2015 Eylül Ayı Beklenti Raporu
Giriş Sayfa Yatırımcılara Mesaj 3-8 İÇİNDEKİLER Ağustos Ayında Hafızada Kalanlar 9-10 Temel Analiz 11-20 - AVRUPA 12-13 - ABD 14 - ASYA PASİFİK 15 - TÜRKİYE 16-20 Ekonomik Takvim 21 Teknik Analiz 22-43 - EURUSD 23-25 - GBPUSD 26-27 - USDJPY 28 - USDTRY 29-30 - EURTRY 31 - GRAM ALTIN 32 - ALTIN 33-35 - GÜMÜŞ 36 - HAM PETROL 37-38 - DOĞALGAZ 39 - BUĞDAY 40 - BAKIR 41 - DAX30 42 - S&P500 43 İndikatörlerle Teknik Analiz 44 Hazırlayanlar 45 Risk Açıklaması 46 2 / 46
TEMEL ANALİZ Yatırımcı Psikolojisi & Çarpık Düşünce 2 İşlem kararı verirken traderların karşılaştığı sorunları aktarabilmek adına hazırladığımız hikâyenin 1. Bölümünde, trader ın EURUSD paritesinde açmış olduğu işlemler ve bu işlemlerin sonuçlarını incelemiştik. Bu bölümde, trader ın mevcut zararlı işlemlerle başa çıkmak ve sermayesini kurtarmak için önemli bir mücadele verdiğini göreceksiniz. Peki, trader sermayesini kurtarabilecek mi? Bu sorunun cevabı için hikâyenin kalan bölümlerini inceleyebilirsiniz. Eğer ilk bölümü hatırlamıyorsanız, bundan sonraki strateji planlamasında sonuç odaklı düşünme ihtimali zayıflayabilir. Bu nedenle de yeni bölüme geçmeden önce bir önceki bölümü tekrar incelemeniz önem arz etmektedir. Hikâyenin birinci bölümünü incelemek için tıklayınız. Bölüm-2 Sermayemi Nasıl Kurtarırım? Hedge pozisyonunu açtıktan sonra mevcut zarar miktarı nedeniyle sermayesini kaybedeceğine inanarak iyice paniğe kapılan trader, bu durumu kurtarabilmenin yollarını arar. Bu aşamada kendisi ile ilgilenen hesap uzmanından yardım ister. Hesap uzmanı, öncelikle marjin seviyesinin biraz daha rahatlayabilmesi için sermayeye eklemeler gerçekleştirmesini, daha sonra da mevcut pozisyonlarda güncellemelerin yapılabileceğini ifade eder. Hesabına 20.000$ daha ilave eden traderın sermayesi 40.000$, zararı ise 15.100$ olarak kaydedilmiştir. Bu arada EURUSD paritesi gün içi makro-ekonomik verilerin etkisi ile 1.1245 seviyesinden başlattığı satıcılı seyrini 1.1160 a kadar taşıdı ve haftayı 1.1180 de kapattı. Birinci bölümde EURUSD ile ilgili teknik beklentiyi hatırlarsak, 1.1215 seviyesi düşüş trendinin üst noktası olarak önemli bir bariyer olarak kaydedilmişti. Parite her ne kadar bu bariyer üzerine çıkarak 1.1255 seviyesini test etse de gerek günlük gerekse haftalık kapanışını bu seviye üzerinde gerçekleştiremedi. Bu düşünce, trader ın mevcut düşüş trendi sonlanmadı şeklindeki stratejisinin güçlenmesini sağladı ve Pazar gecesi piyasa açılışında 1.1185 seviyesinden 3 LOT ALIŞ pozisyonunu kapattı. 3 lot alıştan elde etmiş olduğu -1.800$ zarar sonrasında sermayesi 38.200$, totaldeki zararı ise 13.300$ olarak güncellenmiştir. Açık pozisyonları incelersek; 1.0820 seviyesinden 1 Lot Satış, 1.0880 seviyesinden 1 Lot Satış, 1.0960 seviyesinden 1 Lot Satış, 1.1100 seviyesinden 3 Lot Satış, 1.1245 seviyesinden 3 Lot Alış, Trader, yeni haftanın ilk gününe pozitif bir başlangıç yapsa da bu hafta gerek Euro gerekse ABD bölgesinden gelecek makro-ekonomik veriler nedeniyle tedirgindir. Özellikle de Perşembe ve Cuma günü piyasanın makro-ekonomik anlamda yoğun olması, mevcut tedirginliğin daha da artmasını sağlamıştır. 3 / 46
TEMEL ANALİZ Haftanın en dikkat çeken verilerini not alan trader, özellikle son iki işlem gününe kadar mevcut zararın en aza inmesini ya da kara geçmesini ümit etmektedir. Her ne kadar Perşembe ve Cuma günkü beklentiler paritenin düşüş yönlü stratejisine destek olsa da olası sürpriz kararlardan etkilenmemesi adına ilk üç günlük performansın çok daha üst düzeyde olmasını istemektedir. Haftanın ilk işlem gününde açılışla birlikte paritenin aşağı yönlü baskılarına devam ettiğini görmekteyiz. ABD seansı açılışına kadarki süreçte 1.1215 1.1150 aralığında sakinliğini koruyan parite, ABD seansı açılışı sonrasında olumlu sonuçlanan ISM İmalat Endeksi ile birlikte 1.1150 altına sarkarak 1.1090 seviyesini test etmiş ve günü 1.1120 de kapatmıştır. 1.1215 altında günlük kapanış kaydederek satış baskısının devam edeceğini düşünen trader, üst bölgede açmış olduğu 3 lot luk alış pozisyonunu kapatarak sadece satış tarafında bekleme kararı alır. 1.1120 de pozisyonunu kapatan trader, 3.750$ lık zarara daha katlanır ve sermayesi 34.450$ a geriler. Mevcut satış zararları 7.600$ a gerilese de alış pozisyonlarından yaklaşık 5.550$ zarar elde ederek sermayenin 40.000$ dan 34.450$ a gerilemesine neden olur. Haftanın ikinci işlem gününde Euro bölgesinden PPI ve ABD bölgesinden Fabrika Siparişleri verisi sonuçları beklenti doğrultusunda gerçekleştiği için veri bazlı bir etki kaydedilmedi. Ancak Dolar Endeksinin tepki satışlarına maruz kalması, EURUSD paritesinin 1.1185 kadar yükselmesini sağladı ve günü 1.1185 de kapattı. (Sermaye miktarı 34.450, güncel zarar 11.500$) Haftanın üçüncü işlem gününde piyasalar ABD den gelecek olan verilere odaklanırken, sadece satış pozisyonları olan trader, özellikle olumlu ABD veri sonucu ile zararının azalmasına ilişkin düşünce ile veri sonuçlarını beklemektedir. Tam da tahmin ettiği gibi ABD den gelen olumlu veriler, EURUSD paritesinin 1.1185 den 1.1090 a kadar gerilemesine katkı sağladı ve günü 1.1120 de kapattı. 4 / 46
