DİSİPLİN MEVZUATI Nesrin ÇELİK Mayıs-2016 Disiplin Mevzuatı Her hakkı mahfuzdur. İzinsiz çoğaltılamaz. Kaynak gösterilmek suretiyle alıntı yapılabilir. Birinci Baskı Mayıs 2016 ISBN: 978 605 63241 7 8 İSTEME ADRESİ MEVZUAT YAYINCILIK Sağlık 1 Sokak No: 5/11 Sıhhiye/ANKARA Fax: (0.312) 433 13 71 GSM: (0507) 984 15 72 E Mail: meryemgokturk1@hotmail.com ANKARA Disiplin Mevzuatı III İÇİNDEKİLER G İ R İ Ş... XIII I TEMEL KAVRAMLAR...3 II DİSİPLİN CEZALARININ AMACI VE ÖZELLİKLERİ...5 A AMACI...5 B ÖZELLİKLERİ...6 A DİSİPLİN SUÇUNUN UNSURLARI...9 1 KANUNİ UNSUR (TİPİKLİK)...9 2 MADDİ UNSUR...9 3 HUKUKA AYKIRILIK UNSURU...10 4 MANEVİ UNSUR...10 B DİSİPLİN CEZALARININ GENEL İLKELERİ... 11 1 KANUNU BİLMEMEK MAZERET SAYILMAZ...11 2 AYNI SUÇTAN AYNI ŞAHSA İKİ DEFA DİSİPLİN CEZASI VERİLEMEZ...11 3 ZAMANAŞIMI...11 4 DİSİPLİN CEZASINDA KARAR SÜRELERİ*...12 5 TEKERRÜR*...13 6 İNDİRİM*...14 7 İTİRAZ*...14 8 SAVUNMA*...16 9 CEZALARIN ÖZLÜK DOSYASINDAN SİLİNMESİ...17 10 DİSİPLİN AFFI...18 11 MEMURİYETTEN AYRILANLAR HAKKINDA YAPILACAK DİSİPLİN İŞLEMİ...18 12 ŞİKÂYETTEN VAZGEÇME...18 I DİSİPLİN CEZALARININ TÜRLERİ İLE CEZA UYGULANACAK FİİL VE
HALLER.... 21 Disiplin Mevzuatı IV A UYARMA: MEMURA GÖREVİNDE VE DAVRANIŞLARINDA DAHA DİKKATLİ OLMASI GEREKTİĞİNİN YAZI İLE BİLDİRİLMESİDİR....21 a Verilen emir ve görevlerin tam ve zamanında yapılmasında, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasların yerine getirilmesinde, görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçlerin korunması, kullanılması ve bakımında kayıtsızlık göstermek veya düzensiz davranmak...21 b Özürsüz veya izinsiz olarak göreve geç gelmek, erken ayrılmak, görev mahallini terk etmek...22 c Kurumca belirlenen tasarruf tedbirlerine riayet etmemek...22 d Usulsüz müracaat ve şikayette bulunmak...22 e Devlet memuru vakarına yakışmayan tutum ve davranışta bulunmak...23 f Görevine veya iş sahiplerine karşı kayıtsızlık göstermek veya ilgisiz kalmak...23 g Belirlenen kılık ve kıyafet hükümlerine aykırı davranmak...23 h Görevin işbirliği içinde yapılması ilkesine aykırı davranışlarda bulunmak...23 B KINAMA: MEMURA, GÖREVİNDE VE DAVRANIŞLARINDA KUSURLU OLDUĞUNUN YAZI İLE BİLDİRİLMESİDİR...24 a Verilen emir ve görevlerin tam ve zamanında yapılmasında, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasların yerine getirilmesinde, görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçlerin korunması, kullanılması ve bakımında kusurlu davranmak...24 b Eşlerinin, reşit olmayan veya mahcur olan çocuklarının kazanç getiren sürekli faaliyetlerini belirlenen sürede kuruma bildirmemek...25 c Görev sırasında amire hal ve hareketi ile saygısız davranmak...25 d Hizmet dışında Devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak nitelikte davranışlarda bulunmak...25 e Devlete ait resmi araç, gereç ve benzeri eşyayı özel işlerinde kullanmak...25 Disiplin Mevzuatı V f Devlete ait resmi belge, araç, gereç ve benzeri eşyayı kaybetmek...25 g İş arkadaşlarına, maiyetindeki personele ve iş sahiplerine kötü muamelede bulunmak...26 h İş arkadaşlarına ve iş sahiplerine söz veya hareketle sataşmak...26 ı Görev mahallinde genel ahlak ve edep dışı davranışlarda bulunmak ve bu tür yazı yazmak, işaret, resim ve benzeri şekiller çizmek ve yapmak...26 j Verilen emirlere itiraz
