TURKCELL İLETİŞİM HİZMETLERİ A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2011 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLAR DİPNOTLARI VE BAĞIMSIZ DENETİM RAPORU Bu rapor 120 sayfadır.
TURKCELL İLETİŞİM HİZMETLERİ A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2011 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLAR İÇİNDEKİLER SAYFA KONSOLİDE BİLANÇO... 1-2 KONSOLİDE GELİR TABLOSU... 3 KONSOLİDE KAPSAMLI GELİR TABLOSU... 4 KONSOLİDE ÖZKAYNAK DEĞİŞİM TABLOSU... 5 KONSOLİDE NAKİT AKIM TABLOSU... 6 KONSOLİDE FİNANSAL TABLO DİPNOTLARI... 7-120 NOT 1 ŞİRKET İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU... 7 NOT 2 FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR... 11 NOT 3 İŞLETME BİRLEŞMELERİ... 43 NOT 4 İŞ ORTAKLIKLARI... 44 NOT 5 BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA... 45 NOT 6 NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ... 49 NOT 7 FİNANSAL YATIRIMLAR... 49 NOT 8 FİNANSAL BORÇLAR... 51 NOT 9 DİĞER FİNANSAL YÜKÜMLÜLÜKLER... 53 NOT 10 TİCARİ ALACAK VE BORÇLAR... 53 NOT 11 DİĞER ALACAK VE BORÇLAR... 54 NOT 12 FİNANS SEKTÖRÜ FAALİYETLERİNDEN ALACAK VE BORÇLAR... 55 NOT 13 STOKLAR... 55 NOT 14 CANLI VARLIKLAR... 55 NOT 15 DEVAM EDEN İNŞAAT SÖZLEŞMELERİNE İLİŞKİN VARLIKLAR... 55 NOT 16 ÖZKAYNAK YÖNTEMİYLE DEĞERLENEN YATIRIMLAR... 55 NOT 17 YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLER... 57 NOT 18 MADDİ DURAN VARLIKLAR... 58 NOT 19 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR... 61 NOT 20 ŞEREFİYE... 63 NOT 21 DEVLET TEŞVİK VE YARDIMLARI... 64 NOT 22 KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER... 65 NOT 23 TAAHHÜTLER... 91 NOT 24 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI... 92 NOT 25 EMEKLİLİK PLANLARI... 93 NOT 26 DİĞER VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER... 93 NOT 27 ÖZKAYNAKLAR... 95 NOT 28 SATIŞLAR VE SATIŞLARIN MALİYETİ... 98 NOT 29 FAALİYET GİDERLERİ... 99 NOT 30 NİTELİKLERİNE GÖRE GİDERLER... 99 NOT 31 DİĞER FAALİYETLERDEN GELİR/GİDERLER... 100 NOT 32 FİNANSAL GELİRLER... 100 NOT 33 FİNANSAL GİDERLER... 101 NOT 34 SATIŞ AMACIYLA ELDE TUTULAN DURAN VARLIKLAR VE DURDURULAN FAALİYETLER... 101 NOT 35 VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ... 101 NOT 36 HİSSE BAŞINA KAZANÇ... 104 NOT 37 İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI... 105 NOT 38 FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ... 111 NOT 39 BİLANÇO TARİHİNDEN SONRAKİ OLAYLAR... 120 NOT 40 FİNANSAL TABLOLARI ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ETKİLEYEN YA DA FİNANSAL TABLOLARIN AÇIK, YORUMLANABİLİR VE ANLAŞILABİLİR OLMASI AÇISINDAN AÇIKLANMASI GEREKEN DİĞER HUSUSLAR... 120
31 Aralık 2011 Tarihli Konsolide Bilanço (Tüm tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası olarak ifade edilmiştir. Türk Lirası dışındaki para birimleri aksi belirtilmedikçe bin olarak ifade edilmiştir.) 31 Aralık 2010 tarihinde sona eren mali yıla ait bağımsız denetimden geçmiş konsolide finansal tablolar Denetim Komitesi ve Yönetim Kurulu (23 Şubat 2011 tarihli ve 796 sayılı Yönetim Kurulu kararı) tarafından onaylanmış ancak 21 Nisan 2011, 11 Ağustos 2011 ve 12 Ekim 2011 tarihlerinde Genel Kurul tarafından onaylanmamıştır. VARLIKLAR Bağımsız Denetimden Geçmiş Dipnot referansları 31 Aralık 2011 31 Aralık 2010 Dönen varlıklar 8.431.357 6.860.436 Nakit ve nakit benzerleri 6 4.738.360 5.105.144 Finansal yatırımlar 7 1.596.087 12.679 Ticari alacaklar 10 817.551 723.552 İlişkili taraflardan alacaklar 37 81.628 137.435 Diğer alacaklar 11 130.876 112.004 Stoklar 13 49.242 37.701 Diğer dönen varlıklar 26 1.017.613 731.921 Duran varlıklar 8.715.674 8.235.583 İlişkili taraflardan alacaklar 37 81 1.614 Ticari Alacaklar - - Diğer alacaklar 11 39.498 15.651 Finansal yatırımlar 7 42.074 50.616 Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımlar 16 777.034 612.129 Maddi duran varlıklar 18 5.106.430 4.729.324 Maddi olmayan duran varlıklar 19 2.299.677 2.399.152 Şerefiye 20 32.834 218.383 Ertelenmiş vergi varlığı 35 6.226 4.469 Diğer duran varlıklar 26 411.820 204.245 TOPLAM VARLIKLAR 17.147.031 15.096.019 İlişikteki notlar bu konsolide finansal tabloların ayrılmaz parçasıdır. 1
31 Aralık 2011 Tarihli Konsolide Bilanço (Tüm tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası olarak ifade edilmiştir. Türk Lirası dışındaki para birimleri aksi belirtilmedikçe bin olarak ifade edilmiştir.) Komitesi ve Yönetim Kurulu (23 Şubat 2011 tarihli ve 796 sayılı Yönetim Kurulu kararı) tarafından onaylanmış ancak 21 Nisan 2011, 11 Ağustos 2011 ve 12 Ekim 2011 tarihlerinde Genel Kurul tarafından onaylanmamıştır. Bağımsız Denetimden Geçmiş KAYNAKLAR Dipnot referansları 31 Aralık 2011 31 Aralık 2010 Kısa vadeli yükümlülükler 3.897.357 2.802.768 Finansal borçlar 8 1.535.746 674.212 Ticari borçlar 10 982.296 812.142 İlişkili taraflara borçlar 37 27.544 16.635 Diğer borçlar 11 539.168 450.114 Dönem karı vergi yükümlülüğü 35 116.906 148.540 Borç karşılıkları 22 237.852 237.794 Diğer kısa vadeli yükümlülükler 26 457.845 463.331 Uzun vadeli yükümlülükler 2.456.176 2.694.599 Finansal borçlar 8 1.997.284 2.175.710 Ticari borçlar 10 2.170 11.426 Diğer borçlar 11 31.768 25.300 Kıdem tazminatı karşılığı 24 53.379 45.980 Ertelenmiş vergi yükümlülüğü 35 120.501 136.054 Borç karşılıkları 22 109.970 88.207 Diğer uzun vadeli yükümlülükler 26 141.104 211.922 ÖZKAYNAKLAR 10.793.498 9.598.652 Ana ortaklığa ait özkaynaklar 27 10.907.840 9.635.786 Sermaye 2.200.000 2.200.000 Hisse senedi ihraç primleri 269 269 Katkı sermaye 35.026 35.026 Kontrol gücü olmayan paylara ait satış opsiyonu değerleme fonu (457.524) (408.201) Finansal varlık değer artış fonu (867) - Yabancı para çevrim farkları 158.785 100.391 Kardan ayrılan kısıtlanmış yedekler 831.641 833.163 Geçmiş yıllar karı 6.957.246 5.103.542 Net dönem karı 1.183.264 1.771.596 Kontrol gücü olmayan paylar 27 (114.342) (37.134) TOPLAM KAYNAKLAR 17.147.031 15.096.019 İlişikteki notlar bu konsolide finansal tabloların ayrılmaz parçasıdır. 2
