KONYA TİCARET ODASI SIRBİSTAN CUMHURİYETİ Dış Ticaret Servisi Ekim 2011
İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM SIRBİSTAN HAKKINDA GENEL BİLGİLER 1.1. Ülke Kimliği... 3 1.2. Coğrafi Konum......4 1.3. Siyasi ve İdari Yapı... 4 1.4. Nüfus ve İşgücü Yapısı... 4 İKİNCİ BÖLÜM GENEL EKONOMİK DURUM 2.1. Ekonomik Durum... 5 2.2. Ekonomide Geleceğe Yönelik Beklentiler... 6 2.3. Önde Gelen Sektörlerin Durumu... 6 2.3.1. Tarım... 6 2.3.2. Sanayi Sektörü... 7 2.3.3. Madencilik... 7 2.3.4. Bankacılık... 8 2.3.5. İnşaat... 8 2.3.6. Perakendecilik 8 2.3.7. Üretim 9 i
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TÜRKİYE İLE SIRBİSTAN ARASINDA EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLER 3.1. İki Ülke Arasında Ticari ve Ekonomik Nitelikli Anlaşmalar... 9 3.2. Dış Ticaret... 10 3.3 İkili Ticarette Başlıca Ürünler (2010)... 10 3.4. Sırbistan da Türk Firmalarının Yatırımları... 11 3.5. Türkiye deki Başlıca Sırp Yatırımları... 12 3.6. Türk-Sırp İş Konseyi... 13 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM KONYA-SIRBİSTAN TİCARİ İLİŞKİLERİ 4.1. Sırbistan a İhracat Yapan Konya Firmaları... 15 4.2. Konya dan Sırbistan a İhraç Edilen Ürünler. 15 4.3. Tüik Verilerine Göre Sırbistan İthalat ve İhracat Rakamları. 16 ii
BİRİNCİ BÖLÜM SIRBİSTAN HAKKINDA GENEL BİLGİLER 1.1. ÜLKE KİMLİĞİ Resmi Adı: Sırbistan Yönetim Biçimi: Demokratik Cumhuriyet Devlet Başkanı: Boris Tadic Başbakan: Mirko Cvetkoviç Başkent: Belgrad Önemli Şehirleri : Belgrad, Novi Sad, Nis, Kragujevac Nüfusu: 7,4 milyon Yüzölçümü: 88.361 km² Resmi Din: Ortodoks(% 85), Katolik(% 5,5), Müslüman(% 3), Protestan(% 1), Diğer(% 5,5) Resmi Dil: Sırpça, Arnavutça, Macarca Etnik Yapısı: Sırp % 82.9, Macar % 3.9, Roman% 1.4, Yugoslav %1.1, Boşnak % 1.8, Diğer % 8.9 Doğal kaynakları: Petrol, gaz, kömür, bakır, kurşun, çinko, altın, krom, hidro enerji, işlenebilir toprak Para Birimi: Sırp Dinarı (RSD) 3
1.2.Coğrafi Konum Sırbistan, Avrupa nın Güney Doğusunda, Balkan Yarımadası nın orta kesiminde bulunmaktadır. Ülkenin yüzölçümü 77,474 km2 dir. Avrupa ile Asya yı birbirine bağlayan Pan Avrupa Koridorunda yer almaktadır. Ülkenin Kuzeyinde Macaristan, batısında Hırvatistan ve Bosna Herkes, güneyinde Makedonya ve Kosova, doğusunda Romanya ve Bulgaristan bulunur. Karadağ ın ayrılmasından sonra Sırbistan ın deniz çıkış noktası kalmamıştır. 1.3.Siyasi ve İdari Yapı 1945 yılında kurulan ve altı Cumhuriyet (Bosna-Hersek, Hırvatistan, Karadağ, Makedonya, Slovenya ve Sırbistan Sosyalist Cumhuriyetleri) ile iki özerk bölgeden (Kosova ve Voyvodina) oluşan Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti nin dağılma sürecine girmesi sonucu 27 Nisan 1992 tarihinde kabul edilen anayasa uyarınca Sırbistan ve Karadağ dan oluşan yeni Yugoslavya Federal Cumhuriyeti kurulmuştur. Sırbistan ve Karadağ ın ilişkilerinin yeniden tanımlanması çerçevesinde 2002 de imzalanan Belgrad Anlaşması nın ardından 4 Şubat 2003 tarihinde Anayasal Şart resmen kabul edilmiş, ülkenin adı Sırbistan ve Karadağ Devlet Birliği