etmek...26 k Borçlarını kasten ödemeyerek hakkında yasal yollara başvurulmasına neden olmak...27 l Kurumların huzur, sükun ve çalışma düzenini bozmak...27 m Yetkili olmadığı halde basına, haber ajanslarına veya radyo ve televizyon kurumlarına bilgi veya demeç vermek...27 a Kasıtlı olarak, verilen emir ve görevleri tam ve zamanında yapmamak, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasları yerine getirmemek, görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçleri korumamak, bakımını yapmamak, hor kullanmak...28 b Özürsüz olarak bir veya iki gün göreve gelmemek...29 c Devlete ait resmi belge, araç, gereç ve benzerlerini özel menfaat sağlamak için kullanmak...29 d Görevle ilgili konularda yükümlü olduğu kişilere yalan ve yanlış beyanda bulunmak...29 e Görev sırasında amirine sözle saygısızlık etmek...29 f Görev yeri sınırları içerisinde her hangi bir yerin toplantı, tören ve benzeri amaçlarla izinsiz olarak kullanılmasına yardımcı olmak...30 g (Mülga: 13/2/2011 6111/111 md.)...30 h (Mülga: 13/2/2011 6111/111 md.)...30 ı Hizmet içinde Devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak nitelikte davranışlarda bulunmak...30 j (Mülga: 13/2/2011 6111/111 md.)...30 D KADEME İLERLEMESİNİN DURDURULMASI: FİİLİN AĞIRLIK DERECESİNE GÖRE MEMURUN BULUNDUĞU Disiplin Mevzuatı VI KADEMEDE İLERLEMESİNİN 1 İLA 3 YIL DURDURULMASIDIR....30 a Göreve sarhoş gelmek, görev yerinde alkollü içki içmek...31 b Özürsüz ve kesintisiz 3 9 gün göreve gelmemek...31 c Görevi ile ilgili olarak her ne şekilde olursa olsun çıkar sağlamak...31 d Amirine veya maiyetindekilere karşı küçük düşürücü veya aşağılayıcı fiil ve hareketler yapmak...31 e Görev yeri sınırları içinde herhangi bir yeri toplantı, tören ve benzeri amaçlarla izinsiz kullanmak veya kullandırmak...32 f Gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlemek...32 g (Mülga:17/9/2004 5234/33 md.)...32 h Ticaret yapmak veya Devlet memurlarına yasaklanan diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunmak...32 ı Görevin yerine getirilmesinde dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ayrımı yapmak, kişilerin yarar ve zararını hedef tutan davranışlarda bulunmak...33 j Belirlenen durum ve sürelerde mal bildiriminde bulunmamak...34 k
Açıklanması yasak bilgileri açıklamak...35 l Amirine, maiyetindekilere, iş arkadaşları veya iş sahiplerine hakarette bulunmak veya bunları tehdit etmek...35 m Diplomatik statüsünden yararlanmak suretiyle yurt dışında, haklı bir sebep göstermeksizin ödeme kabiliyetinin üstünde borçlanmak ve borçlarını ödemedeki tutum ve davranışlarıyla Devlet itibarını zedelemek veya zorunlu bir sebebe dayanmaksızın borcunu ödemeden yurda dönmek...35 n Verilen görev ve emirleri kasten yapmamak...36 o Herhangi bir siyasi parti yararına veya zararına fiilen faaliyette bulunmak...36 E DEVLET MEMURLUĞUNDAN ÇIKARMA: BİR DAHA DEVLET MEMURLUĞUNA ATANMAMAK ÜZERE MEMURLUKTAN ÇIKARMAKTIR....37 Disiplin Mevzuatı VII a İdeolojik veya siyasi amaçlarla kurumların huzur, sükun ve çalışma düzenini bozmak, boykot, işgal, kamu hizmetlerinin yürütülmesini engelleme, işi yavaşlatma ve grev