TEMEL ANALİZ Tedirginlik hat safhada! Finansal piyasaların merakla beklediği son iki işlem günündeyiz. EURUSD paritesi 1.1120 seviyesinde ve bugün ECB Başkanı Draghi nin açıklamaları, yarın da ABD den gelecek Tarım Dışı İstihdam verisi sonuçları, mevcut satış pozisyonları için hayati bir önem taşımaktadır. Trader her ne kadar aşağı yönlü baskıların devam edeceği beklentisi içerisinde düşüncesini sürdürse de 6 lotluk satış pozisyonlarına ek olarak 1.1120 seviyesinden 3 LOT ALIŞ pozisyonu açarak riskinin bir miktarını HEDGE yapmak ister. Pozisyonları tekrar incelersek; 1.0820 seviyesinden 1 Lot Satış, 1.0880 seviyesinden 1 Lot Satış, 1.0960 seviyesinden 1 Lot Satış, 1.1100 seviyesinden 3 Lot Satış, 1.1120 seviyesinden 3 Lot Alış, İşlemleri ile ilgili son durumu paylaşacak olursak, (EURUSD 1.1120 de) sermaye miktarı 34.450$, zarar miktarı ise 7.600$ olarak kaydedilmiştir. ECB Başkanı Draghi; Varlık alım programını Eylül 2016 dan öteye taşıyabiliriz Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Draghi, bugünkü basın açıklamasında Eylül 2016 da bitmesi beklenilen varlık alım programının mevcut ekonomik şartlara bağlı kalacak şekilde daha ileriki aylara hatta yıllara ertelenebileceğinin sinyallerini verdi. Draghi nin bu söylemleri sonrasında EURUSD paritesi 1.1120 den 1.0900 a kadar geriledi ve günü 1.0950 den kapattı. 5 / 46
TEMEL ANALİZ Haftanın son işlem gününe geldiğimizde mevcut satış pozisyonlardaki zararın azaldığını ve motivasyonunun daha da düzeldiğini gören trader, TDI verisi sonucunu daha pozitif bir düşünce ile izler. Özellikle olumlu bir beklentinin ön planda olduğu bir veri ile mevcut düşüşlerinden kazanç elde etme stratejisi ön plandayken, bu düşüncenin değişmesini sağlayan 3 lot luk ALIŞ pozisyonuna bir müdahale gerçekleştirip gerçekleştirmeme konusunda kararsız kalmaktadır. Bu nedenle de TDI verisi açıklandığı an olası müdahale için tetikte beklemektedir. (EURUSD paritesi TDI verisi öncesinde 1.0980 seviyesinde seyrini sürdürmektedir) Açıklanan Beklenti Önceki Tarım Dışı İstihdam 210K 242K 222K Merakla beklenilen TDI verisinin sonucu açıklandı. 242K beklenti içerisindeyken 210K gelen TDI verisi, ilk etapta EURUSD paritesinin 1.1080 seviyesine kadar yükselmesini sağladı. Trader, verinin kötü gelmesi nedeniyle artık yukarı yönlü çıkış devam edecektir düşüncesi ile mevcut zararını sabitlemek adına 1.1050 seviyesinden 3 Lot ALIŞ pozisyonu açar. Ancak her ne kadar veri olumsuz sonuçlansa da 200K üzeri gelen TDI verisi, FED in Eylül ayında gerçekleştireceği toplantıda faiz artırımı konusunun masada kalmasını sağlamaktadır. Bu düşünceyi yorumlayamayan trader, paritenin mevcut yükselişlerini sınırlandırması ve ciddi bir düşüş kaydetmesine anlam veremez. Böylelikle zararı sabitleme düşüncesi teorik anlamda başarılı olsa da mevcut pozisyonlara müdahale etme açısından psikolojik bir negatifliğin oluşumuna katkı sağlamıştır. EURUSD paritesi, 1.1080 seviyesinden başlattığı satıcılı seyrini gün içerisinde 1.0900 seviyesine kadar taşır ve haftayı 1.0920 seviyesinden kapatır. Trader, veri sonu ile birlikte açmış olduğu 3 lot alış pozisyonunun artık gereksiz olduğunu düşünmesi nedeniyle piyasa kapanışı öncesinde 1.0950 seviyesinden pozisyonunu kapatır ve 3.000$ zarara katlanır. Böylelikle 34.450$ sermayesi 31.450$ a gerilemiştir. 6 / 46
TEMEL ANALİZ Yeni bir haftayı sonlandırdığımızda trader ın pozisyon durumu ve mevcut bakiye hesaplamasını incelediğimizde, 1.0820 seviyesinden 1 Lot Satış, 1.0880 seviyesinden 1 Lot Satış, 1.0960 seviyesinden 1 Lot Satış, 1.1100 seviyesinden 3 Lot Satış, 1.1120 seviyesinden 3 Lot Alış, İşlemleri ile ilgili son durumu paylaşacak olursak, (EURUSD 1.0920 seviyesinde) sermaye miktarı 31.450$, zarar miktarı ise 1.600$ olarak kaydedilmiştir. Hafta sonu Çin müdahalesi, işleri alt-üst etti! Çin Merkez Bankasının ülke para biriminin değerini düşürmek amaçlı hafta sonu gerçekleştirdiği devalüasyon açıklaması, finansal varlıkların piyasa açılışında önemli boşluklar (GAP) oluşturmasını sağladı. EURUSD paritesi 1.0920 seviyesinde haftayı kapattıktan sonra yeni haftayı 1.1000 seviyesinden açtı. Çin Merkez Bankasının ülke para biriminin değerini düşürmesi için müdahalesine gün içerisinde de devam etmesi, Dolar Endeksinde önemli geri çekilmelerin oluşmasına, dolayısıyla da EURUSD paritesinin gün içi 1.1200 seviyesine kadar yükselmesine neden oldu. Bu müdahale nedeniyle paritede yükselişlerin devam edeceğini düşünen yatırımcı 1.1100 seviyesindeyken 1.0820 ve 1.0880 seviyesinden gerçekleştirdiği 1 er lot luk SATIŞ pozisyonlarını kapatır. Bu işlemleri kapatması nedeniyle 5.000$ zarara katlanan trader, sermayesini 31.450$ dan 26.450$ a geriletir. Haftanın ikinci işlem gününde Çin in müdahalesi ile birlikte piyasalarda yaşanılan sert etkinin devam ettiğini görmekteyiz. Dolar Endeksindeki değer kayıpları ile birlikte yükselişini sürdüren EURUSD paritesi, gün içerisinde daha önceki zirve noktası olan 1.1255 seviyesi üzerine sarkarak 1.1300 seviyesine ulaştı ve günü 1.1290 seviyesinde kapattı. 1.1215 seviyesi, düşüş trendinin üst noktası olarak önemli bir bariyerdi ve bu seviye altında devam eden günlük kapanış nedeniyle paritedeki düşüşlere olan inancımız güçlüydü. Ancak Çin müdahalesi nedeniyle paritenin ilgili seviye üzerinde günlük kapanış gerçekleştirmesi, trader ın mevcut düşüncesinin değişmesine neden oldu. Haftanın üçüncü işlem gününde 1.1280 seviyesinde seyrini sürdüren paritedeki tüm satış pozisyonlarını elden çıkartır ve sadece 1.1120 seviyesindeki 3 lot alış pozisyonu ile seyrine devam eder. (1.1100 seviyesinden 3 lot satış ve 1.0960 seviyesinden 1 lot satış) Mevcut pozisyonlar elden çıkartıldığı zaman işlemleri ile ilgili son durumu paylaşacak olursak, (EURUSD 1.1280 seviyesinde) sermaye miktarı 17.850$, kar miktarı ise 4.800$ olarak kaydedilmiştir. 7 / 46