31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Hesap Dönemine Ait Konsolide Gelir Tablosu (Tüm tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası olarak ifade edilmiştir. Türk Lirası dışındaki para birimleri aksi belirtilmedikçe bin olarak ifade edilmiştir.) Komitesi ve Yönetim Kurulu (23 Şubat 2011 tarihli ve 796 sayılı Yönetim Kurulu kararı) tarafından onaylanmış ancak 21 Nisan 2011, 11 Ağustos 2011 ve 12 Ekim 2011 tarihlerinde Genel Kurul tarafından onaylanmamıştır. Bağımsız Denetimden Geçmiş Dipnot referansları 31 Aralık 2011 31 Aralık 2010 ESAS FAALİYET GELİRLERİ Satış gelirleri 28 9.370.073 9.003.614 Satışların maliyeti (-) 28 (5.948.759) (5.030.189) BRÜT KAR 3.421.314 3.973.425 Pazarlama, satış ve dağıtım giderleri (-) 29 (1.684.898) (1.633.851) Genel yönetim giderleri (-) 29 (410.915) (521.936) Diğer faaliyet gelirleri 31 53.992 22.558 Diğer faaliyet giderleri (-) 31 (271.254) (96.840) FAALİYET KARI 1.108.239 1.743.356 Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımların karlarındaki paylar 16 227.031 184.707 Esas faaliyet dışı finansal gelirler 32 545.629 417.400 Esas faaliyet dışı finansal giderler (-) 33 (528.366) (153.403) Parasal Kazanç 273.538 - VERGİ ÖNCESİ KAR 1.626.071 2.192.060 Vergi gideri (486.063) (485.371) Dönem vergi gideri 35 (512.214) (508.118) Ertelenmiş vergi gelir 35 26.151 22.747 NET DÖNEM KARI 1.140.008 1.706.689 Net dönem karının dağılımı Kontrol gücü olmayan paylar (43.256) (64.907) Ana ortaklık payları 1.183.264 1.771.596 Hisse başına / seyreltilmiş hisse başına kazanç 36 0,537847 0,805271 İlişikteki notlar bu konsolide finansal tabloların ayrılmaz parçasıdır. 3
31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Hesap Dönemine Ait Konsolide Kapsamlı Gelir Tablosu (Tüm tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası olarak ifade edilmiştir. Türk Lirası dışındaki para birimleri aksi belirtilmedikçe bin olarak ifade edilmiştir.) Komitesi ve Yönetim Kurulu (23 Şubat 2011 tarihli ve 796 sayılı Yönetim Kurulu kararı) tarafından onaylanmış ancak 21 Nisan 2011, 11 Ağustos 2011 ve 12 Ekim 2011 tarihlerinde Genel Kurul tarafından onaylanmamıştır. Bağımsız Denetimden Geçmiş 31 Aralık 2011 31 Aralık 2010 NET DÖNEM KARI 1.140.008 1.706.689 Diğer kapsamlı gelirler Finansal riskten korunma fonundaki değişim (867) - Yabancı para çevrim farklarındaki değişim (62.325) (33.183) Finansal varlıklar değer artış fonundaki değişim - (1.984) Diğer kapsamlı gelir kalemlerine ilişkin vergi etkileri (8.367) (1.166) DİĞER KAPSAMLI GELİR (71.559) (36.333) TOPLAM KAPSAMLI GELİR 1.068.449 1.670.356 Toplam kapsamlı gelirin dağılımı Kontrol gücü olmayan paylar (70.700) (67.236) Ana ortaklık payları 1.139.149 1.737.592 İlişikteki notlar bu konsolide finansal tabloların ayrılmaz parçasıdır. 4
31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Hesap Dönemine Ait Konsolide Özkaynak Değişim Tablosu (Tüm tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası olarak ifade edilmiştir. Türk Lirası dışındaki para birimleri aksi belirtilmedikçe bin olarak ifade edilmiştir.) Komitesi ve Yönetim Kurulu (23 Şubat 2011 tarihli ve 796 sayılı Yönetim Kurulu kararı) tarafından onaylanmış ancak 21 Nisan 2011, 11 Ağustos 2011 ve 12 Ekim 2011 tarihlerinde Genel Kurul tarafından onaylanmamıştır. Hisse senedi ihraç primleri Kontrol gücü olmayan paylara ait satış opsiyonu değerleme fonu Finansal varlık değer artış fonu Ana ortaklığa ait özkaynaklar Finansal riskten korunma fonu Yabancı para çevrim farkları Kardan ayrılan kısıtlanmış yedekler Dipnot referansları Sermaye Katkı Sermaye Geçmiş yıl karı Toplam Toplam Özkaynaklar 1 Ocak 2010 tarihindeki bakiye (1) 2.200.000 269 35.026 (377.761) 1.984-121.588 757.006 6.038.958 8.777.070 55.156 8.832.226 Toplam kapsamlı gelir Net dönem karı / (zararı) 27 - - - - - - - - 1.771.596 1.771.596 (64.907) 1.706.689 Diğer kapsamlı gelir Yabancı para çevrim farkları - - - (10.823) - - (21.197) - - (32.020) (2.329) (34.349) Finansal varlıklar makul değer artışı / (azalışı) (net) 27 - - - - (1.984) - - - - (1.984) - (1.984) Toplam diğer kapsamlı gelir - - - (10.823) (1.984) - (21.197) - - (34.004) (2.329) (36.333) Toplam kapsamlı gelir - - - (10.823) (1.984) - (21.197) - 1.771.596 1.737.592 (67.236) 1.670.356 Yasal yedeklere transfer - - - - - - - 76.157 (76.157) - - - Kontrol gücü olmayan paylara ait satış opsiyon yükümlülüğü makul değer azalışı 27 - - - (19.617) - - - - - (19.617) - (19.617) Temettü ödemesi - - - - - - - - (859.259) (859.259) (25.192) (884.451) Kontrol gücü olmayan paylardaki değişim 27 - - - - - - - - - - 138 138 31 Aralık 2010 tarihindeki bakiye (1) 2.200.000 269 35.026 (408.201) - - 100.391 833.163 6.875.138 9.635.786 (37.134) 9.598.652 Kontrol gücü olmayan paylar 1 Ocak 2011 tarihindeki bakiye 2.200.000 269 35.026 (408.201) - - 100.391 833.163 6.875.138 9.635.786 (37.134) 9.598.652 Toplam kapsamlı gelir Net dönem karı 27 - - - - - - - - 1.183.264 1.183.264 (43.256) 1.140.008 Diğer kapsamlı gelir Yabancı para çevrim farkları - - - (101.642) - - 58.394 - - (43.248) (27.444) (70.692) Finansal riskten korunma fonundaki değişim - - - - - (867) - - - (867) - (867) Finansal varlıklar makul değer artışı (net) 27 - - - - - - - - - - - - Toplam diğer kapsamlı gelir - - - (101.642) - (867) 58.394 - - (44.115) (27.444) (71.559) Toplam kapsamlı gelir - - - (101.642) - (867) 58.394-1.183.264 1.139.149 (70.700) 1.068.449 Yasal yedeklere transfer 27 - - - - - - - (1.522) 1.522 - - - Kontrol gücü olmayan paylara ait satış opsiyon yükümlülüğü makul değer artışı 27 - - - 52.319 - - - - - 52.319-52.319 Enflasyon muhasebesi etkisi - - - - - - - - 80.586 80.586-80.586 Temettü ödemesi (Not 28) 27 - - - - - - - - - - (7.535) (7.535) Kontrol gücü olmayan paylardaki değişim 27 - - - - - - - - - - 1.027 1.027 31 Aralık 2011 tarihindeki bakiye (1) 2.200.000 269 35.026 (457.524) - (867) 158.785 831.641 8.140.510 10.907.840 (114.342) 10.793.498 (1) Sermaye, hisse senetleri ihraç primleri ve kardan ayrılan kısıtlanmış yedekler yasal kayıtlardaki tutarları üzerinden gösterilmiştir. İlişikteki notlar bu konsolide finansal tabloların ayrılmaz parçasıdır. 5
31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Hesap Dönemine Ait Konsolide Nakit Akım Tablosu (Tüm tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası olarak ifade edilmiştir. Türk Lirası dışındaki para birimleri aksi belirtilmedikçe bin olarak ifade edilmiştir.) Komitesi ve Yönetim Kurulu (23 Şubat 2011 tarihli ve 796 sayılı Yönetim Kurulu kararı) tarafından onaylanmış ancak 21 Nisan 2011, 11 Ağustos 2011 ve 12 Ekim 2011 tarihlerinde Genel Kurul tarafından onaylanmamıştır. 