olmuştur. Sırbistan ve Karadağ Devlet Birliği nin bir parçası olan Karadağ, 21 Mayıs 2006 tarihinde düzenlenen referandumun ardından, 3Haziran 2006 tarihinde bağımsızlığını ilan etmiştir. Sırbistan parlamentosu ise 5 Haziran 2006 tarihinde aldığı bir kararla, Sırbistan Cumhuriyeti nin, Sırbistan ve Karadağ Devlet Birliği nin Ardıl Devleti olduğunu ilan etmiştir. Kosova 17 Şubat 2008 tarihinde bağımsızlık ilan etmiştir. Sırbistan tek meclisli sisteme göre yönetilmektedir. Meclisin 250 üyesi 4 yılda bir yapılan seçimlerle belirlenmektedir. 1.4.Nüfus ve İşgücü Yapısı Sırbistan ın nüfusu son on yılda hızlı bir şekilde azalmıştır ve orta ve uzun vadede bu durumun devam etmesi beklenmektedir. 2002 yılında Sırp İstatistik Ofisi tarafından yapılan nüfus sayımına göre Sırbistan(Kosova hariç) 7.498.001 nüfusa sahiptir. Bu rakam, 1991 de yapılan federal nüfus sayımındaki rakamdan daha düşüktür (7.839.142). Ancak 1991 de 4
yapılan sayım Sırp işçilerin genel olarak yurtdışında çalışmaları nedeniyle sağlıklı bilgiler vermemektedir. 2002 sayımında ise hükümler yeni bir yasayla yurtdışında 1 yıldan az süreyle çalışmış olan kişileri sayım kapsamına almış ve genel bir Sırp nüfusu ortaya çıkarmak istemiştir. 2008 yılı itibarıyla EIU tahminine göre ise Sırbistan ın toplam nüfusu 7,3 milyona düşmüş ve 2013 yılında nüfusun 7,2milyona gerilemesi beklenmektedir. Etnik Sırplar çoğunluğu oluşturmaktadır. 2002 sayımlarına göre nüfusun yaklaşık % 83 ü kendini Sırp olarak beyan etmiştir. 2. Büyük etnik grup % 4 lük nüfusları ile ülkenin kuzey bölümünde yoğunlaşan Macarlardır. Boşnaklar Karadağ sınırındaki Sandzak bölgesinde yaşamaktadır. 5
2.BÖLÜM GENEL EKONOMİK DURUM 2.1.Sırbistan Ekonomisi Sırbistan ın ekonomik yapısı giderek tarım ve sanayi ağırlıklı olmaktan servise yönelmektedir. 2009 yılında GSYİH nın yüzde 12,9 unu tarımın, yüzde 22,6 sını sanayinin, yüzde 64,5 ini ise hizmetler sektörünün oluşturduğu hesaplanmıştır. Sırbistan ın son derece önemli sanayi sektörü ecza, tekstil, otomotiv, mobilya ve gıda işleme endüstrilerini kapsamaktadır. Ağırlıklı olarak kuzey Vojvodina eyaletinde mevcut tarım, sanayinin de önemini sürdürmesi beklenmektedir. Makroekonomik Performans 2007 2008 2009 2010b 2011c GSYİH (milyar dolar) 40.05 50.7 44.8 45.5 52.110 Büyüme oranı (%) 7.50 5.4-3.0 1,5 3,5 Enflasyon (TÜFE, %) 6.50 10.9 8.4 6 4,5 Döviz rezervleri (milyar dolar) 13.500 11.475 15.216 - - İhracat (milyar dolar) 8.858 10.957 8.368 9.369 10.306 İthalat (milyar dolar) 18.555 22.875 15.027 15.778 16.724 Cari Denge (milyar dolar) -5.286-8.720-2.408-2,882-3,447 b EIU tahmini, c EIU projeksiyonu 2.2.Ekonomide Geleceğe Yönelik Beklentiler 2010 yılında Sırbistan ekonomisindeki büyümenin % 1,5 oranında gerçekleşmesi beklenmektedir. 