Güven İçerisinde Birlikte Çalışabilirlik Dr. Caner Güney Mekansal Bilişim İnisiyatifi
Problem? Birlikte Çalışabiliyor muyuz? Birlikte çalışabilirlik mi? Birlikte çalışamamazlık mı? Gerçekten birlikte çalışmak istiyor muyuz?
Mekansal Bilişim İnisiyatifi Arama Toplantısı, 22 Nisan 2010, Ankara TUCBS ve CBS Politikaları, HKMO İst. Şube CBS Günü Etkinliği, Aralık 2009 Global Ölçekte Ulusal Mekansal Birlikte Çalışamazlık, 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Mayıs 2009 Global Ölçekte Ulusal Birlikte Çalışabilirlik, Bakanlıklararası Harita İşlerini Koordinasyon ve Planlama Kurulu (BHIKPK) I. Sempozyumu, Şubat 2009 www.mekansalbilisim.org
Birlikte Çalışabilirlik Nedir? Uyumluluk Birlikte Çalışabilirlik Entegrasyon Paylaşım Etkin bilgi paylaşımı ve kullanımı Bilgiye dayalı karar vermek Sürdürülebilirlik Birlikte çalışabilir e-devlet
Sizce Birlikte Çalışabilirlikte Aktörler Birlikte Çalışacaklar kim? Vatandaş kim? Merkezi, yerel tüm kamu kurum ve kuruluşları Tüm bu kurumların kendi içinde birlikte çalışabilirliğinin sağlanması Özel Sektör Lokal Bölgesel Ulusal Uluslararası Cyberinfrastructure, e-infrastructure, BM bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler ülkeler arasındaki sınırları kaldırdı Farklı birlikte çalışabilirlik gereksinimleri
Mekansal Veri Altyapısı Global Vizyon: Kara, deniz, hava, uzay ve siber için tanımlanan homojen yapıda bir global mekansal veri altyapısının oluşturulması örneğin marsta LiDAR teknolojisi ile kar bulunması, gezegenlerin araştırılması, ozon incelemesi, geoengineering,... planetery engineering Bölgesel Vizyon Ulusal Vizyon Yerel Vizyon Global düşünüp yerel uygulama zamanı
Neden Birlikte Çalışabilirlik? Kamunun ortak çıkarlarının korunması Şeffaflık Denetlenebilirlik Katılımcılığın arttırılması Bilgiye dayalı karar verme süreçlerinin iyileştirilmesi Tekrarlı veri üretiminin önüne geçilmesi Maliyetlerin düşürülmesi ve yeni süreçlerin planlanması
Birlikte çalışabilirlikten ne bekliyoruz? Risk / Afet çalışmaları Planlama çalışmaları Istemci Karar verici/ Arastirmacı
Birlikte çalışabilirlikten ne beklemiyoruz? TUSAGA-Aktif Istasyon seçimi Sistemin işletimi Veri kalitesi, hız modeli Afet ile ilişkilendirilememiş olması Sorumlu bulunamaması. TAKBİS, TAKBİS2, TAKBİS3, TAKBİS KBS ilişkileri nasıl kurulacak (imar-kadastro)
Soru(n)lar Birlikte Çalışabilirlik mimarisi? Sorumluluk kimde?
e-paylaşım için e-mekan vizyonu Yönetimsel dönüşüm projeleri e-dünya, e-avrupa e-devlet e-bakanlık e-kent e-belediye Vatandaş odaklı olmalı Hesap verilebilir olmalı Telekom Oyak Türksat Havelsan vd. Sonuç: e-devletin Türkiye ye faturası 20 milyon $ TÜBİTAK UEKAE: kamu kurumları e-devet uygulamalarında nasıl birlikte çalışabilir duruma getiriliebilir
e-devletin sosyal modeli yok karar süreçleri yukarıdan aşağıya, oysaki aşağıdan yukarı olmalı we know what's the best yerine you know what is the best...
