Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Fırat University Journal of Social Science Cilt: 16, Sayı: 2 Sayfa: 147-157, ELAZIĞ-2006 ÖĞRENCİLERİN TEKNİK EĞİTİM FAKÜLTELERİNDE VERİLEN ÖĞRETİME UYUM SORUNLARI: (F.Ü. Teknik Eğitim Fakültesi Örneği) The Adaptation Problems of the Students for the Instruction in the Faculties of Technical Education(The Sample of Faculty of Technical Education in the Firat University) Ömer KELEŞOĞLU U. Teoman AKSOY Fırat Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Fırat Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Elazığ. okelesoglu@firat.edu.tr. Elazığ. taksoy@firat.edu.tr. ÖZET Teknik Eğitim Fakültelerinin amacı, mesleki eğitimin ihtiyaç duyduğu teknik öğretmenler, aynı zamanda özel ve kamu kuruluşlarında görev alacak teknik elemanlar yetiştirmektir. Ancak bu fakültelerdeki öğrencilerin, gerek eğitim-öğretim sırasında gerekse mezun olduktan sonra pekçok sorunla karşılaşmaktadır. Bu öğrencilerin başarı durumlarında etkili olan faktörlerden biri de ortaöğretimden kaynaklanan sorunlardır. Teknik eğitim fakültelerinde, istenilen amaca ulaşabilmek için ortaöğretimden kaynaklanan sorunların, öğretim programı, öğrenci ve öğretim elemanı kapsamında değerlendirilmesi, gerekmektedir. Bu çalışmada, bu soruna çözüm bulmak amacı ile 377 teknik eğitim fakültesi öğrencisine bir anket uygulaması yapılmış ve sonuçlar değerlendirilerek çözüm önerileri getirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Mesleki Eğitim, Teknik Öğretmen, Orta Öğretim. ABSTRACT The aim of Faculties of Technical Education is to teach technical teacher for vocational education, and at the same time technical staff for private and public sector. However the students of these faculties have so many problems both during the education period and after graduation. The one of factors of students success is to derive from secondary school. For increase the success of students, these problems should be evaluated in the context student and university teacher and curricular. In this study the questionnaires have been applied 377 students of Faculty of Technical Education. Some recommendations have been given according to results.. Key Words: Vocational education, Technical teacher, Secondary education.
F.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi 2006 16 (2) 1.Giriş Yaşadığımız çağdaki hızlı gelişmeler bir yandan mevcut bilgilerin bir kısmını geçersiz kılarken, diğer yandan bilinmeyen pekçok şeyi açığa kavuşturmaktadır. Her geçen gün bilim ve teknolojinin süratli bir biçimde gelişmesi, haber alma imkanlarının artması sonucu, bireylerin ihtiyaçları çeşitlenmiş sosyal, ekonomik ve kültürel alanlarda köklü değişmeler meydana gelmiştir (Aklan ve diğerleri 1980: 1). Bilim ve teknolojideki gelişmelere şart olarak toplumsal yaşamda meydana gelen değişmeler eğitime duyulan ihtiyacın önemini daha da arttırmıştır (Apay ve Kılıç, 1997: 11). Yeni teknolojilerin takip edilmesi ve ekonomik anlamda bir gelişmeden söz edilebilmesinde, yetişmiş teknik insan gücü önemli bir yere sahiptir. Her geçen gün değişiklik ve gelişmelere açık olan teknolojiye uyum sağlanması ve yeniliklerin takip edilmesi etkin bir mesleki ve teknik eğitimle mümkün olabilecektir (Küçükoğlu, 1998: 1). Meslek eğitimi; bir toplumdaki bireylerin yaşantılarının sağlanmasında zorunlu olan belirli bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve pratik uygulama yeteneklerini