2011 yılında ise söz konusu oran için beklentiler % 3,5 düzeyindedir. Ekonomide büyüme sağlandığı dönemde dahi bu büyümenin sürdürülebilir olup olmayacağı konusunda soru işaretleri bulunmaktadır. Dünya ekonomisinde yaşanmış bulunan krizin yanı sıra Yunanistan ın yaşadığı kriz de Sırbistan ın riskini artırmaktadır. Sırbistan ın temel ticaret ortakları olan euro bölgesi ve Balkan ülkelerindeki ekonomik gelişmenin yavaş ve kırılgan olması da ülkeyi olumsuz yönde etkilemektedir. Doğrudan yabancı yatırım ve dış kaynaklar alanındaki beklentiler önümüzdeki dönem için daha düşük düzeyde kalmaktadır. Buna ek olarak; sıkı maliye politikalarının uygulanacak olması ve yüksek işsizlik oranı özel tüketimin gerçekleştirilmesini kısıtlayacaktır. Sırbistan ekonomisindeki iyileşmenin daha çok 2011 yılından itibaren gerçekleşmesi beklenebilir. 6
Bununla birlikte 2010 yılının ilk çeyreğinde sanayi üretiminde artış gözlenmiş olması ülkenin ekonomisine yönelik olumlu beklentileri artırmaktadır. 2.3.Başlıca Sektörler 2.3.1.Tarım Sırbistan ın güçlü tarım sektörü ekilebilir toprak ve küçük çiftçi mülkiyetinin hâkimiyetinin getiricidir. Ülkedeki mevcut toprak yüzölçümünün yüzde 70 i tarım arazisidir. Toplam ekilebilir toprağın yüzde 85 i tarım arazisi olup 5.7m hektarlık bir alanı kapsamaktadır. Sırbistan buğday, mısır, meyve, sebze ve bitkisel sıvı yağ üretiminde önemli rol oynamaktadır. Özel sektör toplam işlenebilir alanın yüzde 85 ine sahip olmakla beraber brüt tarımsal çıktının yüzde 80 inden fazlasını üretmektedir. Tarım sektörünün GSYİH daki oranı son on yılda azalsa da bu oran yüzde 13-15 civarında seyretmektedir. Gıda ve içecek işlemeye dair faaliyetlerin de dahil edilmesi ile beraber tarımın GSYİH daki oranı yüzde 21 e ulaşmaktadır. Birincil tarım ürünleri, işlenmiş gıda, içecek ve tütün ürünleri 2008 yılında toplam ihracatın yüzde 21,3 ünü oluşturmaktadır. Tarım politikasında önemli reformlar gerçekleştirilmiştir. Söz konusu reformlar tarife yapısında gerçekleşen basitleştirmeler ve tarifelerdeki azalmayı kapsamaktadır. Sırbistan ın Dünya Ticaret Örgütü (WTO) ne olan üyelik başvurusuna rağmen bazı tarım ürünleri gümrük tarifeleri ile korunmaktadır. Sırbistan ın tarım sektörü orta ve uzun dönemde ekonomik kalkınmada önemli rol oynama potansiyeline sahiptir. Sektördeki ana engeller özellikle toprak ve sermaye ile ilgili faktör piyasalarında kaynaklanmaktadır. 2.3.2.Sanayi Düzensiz bir ağır sanayi dağılımına sahip diğer eski Doğu Avrupa ülkelerinin aksine Sırbistan komünizm döneminde çok çeşitli bir endüstriyel yapı devralmıştır. Ülkenin parçalanmasından önce 1991 yılında başarılı bir kimya sanayi, tekstil, otomobil üretimi, mobilya ve gıda işleme sektörleri mevcuttu. 1999 NATO bombardımanı birçok endüstriyel merkezi hedef almıştır. Kragujevac daki Zastova araba fabrikası da dahil olmak üzere 40 ana endüstriyel şirket ve 100 den fazla işletmenin bombardımanlardan dolayı hasar gördüğü yada tahrip olduğu tahmin 7