TEMEL ANALİZ Haftanın dördüncü ve son işlem günü makro-ekonomik anlamda zayıf olsa da Çin in piyasa üzerindeki etkisi Avrupa ve ABD borsaları üzerinde önemli düşüşlerin sürmesine katkı sağlamıştır. Dolar Endeksindeki aşağı yönlü baskı ile yukarı yönlü çıkışlarını sürdüren parite, mevcut yükselişlerini 200 günlük üssel hareketli ortalamaya (1.1530) kadar sürdürür ve haftayı 1.1430 seviyesinden kapatır. Trader, 1.1120 seviyesinden gerçekleştirmiş olduğu 3 Lot luk Alış pozisyonunu 1.1480 seviyesinden kapatarak hesabındaki son işlemini de böylelikle elden çıkartmış olur. Son işlemden elde etmiş olduğu 10.800$ kar ile sermayesini 17.850$ dan 28.650$ a yükselterek tüm pozisyonları kapatmayı başarmıştır. Trader, son iki haftalık süreç içerisinde makro-ekonomik verilerin piyasa üzerindeki etkisi nedeniyle oldukça zorlandı. Mevcut etkilerin işlem stratejileri üzerindeki oynaklığı, trader ın tecrübe kazanmasına katkı sağlasa da para kaybının önüne geçilememiştir. Özellikle de yatırılan toplam sermaye miktarı ve şuan ki mevcut bakiye dikkate alındığında, başarısız bir süreç geçirdiğini görebiliriz. Ancak bu başarısızlığa rağmen sermayenin tümüyle kaybedilmemiş olması, trader ın bundan sonraki gelişimi açısından önem arz ettiğini söyleyebiliriz. Bir sonraki bölümde, trader ın son iki hafta içerisinde gerçekleştirdiği işlem yönetimi ve sonuçları üzerinde durarak mevcut hatalar ve bu hatalardan çıkarılacak dersler üzerinde duracağız. Kudret AYYILDIR Başanalist 8 / 46
Ağustos Ayında Hafızada Kalanlar Ağustos ayı küresel piyasalar adına son derece hareketli bir işlem dönemi oldu. Çin ekonomisine yönelik kaygılar varlık fiyatlarında sert değişimlerin izlenmesine yol açarken, ABD Merkez Bankası nın (FED) faiz artırım zamanlamasına ilişkin değişen piyasa algısı da önemli bir faktör olarak karşımıza çıktı. Yurtiçinde ise Ağustos ayı, yeni bir seçim kararının alındığı bir dönem olarak kayıtlara geçti. Küresel piyasalar için hafızalara kazınan başlıkları aşağıdaki gibi özetleyebiliriz;t Yunanistan: Euro Bölgesi nden ayrılma riski önemli ölçüde düşen Yunanistan, Çin ve FED gündemlerinin yanında Ağustos ta bir miktar geri planda kaldı diyebiliriz. Atina Yönetimi Avrupalı ortakları ile anlaşma sağlayarak kreditörlerine karşı olan yükümlülüklerini yerine getirdi. Ancak Eylül ayında ülkeyi yeni bir seçim sürecinin bekliyor olması, Yunanistan ın gündemden kolay kolay düşmeyeceğine ait bir işaret olarak değerlendirilebilir. Çin Borsası: Geçtiğimiz ay küresel piyasalara damgasını Çin vurdu. Ülkenin Merkez Bankası nın para birimini devalüe etmesi, Çin ekonomisine yönelik kaygıların artmasına neden olurken, söz konusu algı kısa sürede global hisse senetlerini kapsayan bir panik havasına dönüştü. Gelişen ülke varlıkları ve emtia piyasası da, ilgili endişelerin dünya ekonomisine ait tedirginliğe dönüşmesi sonrasında sert fiyat değişimleri kaydetti. FED Beklentileri: Çin ve dünya ekonomisine ilişkin endişelerin ön plana çıkması sonrasında küresel piyasalarda yaşanan sert satış dalgası, FED in faiz artırım zamanlamasına yönelik beklentileri de etkiledi. Söz konusu konjonktür içerisinde Banka nın faiz artırımından kaçınacağı yönündeki düşüncenin ağırlık kazanması, Dolar ın gelişmiş ülke para birimleri karşısında gerilemesine neden oldu. 9 / 46
Türkiye Yeniden Sandığa: Gerek güvenlik sorunları, gerekse siyasi belirsizlik, Ağustos ayı içerisinde küresel gelişmeler ile birlikte Tük Lirası nda baskı yaptı. USD/TRY paritesi tarihinde ilk kez 3 Lira nın üzerini görerek yeni bir tarihi zirve kaydetti. Ayrıca 7 Haziran seçimlerinin ardından hükümetin kurulamaması, Cumhurbaşkanı Erdoğan ın erken seçim kararı almasına neden oldu. Enerji ve Sanayi Metalleri: Çin ekonomisinin yavaşlayacağına dair piyasa algısı, küresel üretimin de hız keseceği beklentisine zemin oluşturarak Ağustos ayında enerji ve sanayi metallerinde 6 yıldan daha fazla bir sürenin en düşük seviyelerinin görülmesine yol açtı. Petrol ve bakır fiyatları bu paralelde dikkat çeken önemli finansal araçlar oldu. 10/ 46
TEMEL ANALİZ
TEMEL ANALİZ AVRUPA Euro Bölgesi Euro Bölgesi nde, tüm dünya genelinde olduğu gibi Çin ekonomisinden kaynaklanan varlık fiyatlarındaki değişimler Ağustos ayı genelinde gündemin en önemli başlıkları arasında yer aldı. Ancak parasal birliğin kendi dinamiklerini de, geride bıraktığımız dönem için değerlendirmeler yaparken göz ardı etmemek gerekiyor. Ortak para birimini kullanan ülkelerin ekonomisinden, genel olarak olumlu ipuçları geldiğini söylemek zor. Enflasyon ekonomik aktivitelerin halen zayıf olduğuna işaret ederek, %0 seviyesine yakın düzeylerde kalmaya devam ediyor. Ayrıca yılın ikinci çeyreğine ilişkin büyüme oranı rakamları, Euro Bölgesi nin en büyük ilk iki ekonomisi olan Almanya ve Fransa dan piyasa beklentilerinin altında kaldığını gördük. 14 Ağustos ta açıklanan ilgili göstergeler arasında Euro Bölgesi geneli için yayımlanan rakam, parasal birliğin yılın ikinci üç aylık döneminde %0.3 büyüme kaydettiğine işaret etti. Bu verinin revize edilmiş halinin şimdilik 4 Eylül de açıklanması planlanıyor. Bu ekonomik tablonun yanında, her ne kadar Avrupalı ortakları ile kurtarma programı konusunda anlaşmaya varmış olsa da Yunanistan a ilişkin gelişmeler, kıtanın gündeminde yer almaya devam etti. Atina nın bir erken seçime gitme kararı alması, Yunanistan ın yılın geri kalanında da yakından izlenmesi gereken bir faktör olduğunu ortaya koydu. Kıtaya özgü bu değişkenlerin yanında Avrupa borsaları ve Euro da, Çin ekonomisine yönelik olarak piyasalara yansıyan haberler ve bu paralelde sık sık yön değiştiren piyasa algısının etkili olduğunu gördük. Eylül ayında Euro Bölgesi için önem arz edebilecek dış faktörleri Çin ekonomisi ve ABD Merkez Bankası nın faiz artırım zamanlaması olarak sıralayabiliriz. Birlik içerisinde ise ayın başlarında yapılacak olan Avrupa Merkez Bankası nın (ECB) toplantısının dikkat çektiğini ifade edebiliriz. ECB Başkanı