kazandırmak suretiyle, bireyin kabiliyetlerini fiziksel, zihinsel, duygusal, sosyal, ekonomik ve kişisel yönlerden geliştirme sürecidir (Aklan ve diğerleri, 1980: 3). Ülkemizde mesleki eğitim özellikle cumhuriyet döneminde önemli gelişmeler kaydetmiştir. Niceliksel artışın yanında niteliksel gelişmeler de yaşanmış ancak son yıllarda bazı olumsuzluklar gözlenmeye başlanmıştır. Genel olarak mesleki eğitim sistemimizin yaşadığı sorunları özetlemek gerekirse, mesleki eğitimdeki yetersiz rehberlik, esnek bir program anlayışının olmayışı, yapılan eğitimin bilimsel ve teknolojik gelişmelerle uyumlu olmayışı, ekonomik sektördeki olumsuzlukların mesleki eğitime yansımaları, okul-işyeri diyalogundaki yetersizliklerin gözlendiği söylenebilir. İş ve meslek alanlarındaki değişmeler dünyadaki bilimsel ve teknolojik gelişmeler doğrultusunda, ülke insanın ihtiyaç ve talepleri de dikkate alınarak yeni mesleki ve teknik okulların açılmasına ve bu okulların teknolojik araç ve gereçlerle donatılmasının bir zorunluluk olarak ortaya çıkmasına neden olmuştur (Tayan, 1996:1). Son dönemlerde yaşanan evrensel gelişmeler, küreselleşme gibi değişim hareketleri her alanı etkilediği gibi meslek eğitimini ve teknik eğitime öğretmen yetiştirme sisteminde de değişimi zorunlu kılmaktadır (Semerci, 2004:259). Bilindiği gibi 1998 yılından sonra öğretmen yetiştirme sisteminde yeniden yapılanma çalışmaları kapsamında önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu kapsamda öğretmenlik formasyon eğitimi programı yeniden organize edilmiş, okul ile işbirliği önem kazanmış ve öğretmen yetiştirmede akreditasyon çalışmaları yapılmıştır. Bütün bu değişim süreci genel eğitim öğretmeni yetiştirme sisteminde yaşanmış 3,5 + 1,5 ve 4 + 148
Öğrencilerin Teknik Eğitim... 1,5 gibi modeller geliştirilmiştir (Semerci ve Taşpınar, 2003: 142). Ancak yeniden yapılanma sürecinin mesleki ve teknik eğitime öğretmen yetiştirme sistemini olumsuz yönde etkilediği söylenebilir. Çünkü yeni uygulamaya konulan öğretmenlik formasyon eğitimi programı içerik olarak tamamıyla genel eğitim ağırlıklı bir yapı içerdiği için teknik öğretmen yetiştirmenin kendine has özellikleri göz ardı edilerek, aynı program mesleki ve teknik eğitim fakültelerinde de uygulamaya konulmuştur. Teknik eğitim fakülteleri, lisans düzeyinde öğrenim veren, mesleki ve teknik eğitim okullarına teknik öğretmen yetiştiren kurumlar olmalarının yanı sıra kamu ve özel kuruluşlarda teknik eleman olarak istihdam edilebilmektedir. Bu nedenle öğretmenlik formasyon eğitimi yanında alan eğitimi de ayrı bir önem arz etmektedir. Programların bilimsel ve teknolojik gelişmeler doğrultusunda güncellenmeyişi mezunların iş bulma olanaklarını sınırlandırmaktadır. Teknik eğitim fakültelerindeki öğretim programında, mesleki alan dersleri, öğretmenlik meslek bilgisi dersleri ve çeşitli servis dersleri yer almaktadır. Teknik eğitim fakültelerine başlangıçta, sadece meslek lisesi mezunları kayıt yaptırabilirken, yapılan düzenlemelerle bugün genel lise mezunları da kayıt yaptırabilmektedir. Dolayısıyla teknik eğitim fakülteleri, farklı öğretim programları ve amaçları olan ortaöğretim kurumlarından mezun öğrencileri bir araya getiren ve aynı öğretim programının takip edildiği eğitim kurumlarıdır. Ancak bu durum, başarı durumunun da içinde olduğu çeşitli sorunları da beraberinde getirmiştir. Şöyle ki; teorik ve uygulamalı derslerde mesleki ortaöğretimden mezun