GEMİ İNŞAATI VE DENİZ BİLİMLERİ FAKÜLTESİ Proje Yöneticisi Öğretim Üyesi : Öğrencinin Adı Soyadı ve No : Gemi Tipi : Taşınacak yük tipi ve miktarı : Servis Hızı : Çalışma rotası ve kısıtlamalar : Klas kuruluşu : Diğer özellikler : Kurallar : SOLAS 74/83 MARPOL 73/78 Tonnage 1969 Uluslararası Yükleme Sınırı Sözleşmesi (ICLL) 1966 ve diğer ilgili Ulusal ve Uluslararası tüzük ve yönetmelikler. Projenin İçeriği : 1. Ön dizayn hesapları 2. Genel yerleştirme 3. Form Planı 4. Hidrostatik hesap ve eğriler 5. Stabilite hesabı Projenin Teslim ve Kabul Esasları : 1. Proje düzenli aralıklarla yürütücü Öğretim Üyesi tarafından kontrol edilecektir, 2. Projenin metin kısımları ve hesaplamalar açık ve özenli bir şekilde sunulacaktır, 3. Proje ile ilgili çizimler uygun boyut ve nitelikte kağıt üzerine teknik resim kurallarına uygun olarak çizilecektir, 4. Proje noksansız ve dosyalanmış olarak süresi içinde Öğretim Üyesi ne teslim edilecektir, 5. Proje standard kapak ile sunulacaktır, Kaynaklar : 1. Baykal R, Gemilerin Hidrostatiği ve Stabilitesi İTÜ yayını, 2. Kafalı K, Gemi Formunun Statik ve Dinamik Esasları Cilt 1 İTÜ yayını, 3. Kafalı K, Gemilerin Dizaynı ÝTÜ yayını, 4. Nutku A, Gemi Dizaynı İTÜ yayını, 5. Sarıöz K, Gemi İnşaatı Ders Notları (Gemi Ön Dizaynı) İTÜ yayını, 6. Periyodikler : Shipping World and Shipbuilder Motor Ship Hansa Naval Architect vs, 7. Konferanslar : Gemi İnşaatı Teknik Kongreleri Türk Loydu Konferansları vs,
Ön dizayn hesapları KONTROL ÇİZELGESİ Aşama Gözlem Tarih İmza Genel yerleştirme Form Planı Hidrostatik hesap ve eğriler Stabilite hesabı 2
1. ÖN DİZAYN 1.1. Projede ele alınacak gemi tipinin genel teknik dizayn özelliklerini kapsayan ve 5 A4 sayfayı aşmayan genel bilgi verilecektir. 1.2. Tip, tonaj ve hız olarak istenen gemiye benzer niteliklere sahip olabildiğince yeni en az 20 adet gemiye ait ana boyutlar (LOA, LWL, LBP, B, T, D), tonaj (DWT, GT, NT, ), Makine gücü, Servis hızı ve diğer temel dizayn verileri bir tabloya işlenecektir. 1.3. Yukarıda belirtilen verilerden yararlanılarak aşağıdaki trend eğrileri uygun ölçekle çizilecek ve bu şekilde geminin ön boyutları, büyüklüğü ve makina gücü hakkında ilk değerler elde edilecektir. - DWT DWT - TEU DWT - LOA DWT LBP LOA - LBP LBP B B T B - D DWT^2/3 V 3 - PB 1.4. Bulunan ana boyutlar ampirik yöntemler ile karşılaştırılacak ve büyük sapmalar olup olmadığı kontrol edilecektir., 1.5. Townsin veya başka bir uygun ampirik formül yardımıyla blok katsayısı ve buna bağlı olarak dizayn deplasman tonajı belirlenecektir. 1.6. Uygun ampirik yöntemler kullanılarak ağırlık hesabı yapılacak ve geminin istenen taşıma kapasitesine sahip olduğu gösterilecektir. Deplasman ve toplam ağırlık arasında fark çıkması durumunda ana boyutlar değişitirilerek eşitlik sağlanacaktır. 1.7. Tam yüklü ve ballast durumuna ait trim durumları kontrol edilecek ve yüklü durumda trimsiz su hattı ve balastlı durumda gemi başında yeterli su çekimi sağlanacak şekilde tank düzenlemesi yapılacaktır. 1.8. Geminin tam yüklü ve ballast durumunda yeterince büyük ve gereğinden yüksek olmayan bir başlangıç metasantr (GM) değerine sahip olduğu gösterilecektir. 3
