ENERJİ VERİMLİLİĞİ Prof. Dr. Akın B. ETEMOĞLU
Amaç İçerik Dün yaptıklarınız size hala çok iyi görünüyorsa, bugün geri kalmaya başladınız demektir... E.Wilson Verimlilik Enerji Yönetimi Buhar Kullanımında Olasılıklar 2/15
Mevcut Durum ve Tespitler Enerji Maliyetleri Yasal Düzenlemeler Strateji Büyük enerji ihtiyacı. Kendi imkanlarımızla bunu karşılamakta güçlük çekiyoruz. Birim hacim ısıtma maliyetlerimiz, Kuzey Avrupa ülkelerinin yaklaşık 3 katı. Küresel Enerji Yoğunluğu geçen yıl %1.8 gelişti. Sizin ki? Küresel Enerji İhtiyacındaki artış yavaşlıyor. Sizin ki? Küresel Enerji Verimliliği pazarı bir önceki yıla göre %6 gelişti. Sizin ki? Küresel Lokal yasal düzenlemeler sözkonusu. 3/15
Enerji Mühim Ülke olarak değişmez klişelerimizden biri Enerji Yönetim Belgesini geçen yıl alan Firma sayımız? 100 Isıl bir sistemde Verim nasıl tarif edilir? Benim bu sunumdaki verimim nasıl tanımlanır? Yani h AKIN nedir? Dikkat edin! Burada en mükemmel durum (en fazla başarı, en fazla iş) tanımlı değildir. Verim tarifimize de çağ atlatmamız gerekiyor. İYİLEŞTİRİLMEYE / GELİŞTİRİLMEYE AÇIK 4/15
Enerjiyi Yönetiyor muyuz? ISO50001 Enerji Yönetim Sistemi Ana Hatları Genel gereksinimler ve politika Zorunluluklar, amaçlar, hedefler, programlar Uygulama ve operasyon Ölçme, izleme, değerlendirme, kayıt altına alma Yönetim incelemesi ve sürekli iyileştirme 5/15
EYS ni Biliyor Oluşumuz, Gereklerini Yapıyoruz Anlamına Gelmiyor! Enerji Kullanım Miktarlarınızdaki Değişim, sizin için sadece faturadan takip edilen bir bilgi mi? Enerji Takımınız kimlerden oluşuyor? Enerjiyle İlgili Arıza ve Duruşların sebep, dağılım ve değişimi nedir? Enerji Yoğunluğunuz nedir? Sistemlerinizde Gereksiz Kullanımları engellediniz mi? Sistemlerinizde Aşırı Tüketimleri önlediniz mi? Sistemlerinizde Optimizasyon Eksikliğini giderdiniz mi? Sistemlerinizde Atık Enerjiyi değerlendirdiniz mi? Sistemlerinizde Dağıtım ve Dönüşüm Kayıplarını azalttınız mı? Size uygun Verimli/Alternatif Enerji Kaynaklarına yöneldiniz mi? Enerji Politikası Gelişmişlik Indeksi tanımınız var mı? İşletmenizde bu Ayar Tasarım Üretim Atık Güneş, İşletmenin Kaçaklar, konulara ısı noktaları geri dışı şartlarında gereksiz enerji zamanlar, kazanımı odaklanmış yüksek, hatlar, bir düşük çalışmama, stand-by teknolojileri Jeotermal, performans yetersiz Enerji doygunluk, izolasyon, durumları, eskime, ve Kokpitinde teknik yetersiz/gereksiz bakım kaynakları Rüzgar kriterleri verimsizlik eksikliği kullanıcılar teknoloji oturduğunuzu ve idarenin elinizde olduğunu düşünüyor musunuz? 6/15
Üretim İletim Geri Kazanım Buhar Maliyeti Birim miktar buhar üretimi için harcadığınız yakıt maliyetini (TL/kg buhar üreti mi) izliyor musunuz? Bu izlemeyi ne sıklıkta gerçekleştiriyorsunuz (aylık, yıllık vb.)? Buhar/Ürün Doğrulaması Ürün başına kullanılan buhar miktarını (kg buhar/ürün) izliyor musunuz? Bu izlemeyi ne sıklıkla gerçekleştiriyorsunuz (aylık, yıllık vb.)? 7/15
Buhar Sistemi Ölçümleri Buhar sistemi genel ölçümleri olarak aşağıdaki parametreleri ölçerek kayıt altın a alıyor musunuz? Buhar üretimi kütlesel debisini Yakıt kütlesel debisini Besleme suyu kütlesel debisini Blöf miktarı Kullanılan kimyasal madde kütlesel debisi Buhar akışını ne hassasiyette belirliyorsunuz? Yani; belirli bir cihazın ana kullanıcıları cinsinden mi, proses bazında mı, belli bir hacim ve bina olarak mı yoksa tesisin bütün ihtiyacı olarak mı? 8/15