öğrenciler daha başarılı olurken, sayısal ağırlıklı derslerde genel lise mezunları daha başarılı olmaktadır. Dolayısıyla öğrencilerin fakültelerine gereken önemi vermedikleri ve uyum sağlayamadıkları söylenebilir. Mevcut teknik eğitim fakültelerin de eğitim yapılan mesleki alanlarının bilimsel ve teknolojik gelişmelerle uyumlu bir gelişim gösterdiği söylenemez (Alkan ve diğerleri, 1996). Buna göre yetişen öğretmenlerin mesleki niteliklerinde yetersizlikler olduğu söylenebilir. Sonuç olarak, teknik eğitim fakültelerinde, istenilen amaca ulaşmada ve başarı sağlamada birtakım sorunlarla karşılaşılmaktadır. Öğrencilerin fakülte öncesi eğitimleri ile doğrudan ilişkili olan bu sorunlar, mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarındaki öğretim programlarının, teknik eğitim fakültelerindeki öğretim programları ile bütünleşmesiyle çözülebilecektir. Bu çalışmada, teknik eğitim fakültesi öğrencileri bünyesinde bir araştırma yapılmıştır. Bu araştırma; öğrencilerin mezun oldukları ortaöğretim kurumlarındaki ve teknik eğitim fakültelerindeki, öğretim elemanı-dersleratölyeler-laboratuarlar-araç ve gereçler kapsamında yapılmıştır. Öğrencilerin, teknik 149
F.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi 2006 16 (2) eğitim fakültelerinden beklentileri ve mevcut durumları tespit edilerek, çözüm önerileri sunulmuştur. 2. Araştırmanın Amacı Araştırmanın amacı teknik eğitim fakültesinin öğrencilerinin derslere uyum sorunlarını ve bunlar üzerinde ortaöğretimin etkisini saptamaktır. Bu amaçla aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır. almaktadır? a. Araştırmaya katılan öğrenciler; hangi öğretim türünde (I-II. Öğretim) yer b. Hangi öğretim programından mezun olmuşlardır? c. Ortaöğretim derslerindeki yetersizliklerin sebepleri nelerdir? d. Teknik Eğitim Fakültelerini tercih sebepleri nelerdir? e. Teknik Eğitim Fakültesinde güçlük çektikleri dersler nelerdir? f. Ortaöğretimdeki derslere dayalı olarak TEF de hangi dersleri başarmaktadırlar? g. TEF deki derslerdeki başarısızlık nedenleri nelerdir? h. Ortaöğretim derslerini ders kitabı, araç-gereç, iş imkanı açılarından yeterli bulma durumları nelerdir? i. TEF programını mesleğe hazırlama, ders araç-gereçleri, atölye-laboratuar, iş bulma, öğretmenlik formasyonu açısından nasıl algılamaktadırlar? 3. Yöntem Bu bölümde araştırma için gerekli verilerin toplanmasında izlenen yöntemin modeli, evren ve örneklemi, verilerin toplanması ve uygulanması, verilerin çözümlenmesi ve yorumlanması hakkında açıklamalar bulunmaktadır. 3.1. Araştırma Modeli Araştırma için önce literatür taraması yapılmıştır. Tarama sonucunda elde edilen bilgilerden hareket edilerek öğrencilerin teknik eğitim fakültelerinde verilen öğretime uyum sorunları ile ilgili problemler yansıtılmaya çalışılmıştır. Bu sorunları ortaya koymak için anket geliştirilmiş, uygulanmış ve yorumlanmıştır. 3.2. Evren ve Örneklem Araştırmanın evrenini Fırat Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi dir. Evren ise bu fakültenin toplam son sınıf öğrencisinden tesadüfi örnekleme yöntemine göre seçilmiş 377 öğrenciden oluşmaktadır. 4. Bulgular ve Yorum Elde edilen veriler, belirli başlıklar altında problemlere göre ele alınarak 150