edilmektedir. 1999 yılından sonra gösterilen performans yeterli düzeyde olmamış, temel sanayilerin çoğu tam olarak toparlanamamıştır. Son yıllarda ülkeye çekilen yabancı yatırımlar ile imalat sanayinde ilerleme yaşanmaktadır. 2.3.3.Madencilik Sırbistan mütevazi maden ve mineral kaynaklarına sahip olmakla beraber, demir, kömür ve bazı metaller bakımından zengin yatakları sınırları içerisinde barındırmaktadır. Tarihte kendi kömür rezervleriyle yetinebilen bir ülke olarak bilinen Sırbistan, NATO nun 1999 yılındaki hava bombardımanından sonra gelen süreçte kömür çıkartma ve işleme konusunda başarılı olamamıştır. Açık ve kapalı ocaklardan çıkarılan ham linyit, sert ve kahverengi kömür ülkenin kendi kendine yeterli olduğunun götermektedir. Ülkede üretilen elektrik enerjisinin %65 i linyit kullanılarak üretilmektedir. Kömür üretimi Sırbistan elektrik sektörüne AB tarafından yapılan 400 milyon Avroluk yatırım sayesinde yıllık 42-45 milyon ton civarındadır. 2.3.4.Bankacılık Sırbistan da finansal hizmetler AB üye ülkeleri ya da bölgenin en gelişmiş ekonomisi olan Hırvatistan a göre az gelişmiş düzeydedir. Yabancı bankaların pazara girişi ve özel ve ticar kredilerdeki hızlı artış bankacılık sektörünün öneminin arttırmaktadır. Büyük oranda yabancı bankaların hakimiyetinde olan bankacılık sektörü yeni finansal ürünler geliştirerek kredi talebini arttırmaktadır. Miloseviç zamanında bankacılık alanında küçük çaplı reformlar başlatılmış, 2001 yılında göreve gelen reformist hükümet zmanında ise daha köklü reformlar yapılmıştır. Bankacılık sektörünün dönüşüm süreci başarılı şekilde devam etmekle beraber, sektörün bölşgedeki gelişmiş ülkeler düzeyine çıkarılabilmesi için yapılması gereken bir çok çalışma vardır. Şirketler likidite sıkıntısı çekmekte ve yüksek faiz oranları ile borçlanabilmektedir. 8
2.3.5.İnşaat 2006-2007 yıllarında büyüme gösteren inşaat sektörü, 2009 yılı küresel mali krizden ciddi şekilde etkilenmiş, yüzde 16,3 lük bir düşüş yaşamıştır. 2010 yılı tahminleri ise sektörün halen istenilen seviyeye ulaşmadığı yönündedir. 2.3.6.Perakendecilik Son yıllarda tüketici kredisinin yaygınlaşması ile beraber Sırbistan daki perakendecilik sektörü hızla ilerleme kaydetmektedir. Özellikle 2004-2006 yılları arasında reel ücretlerin ve tüketimin artması ile beraber perakendecilik sektöründe hareketlilik artmıştır. Perakende satış cirosunda 2004 yılında yüzde 18, 2005 yılında yüzde 26,5, 2006 yılında ise yüzde 7,7 reel büyüme gerçekleşmiştir. 2007 yılı ilk 8 ayında perakende satış cirosu reel olarak yüzde 9 büyümeye devam etmiştir. 2.3.7.Üretim Sırbistan daki üretim 2009 yılının dördüncü çeyreğinde %6.9 oranında küçülmüş, 2010 yılının ilk çeyreğinde ise %2 oranında artmıştır. Maden ve mobilya başta olmak üzere, gıda, tütün ve ecza sektörleri önem taşımaktadır. Ancak, tarihte karşılaştırmalı üstünlük sağlamış olan tekstil, giyim, ağaç ürünleri sektörlerinin önemi giderek azalmaktadır. Radyo, televizyon ve telekomünikasyon ekipmanları sektörleri sönme aşamasındadır. Maden, maden ürünleri, mobilya, gıda ve ecza sektörleri iki haneli büyüme oranları kaydetmiştir. Ağaç ve kağıt sektörlerinde yeniden iyileşme başlamaktadır. Tekstil ve deri sektörleri duraksamaktadır. Bazı mühendisliğe dayalı sektörler yeniden yapılandırılmaktadır. Sırbistan daki üretim sektörü halihazırda madene dayalı faaliyetlere bağımlı konumdadır. Diğer alanlardaki vaziyet yerel ve yabancı yatırım eksikliğinden, yeniden yapılanma ve özelleştirmedeki sorunlar, kuvvetli Dinar ve genel rekabet gücündeki eksiklik ve girişim sektöründeki yetersiz likidite sorunlarını yansıtmaktadır. İnsan kaynakları alanındaki bozulmanın da genel olarak zayıf olan ekonomik gidişatta rolü bulunmaktadır. 9
