IMO STABİLİTE KURALLARI STABİLİTE BUKLETİ VE IMO KURALLARI IMO STABİLİTE KURALLARI STABİLİTE KİTAPÇIĞI 11/14/2012

Transkript

1 IMO STABİLİTE KURALLARI STABİLİTE BUKLETİ VE IMO KURALLARI IMO nun Uluslararası geçerliliği olan hasarsız ve yaralı stabilite kuralları mevcuttur. Bu kurallar uluslararsı sefer yapan tüm gemilerin uyması zorunlu olduğu kurallardır. IMO nun 2008 IS CODE, 2010 yılında yürürlüğe giren Intact stability code -Hasarsız stabilite kurallarıdır. PART A- Zorunlu kuralları ve PART B-Tavsiye kuralları olarak 2 Bölüm halindedir. IMO STABİLİTE KURALLARI Tüm gemiler için geçerli zorunlu kuralların yanısıra özel gemi tipleri için geçerli tavsiye edilen kurallar mevcuttur. Ulusal idareler, özellikle tavsiye edilen kurallar için kendi özel istek ve kurallarını uygulayabilirler Kabotaj seferi yapan gemilerde (eğer varsa) idarenin koyduğu ulusal kurallar geçerlidir. Tüm gemilerde hidrostatik ve stabilite bilgilerini içeren onaylı bir stabilite kitapçığının (stability booklet) bulunması zorunludur. Stabilite kitapçığı, geçerli olduğu durumlarda boyuna mukavemet bilgileri de içerir. Kitapçık, kaptana gemisini IS kodundaki kurallara uygun olarak yükleyip güvenli operasyon yaptırmasını sağlar. 1

2 Açık deniz sondaj platformlarında, stabilite kitapçığı operasyon manueli işlevini görür. IS kodunda, stabilite kitapçığında sadece stabilite ile ilgili konularla ilgili olması gereken bilgi ve isteklere yer verilmiştir. Yerel idareler, bir takım ek bilgi ve şartlar talep edebilir. Stabilite kitapçığının formatı gemi tipine göre değişkenlik göstermekle birlikte aşağıdaki bilgileri içerecek şekilde olmalıdır: Geminin genel bilgileri Kitapçığın kullanımı hakkında bilgiler. Su geçmez bölmeleri, kapakları, havalandırmaları, su girebilecek açıklıkları, sabit balastı gösteren genel yerleştirme resimleri ve izin verilebilir güverte yükü ve fribord diyagramları Serbest trim bazında, tahmin edilen normal operasyon durumlarını kapsayan belli bir deplasman ve trim aralığındaki hidrostatik hesaplar ve/veya eğriler. Her bir kargo bölmesinin kapasite ve ağırlık merkezini gösteren kapasite planı. Tüm tankların kapasiteleri, ağırlık merkezleri ve serbest yüzey momentlerini gösteren tank iskandil (sounding) tabloları İlgili stabilite kriterine uygunluğun kontrol edilmesini sağlayacak maksimum KG veya Minimum GM eğri veya tablosu gibi yükleme kısıtları hakkında bilgi. Kitapçık içindeki bilgileri kullanarak kabul edilebilir diğer yükleme durumlarını oluşturmak için standart yükleme durumları ve örnekler. 2

3 Kabulleri de gösterecek şekilde yapılan stabilite hesaplarının kısa açıklaması. İstenmeyen su basmasını engellemek için uyarılar. Çapraz bağlantı gerektirecek yaralanma durumları ile ilgili açıklamaları da içeren, herhangi özel bir çapraz bağlantı aparatı ile ilgili bilgiler.. Normal ve acil durumlarda geminin güvenli operasyonu için gerekli talimatlar. Her kitapçık için içindekiler ve indeks bölümü Geminin onaylı meyil deneyi raporu Geminin serviste meyil deneyi yardımıyla stabilitesinin belirlenmesi konusunda tavsiyeler. Yolcu Gemileri: Gemi tam yüklü kalkış durumunda, tüm yük (varsa), kumanya ve yakıt yüklü halde. Eşyaları ile birlikte tüm yolcular. Geminin tam yüklü varış durumunda, yine tüm yolcular ve eşyaları dahil ancak %10 kumanya ve yakıt kalmış durumda. Gemi, kargosu hariç, tüm yolcu ve eşyaları yüklü, tam yüklü kumanya ve yakıt almış durumda. Gemi yukarıdaki ile aynı durumda, ancak sadece %10 kumanya ve yakıt var. 3