Mario Draghi nin, daha önce 2016 nın Eylül ayına kadar devam edeceğinin öngörüldüğü belirtilen parasal genişleme programına ilişkin olarak neler söyleyeceği önemli bir konu. Özellikle ABD Merkez Bankası nın faiz artırımına yaklaşıyor olması ve Çin sermaye piyasalarındaki son sarsıntıdan sonra ECB nin para politikasına ait düşüncelerinde bir değişim olup olmadığı kıtanın finansal araçlarında etkili olabilir. Gelecek ay içerisinde açıklanacak büyüme oranı ve PMI göstergeleri gibi veri setlerinin yanında, Yunanistan yine Euro Bölgesi için mercek altında yer alacak etkenlerden biri diyebiliriz. Kurtarma anlaşmasının Yunan Parlamentosu nda onaylanmasının ardından Çipras hükümetinin istifa etmesi, ülkeye ilişkin belirsizlikleri yine öne çıkardı. Eylül ayında Yunanistan yeninden sandığa gidecek olması ve eski Başbakan Çipras ın bölünen partisi Syriza nın seçim performansı dikkatle takip edilecek. Ayrıca yeni hükümetin kurtarma programı karşılığında uygulanacağı taahhüt edilen reformlar konusunda nasıl bir duruş sergileyeceği de önemli diyebiliriz. Görüldüğü gibi Euro Bölgesi ni Eylül ayı ve yılın geri kalanında hem iç hem de dış faktörler ile önemli bir dönem bekliyor. Avrupa borsaları ve Euro da söz konusu değişkenler ile yine yön arayışı içerisinde olacak gibi görünüyor. 12/ 46
TEMEL ANALİZ İngiltere Geride bıraktığımız ayın başlarında, Avrupa basınında Süper Perşembe olarak isimlendirilen 6 Ağustos tarihindeki açıklama takvimi ile İngiltere, küresel piyasaların odak noktasında yer aldı. Küresel gelişmelerden, tüm büyük ekonomilerde olduğu gibi son derece etkilenen İngiliz varlıkları için Ağustos dönemi son derece yoğun geçti. İngiltere Merkez Bankası nın (BOE) piyasalar ile 20 yıllık iletişim stratejini değiştirmesi, özellikle Sterlin için son derece önemliydi. Banka nın Başkanı Mark Carney ve ekibi, para politikası toplantısında alınana kararlar ile, ilgili toplantının tutanaklarını aynı anda yayımlama kararı almıştı. Ayrıca yine 6 Ağustos ta BOE nin yeni enflasyon raporu basına servis edildi. Bu yoğun günden öne çıkan başlık ise, 9 BOE üyesinden sadece Ian McCafferty nin 25 baz puan faiz artırımı yönünde oy kullanmış olmasıydı. Piyasalarda daha fazla üyenin bu görüş içerisinde olacağı düşünülüyordu. İlgili açıklamanın gelmesinin ardından BOE nin faiz artırımına daha uzak olduğu algısı Sterlin in Dolar karşısında sert düşüşler kaydetmesine neden oldu. Ancak ada ülkesinin para birimi ayın ilerleyen günlerinde ABD nin para birimindeki kayıplar ve İngiltere nin Temmuz ayı enflasyon oranının tahminleri aşması sonrasında değer kazanarak dikkat çekti. Yine de Sterlin in küresel dalgalanmalardan etkilendiğini belirtmekte fayda var. 10 Eylül de tamamlanacak olan BOE nin yeni toplantısı, önümüzdeki bir aylık dönemde öne çıkan bir gelişme diyebiliriz. Banka yine, toplantının tutanaklarını aynı saatte yayımlayacak ve yatırımcılar hangi üyelerin faiz artırımı konusunda ne yönde oy kullandığını görecek. Ian McCafferty ile birlikte başka yetkililerin de faiz artırım tarafına geçmesi Sterlin e yükselişler getirebilecekken, McCafferty nin son toplantısındaki görüşünü değiştirmesi ada ülkesinin para biriminde kayıplara neden olabilir. Ayın ilerleyen günlerinde açıklanacak olan enflasyon oranı, ortalama kazançlar endeksi, alacaklı sayım değişimi ve büyüme oranı gibi göstergeler, İngiltere ekonomisinin sağlığına ilişkin bilgiler vererek BOE nin faiz artırım zamanlamasının fiyatlanmasına yol açabilir. Bu paralelde de söz konusu ekonomik görünüm ile BOE ye ait piyasa algısı, ada ülkesinin para birimi ve finansal araçlarında yönü tayin edebilir. 13/ 46
TEMEL ANALİZ ABD Yılın geride bıraktığımız kısmında finansal araç fiyatlarını domine eden faktörlerin en önemlileri arasında yer alan ABD Merkez Bankası nın (FED) faiz artırım zamanlamasına ilişkin piyasa beklentisi, zaman zaman bazı farklı dinamiklerin gölgesinde kaldı. Özellikle Yunanistan a ait risklerin varlık fiyatlarını etkilediği dönemin ardından Ağustos ayında bu kez FED, Çin ekonomisine yönelik kaygılar ile gündemdeki yerini paylaşmak zorunda kaldı. Yine de FED in para politikası adımlarına ait piyasa algısı Dolar ve dolayısı ile birçok varlık da belirleyici oldu diyebiliriz. Geride bıraktığımız ay içerisinde, ABD ekonomisine için açıklanan istihdam, enflasyon ve büyüme verilerinin yanında, FED in son Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısının yayımlanan tutanakları ve politika yapıcılardan gelen açıklamalar gündemde yer aldı. Tarım dışı istihdam değişimi göstergesi, her ne kadar piyasa beklentilerinin altında kalsa da, ABD de istihdam artışının istenen seviyelere yakın düzeylerde sürdüğüne işaret etti. Ancak enflasyon oranı, ekonomik aktivitelerin toparlanmakta güçlük çekebileceği yönünde ipuçları verdi. FOMC tutanaklarında ise FED yetkililerinin Çin ve global ekonomi adına endişeler taşıdığına işaret ederek, Banka nın Eylül ayında faiz artırımı yapmayabileceğine ilişkin bir gösterge olarak değerlendirildi. Bu paralelde geride kalan ayın ABD cephesindeki en dikkat çekici değişiminin, FED in faiz artırımını öteleyeceği yönündeki düşüncenin ağırlık kazanmaya başlaması olduğu söylenebilir. Eylül ayının en kritik gelişmesinin 17 Eylül de tamamlanacak FOMC toplantısı olduğunu rahatlıkla ifade edebiliriz. Yaklaşık 10 yılın ilk faiz artırımı olacak FED in söz konusu hamlesini ne zaman yapacağı, uluslararası piyasalarda cevabı en çok merak edilen soru ve birçok varlığın fiyatı için de son derece kritik. Ağustos ayının başlarında bile piyasalardaki ağırlıklı beklenti, FED in Eylül ayında bir faiz artırımı yapacağı yönündeydi. Ancak bu algının geride kalan birkaç haftada bir miktar değiştiğini ifade edebiliriz. Gerek Çin in ekonomisine ilişkin endişelerin global ekonomi adına bir kaygıya dönüşmesi, gerekse FOMC tutanaklarında FED yetkililerinin benzer bir tedirginlik içerisinde olabileceği, Banka nın Eylül ayını es geçerek faiz artırım adımını sonraki aylara erteleyebileceği düşüncesini güçlendirdi. Eylül ayını faiz artırımı için uygun düşünenlerin bu paralelde ağırlığını kaybettiğini ifade edebiliriz. Ancak halen daha, Çin in sermaye piyasalarında yaşananlar ve dünya ekonomisine ilişkin görece daha karamsar olan tabloya rağmen FED in bir faiz artırıma gidebileceği yönündeki algının varlığından söz edebiliriz. 