Öğrencilerin Teknik Eğitim... yorumlanmıştır. Bu yorumlar şöyle özetlenebilir. a Teknik Eğitim Fakültesi Öğrencilerin Öğretim Türü: Öğrencilerin, öğrenim gördükleri öğretim türü Tablo1 de gösterilmiştir. Tablo 1 incelendiğinde, araştırmaya katılan öğrencilerin %56.8 i I.eğitimde, %43.2 si II.eğitimde öğrenim görmektedir. Tablo 1. Öğrenim Türü Öğrenim Türü Sayı % I. Eğitim 214 56.8 II. Eğitim 163 43.2 b-teknik Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Ortaöğrenim Durumu: Öğrencilerin mezun oldukları ortaöğretim kurumları Tablo 2 de gösterilmiştir. Tablo 2 incelendiğinde, %49.1 i endüstri meslek liselerinden ve %29.4 de genel liseden mezun olduğu saptanmıştır. Fen lisesinden mezun öğrencinin olmadığı, anadolu ve imam hatip lisesi mezunlarının ise %1 civarında olduğu görülmüştür. Tablo 2. Ortaöğretim Durumu Hangi Öğretim Kurumunda Mezunsunuz? Sayı % Endüstri Meslek Lisesi 185 49.1 Genel Lise 111 29.4 Teknik Lise 57 15.1 Diğer Liseler (And. Öğrt., Kız Mes., Öğret. Lis..vb ) 17 4.5 Anadolu Lisesi 4 1.1 İmam Hatip Lisesi 3 0.8 Fen Lisesi - - Tablo 2 de görüldüğü gibi teknik eğitim fakültesi, mesleki eğitim vermesi sebebi ile daha çok meslek lisesi mezunları tarafından tercih edilmektedir. c-öğrencilerin Derslerdeki Yetersizliği Etkileyen Faktörlerin Durumu: Ortaöğretimde derslerde yetersizliği etkileyen çeşitli faktörler söz konusudur. Tablo 3 te görüldüğü gibi derslerdeki yetersizliği etkileyen faktörler, %26 öğretmenlerin bilgi ve deneyim eksikliği, %24.9 laboratuar ve atölye eksikliği, %21 i derslerin güncel olmaması şeklinde sıralanmıştır. 151
F.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi 2006 16 (2) Tablo 3. Derslerin Yetersizliğinin Durumu Ortaöğretimdeki Derslerin Yetersizliğini Etkileyen Faktörler Nelerdir? Sayı % Öğretmen eksikliği 53 14.1 Öğretmen bilgi ve deneyim eksikliği 98 26.0 Laboratuar ve atölye eksikliği 94 24.9 Derslerin güncel olmaması 79 21.0 Meslek dışı derslerin fazlalığı 38 10.0 Diğerleri 15 4.0 d-teknik Eğitim Fakültesi Tercih Nedeni: Öğrencilerin teknik eğitim fakültelerine değişik nedenlerle kayıt yaptırdıkları görülmektedir (Tablo 4). Tablo 4. Teknik Eğitim Fakültesini Tercih Nedenleri Teknik Eğitim Fakültesi ni tercih nedeni? Sayı % Teknik öğretmen olmak 246 65.3 Diğerleri 65 17.3 Herhangi bir kamu kurumunda teknik eleman olarak görev yapmak 22 5.8 Aile etkisi (Ailenin öğretmenlik mesleğine ilgisi) 19 5.0 Herhangi bir özel şirkette teknik eleman olarak görev yapmak 16 4.2 Teknik eleman olarak serbest çalışmak 6 1.6 Askere gitmemek 3 0.8 Tercih nedeni olarak % 65.3 ile teknik öğretmen olmanın ilk sırayı aldığı saptanmıştır. Bu durum, öğrencilerin fakültenin amacını benimsedikleri yönünde yorumlanabilir. İkinci satırda %17.3 ile diğer seçeneğini işaretleyenler yer almıştır. Bu grupta yer alan öğrenciler genel olarak öğretmenliği sevmek, arkadaş çevresi, fakültenin kendi memleketinde olması vb. sebeplerden tercih etmişler. Diğer amaçlar da bunu belirli yüzdelerle izlemektedir. e-teknik Eğitim Fakültesi Öğrencilerin Öğrenimde Güçlük Çektikleri Derslerin Durumu: Öğrencilerin almış olduğu derslerden başarmada güçlük çektikleri derslerin olduğu gözlenmiştir. Mesleki teorik derslerdeki oran % 36.1 iken, fen derslerinde bu oran % 23.1 dir (Tablo 5). 152