31 Aralık 2011 31 Aralık 2010 Net dönem karı 1.140.008 1.706.689 Net dönem karı ile işletme faaliyetlerinden sağlanan net nakit girişleri mutabakatı için gerekli düzeltmeler: Amortismanlar ve maddi duran varlık değer düşüklüğü 18 1.094.190 772.313 İtfa payları ve maddi duran varlık değer düşüklüğü 19 493.192 358.344 Şerefiye değer düşüklüğü 100.057 36.329 Özkaynak yöntemiyle değerlenen ve uzun vadeli finansal yatırımlar düşüklüğü 38.114 - Net finansal gelir (455.929) (350.145) Vergi gideri 35 486.063 485.371 Özkaynak metoduyla muhasebeleştirilen iştirak karı 16 (274.680) (232.321) Maddi duran varlık satış (karı) / zararı (5.677) 152 İşletme sermayesi üzerindeki gerçekleşmemiş kur farkları ve parasal kayıp/kazanç 223.009 31.630 Ertelenmiş gelirdeki artış (30.232) (120.361) Şüpheli alacak karşılıkları 10 51.214 189.117 2.859.329 2.877.118 Varlık ve yükümlülüklerdeki değişimler: Ticari alacaklardaki (artış) 10 (120.464) (199.241) İlişkili taraflardan alacaklardaki azalış 37 63.977 44.400 Stoklardaki azalış / (artış) 13 (11.541) 4.767 Diğer dönen varlıklardaki (artış) 26 (231.444) (10.166) Diğer duran varlıklardaki (artış) 26 (252.902) (96.711) Diğer alacaklardaki (artış) 11 (16.873) (80.082) Diğer uzun vadeli alacaklardaki (artış) 11 (23.791) 2.028 İlişkili taraflara borçlardaki artış / (azalış) 37 8.008 (5.656) Ticari borçlardaki (azalış) / artış 10 90.595 64.823 Peşin ödenen giderlerdeki (azalış) 26 18.432 (17.979) Diğer kısa vadeli yükümlülüklerdeki (azalış) 26 47.141 (151.165) Diğer kısa vadeli borç karşılıklarındaki (azalış) 11 49 (71.127) Diğer uzun vadeli yükümlülüklerdeki (azalış) 26 28.922 (20.056) Uzun vadeli borç karşılıklarındaki ve kıdem tazminatı yükümlülüğündeki (azalış) / artış 22-24 13.707 5.782 2.473.145 2.346.735 Ödenen faizler (78.163) (55.945) Ödenen vergiler (521.607) (511.414) Alınan temettüler 122.582 152.824 İşletme faaliyetlerinde sağlanan net nakit 1.995.957 1.932.200 Yatırım faaliyetleri: Maddi duran varlık alımları 18 (1.249.381) (1.410.103) Maddi olmayan duran varlık alımları 19 (375.149) (205.350) Maddi duran varlık satışlarından elde edilen nakit 14.364 13.150 Opsiyon kontratlarından elde edilen nakit 10.003 18.211 Opsiyon prim ödemeleri (2.068) (7.476) Satılmaya hazır menkul kıymetlerdeki artış (1.600.522) (25.662) Satılmaya hazır menkul kıymetlerdeki azalış 17.114 109.118 İktisap edilen bağlı ortaklık nakit etkisi 1.011 - Tahsil edilen faizler 468.616 407.444 Yatırım faaliyetlerinde kullanılan net nakit (2.716.012) (1.100.668) Finansal faaliyetler: Kredi alımları 935.940 1.621.978 Kredi işlem maliyetleri (1.753) (18.856) Kredi anapara ödemeleri (879.625) (1.163.088) Kontrol gücü olmayan paylardaki değişim 1.027 138 Ödenen temettüler (7.535) (884.451) Finansal faaliyetlerde kullanılan net nakit 48.054 (444.279) Nakit ve nakit benzeri değerlerdeki artış/(azalış) (672.001) 387.253 1 Ocak itibariyle nakit ve nakit benzeri değerler 6 5.096.029 4.652.977 Nakit ve nakit benzerleri üzerindeki kur farkları 312.284 55.799 Nakit ve nakit benzeri değerlerin dönem sonu bakiyesi 6 4.736.312 5.096.029 İlişikteki notlar bu konsolide finansal tabloların ayrılmaz parçasıdır. 6
31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Hesap Dönemine Ait Konsolide Finansal Tablo Dipnotları (Tüm tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası olarak ifade edilmiştir. Türk Lirası dışındaki para birimleri aksi belirtilmedikçe bin olarak ifade edilmiştir.) Komitesi ve Yönetim Kurulu (23 Şubat 2011 tarihli ve 796 sayılı Yönetim Kurulu kararı) tarafından onaylanmış ancak 21 Nisan 2011, 11 Ağustos 2011 ve 12 Ekim 2011 tarihlerinde Genel Kurul tarafından onaylanmamıştır. 1 ŞİRKET İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU Turkcell İletişim Hizmetleri Anonim Şirketi ( Turkcell Ana ortaklık ), 5 Ekim 1993 tarihinde İstanbul da kurulmuş ve 1994 yılında faaliyetlerine başlamıştır. Turkcell in ticari adresi, Turkcell Plaza, Meşrutiyet Caddesi No: 71, 34430 Tepebaşı / İstanbul olarak kayıtlıdır. Turkcell in faaliyet konuları, T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ( Bakanlık ) ile imzalanmış bulunan GSM (Global System for Mobile Communications) Pan Avrupa Mobil Telefon Sistemi ihalesinde öngörülen iş ve hizmetler ile PTT kanununa aykırı olmamak üzere, her türlü telefon, telekomünikasyon ve benzeri hizmetler, IMT-2000/UMTS hizmet ve altyapılarına ilişkin yetkilendirme kapsamındaki faaliyetlerdir. 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla, Turkcell in hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası ( İMKB ) ve New York Hisse Senetleri Borsası nda ( New York Stock Exchange NYSE ) işlem görmektedir. Turkcell, 1993 yılında Türk Telekomünikasyon A.Ş. ( Türk Telekom ) ile bir gelir paylaşımı sözleşmesi imzalamış, bu sözleşme çerçevesinde, GSM standartlarında bir mobil telefon sistemini, yatırım bedelini de karşılamak suretiyle, gerçekleştirmekle sorumlu kılınmıştır. Abonelere yönelik ücretlerin tahakkuk ve tahsilatını ise Türk Telekom üstlenmiştir. 15 yıllık bir süreyi kapsayan sözleşmeye göre, Turkcell, tesis ücretleri, aylık sabit ücretler ve konuşma ücretlerinden elde edilen gelirler üzerinden %32,9 oranında pay almıştır. Turkcell, 27 Nisan 1998 tarihinde Bakanlık ile bir lisans sözleşmesi imzalamış ve bu sözleşme uyarınca, 500.000 Amerikan Doları lisans ücreti karşılığında 25 yıl süreli bir GSM işletme lisansı ( Lisans ) almaya hak kazanmıştır. Lisans sözleşmesi çerçevesinde, abonelere yönelik ücretlerin tahakkuk ve tahsilatı Turkcell tarafından yapılmakta ve tahsilat riski Turkcell tarafından üstlenilmektedir. Ayrıca, Turkcell, abonelerinden elde ettiği brüt gelirin %15 inin %90 ını her ay Türkiye Cumhuriyeti Hazine Müsteşarlığı na ( Hazine ) hazine payı ve %10 luk kısmını da Bakanlık a evrensel hizmet fonu olarak ödemektedir. Hazine payına ek olarak, Turkcell, elde ettiği brüt gelirin %0,35 ini (onbinde otuzbeş) kurum masraflarına katkı payı olarak yılda bir kez olmak üzere Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu na ( BTK ) ödemekle yükümlüdür. Turkcell, BTK tarafından 2000/UMTS hizmet ve altyapılarının yetkilendirilmesine yönelik dört adet lisansın verilmesi için yapılan 3. Nesil ihalesinde, 358.000 Avro (KDV hariç) karşılığında en geniş frekans bandını içeren A tipi lisansını almaya hak kazanmıştır. 3. Nesil Lisans ( 3N Lisans ) ile ilgili onaylar tamamlandıktan sonra lisans bedelinin ödemesi yapılarak imtiyaz sözleşmesi 30 Nisan 2009 tarihinde Turkcell ve BTK arasında imzalanmıştır. Sözleşme imza tarihinden itibaren 20 yıl geçerli olacaktır. Operatörler sözleşme kapsamında fiilen hizmet sunmaya 30 Temmuz 2009 da başlamıştır. 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla, Turkcell in ana hissedarları, Sonera Holding B.V. ( Sonera ), Çukurova Grubu ve Alfa Telekom Turkey Limited dir. 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla Sonera ve Çukurova Grubu dolaylı ve dolaysız olarak, sırasıyla %37,1 ve %13,8 paya sahiptir. Alfa Grup, Çukurova Holdings Limited ve Turkcell Holding A.Ş. aracılığıyla dolaylı olarak Turkcell hisselerinin %13,2 sine sahiptir. Turkcell ve bağlı ortaklıklarının ( Şirket ) 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla ortaklık yapısı Not 27.1 de açıklanmıştır. 7