3.BÖLÜM TÜRKİYE- SIRBİSTAN TİCARİ VE EKONOMİK İLİŞKİLER 3.1.İki Ülke Arasında Ticari ve Ekonomik Nitelikli Anlaşmalar Anlaşmanın Adı İmza Tarihi Ticaret Anlaşması 14.4.1971 Ekonomik, Teknik, Sınai ve Bilimsel İşbirliği Anlaşması 12.5.1976 Karma Ekonomik Komisyonu VIII. Dönem Protokolü 11.5.1990 Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması 2.3.2001 Karma Ekonomik Komisyonu VIII. Dönem Protokolü 13.11.2004 Bilimsel ve Teknik İşbirliği Anlaşması 29.8.2002 Çifte Vergilendirmenin Korunması Anlaşması 08.08.2007 (Türk tarafında yürürlüğe girdiği tarih) Serbest Ticaret Anlaşması 01.06.2009 Ekonomik İşbirliği Anlaşması 26.10.2009 Teknik ve Mali İşbirliği Anlaşması 26.10.2009 Altyapı Projelerinde İşbirliği Anlaşması 26.10.2009 3.2.Dış Ticaret 2010 yılında Sırbistan a gerçekleştirilen ihracat 2009 yılı ihracatı olan 306,4 milyon dolarda sabit kalmıştır. Aynı dönemde ithalat 55,8 milyon dolardan 109,5 milyon dolara yüzde 96 oranında artmıştır. 2010 yılında toplam ticaret hacmi ise 2009 yılında oranla yüzde 14 artmıştır. 10
Türkiye- Sırbistan Dış Ticareti ( 000 dolar) YILLAR İHRACAT İTHALAT İHR/İHT DENGE HACİM 1996 22,923 29,423 0.78-6,500 52,346 1997 42,838 27,040 1.58 15,798 69,878 1998 52,600 25,940 2.03 26,660 78,540 1999 60,656 25,967 2.34 34,689 86,623 2000 98,683 47,407 2.08 51,276 146,090 2001 81,362 7,484 10.87 73,878 88,846 2002 122,051 11,146 10.95 110,905 133,197 2003 184,676 25,967 7.11 158,709 210,643 2004 211,944 87,405 2.42 124,539 299,349 2005 257,879 96,719 2.67 161,160 354,598 2006 278,784 49,081 5.68 229,703 327,865 2007 475,133 70,694 6.72 404,439 545,827 2008 458,103 61,705 7.42 396,398 519,808 2009 306,469 55,897 5.48 250,572 362,366 2010 306,443 109,513 2.79 196,93 415,956 2010/6 153,475 48,493 3.16 104,982 201,968 2011/6 166,854 110,754 1.50 56,100 277,608 3.3.İkili Ticarette Başlıca ürünler (2010) İHRACAT ($) İTHALAT ($) Tekstil Elyafı Ve Mamulleri 90.599.579 Demir Ve Çelik 15.816.618 Sebzeler, Meyvalar ve Mamulleri 29.546.932 Metal Cevherleri, Kırıntı, Döküntü,Hurdaları 14.685.225 Kara ulaşım Araçları 19.811.709 Değişik Sanayi Kollarında Kullanılan Makina ve Cihazlar 12.473.173 19.595.007 Demir Dışı Metaller,Mamulleri 10.070.454 Metallerden Nihai Ürünler Çeşitli Mamul Eşya 14.076.154 Kauçuk Ve Mamulleri 7.585.415 Kağıt-Karton Ve Kağıt, Karton Esaslı Mamuller 12.260.601 Hububat Ve Mamulleri 7.182.249 Elektrikli Makina Ve Cihazlar 10.619.732 Tabii Kauçuk,Sentetik Kauçuk,Rejenere Kauçuk 6.901.384 11