Tablo 5. Öğrenmede Güçlük Çekilen Derslerin Durumu T.E.F. öğrenimde güçlük çekilen dersler hangileridir? Sayı % Mesleki teorik dersler 136 36.1 Fen dersleri (Fizik, Kimya) 87 23.1 Mesleki uygulamalı dersler 60 15.9 Matematik 49 13.0 Diğerleri (Yabancı Dil, Türkçe, İnkılap Tarihi..vb.) 34 9.0 Eğitim dersleri 11 2.9 Öğrencilerin Teknik Eğitim... f-ortaöğretimdeki Dersler Dikkate Alındığında Teknik Eğitim Fakültesi En Çok Yararlandığınız Derslerin Durumu: Öğrencilerin ortaöğretimde görmüş olduğu derslerden mesleki teorik ve uygulama dersleri ile matematik dersinden yararlandığı saptanmıştır (Tablo 6). Tablo 6. Ortaöğrenimdeki Derslerin T.E.F. Katkısının Durumu Ortaöğretimde aldığınız dersler dikkate alındığında, T.E.F. en çok yararlandığınız dersler hangileridir? Sayı % Mesleki uygulamalı dersler 133 35.3 Mesleki teorik dersler 93 24.8 Matematik 81 21.4 Fen dersleri (Fizik, Kimya) 48 12.7 Diğerleri (Yabancı Dil, Türkçe, İnkılap Tarihi..vb.) 22 5.8 g-teknik Eğitim Fakültesi Derslerdeki Başarısızlığı Etkileyen Faktörlerin Durumu: Öğrencilerin devam ettikleri programlarda, derslerdeki başarısızlığın en önemli nedenlerden birisinin öğrencilerdeki bilgi ve uygulama eksikliği olduğu anlaşılmıştır. Ders sorumlusunun deneyimsizliği ve dersi ilk kez almak, başarısızlıkta ikinci derecede önemli etkendir (Tablo 7). Tablo 7. Başarısızlığı Etkileyen Faktörler T.E.F. derslerdeki başarısızlığı etkileyen faktörler nelerdir? Sayı % Bilgi ve uygulama eksikliği 97 25.6 Ders sorumlusunun deneyimsizliği 76 20.1 Dersi ilk kez alma 74 19.7 Eğitim araç ve gereçlerinin yetersizliği 67 17.7 Dersi önemsememe 35 9.4 Diğerleri 28 7.5 Ankette yer alan 9. sorudan 21. soruya kadar olan maddelere öğrencilerin vermiş olduğu cevaplar Tablo 8 de gösterilmiştir. 153
F.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi 2006 16 (2) Tablo 8. Diğer Maddeler Sorular Evet Kısmen Hayır n % n % n % T.E.F. ortaöğretimde eğitim gördüğünüz branşta mı eğitim görüyorsunuz? 201 53.3 36 9.6 140 37.1 Ortaöğretimde aldığınız dersler yeterli mi? 55 14.6 158 41.9 164 43.5 Ortaöğretimdeki ders kitabı, araç ve gereçleri yeterli miydi? 47 12.5 153 40.6 177 46.9 Ortaöğretimde, iş imkanı sağlama yönünden yeterli miydi? 23 6.1 68 18.0 286 75.9 T.E.F. eğitim görmekten memnun musunuz? 123 32.6 145 38.5 109 28.9 T.E.F. teknik mesleğe hazırlamada yeterli mi? 74 19.6 171 45.4 132 35.0 T.E.F. ders kitap, araç ve gereçleri yeterli mi? 72 19.1 171 45.4 134 35.5 T.E.F. atölye ve laboratuarlar yeterli mi? 100 26.5 141 37.4 136 36.1 T.E.F. atölye ve laboratuarlardaki makine ve teçhizat kullanımına ortaöğretimin katkısı yeterli mi? 80 21.2 150 39.8 147 39.0 Ortaöğretimdeki derslerin, TEF deki derslere katkısı yeterli mi? 72 19.1 182 48.3 123 32.6 T.E.F. öğrenci alımında, ortaöğretimde benzer programları bitirmiş öğrencilerin alınması fikrine katılıyor musunuz? 189 50.1 74 19.7 114 30.2 T.E.F. mezun olduktan sonra iş bulma konusunda ümitli misiniz? 75 19.9 112 29.7 190 50.4 T.E.F. öğretmenlik niteliklerini kazandırma açısından yeterli mi? 173 45.9 146 38.7 58 15.4 Tablo 8 deki sorulara verilen cevapların değerlendirilmesi aşağıda yapılmıştır: 1. soruya öğrencilerin %53.3 kendi branşlarında, %9.6 sı kendi branşlarına yakın branşta, %37.1 i ise başka bir branşta eğitim gördüklerini ifade etmişlerdir. Mesleki eğitim, beceri ağırlıklı bir eğitim olduğu için öğrencilerin tamamının eğitim gördüğü alandan gelmesi büyük önem taşımaktadır. Farklı alanlardan gelenlerin uyum problemleri fazladır. Ayrıca kaynak israfına da neden olmaktadır. Öğrencilerin büyük çoğunluğu 2. ve 3. soruda ortaöğretimdeki derslerin, ders kitaplarının, araç ve gereçlerin yetersiz olduğunu ifade etmişlerdir. Öğrencilerin %75.9 u 4. soruda ortaöğretimin iş imkanı sağlamadığını ifade etmişlerdir. Bu durum 2. ve 3. soru ile bağlantılı olarak ortaya çıkan bir sonuçtur ve ortaöğretimde verilen eğitimin mesleki açıdan yetersiz olduğunu göstermektedir. Dolayıyla ortaöğretim kurumlarındaki bu problemin giderilmesi için çağdaş ve kaliteli mesleki eğim verilmelidir. 