4 Yük Gemisi Gemi, homojen kargo yükü tüm kargo bölümlerine yayılmış, kumanya ve yakıt yüklü olarak tam yüklü kalkış durumunda. Gemi, homojen kargo yükü tüm kargo bölümlerine yayılmış, ancak %10 kumanya ve yakıt kalmış olarak tam yüklü varış durumunda. Gemi, herhangi bir kargo yükü olmaksızın, tam kumanya ve yakıt ile balastlı kalkış durumunda. Gemi, herhangi bir kargo yükü olmaksızın, %10 kumanya ve yakıt ile balastlı varış durumunda. Güverte yükü taşıyan gemiler Gemi tam yüklü kalkış durumunda, kargosu ambarlarda homojen dağıtılmış, güverte yükü belirtilen biçimde yüklenmiş, tam yüklü kumanya ve yakıt ile tam yüklü kalkış durumunda. Gemi tam yüklü varış durumunda, kargosu ambarlarda homojen dağıtılmış, güverte yükü belirtilen biçimde yüklenmiş, %10 yüklü kumanya ve yakıt ile tam yüklü varış durumunda. Güvertesinde kereste yükü taşıyan gemiler Yukarıda, güverte yükü taşıyan gemiler için geçerli kriterler geçerlidir. Güvertedeki kereste yükünün istifi, chapter 3 of the Code of Safe Practice for Ships Carrying Timber Deck Cargoes, 1991 (resolution A.715(17)).17 Kuralının 3. Bölümünde belirtilen koşulları sağlamalıdır. 4

5 SERBEST YÜZEY ETKİSİ Tüm yükleme durumlarında, başlangıç metasantrik yükseklik ve doğrultma kolu eğrisi, tanklardaki sıvıların serbest yüzey etkileri için düzeltilmelidir. Tanktaki sıvı oranı %98 den az olan durumlarda dikkate alınmalıdır. Serbest yüzey etkisini, tanklar nominal dolu (yani %98 ve üzeri dolu) olduğu durumlarda dikkate almaya gerek yoktur. Bazı durumlarda, küçük tanklardaki serbest yüzey etkisi ihmal edilebilir. SERBEST YÜZEY ETKİSİ Serbest yüzey etkisi düzeltmesi yapılan tanklar aşağıdaki 2 grup tanktan birine ait olabilir: Doldurma seviyeleri sabit olan, kargo veya balast tankları gibi tanklar, veya Yakıt, tatlı su gibi harcanabilir sıvılara ait, doldurma seviyeleri değişken olan tanklar SERBEST YÜZEY ETKİSİ Harcanabilir sıvılara ait tankların serbest yüzey etkisini hesaplarken, her bir sıvı tipi için en az bir merkez veya iskele/sancak tank çifti veya serbest yüzey momenti maksimum olan bir tank kombinasyonu dikkate alınır. SERBEST YÜZEY ETKİSİ Başlangıç metasantrik yüksekliğine yapılacak düzeltmeyi belirlerken, tankların enine atalet momentleri 0 0 meyil açısında gerçekleştirilmelidir. 5

6 YÜK ve YOLCU GEMİLERİ İÇİN GENEL STABİLİTE KRİTERLERİ 1. θ=30 o ye kadar doğrultucu moment kolu eğrisi altında kalan alan değeri 0,055 m radyan dan az, θ=40 o veya su alma açısına (1) kadar hangisi daha küçükse, doğrultucu moment kolu eğrisi altında kalan alan değeri 0,09 m radyan dan az olmamalıdır. θ=30 o den θ=40 o veya su alma açısına kadar, hangisi daha küçükse, doğrultucu moment kolu eğrisi altında kalan alan değeri 0,03 m radyan dan az olmamalıdır. 2. Doğrultucu moment kolu değeri, θ=30 o veya daha büyük bir açıda minimum 0,2 m olmalıdır. 3. Maksimum doğrultucu moment kolu değeri, θ=25 o den az tercihen θ=30o den daha büyük bir açıda olmalıdır. 4. Başlangıç metasantr yüksekliği 0,15 m den az olmamalıdır. YOLCU GEMİLERİ İÇİN EK KRİTERLER 5. Yolcu gemilerinde ilave olarak yolcuların bir tarafta toplanmalarından dolayı oluşacak meyil açısı θ=10 o yi geçmemelidir. Yolcuların bir tarafta toplanmalarında, oluşacak yatırıcı momentin hesabı aşağıdaki kabullere göre yapılacaktır: a) Yolcuların her birinin ağırlığı 75 kg alınabilir ancak bu değer 60 kg dan daha az alınamaz. Bu değere ek olarak yolcuların bagajlarıda yetkili idarenin öngördüğü oranda eklenir. b) Yolcuların ağırlık merkezleri aşağıda ifade edildiği gibi kabul edilmelidir: Ayaktaki yolcular için bulundukları güverteden itibaren 1m. yükseklikte alınmalıdır. Gerekmesi durumunda yolcuların bulundukları güvertenin sehim ve şiyer değerleri de dikkate alınabilir.oturan yolcular için oturdukları yerden itibaren 0,3 m yükseklikte alınmalıdır. 6. Yolcu gemilerinde ilave olarak geminin dönmesinden dolayı oluşacak meyil açısı θ=10 o yi geçmemelidir. Dönme esnasında oluşan yatırıcı moment aşağıdaki fomülden hesaplanır: ÖRNEK Bir balıkçı gemisinin uyması gerekli kurallar ve bir yükleme durumuna ait örnek 6

7 YÜKLEME DURUMU STABİLİTE (GZ) EĞRİSİ IMO BALIKÇI GEMİLERİ STABİLİTE KURALLARI GEMİNİN HİDROSTATİK DEĞERLERİ 7

8 SONUÇ Gemi IMO nun ilgili stabilite kurallarını sağladığı için teorik anlamda yeterli stabiliteye sahiptir. 8