Değişik Sanayi kollarında kullanılan makina ve Cihazlar 10.544.619 Uçucu Yağlar,Yüzey Aktif Maddeler,Temizlik Patları,Boyaları 9.646.744 Plastikten Mamuller 8.918.825 Sebzeler,Meyvalar Ve Mamulleri 6.562.729 Kağıt-Karton Ve Kağıt,Karton Esaslı Mamuller 5.023.926 Belirli Sanayi Kollarında Kullanılan Makina Ve Cihazlar 4.402.468 ÜLKE TOPLAM 306.442.713 ÜLKE TOPLAM 109.515.929 3.4.Sırbistan da Türk Firmalarının Yatırımları İki ülke arasındaki ticari ilişki Türkiye lehine seyir halinde olsa da her iki ülkenin toplam dış ticaret hacimleri karşılaştırıldığında ikili ticaret hacminin potansiyelin oldukça altında seyrettiği görülmektedir. Ülkemiz ürünlerinin Sırbistan pazarındaki payı %2 seviyesinde bulunmaktadır. 2009 yılında 362 milyon dolar seviyesinde gerçekleşen ticaret hacminde, Türkiye Sırbistan a karşı 251 milyon dolar dış ticaret fazlası vermiştir. İki ülke arasındaki önemli ticaret kalemlerinin tekstil ürünleri, kara taşıtları, elektrikli ev aletleri, sanayi makineleri, demir-çelik ürünleri ve sebze-meyve olduğu görülmektedir. Türk iş adamlarının Balkan ülkelerine yaptığı yatırımlarla Sırbistan a yaptığı yatırımları karşılaştırdığımız zaman bu ülkeyi tercih etmedikleri ve yatırım konusunda tereddütleri bulunduğu sonucu ortaya çıkmaktadır. bu tereddütlerin ortada kalkması için karşılıklı iki ülkenin de yoğun bir şekilde çalışmaları gerekmektedir. Sırbistan a yaptırım yapan firmalara baktığımız zaman örnek olarak; Pançevo ve Zajecar bira fabrikalarını satın alan Efes Pilsen şirketinin 30 milyon Avro civarındaki yatırımı olmuş, ancak Efes Pilsen in bu yatırımını Heineken Firmasına devrettiği bilgisi alınmıştır. Bir başka örnek ise Koç Holding, Mart 2006 da Belgrad ta bir Beko ürünleri mağazası açmış, ancak bu da şu anda faaliyet göstermemekte olup, Beko Firması tarafından yeni bir mağaza açma ve distribütörlük girişimi devam etmiş olup şimdi Beko ürünlerinin Samson Company (Mağaza:NEPTUN firması) tarafından distribütörlüğü yapılmaktadır. 12
3.5.Türkiye deki Başlıca Sırp Yatırımları FİRMA ADI Merkez İli Sektör ARDAN RR CHEMICALS KİMYA SAN. VE TİC.LTD.ŞTİ. AGROFRIGO ULUSLARARASI NAKLİYAT İÇ VE DIŞ TİC.LTD.ŞTİ. FIRSTLINE TEKSTİL SAN. VE DIŞ TİC. LTD. ŞTİ. ALBACOM ELEKTRONİK SAN. TİC. LTD. ŞTİ. COORN TEKSTİL GIDA TURİZM ŞANS OYUNLARI VE DIŞ TİC.LTD.ŞTİ. Ana kimyasal maddelerin imalatı (kimyasal gübre ve azotlu bileşikler hariç) Başka yerde sınıflandırılmamış gıda maddeleri imalatı Başka yerde sınıflandırılmamış tekstil ürünleri imalatı Elektrik dağıtım ve kontrol cihazları imalatı Gıda, içecek ve tütün toptan ticareti FUNGHİ GIDA DIŞ TİC.LTD.ŞTİ. EDİRNE Gıda, içecek ve tütün toptan ticareti C.R.T.CRIME RESEARCH TECHNOLOGIES VE OLAY YERİ İNCELEME TEKN.TİC.LTD.ŞTİ. ANKARA Kamu düzeni ve güvenlik faaliyetleri VESPER LOJİSTİK LTD.ŞTİ. EDİRNE Karayolu ile yük taşımacılığı SAALSS ELEKTRONİK SAN.TİC.LTD.ŞTİ. MİRZA TEKSTİL TURİZM VE LOKANTA İŞL.TİC.LTD.ŞTİ. PEHLİVAN GAZİOĞLU GIDA LOKANTA HİZMETLERİ SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. EKSEN KUYUMCULUK LTD.ŞTİ. LUXOR REKLAM TAN.İLETİŞİM VE DAN.HİZ.TİC.LTD. ŞTİ. ALBANA TEKSTİL VE DIŞ TİC.LTD.