Buhar Kapanı Bakımları Buhar kapanı incelemeleriniz hangi aktiviteleri kapsıyor? Uygun kapan seçimi-incelemesi Kapanların yıllık bakımı Tesiste buhar kapanı veritabanı oluşturulması Arızalı buhar kapanlarının tamiri ve değiştirilmesi Su Şartlandırma Programı Su kimyasal şartlandırma sisteminizin sağlıklı çalışıp çalışmadığını ne sıklıkla (günlük-haftalık) kontrol ediyorsunuz? Kazanlarınızdaki birikintileri ne sıklıkla (yıllık, 1-5 yıl, 5-10 yıl) temizliyorsunuz? İletkenlik, TDS (total dissolved solids-toplam çözülmemiş katı) ölçümlerinizi ve blöf miktarlarını ne sıklıkla (sürekli, günlük, haftalık) izliyorsunuz? 9/15
Sistem İzolasyonu Kazan tesisatı, buhar dağıtım sistemi, son kullanım noktaları ve kondens geri dönüşüm ekipmanlarınızdaki izolasyonlar (refrakter, boru, valfler, flanşlar, ısı eşanjörleri, vb.) ne durumda? Buhar Sızıntıları Sisteminizdeki buhar sızıntılarını (yok, çok az, orta düzeyde, fazla) nasıl tanımlarsınız? Koç Darbesi Buhar ve kondens geri dönüşüm sisteminizde bir koç darbesini ne sıklıkla (saat lik, günlük, haftalık, aylık) fark ediyorsunuz? 10/15
Buhar Sistemi Operasyonlarına Yönelik Etkin Bakım Periyodik olarak en azından yılda 1 - buhar tesisinizin önemli operasyonel ekipmanlarını inceliyor musunuz? Bunlar, Kazan Tesisi İçin : Kazan, brülör, deaerator, besleme suyu tankı, kimyasal şartlandırma ekipmanları, blöf ekipmanları, ekonomizör, yanma havası ön ısıtıcısı, izolasyonlar Dağıtım Şebekesi İçin : Tasarımı dahil boru sisteminin kendisi, buhar kapanları (tip, boyut ve yeri), valfler, ventiller, basınç düzenleyiciler, izolasyonlar Son Kullanım Ekipmanları İçin : Tasarımı dahil boru sisteminin kendisi, türbinler, ısı eşanjörleri, vakum kırıcılar, vb. Geri Dönüşüm Ekipmanları İçin : Tasarımı dahil boru sisteminin kendisi, vanalar, flaş tankları, kondens miktarı ölçerleri, izolasyon 11/15
Kazan Verimliliği Yakıt girdisine oranla elde edilen buhar miktarı olarak kazan verimliliğini ne sıklıkla (3 ay, 6 ay, 12 ay) ölçüyorsunuz? Aşağıdaki parametreleri kazan verimliliği ve çevre sıcaklığının bir fonksiyonu olarak ölçüyor ve kayıt altına alıyor musunuz? Baca gazı sıcaklığı Baca gazı oksijen içeriği Baca gazı CO içeriği Kazan verimliğini arttırmada önemli rolü olan hava fazlalık katsayısını nasıl kontrol (otomatik, elle) altında tutuyorsunuz? 12/15
Atık Isı Geri Kazanımı Besleme suyu ısıtıcı sisteminiz var mı? Yanma havası ön ısıtıcı sisteminiz var mı? Blöften ısı geri kazanımı sisteminiz var mı? Buhar Kalitesi Üretip dağıttığınız buharın kalitesini ne sıklıkta (3 ay, 6 ay, 12 ay) ölçüyorsunuz? Kazan İşletmeciliği Kazanınızda otomatik blöf kontrolü yapıyor musunuz? İşletme şartlarınızda %10 dan büyük buhar basıncı dalgalanmalarına ne sıklıkla (ayda 1, ayda 1-5 arası, ayda 5 ten fazla) karşılaşıyorsunuz? 13/15
Buhar Basıncı Düşürme Olasılıkları Sisteminizde buhar basıncını nasıl düşürüyorsunuz? Arzu edilen basınçta buhar üretiyoruz yada Basınç Düşürme Valf İstasyonu (PRVs) devreye giriyor. Basınç Düşürme Valf İstasyonu (PRVs) ve paralel olarak back-pressure türbin kullanıyoruz. Basınç düşürme için «kazanı» kontrol ediyoruz. Fazla buharı çevreye atıyor ve/veya düşük verimli bir enerji dönüşüm işleminde kullanıyoruz. Kondens Geri Kazanımı ve Kullanımı Kondensinizin ne kadarını (>%80, %40-%80, %20-%40, <%20) geri kazanıyor ve kullanıyorsunuz? Düşük Basınçlı Buhar Üretimi İçin Yüksek Basınçlı Kondens Kullanımı Flaş buharınızın ne kadarını (>%80, %40-%80, %20-%40, <%20) geri kazanıyor ve kullanıyorsunuz? 14/15
Uygun şekilde tasarlanmış ve işletilen bir sistemde BUHAR, güçlü bir enerji transfer aracıdır. Akıllıca üretip, tüketelim... teşekkürler 15/15