31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Hesap Dönemine Ait Konsolide Finansal Tablo Dipnotları (Tüm tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası olarak ifade edilmiştir. Türk Lirası dışındaki para birimleri aksi belirtilmedikçe bin olarak ifade edilmiştir.) Komitesi ve Yönetim Kurulu (23 Şubat 2011 tarihli ve 796 sayılı Yönetim Kurulu kararı) tarafından onaylanmış ancak 21 Nisan 2011, 11 Ağustos 2011 ve 12 Ekim 2011 tarihlerinde Genel Kurul tarafından onaylanmamıştır. Bağlı ortaklıklar Ülke Faaliyet konusu Kıbrıs Mobile Telekomünikasyon Kuzey Kıbrıs Türk Limited Şirketi ( Kıbrıs Telekom ) Cumhuriyeti ( KKTC ) Telekomünikasyon Global Bilgi Pazarlama Danışma ve Müşteri ilişkileri yönetim Çağrı Servisi Hizmetleri A.Ş. merkezi ( Turkcell Global Bilgi ) * Türkiye Turktell Bilişim Servisleri A.Ş. Bilgi teknolojisi, eğlence ve ( Turktell ) Türkiye katma değerli GSM hizmetleri yatırımları Superonline İletişim Hizmetleri A.Ş. ( Turkcell Superonline ) ** Türkiye Telekomünikasyon Turktell Uluslararası Yatırım Holding A.Ş. ( Turktell Uluslararası ) Türkiye Telekomünikasyon yatırımları Turkcell Kurumsal Satış ve Dağıtım Hizmetleri A.Ş. ( Turkcell Kurumsal ) Türkiye Telekomünikasyon East Asian Consortium B.V. ( Eastasia ) Hollanda Telekomünikasyon yatırımları Turkcell Teknoloji Araştırma ve Geliştirme A.Ş. ( Turkcell Teknoloji ) Türkiye Araştırma geliştirme Şans Oyunları Yatırım Holding A.Ş. ( Şans Oyunları ) Türkiye Şans oyunları yatırımları Kule Hizmet ve İşletmecilik Telekomünikasyon alt yapı A.Ş. ( Global Tower ) Türkiye işletmeciliği Financell B.V. ( Financell ) Hollanda Finansman şirketi Rehberlik Hizmetleri A.Ş. ( Rehberlik Hizmetleri ) Türkiye Telekomünikasyon Corbuss Kurumsal Telekom Servis WAP ve katma değerli Hizmetleri A.Ş. ( Corbuss ) Türkiye GSM hizmetleri İnteltek İnternet Teknoloji Yatırım ve Danışmanlık Ticaret A.Ş. ( İnteltek ) Türkiye Şans oyunları Euroasia Telecommunications Holdings B.V. ( Euroasia ) Hollanda Telekomünikasyon LLC Astelit ( Astelit ) Ukrayna Telekomünikasyon Surtur B.V. ( Surtur ) Hollanda Telekomünikasyon yatırımları Beltur B.V. ( Beltur ) *** Hollanda Telekomünikasyon yatırımları Turkcell Gayrimenkul Hizmetleri A.Ş. ( Turkcell Gayrimenkul ) Türkiye Gayrimenkul Yatırım Şirketi Beltel Telekomünikasyon Hizmetleri A.Ş. ( Beltel ) Türkiye Telekomünikasyon yatırımları Belarusian Telecommunications Network ( Belarus Telekom ) Belarus Telekomünikasyon LLC UkrTower ( Kule Ukrayna ) Ukrayna Telekomünikasyon alt yapı işletmeciliği LLC Global Bilgi ( Global Ukrayna ) Ukrayna Müşteri ilişkileri yönetim merkezi Talih Kuşu Altyapı Hizmetleri A.Ş. ( Talih Kuşu ) Türkiye Telekomünikasyon yatırımları FLLC Global Bilgi ( Global Belarus ) Belarus Müşteri ilişkileri yönetim merkezi Fizy İletişim A.Ş. ( Fizy ) Türkiye Müzik ve video yayını Azerinteltek QSC ( Azerinteltek ) Azerbaycan Şans oyunları Turkcell Europe GmbH ( Turkcell Europe ) Almanya Telekomünikasyon Global İletişim Hizmetleri A.Ş. ( Global İletişim ) Türkiye Telekomünikasyon 8
31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Hesap Dönemine Ait Konsolide Finansal Tablo Dipnotları (Tüm tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası olarak ifade edilmiştir. Türk Lirası dışındaki para birimleri aksi belirtilmedikçe bin olarak ifade edilmiştir.) Komitesi ve Yönetim Kurulu (23 Şubat 2011 tarihli ve 796 sayılı Yönetim Kurulu kararı) tarafından onaylanmış ancak 21 Nisan 2011, 11 Ağustos 2011 ve 12 Ekim 2011 tarihlerinde Genel Kurul tarafından onaylanmamıştır. Müşterek yönetime tabi ortaklıklar Ülke Faaliyet konusu A-Tel Pazarlama ve Servis Hizmetleri Ön ödemeli hatların A.Ş. ( A-Tel ) Türkiye satışı ve dağıtımı İştirakler Ülke Faaliyet konusu Fintur Holdings B.V. ( Fintur ) Hollanda Telekomünikasyon * Global Bilgi Pazarlama Danışma ve Çağrı Servisi Hizmetleri A.Ş. nin marka ismi Turkcell Global Bilgi dir. ** Superonline İletişim Hizmetleri A.Ş. nin marka ismi Turkcell Superonline dır. *** Beltur BV nin yönetim kurulu, şirketin Hollanda kanunlarına göre kooperatife dönüştürülmesi için şirketin ortaklar kuruluna öneri verilmesine 21 Ekim 2011 tarihinde karar vermiştir. Beltur BV nin 26 Ekim 2011 tarihindeki ortaklar kurulunda yönetim kurulunun bu önerisi kabul edilmiştir. Kıbrıs Telekom, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti nde ( KKTC ) bir GSM şebekesi kurmuş ve işletmektedir. Kıbrıs Telekom, KKTC Bayındırlık ve Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ile 27 Nisan 2007 tarihinde GSM Sayısal, Hücresel Mobil Telefon Sistemi Kurulması ve İşletilmesi ile ilgili Lisans verilmesine ilişkin yeni bir sözleşme imzalamış ve lisans sözleşmesi ile GSM 900, GSM 1800 frekans bantlarının kullanım haklarını ve bazı şartlara bağlı olarak IMT/2000/UMTS frekans bandının kullanım hakkını elde etmiştir. Yeni Lisans sözleşmesine göre Kıbrıs Telekom, aylık olarak süresinde ödenmeyen bedeller için abonelerine tahakkuk ettirilen gecikme faizi ile vasıtalı vergiler, harç ve resim gibi finansal yükümlülükler ve raporlama amacıyla muhasebeleştirilen tahakkuk tutarları, katma değerli hizmetlerden elde edilen gelirlerin, bu hizmetlerin içeriği karşılığında ilgili üçüncü şahıslara ödenecek olan bölüm, diğer işletmecilerden elde edilen ara bağlantı gelirleri ile yurt dışında bulunduğu sürece dolaşım aracılığıyla telekomünikasyon hizmetlerinden yararlanmaları karşılığında abonelerden tahsil edilen ücretlerin, dolaşım yapılan yurtdışı operatörüne ödenen bölümü hariç olmak üzere aylık brüt gelirin %15'ini her ay KKTC Gelir ve Vergi Dairesine ödemekle yükümlü tutulmuştur. Sözleşme imza tarihinden itibaren 18 yıl geçerli olacaktır. Sözleşmenin yürürlüğe girdiği 1 Ağustos 2007 tarihinden itibaren 25 Mart 1999 tarihinde imzalanmış bulunan gelir paylaşımı sözleşmesi yürürlükten kalkmıştır. Ayrıca, Kıbrıs Telekom 14 Mart 2008 tarihinde 3. Nesil altyapı lisansını almıştır. 2010 yılının 3. çeyreğinde Kıbrıs Telekom ses ve data bağlantısını sağlayan radyo transmisyon (airlink) projesini tamamlayarak KKTC nin Telekomünikasyon Dairesi dışındaki tek doğrudan çıkışına sahip oldu. Global, Global Ukrayna ve Global Belarus, müşteri ilişkileri yönetim merkezi olarak hizmet vermektedir. Turktell, bilgi teknolojisi, eğlence ve katma değerli GSM hizmetleri gibi hizmetler sunan şirketlere iştirak etmek ve bu hizmetlerin geliştirilmesi amacıyla kurulmuştur. Superonline, telekomünikasyon hizmetlerinin verilmesi için gerekli yatırımları yapmak, işletmek ve bu hizmetleri veren yerli ve yabancı işletmelerin mümessilliğini üstlenmek amacıyla kurulmuştur. Ayrıca, Superonline, uluslararası ve ulusal toplu ses taşıma, kurumlara özel uluslararası kiralık veri hattı temin etme ve yurtdışı bağlantılı internet erişim hizmetleri vermekte, bireysel ve kurumsal internet servisleri geliştirmektedir. Turktell Uluslararası, telekomünikasyon ve yüksek teknoloji yatırımları yapmak, bunları işletmek ve bu hizmetleri veren yatırımlara iştirak etmek amacıyla kurulmuştur. Turkcell Kurumsal, çocuklar için eğitim amaçlı dijital yayın hizmetleri sağlamak amacıyla kurulmuştur. 2006 yılında Turkcell Kurumsal ın faaliyet konusuna telekomünikasyon ve bilgi teknolojileri ürünleri satışı yapmak, dağıtım ve pazarlama hizmetleri vermek eklenmiştir. 9