ŞTİ. Kişisel ve ev eşyalarının tamiri Lokanta, kahvehane, bar ve yeme içme yerleri Lokanta, kahvehane, bar ve yeme içme yerleri Maden ve maden cevheri toptan ticareti Reklam hizmetleri Tekstil elyafının hazırlanması ve iplik haline getirilmesi; tekstil dokumacılığı ÖZKAYA KONFEKSİYON SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ. PROASSOCİATES EĞİTİM DAN.VE TAS.LTD.ŞTİ. AB POLARİS YATCILIK TURİZM TİC. İHR. İTL. SAN. LTD. ŞTİ. ADIS COLLEKTION SANAYİ VE DIŞ TİC. LTD. ŞTİ. MUĞLA Tekstil ürünleri, giyim eşyaları, ayakkabı ve deri eşya perakende ticareti İş ve yönetim danışmanlığı faaliyetleri Destekleyici ve yardımcı ulaştırma faaliyetleri; seyahat acentelerinin faaliyetleri Tekstil ürünleri imalatı 13
ARBERİA DIŞ TİC. LTD. ŞTİ. BAROK POLYESTER BOYA VE KİMYEVİ MAD.TİC.LTD.ŞTİ. BEGATEKS TEKSTİL VE KONF.SAN.VE DIŞ TİC.LTD.ŞTİ. BURSA Motorlu taşıtlar ve motosikletler dışında kalan toptan ticaret ve ticaret komisyonculuğu Motorlu taşıtlar ve motosikletlerin dışında kalan perakende ticaret, kişisel ve ev eşyalarının tamiri Motorlu taşıtlar ve motosikletler dışında kalan toptan ticaret ve ticaret komisyonculuğu 3.6.Türk-Sırp iş Konseyi Yugoslavya Dışişleri Bakanı nın Türkiye yi ziyareti vesilesi ile 11 Nisan 2002 tarihinde DEİK tarafından organize edilen toplantıda Türk-Yugoslav İş Konseyi kurulmuştur. Toplantıya 34 Türk firması ile 10 Yugoslav firması katılmıştır. Toplantıda Yugoslavya'daki yatırım imkanları ve özelleştirme süreci hakkında bilgi sunulmuştur. Türk-Yugoslav İş Konseyi'nin ilk Ortak Toplantısı 17-19 Haziran 2002 tarihlerinde Belgrad'da gerçekleşmiştir. Türk-Yugoslav İş Konseyi nin II.Ortak Toplantısı 26-27 Eylül 2002 tarihlerinde Bursa ve İstanbul da düzenlenmiştir. Bursa Ticaret ve Sanayi Odası nın bölgede iki ülke işbirliğine yönelik imkanları içeren sunumunun ardından ikili görüşmeler ve firma ziyaretleri gerçekleştirilmiştir. Şubat 2003 te ülkede gerçekleşen yapısal değişikliğe paralel İş Konseyi nin adı Türk-Sırp ve Karadağ İş Konseyi olarak karşı kanatla ortaklaşa verilen karar doğrultusunda değiştirilmiştir. Türk-Sırp ve Karadağ İş Konseyi III.Ortak Toplantısı 14 Türk ve 50 Sırp ve Karadağlı firmanın katılımıyla 28 Mayıs 2003 tarihinde Belgrad da gerçekleşmiştir. Karadağ da Türk firmaları için uygun iş imkanlarını araştırmak ve Türk-Sırp ve Karadağ İş Konseyi nin Karadağ ayağını oluşturmak üzere 18-21 Kasım 2003 tarihlerinde Podgorica ya düzenlenen ziyarete inşaat sektöründe faal firmalar ve TÜRSAB temsilcisi katılmıştır. Ziyaret sırasında Turizm, Deniz Yolları ve Ulaştırma, Ekonomi Bakanlıkları, Özelleştirme ve Yabancı Yatırımlar Ajansı ve Ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı ile temas edilmiştir. 20 Kasım 2003 tarihinde ise Karadağ Ticaret Odası Başkanı Vladimir Vukmirovic ve İş Konseyi Başkanı Faruk Cengiç in imza ettiği İş Konseyi kuruluş anlaşması ile Türk-Sırp ve Karadağ İş Konseyi nin Karadağ ayağı oluşturulmuştur. 14