ÖN DİZAYN KONTROL ÇİZELGESi Proje tanımı (Gemi tipi, DWT, Hız, Seyir çapı,..) Gemi tipi ile ilgili genel bilgi (3-5 sayfa) >20 adet benzer gemiye ait dizayn özellikleri tablosu Benzer gemilerden elde edilen grafikler ve trend eğrileri Ön dizayn grafiklerinden okunan ana boyutlar (L, B, T, D) Ampirik formüller ile hesaplanan ana boyutlar (L, B, T, D) Tekne form katsayıları (CB, CP, CM, CWP, LCB, LCF) Ana boyutlar ve yüklü deplasman Yaklaşık makina gücü hesabı Ağırlık hesabı Toplam ağırlık = Dizayn su hattındaki deplasman Yüklü durum trim kontrolü (LCB=LCG) Balast durumu trim kontrolü (yeterli baş su çekimi) Hacimsel Kapasite Hesabı Başlangıç stabilitesinin (GM) kontrolü Ön dizayn sonuçları 4
2. FORM PLANI 2.1. Ön dizayn aşamasında elde edilen ana boyutları ve form katsayılarını sağlayan bir form planı çizilecektir. 2.2. Form planı aşağıdaki yöntemlerden birisi kullanılarak elde edilecektir: Bir ana gemiden distorsiyon (LCB kaydırma, Lackenby) yolu ile, veya Gerektiğinde baş ve kıç formu değiştirilmek üzere standard serilerden (Seri 60, BSRA, MARAD, İTÜ Koster, İTÜ Balıkçı gibi) yararlanarak. 2.3. Form planı uygun ölçek ve kağıt (en küçük 100 cm x 70 cm büyüklüğünde) kullanılarak çizilecek ve rulo ya da uygun olarak katlanmış şekilde sunulacaktır. 2.4. Form planındaki eğrilerin düzgünlüğü (fairing) sağlanacak ve aralarındaki uyum toleransı % 1 i aşmayacaktır. 2.5. Form planı genel yerleşim planı ile tam uyuma sahip olacaktır. FORM PLANI KONTROL ÇİZELGESİ Form elde etme yöntemi (standart seri, ana gemiden distorsiyon,..) Uygun ölçek ve kâğıt Asgari 13 istasyon eğrisi Asgari 6 su hattı eğrisi En az üç batok eğrisi En az bir diyagonal eğrisi Güverte su hattı Sağda ana boyutlar tablosu, solda ofset tablosu Resim başlığı Eğrilerin düzgünlüğü ve uyumu Baş ve kıç profillerin uyumu ve uygunluğu Genel yerleşim resmi ile uyum 5
3. GENEL YERLEŞİM PLANI 3.1. Genel yerleşim resminde aşağıdaki görünüşlere yer verilecektir: Geminin merkez simetri düzlemini gösteren profil resmi Ana güvertenin üstten görünüşü Her bir güvertenin üstten görünüşü Tank planı (Tank kapasiteleri ve hacim merkezi konumları tablo halinde verilecek) Geminin önden görünüşü Üst bina güverte planları 3.2. Profil ve plan görünüşlerinde enine ve boyuna perdeler, varsa ara güverteler, posta numaraları, tanklar ve ana donanım elemanları (keryn, ırgat gibi) gösterilecektir. 