Sorumluluk? Başbakanlık Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü İller Bankası Genel Müdürlüğü Coğrafi Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü Kalkınma Bakanlığı (DPT) Bilgi Toplumu Dairesi Başkanlığı Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı Kentsel ve Mekansal Gelişme Daire Başkanlığı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Türk Standartları Enstitüsü TÜBİTAK TÜBA Ulaştırma Bakanlığı Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurulu Bakanlıklararası Harita İşlerini Koordinasyon ve Planlama Kurulu
CBS Genel Müdürlüğü CBS Genel Müdürlüğünün yatırımları 2 000 000 TL. CBS-A 1 000 000 TL. TUCBS
TÜBİTAK TÜBİTAK tarafından yapılan yatırımlar TEIEN veri değişim omurga projesi Kasım 2008 Mayıs 2010 5 128 000 tedarik maliyeti 3 736 000 teknik destek TÜBİTAK Mekansal Veri Altyapı çalışmaları
Türksat & İTÜ Türksat - İTÜ. Türkiye Kent Bilgi Sistemi Portalının Oluşturulması (TRKBİS) Kent Bilgi Sistemi Sistemlerinin Standartlarının Belirlenmesi Türkiye Ulusal Mekansal Veri Altyapısının Kurulması Hizmet Alımı
Diğer Ulusal Ulaşım Portalı GeoData Orman ve Su İşleri Bakanlığı HGK 1/5000 Ortofoto projesi e-devlet Coğrafi Bilgi Kapısı - Ulaştırma Bakanlığı Uygulaması Projesi
4 Aralık k 2003 Başbakanl bakanlık k Genelgesi 2003/48 Eylem 47, 36, 75 1 Nisan 2005 Yüksek Y Planlama Kurulu e-dönüşüm e m Türkiye T Projesi 2005 yılıy eylem planı 2005/5 28 Temmuz 2006 Yüksek Y Planlama Kurulu Bilgi Toplumu Strateji Eylem Planı (2006-2010) 2010) 2006/38
HAKAR 1986 HGK 1990 TÜBİTAKTAK 1993 BAHİKPK 1997 Süreç Kamu-Net 1998 BAHİKPK BÖHHBÜ Y 2003 BAHİKPK 2003 e-dönüşüm 2003 Eylem 47 Eylem: 36 2005 TÜRKSAT 2009 Eylem 75 1990 2010 20 yıl BAHİKPK BÖHHBÜ Y 2005 CBS-A 2008 Eylem 75 Eylem: 75 2006 Mekansal Veri Altyapımız YOK
Tüm bu gelişmelerin ve yapılan onca yoğun çalışmanın sonucunda Coğrafi Bilgi Sistemi Altyapısının Kurulumu, kısa adıyla CBS-A, özel bir teşebbüse ihale edilmiştir. yasal düzenleme taslağının bu konu üzerinde çalışan kamu üniversitelerimiz ve kamu kuruluşlarımızda nitelikli ve değerli insan kaynağımız olmasına karşın ve üstelik bu konuda hazırlanmış bir taslak çalışmada varken bu stratejik çalışmanın özellikle uluslararası bir ihale kapsamında özel bir teşebbüse yaptırılmak istenmesi manidardır. işin yapımı özel firmaya verilebilir ama danışmanlığı (ve kontrolü) kamu araştırma kurumlarında olmalıydı
CBS Genel Müdürlüğü Neden Çevre ve Şehircilik Bakanlığının altında? Neden???
Diğer taraftan Smart Open Services for European Patients (epsos) the European ehealth Project 3 yılda tamamlanmıştır Farklı dillerdeki bilgiler de birleştirilebilmiştir.
Gerçek! Farklı kurum ve kuruluşlar tarafından üretilmekte olan çok geniş bir yelpazede farklı çözünürlüklerde mekansal veri/bilgi bulunmaktadır. Bilgi paylaştıkça çoğalan bir etkiye sahiptir. Bildiklerimizi paylaştıkça diğer insanların bu bilgilerin üzerine bir şeyler koyarak yeni bilgiler üretmesine olanak sağlanır. Mevcut Veriler Yeni Veriler Güncelleme
Yasal Düzenleme Günümüzde tüm ülkeler için büyük önem taşıyan; ülkelerin gelişmesinde ve güvenliğinin sağlanmasında çok büyük önem arz eden Coğrafi Bilgi Sistemlerinin ülkemizde halen yasal bir düzenlemesinin olmaması, ulusal düzeydeki veri ve bilgi güvenliğini tehdit etmekte stratejik işlevi ve değeri çok yüksek olan bu ulusal veri ve bilgilerin özellikle ulusal, yerel ve uluslararası kullanımı kontrolsüz olarak gerçekleşmektedir.