5., 6., 7., ve 8. sorularda, öğrencilerden Teknik Eğitim Fakültesi ile ilgili sorulara cevap vermeleri istenmiştir. Verilen cevaplara göre; öğrencilerin genel olarak Teknik Eğitim Fakültesinde eğitim görmekten yeterince memnun olmadıkları tespit edilmiştir. Fakat mesleğe hazırlamada atölye ve laboratuarların yetersiz olduğu ifade edilmiştir. Halbuki Fırat Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Türkiye deki üç büyük Teknik Eğitim Fakültesi nden biridir. YÖK-Dünya Bankası işbirliği ile alınan atölye ve laboratuar malzemeleri yeterlidir. Makine ve teçhizatların tamamı henüz kurulmamıştır. Bunun yanında makine ve teçhizatları kullanabilecek teknik eleman yetersizliğinden dolayı öğrencilerin yeteri kadar atölye ve laboratuarlardan faydalanamadıkları ortaya çıkmıştır. 154
Öğrencilerin Teknik Eğitim... Öğrencilere 9. ve 10. sorularda, orta öğretimdeki derslerin atölye ve laboratuar malzemelerinin teçhizatlarının kullanımının T.E.F. deki eğitime katkısı sorulmuştur. Öğrenciler büyük bir çoğunlukla bu sorulara yetersiz olarak cevap vermişlerdir. Bu durum 2. ve 3. sorulara verilen cevaplarla bağlantılı olduğu tespit edilmiştir. Dolayısıyla orta öğretim kurumlarında verilen mesleki eğitimin yetersiz olduğu söylenebilir. Öğrencilerin 11. soruya verdikleri cevaba göre %50.1 i orta ve yüksek öğretim kurumlarında benzer programlarda eğitim görmek istediklerini belirtmişlerdir. Bu sonuç, orta öğretimden gelen öğrencilerin teknik eğitim fakültesine uyum sağlaması açısından önemlidir. Öğrencilerin 12. ve 13. sorulara verdikleri cevaplardan teknik eğitim fakültesinden mezun olduktan sonra piyasada iş bulma açısından yeterince ümitli olmadıkları, ancak öğretmen niteliklerini kazanma açısından kendilerini yeterli gördükleri tespit edilmiştir. 5. Sonuç ve Öneriler Araştırma sonuçları değerlendirildiğinde, ankete katılan öğrenciler ortaöğretim ve teknik eğitim fakültesindeki eğitim ile ilgili sorunları belirtmişlerdir. Ortaöğretim için bu sorunların en önemlileri; öğretmenin bilgi ve deneyim eksikliği, laboratuar ve atölye eksikliği ve derslerin güncel olmaması şeklinde sıralanmıştır. Teknik eğitim fakülteleri için; öğrencilerin genel olarak teknik eğitim fakültesinden yeterince memnun olmadıkları tespit edilmiştir. Mesleki ve teorik dersler ile fen derslerinde güçlük ile karşılaştıklarını, laboratuar ve atölyelerden yeterince faydalanamadıklarını ifade etmişlerdir. Mezuniyet sonrasında öğrencilerin iş bulma konusunda yeterince ümitli olmadıkları fakat öğretmen niteliklerini kazanma açısından ise kendilerini yeterli gördükleri tespit edilmiştir. Bilindiği gibi 1998 yılı sonrasında yüksek öğretime öğrenci seçme sisteminde değişiklikler yapılmış ve öğrencilerin ortaöğretimdeki alanına uygun yükseköğretim programına yönlendirilmesi esas alan bir sistem uygulanmaya başlanmıştır. Ancak sistem bazı hatalı uygulamaları da beraberinde getirmiştir. Örnek vermek gerekirse Fırat Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Yapı Eğitimi bölümüne 2004-2005 öğretim yılında kayıt yaptıran öğrencilerin yaklaşık %90 ı farklı mesleki eğitim ve genel eğitim alanlarından gelmektedir. Bunların önemli bir kısmı mesleki ortaöğretimden gelmelerine rağmen yapı eğitimi alanındaki öğrenciler elektrik, bilgisayar vb. alanlardan gelmektedir. Bu durum eğitim kalitesini de olumsuz yönde etkilemektedir. Buna göre, bu öğrenci seçme sisteminin kendi içinde de çelişkiler taşıdığı söylenebilir. Bu sonuçlara bağlı olarak, öneriler aşağıda maddeler halinde sunulmuştur: 1-Öğrencilerin ortaöğretimdeki meslek dalları ile teknik eğitim fakültesindeki 155