17 Eylül deki FED in beyanatı öncesinde yayımlanacak, başta istihdam ve enflasyon göstergeleri ile birlikte ABD nin makro-ekonomik verileri yakından izlenmeli ki, bu rakamlar piyasanın faiz artırım zamanlaması konusundaki algısını yönlendirebilir. 17 Eylül de ise piyasalar öncelikle FED in bir faiz artırımı yapıp yapmadığına odaklanacak. Ayrıca Banka nın ekonomik projeksiyonları ve yetkililerin yılsonu faiz oranı tahminleri önem arz ediyor. Perşembe akşamı önce bu noktalar izlenecekken, yayımlanacak dokümanların yarım saat sonrasında FED Başkanı Janet Yellen ın basın konferansı, faiz rotası konusunda kullanacağı ifadeler kritik bir öneme sahip olacağı için dikkatle takip edilecek. 14/ 46
TEMEL ANALİZ ASYA PASİFİK Küresel piyasalar ile Asya Pasifik ekonomileri etkileyen faktör, Ağustos ayında ortak noktada birleşti. Çin e ilişkin endişelerle birlikte panik ortaya çıkarken, bu durum birçok varlık fiyatında derin etkileşimler oluşturdu. Çin Merkez Bankası nın Yuan da devalüasyon gerçekleştirmesi sonrasında, piyasada oluşan tedirginlik, sonraki günlerde yerini paniğe bıraktı. Şangay Bileşik Endeksi bu süreçte oldukça derin kayıplar yaşarken, Asya nın yanı sıra neredeyse tüm piyasalar zincirleme bir etkiyle birlikte düşüşe geçti. Etkiler borsalarda yoğunlaşırken, emtia ve para piyasası da hareketlendi. Enerji ve kıymetli maden fiyatları, Çin talebinin düşebileceği endişesiyle gerilerken, Dolar da kayıplar ve Yen e geçişler paritelere yön verdi. Çin Merkez Bankası nın faiz indirimi ve likiditeyi düzenleyici önlemleri, ay sonuna doğru toparlanma isteğini geri getirdi, ancak dünyanın ikinci büyük ekonomisinin Eylül ayında da ön saflarda olması beklenebilir. Ekonomiye ilişkin veri akışının da oldukça yoğun olduğu düşünüldüğünde, para otoritelerine ilişkin gelişmeler ve göstergeler yakından takip edilmelidir. Çin in yakın bir süreçte küresel piyasalara olası etkileri bu gelişmelere bağlı olabilir. Japonya gelişmeleri Ağustos ayında yoğun olarak yukarıda bahsettiğimiz Çin paniğine bağlı ilerledi. Risk iştahının azalması, Yen e geçişleri hızlandırırken, Japonya Merkez Bankası nın dikkatle izlediği USDJPY paritesi de bundan etkilendi. Başkan Kuroda, gerektiği takdirde para politikası araçlarını kullanmaktan çekinmeyeceklerini dile getirerek güçlü Yen e ilişkin yönlendirmede bulunmaya çalışsa da, toparlanma yoğun olarak Dolar ın kayıplarını toparlama çabasıyla gerçekleşti. Banka nın Eylül ayı içerisinde gerçekleştireceği para politikası beyanatı bir nebze daha önem kazandı. Ancak etkilerin, sürpriz bir tablo olmadığı sürece dış kaynaklı olması bekleniyor. Avustralya ekonomisi, Eylül ayında Çin gelişmelerinden en çok etkilenen unsurlardan biriydi. Ülkenin coğrafi konumu ve ekonomik yapısı nedeniyle ihtiyaç duyduğu Çin talebinin sekteye uğraması önümüzdeki süreçte göstergelere nasıl yansıyacağı merak konusu. Öte yandan Çin sorununun yan etkilerinden biri de emtia fiyatlarındaki gerilemeydi. Avustralya nın önemli bir altın ve demir cevheri ihracatçısı olduğu, bunun yanında küresel çapta büyük sayılmasa da ekonomisi için önemli yer teşkil eden petrol fiyatında da benzer etkilerin görülmesi, Merkez Bankası üzerinde baskı oluşturabilir. Bu nedenle Eylül ayı başında gerçekleşmesi beklenen para politikası beyanatına ilişkin beklentiler ve gelişmelerin etkileri yakından izlenmelidir. Ayın devamında da takvim verilerinin yanı sıra Çin faktörünü unutmamakta fayda var. Yeni Zelanda gelişmiş ekonomiler içerisinde olmasına karşın, çok büyük bir kapasiteye sahip değil. Özellikle de ekonominin ayakta kalmasını sağlayan en büyük etkenin Çin talebi olduğu düşünüldüğünde, Ağustos ayının pek parlak geçtiği söylenemez. Para birimi, Çin faktörü ve bunun emtia fiyatlarında yol açtığı gerilemeyle para biriminde kayıplar oluşturdu. Ancak yine de yeni beklentiler açısından Eylül ayındaki Merkez Bankası para politikası beyanatını ve kritik göstergeleri takip etmek gerekiyor. Ağustos ayına ilişkin rakamlar uzun vadede farklı sonuçlar gösterebilir. Ancak Forex piyasasının dikkate alındığı düşünüldüğünde, uzun vadede zayıf olabilecek rakamlara karşın beklentinin üzerinde oluşabilecek sonuçların Yeni Zelanda Doları nın toparlanabilmesi için etken olabileceği unutulmamalı. 15/ 46