31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Hesap Dönemine Ait Konsolide Finansal Tablo Dipnotları (Tüm tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası olarak ifade edilmiştir. Türk Lirası dışındaki para birimleri aksi belirtilmedikçe bin olarak ifade edilmiştir.) Komitesi ve Yönetim Kurulu (23 Şubat 2011 tarihli ve 796 sayılı Yönetim Kurulu kararı) tarafından onaylanmış ancak 21 Nisan 2011, 11 Ağustos 2011 ve 12 Ekim 2011 tarihlerinde Genel Kurul tarafından onaylanmamıştır. Eastasia, telekomünikasyon ve yüksek teknoloji yatırımları yapmak, bunları işletmek ve İran İslam Cumhuriyeti nde ( İran ) İrancell ünvanlı, İran kanunlarına göre kurulması planlanan şirkete iştirak etmek amacıyla kurulmuştur. 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla Eastasia nın İran da operasyonel faaliyeti yoktur. Turkcell Teknoloji nin faaliyet konusu telekomünikasyon, iletişim ve bilişim konularında veya genel amaçlarla her türlü yazılım, donanım sistemleri geliştirmek, üretmek, kurmak, montaj, bakım ve onarım yapmak, işletmek, satın almak, satmak, kiralamak, kiraya vermek ve danışmanlık yapmaktır. Şirket Nisan 2007 de Tübitak Marmara Araştırma Merkezi Teknoloji Serbest bölgesinde faaliyetine başlamıştır. Şans Oyunları, yurtiçi ve yurtdışında şans oyunları alanında faaliyet göstermek üzere kurulmuş şirketlere iştirak etmek veya bu alanda faaliyet gösterecek yeni şirketler kurmak amacıyla kurulmuştur. Global Tower ve Kule Ukrayna, telekomünikasyon ve medya sektörüne, özel ve kamu kurum ve kuruluşlarına kulelerde yer kiralayarak alt yapı işletmeciliği yapmak amacıyla kurulmuştur. Global Tower ve Kule Ukrayna, müşterilerine gerekli her türlü izinin alınması, yer ve saha kiralanması, kule yatırımının yapılması, orta ve alçak gerilim enerjisi ve konteyner alt yapısının sağlanması, dönemsel bakımlarının yapılmasını (kule, çit, enerji hattı, ulaşım yolu) içeren paket hizmetler sunmaktadır. Financell, finansal kuruluşlardan kredi alarak bağlı ortaklıklara fon sağlamak amacıyla aracı finans şirketi olarak 19 Şubat 2007 tarihinde Hollanda da kurulmuştur. Rehberlik Hizmetleri, Telekomünikasyon hizmeti verilmesi ve/veya altyapısı kurulması ve işletilmesi, rehberlik ve katma değerli hizmetler vermek ve bu hizmetlere ilişkin altyapı kurmak ve işletmek amacıyla 19 Temmuz 2007 tarihinde kurulmuştur. Corbuss, WAP (Wireless Application Protocol) ve katma değerli GSM hizmetleri gibi bilgi teknolojisi alanında hizmetler sunmak için kurulmuştur. İnteltek, çoklu erişimli elektronik ortamlar üzerinden müşterek şans oyunları oynatılması için merkezi sistem kurulması ve bu sistemin işletmeciliği amacıyla kurulmuştur. Inteltek, 1 Mart 2009 tarihine kadar Spor Toto Teşkilat Müdürlüğü A.Ş. ( Spor Toto ) ile imzaladığı eski sözleşme kapsamında şans oyunları oynatmaktaydı. Şans oyunları işletmeciliğinin tüzel kişilere verilmesi için 28 Ağustos 2008 tarihinde yapılan yeni ihalede İnteltek en iyi teklifi vermiş ve 29 Ağustos 2008 tarihinde Spor Toto ile 10 yıl süreli yeni bir sözleşme imzalamıştır. Yeni sözleşme kapsamında İnteltek in komisyon oranı 1 Mart 2009 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere %1,4 tür (önceki oran %7). Euroasia, telekomünikasyon ve yüksek teknoloji yatırımları yapmak, bunları işletmek ve Ukrayna da bu hizmetleri veren Astelit e iştirak etmek amacıyla kurulmuştur. Astelit, telekomünikasyon ve ileri teknoloji yatırımları yapmak ve bunları işletmek için Ukrayna da kurulmuştur. Surtur, Beltur ve Beltel, telekomünikasyon ve ileri teknoloji yatırımları yapmak, bunları işletmek ve bu hizmetleri veren yatırımlara iştirak etmek amacıyla kurulmuştur. Belarus Telekom telekomünikasyon ve ileri teknoloji yatırımları yapmak ve bunları işletmek için Belarus ta kurulmuştur. Turkcell Gayrimenkul, her türlü gayrimenkulleri kendi adına veya müşterileri adına almak, satmak, kiraya vermek; kendisine veya başkalarına ait gayrimenkuller üzerine her türlü inşaatları yapmak amacıyla kurulmuştur. Talih Kuşu, telekomünikasyon ve ileri teknoloji yatırımları yapmak, bunları işletmek ve bu hizmetleri veren yatırımlara iştirak etmek amacıyla hizmet vermektedir. 10
31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Hesap Dönemine Ait Konsolide Finansal Tablo Dipnotları (Tüm tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası olarak ifade edilmiştir. Türk Lirası dışındaki para birimleri aksi belirtilmedikçe bin olarak ifade edilmiştir.) Komitesi ve Yönetim Kurulu (23 Şubat 2011 tarihli ve 796 sayılı Yönetim Kurulu kararı) tarafından onaylanmış ancak 21 Nisan 2011, 11 Ağustos 2011 ve 12 Ekim 2011 tarihlerinde Genel Kurul tarafından onaylanmamıştır. Inteltek in %51 oranında pay sahibi olduğu Azerinteltek, 19 Ocak 2010 da Azerbaycan da kurulmuş olup, Azerbaycan da spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli ve müşterek bahis oyunları alanında faaliyet göstermek üzere Azerbaycan Gençler ve Spor Bakanlığı tarafından bahis oyunlarının düzenlenmesi, işletilmesi, yönetimi ve geliştirilmesi konularında 10 yıl süreyle yetkilendirilmiştir. Eylül 2010 da spora dayalı bahis oyunları ile ilgili Azerbaycan da çıkan yeni yasa gereği, sözleşme aynı şartlarla yenilenmiştir. Azerinteltek 18 Ocak 2011 tarihinde spor müsabakalarına dayalı bahis oyunlarında resmi olarak satış faaliyetlerine başlamıştır. Turkcell Europe toptan trafik alımı yaparak telekomünikasyon alanında faaliyet göstermek üzere Ağustos 2010 da Almanya da kurulmuştur. Turkcell Europe Mart 2011 tarihinden itibaren hizmet vermeye başlamıştır. Fizy, 6 Nisan 2011 tarihinde internet üzerinden müzik ve video yayını yapmak, müzik aboneliği satışı yapmak, prodüksiyon, reklam, tanıtım ve promosyon gibi hizmetler vermek üzere kurulmuştur. Yıldız Holding A.Ş ile 12 Ağustos 2011 tarihinde imzalanan satın alım sözleşmesi sonrası Global İletişim hisseleri satın alınmıştır. Hisse devri Kasım 2011 de gerçekleşmiştir. Global İletişim, telekomunikasyon alanında faaliyet göstermekte olup, sabit telefon hizmet ruhsatı, internet servis sağlayıcı hizmet ruhsatı, altyapı hizmetleri işletmeciliği ruhsatlarına sahiptir. 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla Şirket in çalışan sayısı 14.536 tür (31 Aralık 2010: 11.183). Kategorileri itibarıyla bakıldığında, operasyonlar ve teknik kısımda çalışan personel sayısı 10.848 (31 Aralık 2010: 7.707), satış ve pazarlama bölümünde çalışan personel sayısı 2.173 (31 Aralık 2010: 2.039) ve idari işlerde çalışan personel sayısı 1,515 dir (31 Aralık 2010: 1.437). 