Türk-Sırp ve Karadağ İş Konseyi nin IV.Ortak Toplantısı 13 Şubat 2004 tarihinde İstanbul da gerçekleşmiştir. İş Konseyi V.Ortak Toplantısı, 14-15 Ekim 2004 tarihlerinde İstanbul da düzenlenmiştir. 15 Ekim 2004 tarininde ziyaret edilen İTKİB ile iki ülke arasında tekstil sektöründe işbirliği imkanlarını ele almak üzere toplantı düzenlenmesi kararlaştırılmıştır. İş Konseyi VI.Ortak Toplantısı nın 14-16 Haziran 2005 tarihinde Belgrad ve Sremska Mitrovica da 8 Türk ve 20 Sırp firmanın katılımıyla gerçekleşmiştir. 31 Mayıs 1 Haziran 2006 tarihinde İstanbul da İş Konseyi VII.Ortak Toplantısı düzenlenmiş ve Sırp işadamları heyeti Çorlu da bulunan Avrupa Serbest Bölgesi ni ziyaret etmiştir. İki ülke arasındaki ticari, siyasi ve ekonomik ilişkiler süreklilik arz etmiştir. Birçok temsilcinin katıldığı toplantılar, iş görüşmeleri, ticari ve ekonomik işbirliklerinin adımları atılmıştır. Son olarak ise Partner ülkenin Sırbistan olarak belirlendiği Automechanika 2011 Fuarı kapsamında, Türk-Sırp İş Konseyi ve Sırbistan Ticaret Odası işbirliğinde 17 Sırp otomotiv firmasının katılımıyla 7 Nisan 2011 tarihinde Beylikdüzü TÜYAP Fuar Merkezi nde Türk-Sırp İş Konseyi Otomotiv Toplantısı gerçekleştirildi. 15
4.1.Sırbistan a İhracat Yapan Konya Firmaları 2010 yılı 4.BÖLÜM KONYA-SIRBİSTAN TİCARİ İLİŞKİLERİ Toplamı Ticari Ünvanı USD SOLİMPEKS ENERJİ SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 42.743 HİPOMAK DIŞ TİCARET HİDROLİK MAKİNA TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ 21.774 ATEŞPAR MOTORLU ARAÇLAR SANAYİ DIŞ TİCARET LTD.ŞTİ 14.935 OSMAN TUNCER - MİR İÇ VE DIŞ TİCARET 2.859 SAMİ ÇİÇEK OTOMOTİV SANAYİ VE TİCARET LTD.ŞTİ. 2.311 2011 yılı Toplamı Ticari Ünvanı USD F.G.S OTO LPG TANKLARI VE PARÇ. ÜRT. PAZ. SAN. TİC. LTP SİRGETİ 153.593 KONYA SELÇUKLU KROM MAGNEZİT TUĞLA SANAYİ A.Ş. 95.110 ATİBAY MAKİNA GIDA SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ 85.709 SOLİMPEKS ENERJİ SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 47.846 KAMSA OTO.PET.İNŞ.TİC.VE SAN A.Ş. 26.311 4.2.Konya dan Sırbistan a İhraç edilen Ürünler 2010 yılı Ürün Adı Toplamı USD Kazanlar,makinalar,mekanik cihaz,aksamı. 79.453 Motorlu kara taşıtı,aksamı,parçaları. 5.171 16
2011 yılı Ürün Adı Toplamı Kazanlar, makinalar, mekanik cihaz, aksamı. 133.555 Demir ve çelikten eşya. 98.859 Seramik mamülleri. 95.110 Çinko ve çinkodan eşya. 54733 Motorlu kara taşıtı, aksamı, parçaları. 26.311 4.3.TÜİK Verilerine Göre Sırbistan İthalat ve İhracat Rakamları 2009 yılı İhracat 1.656.514 İthalat 640.883 2010 yılı İhracat 1.479.583 İthalat 2.088.251 2011 yılı İhracat 1.143.031 İthalat 3.530.339 Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre Sırbistan a yapılan ihracatımız yıllara göre değişkenlik arz etmekte olup 2010 yılında yapılan ihracat ile 2009 yılındaki ihracat rakamlarını tutturamadığımız görünmektedir. 2011 yılında da yeteri düzeyde ihracatımız olmamıştır. 2010 yılı ülke sıralamasında göre Sırbistan 72. sırada gözüken Sırbistan 2011 yılında 82. Sırada görülmek Odamız verilerine göre Sektörel olarak 2010 yılına göre 2011 de çeşitliliğimiz azda olsa artmış gözükmektedir. Sırbistan a ihracat yapan firmalarla yaptığımız görüşmelerde herhangi bir sıkıntı yaşamadıklarını ve herhangi bir taleplerinin olmadığını belirtmişlerdir. 17