TEMEL ANALİZ TÜRKİYE Ağustos ayı Türkiye için siyasetin gölgesinde geçti, iç siyasetin yarattığı belirsizlik erken seçim kararıyla 1 Kasım sonrasına taşındı. Koalisyon görüşmelerinden sonuç alınamamasıyla 1 Kasım da erken seçim kararı alındı. Seçim sürecinde anketler yakından takip edilecek ve 7 Haziran sonuçlarından farklı bir tablo çıkıp çıkmayacağı tartışmaları devam edecek. 1 Kasım erken seçimi ile siyasi belirsizliğin ortadan kalkacağını düşünsek de ( tek başına iktidar veya daha hızlı ilerleyebilecek koalisyon görüşmeleri) o tarihe kadar politik baskı piyasalarda hissedilmeye devam edilecek. Bunun yanında siyasi belirsizliğe yüksek vurgu ile Türkiye için olumsuz bakış yüksek oranda fiyatlandı diye düşünüyoruz. 18 Eylül Fitch değerlendirmesi elbette önemli olacak, ağustos ayında kurum ülke için karamsardı. Ama net bir tavır için 16-17 Eylül Fed toplantısı ve 1 Kasım seçimi sonuçları beklenir diye düşünüyoruz. 16-17 Eylül de Fed faiz artıracak mı? Fed başkanlarından birbiriyle çelişen ifadeler tüm hızıyla gelmeye devam ediyor. Toplantı öncesi gelecek ABD verileri Fed i karar almak için tetiklemeyebilir. Ayrıca piyasalardaki Çin kaynaklı dalgalanma tam olarak bitti denemez. Bu durumda Fed dünya piyasalarında biraz daha sakinleşmeyi bekleyebilir. Fed faiz artırmak için istihdam ve enflasyon başlıklarına bakıyor. Ancak faiz artırımı için %2 enflasyonun beklenmesine gerek olmadığı, ekonominin faiz artışını kaldırabileceği fikrini savunanlar da var. Eylül ayı kesin olarak ilk artırım için ortadan kalkmış değil. Gelişen ülke piyasaları, TL için eylülde faiz artırımı olmaması çok yüksek pozitif etki yaratmaz, ama er veya geç faiz artırımı TL yi biraz daha zayıflatacak. Ağustos ayı TCMB tarafında sadeleşme başlığı ile geçti. Her ne kadar uygulanan faiz politikasında sadeleşme olmasa da TCMB Fed i izlemeye devam ederken arada küçük hamlelerle varlığını hissettiriyor. Fakat faiz artırımı dışında TL yi güçlü savunacak silah yok, bu silahı kullanmak içinde Fed in hamlesi beklenecek görünüyor. Ağustos ayında TCMB sadeleşme politikasında yol haritasını açıkladı. 16/ 46
TEMEL ANALİZ TCMB 29 Ağustos da aldığı kararlarla; 18 Ağustos 2015 tarihinde açıklanan Küresel Para Politikalarının Normalleşme Sürecinde Yol Haritası kapsamında, bankacılık sektörünün aracılık maliyetlerinin azaltılması ve çekirdek yükümlülüklerinin desteklenmesi amacıyla, Türk lirası cinsinden tesis edilen zorunlu karşılıklara ödenen faiz oranlarında; 1 Eylül 2015 tarihinde 50 baz puan, 1 Ekim 2015 tarihinde 50 baz puan ve 1 Aralık 2015 tarihinde 50 baz puan olmak üzere toplamda 150 baz puan artırıma gidildi. 17/ 46
TEMEL ANALİZ Çekirdek dışı yükümlülükler için üç yıldan uzun vadeyi teşvik etmek amacıyla mevduat/katılım fonu dışı yabancı para yükümlülükler için zorunlu karşılık oranları aşağıdaki şekilde değiştirildi. Mevduat/Katılım Fonu Dışı Yabancı Para Yükümlülükler Mevcut Yükümlülükler İçin Oranlar (%) Yeni Yükümlülükler İçin Oranlar (%) 1 yıla kadar (1 yıl dâhil) vadeli 20 25 2 yıla kadar (2 yıl dâhil) vadeli 14 20 3 yıla kadar (3 yıl dâhil) vadeli 8 15 5 yıla kadar (5 yıl dâhil) vadeli 7 7 5 yıldan uzun vadeli 6 5 Mevduat/Katılım Fonu Dışı Yabancı Para Yükümlülükler Mevcut Yükümlülükler İçin Oranlar (%) Yeni Yükümlülükler İçin Oranlar (%) 1 yıla kadar (1 yıl dâhil) vadeli 20 25 2 yıla kadar (2 yıl dâhil) vadeli 14 20 3 yıla kadar (3 yıl dâhil) vadeli 8 15 5 yıla kadar (5 yıl dâhil) vadeli 7 7 5 yıldan uzun vadeli 6 5 Döviz likiditesinin desteklenmesi amacıyla, bankaların TCMB nezdindeki döviz ve efektif piyasalarında işlem yapma limitleri 1 Eylül 2015 tarihinden itibaren, yaklaşık % 130 oranında artırılarak (bugünkü EURUSD paritesi esas alındığında) 50 milyar ABD dolarına yükseltildi. Bu çerçevede, bankalara tahsis edilen depo limitleri ile ROM kapsamında TCMB de bulundurulan altın ve döviz varlıklarının toplamı, yurtdışı şubeleri dahil olmak üzere, bankaların gelecek 1 yıldaki yurtdışı borç ödemelerinin tamamını fazlasıyla karşılayabilecek seviyeye yükseldi. Grafik 1: Enflasyon TÜFE de Temmuz ayında bir önceki aya göre %0,09, bir önceki yılın Aralık ayına göre %4,85, bir önceki yılın aynı ayına göre %6,81 ve on iki aylık ortalamalara göre %8,07 artış gerçekleşti. 18/ 46
TEMEL ANALİZ Grafik 2: Ekonomik Güven Endeksi Ekonomik güven endeksi Ağustos ayında bir önceki aya göre %1,9 oranında azalarak 85,87 değerinden 84,28 değerine düştü. Ekonomik güven endeksindeki düşüş, endeksi oluşturan tüm güven endekslerindeki düşüşlerden kaynaklandı. Grafik 3: Sanayi Üretimi Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki aya göre %2,4 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre %5,5 arttı 19/ 46
TEMEL ANALİZ Grafik 4: İşsizlik Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2015 yılı Mayıs döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 238 bin kişi artarak 2 milyon 789 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise 0,5 puanlık artış ile %9,3 seviyesinde gerçekleşti, işgücüne katılma oranı ise 0,5 puan artarak %51,7 olarak gerçekleşti. Ağustos ayında açıklanan sonuçlara göre ihracat 2015 yılı Temmuz ayında, 2014 yılının aynı ayına göre %16,2 azalarak 11 milyar 181 milyon dolar, ithalat %8,7 azalarak 18 milyar 209 milyon dolar olarak gerçekleşti. Dış ticaret açığı %6,5 aratarak 6 milyar 596 milyon dolardan 7 milyar 28 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2014 Temmuz ayında %66,9 iken, 2015 Temmuz ayında %61,4 e düştü. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2015 Temmuz ayında bir önceki aya göre ihracat %0,1, ithalat %3,9 arttı. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2015 yılı Temmuz ayında önceki yılın aynı ayına göre ihracat %17,2, ithalat %12,5 azaldı. 20/ 46
EKONOMİK TAKVİM 2015 yılının ekonomik takvimini incelemek için GCM Forex Ekonomik Takvim bölümünü takip edebilirsiniz. Ekonomik Takvimini incelemek için tıklayınız. 21/ 46
TEKNİK ANALİZ
TEKNİK ANALİZ EURUSD Euro Bölgesi eylül ayında Çin de yaşananlar ve Fed faiz artışı tartışmaları gölgesinde kaldı. Zaten bölge için makro taraftan büyük bir değişiklikten bahsetmek henüz mümkün değil. Grafik1: Çekirdek enflasyon Çekirdek enflasyonda ufak da olsa kıpırdanma var fakat şimdi de Çin den gelecek deflasyonist baskı endişe unsuru. Emtia fiyatlarındaki gerileme enflasyonda yükseliş bekleyen ülkeler için iyi haberler barındırmıyor. Grafik 2: Hizmet PMI Hizmet sektörü satın alma yöneticileri endeksi 54 bölgesine yapışmış halde, 50 seviye üzerinde olmak şimdilik yeterli olabilir ama henüz bir sıçrama da görülmüyor. 23/ 46