2 FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR 2.1 Sunuma İlişkin Temel Esaslar (a) Uygunluk Beyanı Turkcell, yasal muhasebe kayıtlarını Tek Düzen Hesap Planı, Türk Ticaret Kanunu ve Türk Vergi Kanunları na uygun olarak tutmakta ve yasal finansal tablolarını da buna uygun olarak Türk Lirası ( TL ) bazında hazırlamakta ve finansal tablolarını bin TL ye yuvarlanmış olarak sunmaktadır. Kıbrıs Telekom, Euroasia, Financell, Eastasia, Belarus Telekom, Astelit, Global Ukrayna, Global Belarus, Kule Ukrayna, Beltur, Surtur, Azerinteltek ve Turkcell Europe haricinde konsolidasyona dahil edilen bağlı ortaklıklar, yasal muhasebe kayıtlarını Tek Düzen Hesap Planı, Türk Ticaret Kanunu ve Türk Vergi Kanunları hükümlerine uygun olarak TL bazında hazırlamaktadırlar. Kıbrıs Telekom, KKTC de kayıtlı olup, yasal muhasebe kayıtlarını KKTC nin öngördüğü hükümler çerçevesinde TL bazında, Euroasia ve Financell Hollanda da kayıtlı olup muhasebe kayıtlarını Hollanda da geçerli olan muhasebe standartlarına göre Amerikan Doları ( ABD Doları ) bazında, Eastasia, Beltur ve Surtur Hollanda da kayıtlı olup muhasebe kayıtlarını Hollanda da geçerli olan muhasebe standartlarına göre Avro bazında, Astelit, Global Ukrayna ve Kule Ukrayna Ukrayna da kayıtlı olup, muhasebe kayıtlarını Ukrayna da geçerli olan muhasebe standartlarına göre Hrivnia ( HRV ) bazında, Belarus Telekom ve Global Belarus Belarus ta kayıtlı olup muhasebe kayıtlarını Belarus ta geçerli olan muhasebe standartlarına göre Belarus Rublesi ( BYR ) bazında, Azerinteltek Azerbaycan da kayıtlı olup muhasebe kayıtlarını Azerbaycan da geçerli olan muhasebe standartlarına göre Azerbaycan Manatı bazında, Turkcell Europe Almanya da kayıtlı olup muhasebe kayıtlarını Almanya da geçerli olan muhasebe standartlarına göre Avro bazında hazırlamaktadırlar. 11
31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Hesap Dönemine Ait Konsolide Finansal Tablo Dipnotları (Tüm tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası olarak ifade edilmiştir. Türk Lirası dışındaki para birimleri aksi belirtilmedikçe bin olarak ifade edilmiştir.) Komitesi ve Yönetim Kurulu (23 Şubat 2011 tarihli ve 796 sayılı Yönetim Kurulu kararı) tarafından onaylanmış ancak 21 Nisan 2011, 11 Ağustos 2011 ve 12 Ekim 2011 tarihlerinde Genel Kurul tarafından onaylanmamıştır. Şirket in ilişikteki konsolide finansal tabloları Sermaye Piyasası Kurulu nun ( SPK ) 9 Nisan 2008 tarih ve 26842 sayılı Resmi Gazete de yayınlanan Seri: XI, No: 29 sayılı Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği ( Tebliğ ) hükümlerine uygun olarak hazırlanmıştır. Tebliğ in 5 inci Maddesi ne göre işletmeler, Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle Uluslararası Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları nı ( UMS/UFRS ) uygularlar. Ancak Tebliğ de yer alan Geçici Madde 2 ye göre Tebliğ in 5 inci Maddesi nin uygulanmasında, Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS nin Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu ( UMSK ) tarafından yayınlananlardan farkları Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu ( TMSK ) tarafından ilan edilinceye kadar UMSK tarafından kabul edilen UMS/UFRS ler uygulanır. Bu kapsamda Şirket 31 Aralık 2011 tarihinde sona eren hesap dönemine ilişkin konsolide finansal tablolarını UMSK tarafından kabul edilen UMS/UFRS lere uygun olarak hazırlamıştır. Şirket in finansal tablolarını değiştirme ve onaylama yetkisi Yönetim Kurulu na aittir. Şirket in finansal tabloları Denetim Komitesi nin tavsiyesi ile Yönetim Kurulu tarafından onaylanmaktadır. Yılsonu finansal tabloları Genel Kurul tarafından da onanmaktadır. 31 Aralık 2010 tarihinde sona eren finansal yıla ait bağımsız denetimden geçmiş konsolide finansal tablolar Denetim Komitesi ve Yönetim Kurulu (23 Şubat 2011 tarihli ve 796 sayılı Yönetim Kurulu kararı) tarafından onaylanmış ancak 21 Nisan 2011, 11 Ağustos 2011 ve 12 Ekim 2011 tarihlerinde yapılan olağan ve olağanüstü Genel Kurul lar tarafından onaylanmamıştır. Şirket in UMSK tarafından kabul edilen UMS/UFRS lere uygun olarak 31 Aralık 2011 tarihinde sona eren döneme ilişkin konsolide finansal tabloları, 22 Şubat 2012 tarihinde Şirket Yönetim Kurulu tarafından onaylanmıştır. Şirket, gelir tablosunun sunumu açısından UMS 1 Finansal Tabloların Sunuluşu standardı kapsamında giderlerin fonksiyonu gösterim formatını seçmiştir. Özkaynak kalemlerinden, sermaye, hisse senedi ihraç primleri ve yasal yedekler yasal kayıtlardaki tutarları üzerinden gösterilmiştir. 12
31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Hesap Dönemine Ait Konsolide Finansal Tablo Dipnotları (Tüm tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası olarak ifade edilmiştir. Türk Lirası dışındaki para birimleri aksi belirtilmedikçe bin olarak ifade edilmiştir.) (b) Komitesi ve Yönetim Kurulu (23 Şubat 2011 tarihli ve 796 sayılı Yönetim Kurulu kararı) tarafından onaylanmış ancak 21 Nisan 2011, 11 Ağustos 2011 ve 12 Ekim 2011 tarihlerinde Genel Kurul tarafından onaylanmamıştır. Finansal tabloların hazırlanış şekli Şirket, nakit akım tablosunda operasyonlardan elde edilen nakdin gösterimi için UMS 7 Nakit Akım Tabloları standardı kapsamında dolaylı yöntemi seçmiştir. Bu yöntem kapsamında net dönem kar / (zararı), gayri nakdi işlemlerin, geçmiş veya gelecek işlemlerle ilgili nakit giriş veya çıkışlarına ilişkin tahakkukların veya ertelemelerin ve yatırım veya finansman faaliyetleriyle ilgili nakit akışlarına ilişkin gelir veya gider kalemlerinin etkilerine göre düzeltilmektedir. 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla konsolide finansal tablo ve dipnotların hazırlanmasında, SPK Karar Organı nın 17 Nisan 2008 tarih ve 11/467 sayılı karar ile açıklanan SPK Seri: XI, No: 29 sayılı Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği Uyarınca Düzenlenecek Finansal Tablo ve Dipnot Formatları Hakkında Duyuru da belirtilen esaslar kullanılmıştır. SPK, 17 Mart 2005 tarihinde almış olduğu bir kararla, Türkiye de faaliyette bulunan ve SPK tarafından kabul edilen muhasebe ve raporlama ilkelerine ( SPK Finansal Raporlama Standartları ) uygun finansal tablo hazırlayan şirketler için 10 Ocak 2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere enflasyon muhasebesi uygulamasının geçerli olmadığını ilan etmiştir. Ekli konsolide finansal tablolarda, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren, UMSK tarafından yayımlanmış UMS 29 No lu Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama Standardı aşağıda belirtilen bağlı ortaklıkların finansal tabloları dışında uygulanmamıştır. Ekli konsolide finansal tablolar, satış opsiyonuna ilişkin finansal yükümlülükler, türev enstrümanları ve satılmaya hazır finansal varlıklar haricinde, tarihi maliyetlerin UMS 29 No lu Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama Standardı ( UMS 29 ) standardına göre düzeltilmesi suretiyle hazırlanmaktadır. Gerçeğe uygun değerlerin belirlenmesinde kullanılan metotlar Not 2.6 da açıklanmıştır. Tarihi maliyetin belirlenmesinde, genellikle varlıklar için ödenen tutarın gerçeğe uygun değeri esas alınmaktadır. Yukarıda açıklandığı üzere Türkiye deki Şirket ve Şirket in Türkiye de faaliyet gösteren bağlı ortaklıkları 31 Aralık 2004 tarihinde enflasyon muhasebesi uygulamasına son vermiştir. Belarus ta yüksek enflasyon dönemi 1 Ocak 2011 tarihinde başlamıştır. Belarus ta faaliyet gösteren bağlı ortaklıkların finansal tablolarında Belarus rublesinin genel satın alım gücündeki değişmeler nedeniyle yapılan düzeltmelerde, UMS 29 esas alınmıştır. UMS 29, hiperenflasyonist ekonomilerin para birimi ile hazırlanan finansal tabloların bilanço tarihindeki ölçüm biriminden gösterilmesini öngörmektedir. UMS 29 un uygulanmasını gerektiren durumlardan biri, üç yıllık kümülatif enflasyon oranının, yaklaşık %100 veya üzerinde olmasıdır. Belarus Ulusal İstatistik Komitesi tarafından yayımlanan tüketici fiyat endeksi baz alındığında söz konusu kümülatif oran 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla sona eren üç yıllık dönem için %152 olmuştur. 