F.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi 2006 16 (2) meslek dalları arasında çelişkiler tespit edilmiştir. Bu durumun önlenmesi amacıyla sınav sisteminde veya tercih (yerleştirme) anlayışında yeni düzenlemeler yapılmalıdır. Örneğin farklı mesleki eğitim alanlarına farklı katsayı uygulaması yapılabilir. 2-Teknik eğitim fakültesinde, öğrencilerin en çok meslek derslerinde güçlükle karşılaştığı tespit edilmiştir. Bunun en büyük nedeni, ortaöğretimdeki eğitimin yetersizliği ile ortaöğretimden farklı meslek dallarından gelmeleridir. Ortaöğretimdeki meslek dalı ile teknik eğitim fakültesindeki meslek dalı arasında uygunluk sağlamaya yönelik çalışmalar yapılmalıdır. 3-Teknik eğitim fakültesinin piyasa ihtiyacına yönelik eleman yetiştirebilmeleri için, gerekli laboratuar, atölye ve nitelikli personele sahip olması gerekir. Bu konuda özellikle Üniversite Sanayi işbirliği çerçevesinde uygun işyerlerinin atölye, laboratuar ve personelinden yararlanılabilir. 4-Teknik eğitim fakültesi mezunlarının teknik öğretmen olarak görev yapmalarında istihdam açısından bir sıkıntı olmaması için mesleki ve teknik liselerin cazip hale getirilmesi zorunludur. 5-Teknik fakültesi mezunlarının araştırma ve geliştirmeye ilişkin bilgi birikiminden sanayinin yararlanabilmesi amacıyla, üniversite-sanayi işbirliği teşvik edilmeli ve bu işbirliğini etkili bir biçimde yürütecek bir teşkilatlanma modeli geliştirilmelidir. Bu amaçla kurulan teknoparklar üniversite sanayi işbirliği geliştirme merkezleri inkibatör gibi kuruluşlar bu konuda daha aktif rol alabilir. 6-Teknik eğitim fakültelerinde program geliştirme, öğretmen elemanı yetiştirme, makine-teçhizat ve mekan temini alanlarında uluslararası vb. kuruluşlarla işbirliği yapılması sağlanmalıdır. 156
Öğrencilerin Teknik Eğitim... KAYNAKLAR Alkan, C. ve Doğan, H. ve Sezgin, İ., (1980), Mesleki ve Teknik Eğitim Prensipleri, Ankara: A.Ü Eğitim Fakültesi Yayınları, No:90, ss.1-.3. Alkan, C. ve Doğan, H. ve Sezgin, İ., (1996), Mesleki ve Teknik Eğitimin Esasları, Ankara: Gazi Büro Kitabevi. Apay, A. ve Kılıç R., (1997), Eğitim Programlarında Toplam Kalite Uygulamaları, Haberal Eğitim Vakfı Ankara. Kazu, İ.Y., (2004), Türk Milli Eğitim Sisteminde Mesleki ve Teknik Eğitim, (Editör: Mehmet Taşpınar), Ankara: Üniversite Kitabevi-Nobel Yayın Dağıtım). Küçükoğlu, M. E., (1998), Eğitimde Toplam Kalite Yönetiminin Meslek Liselerinde Uygulanması, Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Semerci, Ç., (2004), Öğretmen Yetiştirmede Yeniden Yapılanma, Sorunlar ve Yönelimler, Öğretmenlik Mesleği, (Editör: Mehmet Taşpınar), Ankara: Üniversite Kitabevi-Nobel Yayın Dağıtım). Semerci, Ç. ve Taşpınar, M. (2003), Restructurıng Of Teacher Traınıng System In Turkey, Манас Университети Коомдук Илимдер Журнапы, (6) 137-146, Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Tayan T., (1996), Meslek Liseleri 1996 Ö.S.Y.S. Kılavuzu, Ankara: MEB Yayınları, s.1. 157
F.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi 2006 16 (2) 158