TEKNİK ANALİZ Grafik 3: İmalat PMI Aynı durum imalat sektörü satın alma yöneticileri endeksi için de geçerli, 52 seviyesi pozitif fakat mevcuttan daha yüksek ekonomik aktivite işareti vermiyor. Grafik 4: Tüketici güveni Asıl problem burada, tüketici güveni düşük, düşük kalmaya devam ediyor. 24/ 46
TEKNİK ANALİZ EURUSD paritesinde ağustos ayına 1.0973 seviyesinden başlandı. Ay içinde en düşük 1.0847, en yüksek 1.1713 seviyesi görüldü. 24 Ağustos pazartesi günü dünya piyasalarında yaşanan çalkantıda parite 1.15 seviyesini aştı 1.1713 seviyesine ulaştı fakat 1.15 seviyesi üzerinde kalamadı. Çünkü: 1- Hala tahvil alım programına devam eden ECB ve henüz net toparlanma işareti vermeyen bölge ekonomisi Euro da kalıcı değerlenme beklentisini zayıf kılmaya devam ediyor. 2- Ay içinde birbiriyle çelişen ifadeler duyulsa da Fed için eylül ayında faiz artırma ihtimali hala var. Fed in faiz artırma beklentisi ile diğer para birimleri üzerindeki baskısı Euro için de devam ediyor. Fed in faiz artırmadığı senaryoda paritede 1.08 seviyesi güçlü destek 1.15 seviyesi güçlü direnç olarak kabul edilebilir. Daha dar bantta 1.11-1.13 aralığında gel-gitler yaşanabilir. Orta vade için 1.08 seviyesinin güçlü destek olduğu görüldü. Fed in faiz artırımına dair beklentiler yükselmedikçe bu destek üzerinde kalınabilir. Uzun vade için ise, Fed in faiz artırdığı senaryoda 1.04-1.05 dibi destek bölgesi olabilecekken, faiz artırımının ötelendiği senaryoda 1.1775 seviyesi güçlü direnç olarak kabul edilebilir. Destek: 1.1000-1.0800-1.0500 Direnç: 1.1500-1.1775-1.2270 25/ 46
TEKNİK ANALİZ GBPUSD Hangi banka önce faiz artıracak! Finansal piyasalar İngiltere ve ABD Merkez Bankasının faiz artırımı konusundaki düşüncelerine odaklı bir strateji ile GBPUSD paritesinde işlemler oluşturmaktadır. Sterlin, son aylarda Dolar karşısında önemli değer kazanımları gerçekleştirmekteydi. Bu süreçte özellikle İngiltere Merkez Bankası nın (BOE) faiz artırımına yeşil ışık yakması ve FOMC üyelerinin FED in Eylül ayındaki toplantıda faiz artırımını es geçebilir şeklindeki açıklamalar gündemde yer alan gelişmelerin başında yer almaktadır. Sterlin in Dolar karşısındaki değerlenme süreci 1.5800 ile sınırlandıktan sonra FED in ağır basması ve Dolar ın Sterlin karşısında yeniden güçlenmesi, paritenin tekrar 1.5325 seviyesine yaklaşmasını sağladı. Gerek kısa gerekse orta ve uzun vadeli grafikler değerlendirildiğinde paritede aşağı yönlü bir baskının devamına ilişkin düşünceler ön plandadır. Haftalık grafikte tepki alımlarının sonlandığını, fibonacci %50 lik düzeltme oranı ve aynı zamanda da ichimoku indikatöründe bulutun üst noktasından gerçekleştirdiği dönüşlerden net bir şekilde anlamaktayız. 26/ 46
TEKNİK ANALİZ Aylık grafiği değerlendirdiğimizde, tıpkı haftalık grafikteki gibi tepki alımlarının sonlandığını ifade edebiliriz. Özellikle de kanalın üst noktasından gerçekleştirdiği dönüşler, bu tutumu net bir şekilde görmemizi sağlamaktadır. Son olarak da günlük grafiği değerlendirdiğimizde 1.5930 1.5875 bölgesi altında kalmasına ilaveten öncelikle son haftalarda 1.5810 seviyesinden gerçekleştirdiği aşağı yönlü baskı ve 89 günlük basit hareketli ortalama (1.5540) altındaki günlük kapanış dikkat çekmektedir. Parite eğer 89 günlük basit hareketli ortalama altında günlük kapanışlarına devam edecek olursa aşağı yönlü baskılarını 1.4980 seviyesine kadar sürdürebilir. Özetlersek; GBPUSD paritesi ile ilgili gerek kısa gerekse orta ve uzun vadeli olarak aşağı yönlü baskıların devamına ilişkin düşünceler ön plandadır. Bu bağlamda da yaşanılacak olası yükselişler, kritik bölgeler altındaki hareketler devam ettiği müddetçe satış fırsatı olarak değerlendirilebilir. Destek; 1.5325-1.5175-1.4980 Direnç; 1.5675-1.5810-1.5930 27/ 46
TEKNİK ANALİZ USDJPY Eylül ayında USDJPY paritesini inceleyen gelişmelere baktığımızda, yoğun olarak Çin faktörünün devrede olduğunu görüyoruz. Çin in ekonomisine ilişkin gelişmelerin küresel piyasalarda yol açtığı panik havası, risk iştahının azalmasıyla birlikte Yen e geçişleri hızlandırdı. Çin Merkez Bankası nın Yuan a müdahaleleri ve ekonomiye ilişkin karamsar seyir, FED in Eylül ayında faiz artırımına ilişkin soru işaretleri oluşturarak Dolar da değer kayıplarına neden oldu. Ay sonuna yaklaşırken parite toparlanmaya çalıştıysa da, trendi yakalamak için yeterli yol kat edilmiş değil. FOMC tutanaklarında faiz artırımın düşüncesine soru işaretleriyle gidilmesi sonrasında gözler yine verilerde olacak. Nihayetinde, 17 Eylül tarihinde ise FED in kararını göreceğiz. Teknik olarak incelediğimizde, paritenin yukarıda bahsettiğimiz nedenlerle yaşadığı düşüş sonrası, uzun süredir yükseliş trendini takip eden hareketi ortalamaların kırıldığını görüyoruz. Ancak geriye dönüş çabası küçümsenmemelidir. Bu süreçte orta vadeli yükseliş isteğini destekleyen 200 günlük üssel hareketli ortalama (güncel seviyesi 119,60) üzerinde yukarı yönlü baskının ön planda olması beklenebilir. Verilerin bu durumu desteklemesi durumunda kısa vadeli görünümde oldukça etkili olabilen 89 ve 120 günlük üssel hareketli ortalamaların (güncel seviyeleri sırasıyla 122,40 ve 121,70) aşılmasına ihtiyaç duyuluyor. Bu şart sağlandığında ve hareketli ortalamalar üzerinde günlük kapanışlar oluştuğunda yukarı yönlü isteğin netlik kazanması beklenebilir. Ancak, paritenin 89 ve 120 günlük üssel hareketli ortalamayı kırdığı vakitlerde kısa vadeli düşüş baskısına maruz kalınması olasıdır. Paritenin bu göstergeler altında kaldığı hallerde, 200 günlük üssel hareketli ortalama hedeflenebilir. 200 günlük hareketli ortalama altına istikrarlı bir düşüş ve gösterge altında peş peşe günlük kapanışlar sağlandığında ise, tekrar 116,15 seviyesine yönelik fiyatlamalar görülebilir. Destek: 119,60 118,20 116,15 Direnç: 122,40 124,50 125,85 28/ 46