gibi eylemlere katılmak veya bu amaçlarla toplu olarak göreve gelmemek, bunları tahrik ve teşvik etmek veya yardımda bulunmak...37 b Yasaklanmış her türlü yayını veya siyasi veya ideolojik amaçlı bildiri, afiş, pankart, bant ve benzerlerini basmak, çoğaltmak, dağıtmak veya bunları kurumların herhangi bir yerine asmak veya teşhir etmek...37 c Siyasi partiye girmek...38 d Özürsüz olarak, bir yılda toplam 20 gün göreve gelmemek...38 e Savaş, olağanüstü hal veya genel afetlere ilişkin konularda amirlerin verdiği görev veya emirleri yapmamak...38 f Amirlerine, maiyetindekilere ve iş sahiplerine fiili tecavüzde bulunmak...38 g Memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak...39 h Yetki almadan gizli bilgileri açıklamak...39 ı Siyasi ve ideolojik eylemlerden arananları görev mahallinde gizlemek...39 j Yurt dışında Devletin itibarını düşürecek veya görev haysiyetini zedeleyecek tutum ve davranışlarda bulunmak...40 k 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanuna aykırı fiilleri işlemek...40 II DİSİPLİN CEZASI VERMEYE YETKİLİ AMİR VE KURULLAR... 40 1 DİSİPLİN AMİRLERİ, DİSİPLİN AMİRLERİNİN YETKİ VE SORUMLULUKLARI...41 A Genel sorumluluk...42 B Özel sorumluluk...42 2 DİSİPLİN KURULLARI, DİSİPLİN KURULLARINDA GÖREVLENDİRİLMEYECEK OLANLAR, DİSİPLİN KURULU TOPLANTILARINA KATILAMAYACAK OLANLAR VE KURULLARIN GÖREV ALANLARI...43 A DİSİPLİN
KURULLARI...43 Disiplin Mevzuatı VIII B DİSİPLİN KURULLARININ BAŞKAN VE ÜYELİKLE RİNDE GÖREV ALAMAYACAK OLANLAR...46 C DİSİPLİN KURULU ÜYELERİNİN GÖREV SÜRESİ İLE KURUL TOPLANTILARINA KATILAMAYACAK OLANLAR...46 D DİSİPLİN KURULLARININ GÖREV ALANLARI...46 A DİSİPLİN SORUŞTURMASININ KAVRAM VE ÖNEMİ...51 B SORUŞTURMACININ/MUHAKKİKİN KONUMU VE NİTELİKLERİ...51 1. Soruşturmacının konumu...51 2. Soruşturmacının niteliği...52 C DİSİPLİN SORUŞTURMASI ONAY VE GÖREV EMİRLERİ...52 1 Soruşturmacı/Muhakkik onayında dikkat edilecek hususlar...53 2 Soruşturma emrinde dikkat edilmesi gereken hususlar...54 D SORUŞTURMANIN YÜRÜTÜLMESİ...54 1 Evrak incelenmesi, delil toplanması ve değerlendirilmesi...55 2 İfadelerin alınması...56 3 Sonuç çıkarma...59 4 Belgelerin tasnifi...59 E İNCELEME/SORUŞTURMA RAPORUNUN DÜZENLENMESİ...60 F SORUŞTURMA RAPORUNUN YAZILMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR...60 G SORUŞTURMA RAPORUNUN BÖLÜMLERİ...61 H SORUŞTURMA RAPORUNUN İLGİLİ MAKAMA SUNULMASI...65 İ ÖN İNCELEME (ADLÎ SORUŞTURMAYA ESAS İNCELEME)...66 J ÖN İNCELEME İŞLEMLERİNİN YÜRÜTÜLMESİ VE ÖN İNCELEME RAPORUNUN DÜZENLENMESİ...67 a) Evrak incelenmesi, delil toplanması ve değerlendirilmesi...67 b) İfadelerin alınması...67 c) Sonuç çıkarma...69 d) Belgelerin tasnifi...69 e) Ön inceleme raporunun yazılmasında dikkat edilecek hususlar...69 f) Ön inceleme raporunun bölümleri...70 g) Ön inceleme raporunun ilgili makama sunulması...71 Disiplin Mevzuatı IX I AÇIKLAMALAR...75 II ÖRNEKLER...76 I. İŞÇİLER...10 8 II. 4857 SAYILI İŞ KANUNU VE 6098 SAYILI TÜRK BORÇLAR KANUNU...109 A. 4857 SAYILI İŞ KANUNUNDA YER ALAN HÜKÜMLER...109 Takım