09.12.2009 tarih ve 5940 sayılı, İmar Kanunu ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığının Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 5 inci maddesi g bendine Türkiye Coğrafi Bilgi Sisteminin oluşturulmasına, iyileştirilmesine ve işletilmesine dair iş ve işlemleri yapmak, yaptırmak, yaygın olarak kullanılmasına teşvik etmek
Birlikte çalışabilirlik için ne gereklidir? 3M yaklaşımı Mekansal Bilişim Mekansal Yönetişim Mevzuat Bilişim ve yönetişim madalyonun iki yüzü
TUCBS TUCBS MAKS UAVT Numarataj ve adres bilgileri farklı çözünürlüklerde Özel amaçlı Mekansal Bilgi Sistemleri Kent Bilgi Sistemi Arazi Bilgi Sistemi parsel bazlı GIS/CBS uygulamaları imar ve kent yaşamı kadastral altyapı Temel Dijital Haritalar 4D Jeodezik Altyapı Türkiye Ulusal Referans Sistemi (TUREF)
Neler yapılmalı? Kurumların kendi içerisinde ve diğer kurumlarla bilgi iletişiminin ve paylaşımının önceden tanımlanmış ve kurumsallaşmış platforma çekilmesi Yeni süreçlere uygun organizasyonel yapı, iş/görev tanımlamaları oluşturulmalı Örgütsel kapasite geliştirilmeli ve nitelikli insan kaynağı arttırılmalı İş verimini artıracak, süreçleri yapılandıracak, hız katabilecek, vatandaşa daha iyi hizmet verebilecek çözümleri nasıl üretilebilir?
Mevzuat / kurumsal politika Portal / Ücretlendirme Eğitim / Hizmet Mekansal Veri Altyapısı Yönetim Modeli
OGC, INSPIRE uluslararası CBS ye giden yoldur. Türkiye INSPIRE ile yetinemez. Temel alınabilir ancak genişletilmeli
Güvenli ve Güvenilir Birlikte Çalışabilirlik Doğru, güncel, eksiksiz, en düşük maliyette, kaliteli ve güvenilir bir mekansal veri altyapısı Uzun dönemde erişilebilirliğin sağlanabildiği Kişisel verilerin korunduğu, fikri haklara önem veren, kullanım seviyelerinin belirlendiği Mahremiyet, kimlik doğrulama, yetkilendirme, kayıt tutma Hangi kurum hangi veri üzerinde hangi seviyede erişim yetkisi bulunacak? Kritik nokta: Platform olarak İnternet kullanılmakta
Bilgi güvenliğinin sağlanması, güvenlik önlemlerinin seçilmesi ve uygulanması ile sınırlı değildir. Sürekli olarak yeni güvenlik açıkları ve saldırıların ortaya çıkması, kurum bilgi sistemlerinde teknolojik gelişmeler sonucu meydana gelen değisiklikler göz önüne alınarak güvenlik önlemlerinin düzenli olarak kontrol edilmesi, gerektiğinde iyilestirmeler ve değisiklikler yapılması gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır.
Sonuç Bulut Bilişim Anlamsal Birlikte Çalışabilirlik OpenLayers altyapısını internet üzerinden biz başlatalım en azından küçük ölçekten başlanabilir Mekansal Bilişim İnisiyatifi olarak bu konudaki çalışmalarda yer almak isityoruz Openstreetmap.org
İlginiz için teşekkürler. Dr. Caner Güney guneycan@itu.edu.tr canerguney@gmail.com Mekansal Bilişim İnisiyatifi