2014 YILI ÜÇÜNCÜ ÇEYREK İŞSİZLİK RAPORU HAZIRLAYANLAR 26.01.2015 Prof. Dr. Halis Yunus ERSÖZ Doç. Dr. Levent ŞAHİN RAPOR Türkiye İşgücü Piyasasının Genel Görünümü 1. İşgücü Geçen yılın aynı dönemine göre, Eylül 2014 de 15 yaş ve üstü nüfusun sayısı %1,7 lik artışla 56 212 binden 57 175 bine; işgücüne dahil olanların sayısı ise %5,6 lık artışla 27 426 binden 29 233 bine yükselmiştir. Aynı zaman dilimi içerisinde istihdam edilenlerin sayısında %5,1 lik bir artış yaşanmış ve 24 899 binden 26 169 bine; işsiz sayısında da yaklaşık %21,3 lük bir artış meydana gelerek 2 527 binden 3 064 bine yükselmiştir. İşgücüne dahil olmayanların sayısındaki düşüş devam etmekte ve geçen yılın aynı dönemine göre %2,9 oranında azalarak 28 786 binden 27 942 bine gerilemiştir. Bu verilerden, geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık 1 800 bin kişinin daha işgücüne katıldığı, bunlardan 1 270 bin kişiye istihdam olanağı sağlandığı; ancak bunun yeterli olmadığı ve Türkiye işgücü piyasasının 537 bin kişinin daha işsiz kalmasına engel olamadığı anlaşılmaktadır. http://www.ifesam.org Sayfa 1 / 6
İşgücüne katılanların sayısındaki artış, mevsim etkilerinden arındırılmamış arındırılmış işgücüne katılım oranları çerçevesinde incelendiğinde, geçen yılın aynı dönemine göre Eylül 2014 itibariyle mevsim etkilerinden arındırılmamış işgücüne katılım oranının 2.3 puanlık bir artışla %48,8 den %51,1 e; mevsim etkilerinden arındırılmış işgücüne katılım oranının da 2.2 puanlık bir yükselişle %48,5 ten %50,7 ye artış gösterdiği anlaşılmaktadır. Özellikle mevsim etkilerinden arındırılmış işgücüne katılım oranının yükselişte olması; tarım, turizm ve kısmen inşaat sektörü gibi mevsimlik çalışmanın yoğun olduğu sektörler haricinde de çalışmak isteyenlerin sayısında belirgin bir artışın olduğunu gözler önüne sermektedir. http://www.ifesam.org Sayfa 2 / 6
2. İstihdam Geçen yılın aynı dönemine göre, gerek tarım dışı gerekse de tarım istihdamının artış gösterdiği gözlemlenen 2014 Eylül ayında toplam istihdam edilenlerin yaklaşık %21,5 inin tarımsal faaliyette bulunduğu görülmektedir. Aynı dönem itibariyle, tarım dışı istihdamın %5,8; tarım istihdamının ise %2,5 lik bir artışla sırasıyla 19 412 binden 20 545 bine ve 5 487 binden 5 625 bine yükseldiği görülmektedir. Her ne kadar tarım dışı istihdam %5,8 lik bir artış göstermiş olsa ve 1 133 bin kişiye istihdam olanağı sağlamış olsa da, aynı dönem içerisinde meydana gelen işgücü artışı karşısında yeterli olamamıştır. http://www.ifesam.org Sayfa 3 / 6
Ekonomik faaliyete göre istihdam edilenlere bakıldığında, geçen yılın aynı dönemine göre Eylül 2014 itibariyle tüm sektörlerdeki istihdam artışının devam ettiği görülmektedir. Buna göre, Eylül 2014 döneminde bir önceki döneme göre, tarımda istihdam edilenlerin sayısında %2,5; inşaatta %4,9; sanayide %4,1 ve hizmetler sektöründe ise %6,7 lik bir artış gerçekleşmiştir. Özellikle hizmetler sektörünün yaratmış olduğu istihdam potansiyeline rağmen işsizlik oranlarındaki artışın durdurulamaması tarım dışı sektörlerde çalışmak isteyenlerin sayısındaki artıştan kaynaklanmaktadır. 3. İşsizlik Daha önce de söylendiği üzere, 2014 Eylül ayı itibariyle Türkiye de toplam 3 milyon 064 bin işsiz bulunmaktadır. Buna göre geçen yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında toplam işsiz sayısında 537 bin kişilik bir artış meydana gelmiştir. Özellikle Eylül ayının gelmesiyle birlikte mevsimlik çalışmanın etkisi belirgin bir şekilde azalmış ve dolayısıyla bir önceki çeyrekte ve özellikle de Haziran ayında büyük farklılık arz eden mevsim etkilerinden arındırılmamış / arındırılmış işsiz sayısı, bu dönemde neredeyse birbirine eşit hale gelmiştir. Buna göre, Eylül 2014 itibariyle mevsim etkilerinden arındırılmış işsiz sayısı da geçen yılın aynı dönemine göre %20,9 luk bir artışla 3 milyon 086 bin kişi http://www.ifesam.org Sayfa 4 / 6
olmuştur. Bu durum, mevsimlik etkilerin çok daha düşük olduğu tarım dışı alanlarda yaratılan istihdamın, bu alandaki mevcut işgücünü ememediği sonucunu bir kez daha göstermektedir. Geçen yılın aynı dönemine göre 2014 Eylül ayında işsizlik oranlarının tamamında belirgin bir artış olduğu görülmektedir. Buna göre genel işsizlik oranı %9,2 den %10,5 e; tarım dışı işsizlik oranı %11,3 ten %12,7 ye; mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı %9,4 ten %10,6 ya ve son olarak da genç nüfustaki işsizlik oranı da %17,8 ten %19,1 e yükselmiştir. Özellikle ikinci çeyrekte mevsimlik çalışmadan ötürü nisbi olarak azaldığı bilinen işsizlik oranlarının Temmuz ayı itibariyle tekrardan yükselişe geçmeye başladığı görülmektedir. Kümülatif olarak değerlendirildiğinde de üçüncü çeyrek işsizlik oranlarının toplamı, ikinci çeyreğe göre 3.5 puanlık bir fazlalık arz etmektedir. Bu durumun bir benzeri, tarım dışı işsizlik oranında da yaşanmıştır. Kümülatif olarak üçüncü çeyrek tarım dışı işsizlik oranı toplamı, ikinci çeyreğe göre 4.4 puan fazla gerçekleşmiştir. Mevsim etkilerinden arındırılmış ve genç işsizlik oranlarına da bakıldığında geçen yılın aynı dönemine göre belirgin bir işsizlik artışı yaşandığı açık bir şekilde görülmektedir. Kuşkusuz bu yükselişte, revize edilmiş rakamlar çerçevesinde yılın birinci çeyreğinde %4,8; ikinci çeyreğinde ise %2,2 büyüyen Türkiye ekonomisinin üçüncü çeyrekte beklentilerin oldukça altında seyrederek sadece %1,7 büyümesinin de büyük payı bulunmaktadır. Bu olumsuz etkinin önümüzdeki çeyrek dönemde de çok önemli bir değişiklik göstermeyip işsizlik rakamlarında benzer eğilimler doğurması beklenmektedir. http://www.ifesam.org Sayfa 5 / 6
http://www.ifesam.org Sayfa 6 / 6