GÜNEŞİMİZ Ankara Üniversitesi Kreiken Rasathanesi
Genel Özellikleri Çapı ~ 700000 km Yer in çapının 109 katı Kütlesi: 1.99x10 33 gram Yer in kütlesinin 333000 katı Gaz yapılıdır (Ort. yoğunluk = 1.4 g/cm 3 ) Yüzey sıcaklığı = 5800 K Merkezi sıcaklık = 15 milyon K Kütlece %74 H, %25 He, %1 diğer elementler Güneş Sisteminin kütlece % 99.8 ini oluşturur.
Genel Özellikleri - devam Samanyolu ndaki 300 milyar yıldızdan biri Yer e ortalama uzaklığı ~ 149600000 km Güneş ışığının Yer e ulaşma süresi 8 dk 19.2 sn Samanyolu nun merkezinden uzaklığı 26000 ışık yılı Samanyolu nun merkezi etrafındaki dönemi 220 milyon yıl Samanyolu nun merkezi etrafındaki hızı 220 km/s
Güneş; Çekirdek Işımasal (Radyatif) Bölge Konvektif Bölge Fotosfer Kromosfer Geçiş Bölgesi Korona İç Yapı Güneş Atmosferi dan oluşur.
Isı Akışı Güneş Atmosferi Yalnızca Güneş tutulması sırasında görülür. Güneş in görünen yüzeyi Güneş in iç kısmı Sıcaklık içe doğru artar.
Fotosfer Güneş in görünen yüzey katmanı Derinlik 500 km Sıcaklık 5800 K Oldukça opak Güneş in iç kısmında üretilen ışınımı soğurur ve tekrar salar. Güneş koronası
Granülasyon (Bulgurlanma) Konveksiyonun görünen etkisidir. Isınan hücrelerin yüzeye ulaşması durumunda parlak, soğuyarak iç katmanlara geri düşen hücrelerin ise karanlık görülmesi şeklinde kendini gösterir.
Kromosfer Fotosferin üstündeki Güneş katmanıdır. Yüksek derecede iyonize gazların; görünür, UV ve X- ışın çizgileri yayınlanır. Sıcaklık git gide yükselir 4500 K 10000 K 1 milyon K e atlar. Filamentler Geçiş bölgesi
Kromosfer (2) Spiküller: Fotosferden, kromosfere yükselen daha soğuk gazların filamentleri. Ha salmasında görünür.
Korona Güneş koronası, fotosferden çıkan sıcak ve elektrik yüklü gazların akış bölgesidir.
Korona daki Manyetik Halı ~ 2 milyon K sıcaklığa sahip değişik miktarlarda koronal madde Beyaz bölgeler daha fazla madde, siyah bölgeler daha az miktarda madde Beyaz ve siyah lekeler farklı kutuplara sahiptirler. Manyetik halıyı oluşturan bu olguların Koronanın sıradışı sıcaklığı Manyetik halıya ilişkin model.
Manyetik alan elektriklenmiş parçacıkların hareketli olmasıyla üretilir. Güneş in manyetik alanı; büyük bir dinamo gibi davranmasını sağlayan derin konveksiyon bölgesinde deveran eden iyonize gazlara bağlı olarak Güneş in yavaş (dönemi ~25 gün) dönüşüyle üretilir. Manyetik çizgiler Güneş enerjisinin akışıyla dışarı doğru hareket eder ve koronal gazları tutan dev ilmekleri koparabilir.
Güneş in Manyetik Dinamosu Güneş ekvatorda kutuplardakinden daha hızlı döner. Güneş in manyetik etkinliğinden diferansiyel dönmenin sorumlu olduğu düşünülmektedir.
Güneş Aktivitesi Soft X-ışınlarında görülen Güneş Aktivitesi
Güneş Lekeleri Fotosferin soğuk bölgeleri (T 4200 K). Parlak Güneş üzerinde karanlık lekeler olarak görülürler. Fakat gece gökyüzündeki dolunaydan daha parlak olabilirler.
Güneş Lekeleri (2) Aktif Bölgeler Görünür Ultraviyole
Güneş Lekeleri (3) Güneş lekelerindeki manyetik alan ortalamadan yaklaşık 1000 kat daha güçlüdür. Manyetik Kuzey Kutbu Manyetik Güney Kutbu Güneş lekeleri fotosferdeki manyetik etkinlikten kaynaklanır.
Güneş etkinliği maksimum iken Güneş etkinliği minimum iken
Manyetik Alan Çizgileri Manyetik Kuzey Kutbu Manyetik Güney Kutbu Manyetik Alan Çizgileri
11-yıllık Güneş etkinliği
Güneş Çevrimi 11 yıl sonra lekerin manyetik kutupları ters döner. 11-yıllık çevrim Ters manyetik kutupluluk => Toplam Güneş çevrimi = 22 yıl
20 Haziran 2013
Prominensler Görece soğuk gaz (60000 80000 K) Fotosferin parlak arka planında karanlık filamentler (iplik yapılar) olarak görünürler. Manyetik ilmekler boyunca Güneş in fotosferinden gaz çıkışı gerçekleşir.
Flare ler Manyetik enerjinin aniden serbest kalması ile kromosferde ortaya çıkan güçlü patlamalar Bir Güneş patlaması (flare) sırasında açığa çıkan enerji ~ 1 milyar megaton TNT Birkaç dakika içinde sıcaklık birkaç milyon dereceye ulaşabilir.
~ 5 dakika Flare ler (2) Güneş flare i sonucunda ses dalgaları üretilir.
Güneş patlamaları bizi nasıl etkiliyor? Haberleşme uyduları, güç kaynakları navigasyon sistemleri
Güneş patlamaları bizi nasıl etkiliyor? - devam
Güneş patlamaları bizi nasıl etkiliyor? - devam Medikal X-ışın cihazları kadar radyasyon
Aurora Kutup Işıkları
Güneş Rüzgarı Güneş ten yüklü parçacıkların akması Hız 300 800 km/s Güneş kütle kaybeder: 10 7 ton/yıl (Yılda kütlesinin yaklaşık 10-14 ü kadar.)
Güneş rüzgarı Dünya nın manyetosferine çarpar.
Koronal kütle atımları
Enerji akışı Güneş in İç Yapısı Enerji konveksiyonla taşınır. Enerji ışımasal yolla taşınır. Enerji nükleer füzyonla üretilir. Yaklaşık 1 Güneş kütleli ya da daha küçük kütleli yıldızlarda aynı yapı. Sıcaklık, yoğunluk ve basınç azalıyor.
Güneş ve Diğer Yıldızlar Güneş çok sıcak bir yıldız mıdır? Güneş in yüzey sıcaklığı ~ 5800 K Samanyolu ndaki en sıcak yıldızlardan biri Carina Bulutsusu nda HD 93129A Sıcaklığı 48000 K
Güneş ve Diğer Yıldızlar - devam Güneş çok büyük bir yıldız mıdır? Güneş in yarıçapı yaklaşık olarak 70000 km dir.
Güneş in Yaşamı Merkezde H biter Çekimsel Büzülme Sıcaklık ve Kinetik.E. Artar BEYAZ CÜCE Büzülme Çekirdek ısınır, füzyon, He parlaması Füzyon, dış katmanlarda KIRMIZI (R büyüdü, L artar Genişleme, soğuma DEV daha fazla kütle kaybı)
TEŞEKKÜRLER