3.3. Üst bina güverte planlarında giriş/çıkış kapıları, alt ve üst kata çıkan/inen merdivenler,bölme isimleri ve kapıları gösterilecektir. 3.4. Gemi tipine bağlı olarak aşağıdakiler gösterilecektir: Konteyner gemilerinde her bir konteyner sırasının üst sınırında aşılmış su hatları resmi ile birlikte konteyner yerleşimi, Tankerlerde manifold ve bağlı olduğu ana yükleme/boşaltma devresi, Genel kargo gemilerinde ambar kapakları, ara güverteler, yükleme boşaltma donanımı, Dökme yük gemilerinde ambar kesitleri GENEL YERLEŞİM PLANI KONTROL ÇİZELGESİ Uygun Ölçek ve kağıt Form planı ile uyum En az bir profil, bir güverte, bir tank planı Profilde konstrüksiyon postaları işaretlenmiş Klas kurallarına uyumlu enine perdeler Klas kurallarına uyumlu çift dip Üst yapı yerleşim planı Yük mahalleri ve tanklar Yüke uygun yükleme boşaltma donanımı Yeterli tank kapasitesi 6
4. HİDROSTATİK HESAP VE EĞRİLER 4.1. Uygun bir yöntem kullanılarak aşağıdaki hidrostatik değerler hesaplanacaktır: Kesit alan eğrileri (Bon Jean alan eğrileri) Kesit moment eğrileri (Bon Jean moment eğrileri) Hacim ve deplasman ( ve ) eğrileri Blok katsayısı (CB) eğrisi Orta kesit narinlik katsayısı (CM) eğrisi Prizmatik katsayı (CP) eğrisi Su hattı alan katsayısı (CWP) eğrisi Su hattı alanları (AWP) eğrisi Sephiye merkezinin boyuna konumu (LCB) eğrisi Yüzme merkezinin boyuna konumu (LCF) eğrisi Sephiye merkezinin düşey konumu (KB) eğrisi Enine metasantr yarıçapı (BM) eğrisi Boyuna metasantr yarıçapı (BML) eğrisi Bir santim batma tonajı (T1) eğrisi Bir santim trim momenti (MT1) eğrisi Islak alan (S) eğrisi 4.2. Hidrostatik eğriler minimum 100 x 70 cm boyutunda çizim kağıdına uygun ölçekle çizilecektir. 4.3. Herbir eğrinin adı ve ölçeği üzerine yazılacaktır. Aynı ölçekte olması gerek eğrilere dikkat edilecektir. HİDROSTATİK HESAP VE EĞRİLER KONTROL ÇİZELGESİ Hesap Yönteminin uygunluğu İstasyon ve su hattı sayısı Bulunan değerlerin ön dizaynda kabul edilen değerlere uygunluğu Uygun Ölçek ve kağıt BonJean alan ve moment egrileri Hacim-Deplasman eğrileri Tekne form katsayıları LCB-LCF eğrileri AWP-T1 eğrileri KB BM eğrileri 7
5. STABİLİTE HESABI VE KONTROLÜ 5.1. Çapraz stabilite eğrileri uygun bir yöntem ile hesaplanacak ve en az 5 deplasman değeri ile 10, 20, 30, 40, 50, 60 derece meyil açıları için çizilecektir. 5.2. Tam yüklü (kalkış) ve yüksüz varış durumları için statik stabilite eğrileri GZ-FI çizilecek ve bu grafiklerde GM eğrisi de gösterilecektir. 5.3. Gemi tipine uygun IMO stabilite kriterlerinin sağlandığı gösterilecektir. STABİLİTE HESAPLARI KONTROL ÇİZELGESİ Hesap Yönteminin uygunluğu En az beş su hattı ve altı meyil açısı KG değeri uygun? Çapraz stabilite eğrileri Statik stabilite eğrisi IMO kriterleri sağlanıyor 8