Gittim aldım bir terlik. Terlikçi para almadı, Verdim ona bir teklik. Lık lik deme Dağlık,bağlık gezme. Sen benimle atışamazsın, Gel oyunbozanlık etme. YAZ Yaza yaza yaz geldi. Derelere kaz geldi. Daha yazacaktım ama, Kaleme zam geldi. PARMAK Bir elimde beş parmak. İnanmazsan say da bak. Bir, iki, üç, dört,beş. Beş de öteki elimde, On etmez mi kardeş? 9 / 12
YAŞAMAK İÇİN Mumcu mum yapar. Sucu su satar Yaşamak için, Herkes bir iş yapar. Ütücü ütü yapar. Yüncü yün satar Yaşamak için, Herkes bir iş yapar. AYLAR Bir yıl on iki aydır. Sayması kolaydır. İlk ayı ocak, Son ayı aralıktır. HAVA Balık çıkmıyor kayığa. Kuş konmuyor saçağa. Havayı böyle kirletirsek Hasret kalırız ışığa. Güneş vurmuyor çiçeğe. Su yaramıyor çileğe. Havayı böyle kirletirsek, Aş bulamayız yemeğe. DOLMUŞ Dolmuş geliyor dolmuş. Dolmuşun rengi solmuş. Bir de baktım dayıma, Ne yaman şoför olmuş. Dolmuşa binersin. Benim kapıda inersin. Annem beni sorarsa. Şimdi gelecek dersin. PİSİ PİSİ Gel pisi pisi. Var mı senin gibisi? Çok uzaklara gitme, Geliyor Fino' nun sesi 10 / 12
Pisinin miyavlaması. Fino' nun havlaması. İkisini de bastırdı, Uzun kulağın anırması. KEDİLER Miyav miyav dediler Hareketli kediler. Pastamı yediler. Alay eder gibi, Bir de bana güldüler. Yakamı da kaptılar. Hemen oradan kaçtılar. Çatıya çıktılar Alay eder gibi, Bir de bana baktılar. YENİYIL Yeniyıl gelsin. Bizlere müjde versin. Yeni yılda insanlar, Mutlu olsun, mutlu kalsın. SEVGİ Kitap okuyanın Kalem yazanın Başarı çalışanın Sevgi hepimizin Akıl insanın Kavga hayvanın Şuna iyi inanın Sevgi hepimizin KIRMIZI BALIK Kırmızı balık büyümüş mü? Güzel güzel yüzmüş mü? Ona bakan annesi, Sevinerek gülmüş mü? Dala kuş konmuş mu? Orada yem bulmuş mu? Karnı doyduktan sonra, Güzel güzel uçmuş mu? 11 / 12
ÇOK ÇALIŞTIK Babam eve gelecek mi? Bize para verecek mi? Çok çalıştık diye, Bizi yine sevecek mi? Annem bebek yapacak mı? Kulağına küpe takacak mı? Çok çalıştık diye, Bize top alacak mı? Öznur SİMAV 12 / 12