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla Belarus ta faaliyet gösteren bağlı ortaklıkların finansal tablolarının düzeltilmesinde kullanılan endeks ve katsayılar aşağıda belirtilmiştir: Tarihler Endeks Katsayı 31 Aralık 2008 1,3524 2,5221 31 Aralık 2009 1,4856 2,2959 31 Aralık 2010 1,6345 2,0867 31 Aralık 2011 3,4109 1,0000 Belarus Rublesi nin Amerikan Doları ve Euro karşısındaki yıllık değişiminin, Belarus taki tüketici fiyat endeksiyle karşılaştırılması aşağıdaki gibidir: Yıllar 2009 2010 2011 ABD Doları/BRY değişimi (%) 30% 5% 178% Avro/BRY değişimi (%) 33% (3)% 172% Belarus Tüketici Fiyat Endeksi (%) 10% 10% 109% 13
31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Hesap Dönemine Ait Konsolide Finansal Tablo Dipnotları (Tüm tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası olarak ifade edilmiştir. Türk Lirası dışındaki para birimleri aksi belirtilmedikçe bin olarak ifade edilmiştir.) (c) Komitesi ve Yönetim Kurulu (23 Şubat 2011 tarihli ve 796 sayılı Yönetim Kurulu kararı) tarafından onaylanmış ancak 21 Nisan 2011, 11 Ağustos 2011 ve 12 Ekim 2011 tarihlerinde Genel Kurul tarafından onaylanmamıştır. 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla Belarus Merkez Bankası tarafından açıklanan döviz kuru 1 ABD Doları= 8.350 BYR, 1 Avro= 10.800 BYR dir (31 Aralık 2010: 1 ABD Doları= 3.000 BYR, 1 Avro= 3.973 BYR). UMS 29 endeksleme işlemlerinin ana hatları aşağıdaki gibidir: Belarus ta faaliyet gösteren bağlı ortaklıkların finansal tabloları bilanço tarihi itibarıyla cari satın alma gücü ile gösterilenler dışındaki tüm kalemler ilgili genel fiyat endeksi katsayıları kullanılarak endekslenmiştir. Belarus ta faaliyet gösteren bağlı ortaklıkların finansal tablolarında yer alan parasal aktif ve pasif kalemler, bilanço tarihinde cari satın alma gücü ile ifade edildiklerinden endekslemeye tabi tutulmamışlardır. Parasal kalemler nakit para ve nakit olarak alınacak veya ödenecek kalemlerdir. Belarus ta faaliyet gösteren bağlı ortaklıkların finansal tablolarında yer alan parasal olmayan aktif ve pasifler satın alma veya ilk kayda alınma tarihinden bilanço tarihine kadar olan süre içerisinde genel fiyat endeksinde meydana gelen değişikliklerin alım maliyetlerine ve birikmiş amortisman tutarlarına yansıtılması suretiyle yeniden ifade edilmiştir. Böylece maddi ve maddi olmayan duran varlıklar, iştirakler ve benzeri aktifler piyasa değerlerini geçmeyecek şekilde alım değerleri üzerinden endekslenmiştir. Amortismanlar da benzeri şekilde yeniden düzeltilmişlerdir. Özkaynakların içerisinde yer alan tutarlar, bu tutarların şirkete katıldığı veya şirket içerisinde oluştuğu dönemlerdeki genel fiyat endekslerinin uygulanması neticesinde yeniden düzeltilmiştir. Belarus ta faaliyet gösteren bağlı ortaklıkların finansal tablolarında parasal olmayan kalemlerin gelir tablosuna etkisi olanlar dışında gelir tablosunda yer alan tüm kalemler, gelir ve gider hesaplarının finansal tablolara ilk olarak yansıtıldıkları dönemler üzerinden hesaplanan katsayılar ile endekslenmişlerdir. Net parasal pozisyon üzerinden genel enflasyon neticesinde oluşan kazanç veya kayıp; parasal olmayan aktiflere, özkaynak kalemlerine ve gelir tablosu hesaplarına yapılan düzeltmelerin farkıdır. Net parasal pozisyon üzerinden hesaplanan bu kazanç veya kayıp net dönem karına / (zararına) dahil edilmiştir. 2010 yılı konsolide finansal tablolarında yer alan Belarus ta faaliyet gösteren bağlı ortaklıklara ilişkin tutarlar yeniden düzenlenmemiştir. Bu nedenle konsolide finansal tablolara Belarus ta faaliyet gösteren bağlı ortaklıkların sadece cari yıla ilişkin tutarları enflasyona göre düzeltilmiş tutarları dikkate alınarak dahil edilmiştir. Best in 1 Ocak 2011 tarihi itibariyle kayıtlı değerinin aynı tarih itibariyle değer düşüklüğü analizleri kapsamında tespit edilen kullanım değeri ile sınırlı olması nedeniyle; enflasyon muhasebesinin 1 Ocak 2011 tarihi itibariyle Belarus Telekom un kayıtlı değeri üzerindeki etkisinden aynı tarih itibariyle yeniden yapılan değer düşüklüğü analizi kapsamında ek olarak kayıtlara alınan 135.029 TL tutarındaki değer düşüklüğünün tenzili sonrası oluşan 80.586 TL net etki 2011 yılı finansal tablolarında enflasyon muhasebesi etkileri olarak geçmiş yıllar karlarının açılış bakiyesine dahil edilmiştir. Netleştirme/Mahsup Şirket in finansal varlıkları ve borçları netleştirmek için hukuki bir hakkı olduğunda ve söz konusu finansal varlıkları ve borçları netleştirmek suretiyle kapatma veya varlığın finansal tablolara alınmasını ve borcun ifasını aynı zamanda yapma niyetinin olması söz konusu olduğunda, Şirket finansal varlıkları ve borçları netleştirerek bilançoda net tutarları ile göstermektedir. 14
31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Hesap Dönemine Ait Konsolide Finansal Tablo Dipnotları (Tüm tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası olarak ifade edilmiştir. Türk Lirası dışındaki para birimleri aksi belirtilmedikçe bin olarak ifade edilmiştir.) Komitesi ve Yönetim Kurulu (23 Şubat 2011 tarihli ve 796 sayılı Yönetim Kurulu kararı) tarafından onaylanmış ancak 21 Nisan 2011, 11 Ağustos 2011 ve 12 Ekim 2011 tarihlerinde Genel Kurul tarafından onaylanmamıştır. (d) Konsolidasyona İlişkin Esaslar Bağlı ortaklıkların finansal tablolarında Şirket tarafından uygulanan muhasebe politikalarına ve sunum biçimlerine uyumluluk açısından gerekli düzeltme ve sınıflamalar yapılmıştır. (i) Bağlı ortaklıklar İlişikteki konsolide finansal tabloların hazırlanmasında, Şirket in finansal ve faaliyet politikaları üzerinde kontrol gücüne sahip olduğu bağlı ortaklıklar aşağıdaki şekilde belirlenmiştir: (a) Şirket doğrudan ve/veya dolaylı olarak kendisine ait olan hisseler neticesinde şirketlerdeki oy kullanma hakkının %50 den fazlasını kullanma yetkisine sahipse veya (b) %50 den fazla oy kullanma yetkisine sahip olmamakla birlikte, finansal ve faaliyet politikaları üzerinde fiili kontrol etkisini kullanmak suretiyle finansal ve faaliyet politikalarını şirketin menfaatleri doğrultusunda kontrol etme yetkisi ve gücüne sahipse ilgili şirket konsolidasyona dahil edilmiştir. Kontrol gücü, Şirket in doğrudan veya dolaylı olarak şirketlerin finansal ve faaliyet politikalarını yönetmesini ve bundan yarar elde etmesini ifade eder. Bağlı ortaklıkların finansal tabloları yönetim kontrolünün başladığı tarihten kontrolün sona erdiği tarihe kadar konsolidasyon kapsamına dahil edilmiştir. 15