sözleşmesi ile oluşturulan iş sözleşmeleri...109 Feshin geçerli sebebe dayandırılması...110 Sözleşmenin feshinde usul...111 Fesih bildirimine itiraz ve usulü...112 Geçersiz sebeple yapılan feshin sonuçları...112 Çalışma koşullarında değişiklik ve iş sözleşmesinin feshi...113 İşçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı...113 İşverenin haklı nedenle derhal fesih hakkı...114 Derhal fesih hakkını kullanma süresi...116 Ücret kesme cezası...116 B 6098 SAYILI TÜRK BORÇLAR KANUNUNDA YER ALAN HÜKÜMLER...117 V. Düzenlemelere ve talimata uyma borcu...117 VI. İşçinin sorumluluğu...117 IV. İşçinin kişiliğinin korunması...117 III. DİSİPLİN İŞLEMLERİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN ESASLAR...118 IV. TEKERRÜR VE CEZANIN HAFİFLETİLMESİ HALLERİ...119 V. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ YA DA İŞ SÖZLEŞMESİ...120 VI. DİSİPLİN KURULLARI...121 VII. SAVUNMA*...121 VIII.KUSURLU İŞÇİNİN İŞVEREN TARAFINDAN İŞTEN ÇIKARMA NEDENLERİ...1 22 IX. DİSİPLİN CEZA TÜRLERİ...130 X. ÜCRET KESME CEZASI VE KURALLARI...131 DİSİPLİN SORUŞTURMASI İLE İLGİLİ KARARLAR...150 SORUŞTURMACININ NİTELİĞİ İLE İLGİLİ KARAR...173 Disiplin Mevzuatı X BİR ALT CEZA VERİLMESİ İLE İLGİLİ KARARLAR...177 BENZER NİTELİKLİ SUÇLARLA İLGİLİ KARAR...185 TEKERRÜR İLE İLGİLİ KARARLAR...187 CEZANIN REDDİ HALİNDE ATAMAYA YETKİLİ AMİRİN TAKDİRİ İLE İLGİLİ KARAR...197 DİSİPLİN CEZASI VERME YETKİSİ İLE İLGİLİ KARARLAR...201 SAVUNMA İLE İLGİLİ KARARLAR...209 DİSİPLİN CEZALARINA İTİRAZ İLE İLGİLİ KARARLAR...242 DİSİPLİN KURULLARI ÜYELİĞİ İLE İLGİLİ KARAR...252 MEMURUN CEZA YASASINA GÖRE MAHKÛM OLMASI YA...255 DİSİPLİN CEZALARININ GERİ
ALINAMAYACAĞI İLE İLGİLİ KARARLAR...26 3 KARAR SÜRESİ İLE İLGİLİ KARARLAR...278 ÜST DİSİPLİN AMİRİ TARAFINDAN VERİLEN DİSİPLİN CEZALARI İLE İLGİLİ KARAR...283 MEMURİYETTEN AYRILANLAR İLE İLGİLİ KARAR...286 TİCARET YASAĞI İLE İLGİLİ KARARLAR...288 GÖREVE DEVAMSIZLIK İLE İLGİLİ KARAR...292 ZABITA PERSONELİ OLAN DAVACIYA 657 SAYILI YASA UYARINCA DİSİPLİN CEZASI VERİLMESİ İLE İLGİLİ KARAR...301 YETKİLİ MAHKEME İLE İLGİLİ KARAR...305 SAVUNMA ALINMASI GEREKTİĞİNE DAİR KARAR...313 CEZA CETVELİNDEKİ SIRALAMA İLE İLGİLİ KARAR...318 İŞ AKTİNİN FESHİNDE HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE İLGİLİ KARAR...325 İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİ İLE İLGİLİ KARARLAR...328 BAŞVURULABİLECEK KANUN VE YÖNETMELİKLERDEN BAZILARI...333 I MEMURLAR VE DİĞER KAMU GÖREVLİLERİNİN YARGILANMASI HAKKINDA KANUN...334 II MAL BİLDİRİMİNDE BULUNULMASI, RÜŞVET VE YOLSUZLUKLARLA MÜCADELE KANUNU...342 VII 4857 SAYILI İŞ KANUNU...352 III 3249 SAYILI MEMURLAR İLE DİĞER KAMU GÖREVLİLERİNİN BAZI DİSİPLİN CEZALARININ AFFI HAKKINDA KANUN...413 Disiplin Mevzuatı XI IV 3817 SAYILI MEMURLAR İLE DİĞER KAMU GÖREVLİLERİNİN DİSİPLİN CEZALARININ AFFI HAKKINDA KANUN...415 V 4455 SAYILI MEMURLAR İLE DİĞER KAMU GÖREVLİLERİNİN DİSİPLİN CEZALARININ AFFI HAKKINDA KANUN...417 VI 5525 SAYILI MEMURLAR İLE DİĞER KAMU GÖREVLİLERİNİN BAZI DİSİPLİN CEZALARININ AFFI HAKKINDA KANUN...419 IX 2006/1 SAYILI BAŞBAKANLIK GENELGESİ...425 X 2010/2 SAYILI BAŞBAKANLIK GENELGESİ...428 XI DİSİPLİN KURULLARI VE DİSİPLİN AMİRLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK...431 XIII BELEDİYE İTFAİYE YÖNETMELİĞİ...479 BİRİNCİ BÖLÜM...479 XIII MAHALLİ İDARELERCE YÜRÜRLÜĞE KONULACAK DİSİPLİN AMİRLERİ TİP YÖNETMELİK TASLAĞI...503