31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Hesap Dönemine Ait Konsolide Finansal Tablo Dipnotları (Tüm tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası olarak ifade edilmiştir. Türk Lirası dışındaki para birimleri aksi belirtilmedikçe bin olarak ifade edilmiştir.) Komitesi ve Yönetim Kurulu (23 Şubat 2011 tarihli ve 796 sayılı Yönetim Kurulu kararı) tarafından onaylanmış ancak 21 Nisan 2011, 11 Ağustos 2011 ve 12 Ekim 2011 tarihlerinde Genel Kurul tarafından onaylanmamıştır. Aşağıdaki tablo, Şirket in doğrudan veya dolaylı olarak ortak kontrolü altında toplanmış bütün bağlı ortaklıkların 31 Aralık 2011 ve 31 Aralık 2010 tarihleri itibarıyla toplam etkin kontrol oranlarını göstermektedir: (%) (%) 31 Aralık 2011 31 Aralık 2010 Kıbrıs Telekom 100 100 Turkcell Global Bilgi 100 100 Turktell 100 100 Turktell 100 100 Turkcell Kurumsal 100 100 Turkcell Gayrimenkul 100 100 Eastasia 100 100 Turkcell Teknoloji 100 100 Şans Oyunları 100 100 Global Tower 100 100 Financell 100 100 Rehberlik Hizmetleri 100 100 Surtur 100 100 Beltur 100 100 Beltel 100 100 Global Ukrayna 100 100 Global Belarus 100 100 Kule Ukrayna 100 100 Talih Kuşu 100 100 Turkcell Superonline 100 100 Turkcell Europe 100 100 Global İletişim 100 - Corbuss 99 99 Belarus Telekom 80 80 Fizy 70 - İnteltek 55 55 Euroasia 55 55 Astelit 55 55 Azerinteltek 28 28 (ii) İştirakler ve müşterek yönetime tabi ortaklıklar Şirket in ortak kontrolünde olmayan, ancak finansal ve faaliyet politikaları üzerinde önemli derecede etkisi bulunan şirketler iştirakler olarak tanımlanmıştır. Şirket in ortak kontrolünde olan ve finansal ve faaliyet politikaları üzerinde önemli derecede etkisi bulunan şirketler ise müşterek yönetime tabi ortaklıklar olarak tanımlanmıştır. İlişikteki konsolide finansal tablolara, Şirket in başlangıçta elde etme maliyeti ile kaydettiği iştiraklerin ve müşterek yönetime tabi ortaklıkların, net varlıklarından ilgili şirkete iştirak oranları doğrultusunda, özkaynak yöntemine göre, kar veya zarar yansıtılmaktadır. 16
31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Hesap Dönemine Ait Konsolide Finansal Tablo Dipnotları (Tüm tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası olarak ifade edilmiştir. Türk Lirası dışındaki para birimleri aksi belirtilmedikçe bin olarak ifade edilmiştir.) Komitesi ve Yönetim Kurulu (23 Şubat 2011 tarihli ve 796 sayılı Yönetim Kurulu kararı) tarafından onaylanmış ancak 21 Nisan 2011, 11 Ağustos 2011 ve 12 Ekim 2011 tarihlerinde Genel Kurul tarafından onaylanmamıştır. İştirak edenin iştirakteki tüm payının zararlar sonucunda sıfıra inmesi halinde, iştirak eden ortaklık iştirak adına yükümlülükler üstlendiği veya ödemeler yaptığı ölçüde, bu tutarları bir yükümlülük ve zarar olarak finansal tablolarında izler. İştirakin daha sonraki dönemlerde kar etmeye başlaması durumunda, bu karın daha önce finansal tablolara alınmayan zararları aşan kısmı iştirak edenin finansal tablolarına yansıtılır. Şirket, uluslararası GSM sektöründe de yer alabilmek için, Azerbaycan, Gürcistan, Kazakistan ve Moldovya da faaliyet gösteren bazı GSM operatörlerinde ortaklığı bulunan ve Hollanda da kurulu olan Fintur a iştirak etmiştir. 31 Aralık 2011 ve 31 Aralık 2010 tarihleri itibarıyla, Şirket in özkaynak yöntemine göre muhasebeleştirdiği Fintur da sahip olduğu hisse payı %41,45 tir. 31 Aralık 2011 ve 31 Aralık 2010 tarihleri itibarıyla UMSK tarafından kabul edilen UMS/UFRS lere uygun olarak hazırlanmış konsolide finansal tabloları kullanılarak, Şirket tarafından özkaynak metoduna göre muhasebeleştirilmiştir. Fintur un benzer işlemler ve koşullardaki olaylar için Şirket in kullandığından farklı olan muhasebe politikaları kullanması durumunda iştirakin muhasebe politikalarını Şirket in muhasebe politikaları ile uyumlu hale getirmek için gerekli düzeltmeler yapılmıştır. Kontrol gücü olmayan paylara ait hisse satış opsiyonunun muhasebeleştirilmesinde Fintur un seçtiği kontrol gücü olmayan payların kayıtlardan çıkarılmasıyla satış opsiyonuna ilişkin olarak kaydedilen finansal yükümlülüğün gerçeğe uygun değeri arasındaki fark şerefiyede artış meydana getirecek şekilde kaydedilmiştir. Şirket, satış opsiyonuna ilişkin muhasebeleştirilen finansal yükümlülüğün gerçeğe uygun değeri ile kayıtlardan çıkarılan kontrol gücü olmayan payların arasındaki farkı özkaynak kalemlerinde kontrol gücü olmayan paylara ait satış opsiyonu değerleme fonu nda muhasebeleştirmiştir. Fintur un benzer işlemler için kullandığı farklı muhasebe politikası özkaynak metoduna göre muhasebeleştirilmesi sırasında Şirket in muhasebe politikasıyla uyumlu hale getirilmiştir. Şirket, Turkcell in ön ödemeli hatlarının pazarlanması, satışı ve dağıtımı konularında faaliyet gösteren ve Muhabbet Kart ın tek dağıtıcısı konumunda bulunan A-Tel de %50 hisse sahibidir. 31 Aralık 2011 ve 31 Aralık 2010 tarihleri itibarıyla A-Tel müşterek yönetime tabi ortaklık olarak değerlendirilmiş ve özkaynak yöntemine göre muhasebeleştirilmiştir. (iii) Bağlı menkul kıymetler Şirket in doğrudan ve dolaylı pay toplamı %20 nin altında olan, teşkilatlanmış piyasalarda işlem görmeyen ve makul değerleri güvenilir bir şekilde belirlenemeyen bağlı menkul kıymetler, maliyet bedelleri ile konsolide finansal tablolara duran varlıklar içerisinde finansal yatırım olarak yansıtılmıştır. (iv) Konsolidasyonda düzeltme işlemleri Konsolidasyona dahil edilen şirketlerin, bilançoları ve gelir tabloları tam konsolidasyon yöntemi kullanılarak konsolide edilmiş ve Şirket in aktifinde yer alan kayıtlı değerleri ile özkaynaklarındaki payları karşılıklı olarak netleştirilmiştir. Bağlı ortaklıkların net varlıklarından ana ortaklığın doğrudan ve/veya dolaylı kontrolü dışında kalan paylara isabet eden kısımları konsolide bilançoda Kontrol gücü olmayan paylar kalemi içinde sınıflanmıştır. Yine bağlı ortaklıkların net dönem karlarından veya zararlarından ana ortaklığın doğrudan ve/veya dolaylı kontrolü dışında kalan paylara isabet eden kısımları, konsolide gelir tablosunda Kontrol gücü olmayan paylar kalemi içinde sınıflanmıştır. Konsolidasyona dahil edilen şirketler arasındaki grup içi işlemler ve bakiyeler konsolidasyon sırasında silinmiştir. İştirakle ana ortaklık ve ana ortaklığın konsolidasyona tabi bağlı ortaklıkları arasında gerçekleşen işlemler neticesinde oluşan karlar ve zararlar, ana ortaklığın iştirakteki payı oranında netleştirilmiştir. Ancak, bu işlemler neticesinde oluşan zararlar, işleme konu varlığın değerinde bir düşüklüğün gerçekleştiğini gösteriyorsa netleştirilmemiştir. 17