TEKNİK ANALİZ USDTRY Parite Ağustos ayına 2.7657 seviyesinden başladı, 3.0046 seviyesi zirve olarak görüldü. TL yi dolara karşı zayıf kılan unsurlar: 1. İç siyasette koalisyon çalışmalarının sonuçsuz kalması ve erken seçim kararıyla belirsizliğin devam etmesi 2. Gelişen ülkelere olumsuz bakışın devamı, Fed in faiz artırımının bu ülkeleri zorlayıcı etkisi 3. Devalüsyon kararı ile başlayan, piyasaları sert dalgalandıran Çin etkisi Yukarıda sayılan üç başlıkta TL lehine bir değişiklik olmadan eylül ayına girildi. İç siyasette anket sonuçları piyasayı hareketlendirebilecekken, Çin piyasalarında yaşananlar ve ABD veriler/fed faiz artırım beklentileri parite üzerinde ana etkenler olmaya eylül ayında da devam edecek. Bu anlamda 16-17 Eylül Fed toplantısı ve 18 Eylül kredi derecelendirme kuruluşu Fitch in ülke notu kritik tarihler olacak. Yılbaşından bu yana bazı para birimlerinin dolara karşı seyri: Dolar/TL % 25 yükseldi Dolar/Brezilya reali % 35 yükseldi Dolar/G. Afrika randı % 15 yükseldi Dolar/Rus rublesi % 11 yükseldi Dolar/Hindistan rupisi % 5 yükseldi USDTRY için uzun vadeli yükseliş trendi devam ederken iç zayıflığa ek dış negatif etki zirve seviyelerinin devamını getiriyor. Fed faiz artışı yakınken TL için değerlenme anlamında dayanak bulmak güç. Temmuz ayı ortasında 2.65 seviyesinden başlayan son yükselişte 3.0046 rekorundan sonra 2.92 seviyesi etrafında dengelenmeden bahsetmek mümkün. 2.90-2.92 aralığı çok kısa vadeli geri çekilmelerde, 2.92-2.95 aralığı kısa vadeli yükselişlerde dar bantlar olarak görülüyor. 2.90 seviyesi altına inilirse 2.88 seviyesi en yakın destek olarak, 2.95 seviyesi aşılırsa 2.97 seviyesi en yakın direnç olarak görülüyor. Orta vadede geri çekilme senaryosunda 2.8090 seviyesini güçlü destek olarak görüyoruz, 3.10 seviyesi ise orta vadeli yükselişte yeni zirve olabilecek bölge. 29/ 46
TEKNİK ANALİZ Destek: 2.9000-2.8800-2.8600 Direnç: 2.9500-2.9700-3.1000 30/ 46
TEKNİK ANALİZ EURTRY EURTRY paritesi, Ağustos ayı içerisinde tarihinin en yüksek seviyesine ulaştı. Bu gelişmelere neden olan faktörleri kısaca sıralarsak; - Yurtiçinde siyasi belirsizlik ve nihayetinde erken seçim kararı - Terörist saldırıların tırmanması - Çin ekonomisine ilişkin kaygıların gelişmekte olan ülke para birimlerine baskısı - FED in Eylül ayı faiz artırımına ilişkin soru işaretleri sonrası Dolar da kayıpların Euro ya destek olması. Yukarıdaki gelişmeler ışığında, parite ay içerisinde 3,4800 seviyesini test etti. Ardından yaşanan geri çekilmeye karşın, paritenin hala yükseliş trendi içerisinde olduğu ve düşüşlerin yeni alım baskısına neden olabileceği göz ardı edilmemelidir. Bu noktada kısa vadeli düşüşlerin hangi bölgede etkili olabileceğinin takibi ve destek noktalarının tepkisi önem kazanıyor. 200 haftalık üssel hareketli ortalama genel olarak trendi destekliyor, ancak bu gösterge cari fiyata oldukça uzak ve kullanımı yetersiz kalabilir. Paritenin önünde iki kritik destek bulunuyor. Bunlardan ilki, sorgulanmakta ve bundan önceki rekor olan ve grafikte mavi ile belirttiğimiz 3,2650 3,2700 bölgesi. Diğeri ise 3,1300 desteği, daha önce direnç olarak oldukça etkili olmuştu. Bu iki seviye üzerinde yukarı yönlü baskı ön planda olabilir. 3,4800 bu durumda tekrar hedeflenebilir. Sert yükseliş sonrası olası geri çekilmelerde ise 3,2650 3,2700 bandı altında gerçekleşebilecek günlük kapanışlar, 3,1300 seviyesine yönelik kısa vadeli ve tepki kaynaklı düşüşleri destekleyebilir. Ancak bu süreç boyunca, olası düşüşlerin 200 haftalık üssel hareketli ortalama üzerinde sınırlı kaldığı müddete yeni alım potansiyeliyle karşı karşıya olduğu göz ardı edilmemelidir. Destek: 3,1300 2,9500 2,7500 Direnç: 3,3500 3,4800 3,6400 31/ 46
TEKNİK ANALİZ GRAM ALTIN Gram altın ağustos ayına 97.50 TL seviyesinden başladı. TL cephesinde USDTRY paritesi analizinde yazdığımız sebepler, ons altın analizinde yazdığımız sebeplerle birleşince 24 Ağustos ta 111.59 seviyesi görüldü. Gram altın için önümüzdeki döneme TL cephesinden baktığımızda Dolar/TL paritesinde büyük düşüş beklenmiyorsa 2015 başından bu yana pariteden alınan destek devam edebilecek. Her ne kadar ons altında anlamlı yükselişten bahsedilemese de doların güçlü seyri gram altını parite cephesinden koruyabilecek. Hem ons altın tarafı hem de parite tarafını ilgilendiren ortak başlık Fed ve faiz artırım beklentisi. Fed eylül ayında veya ötelenmiş haliyle aralık ayında faiz artırımına giderse ons altında 1100 dolar seviyesi altına inebilecekken, USDTRY paritesinde değer kazanan dolar ile birlikte tekrar 3 seviyesi veya üzeri denenebilir. Bu durumda bir taraftan negatif diğer taraftan pozitif etki (faiz artırımı olsa da olmasa da) sürecek. 111.59 seviyesi görüldükten sonra yaşanan geri çekilmede 105 TL seviyesi önemli. 105 TL seviyesi üzerinde kalındığı sürece teknik açıdan yükseliş denemelerinin devamı beklenebilir. 107.67-108.90-111.59 seviyeleri sıralı dirençler. 105 TL seviyesi altına inilirse en yakın destek 101 TL seviyesinde görülüyor. Uzun vadede yükseliş trendi devam ederken ana destek 95 TL seviyesinde. Destek: 105.00-101.00-95.00 Direnç: 107.67-108.90-111.59 32/ 46
TEKNİK ANALİZ ALTIN Altın ağustos ayına 1095 dolar seviyesinden başladı, dünya piyasalarında yaşanan çalkantı altın için yükseliş fırsatı oldu, ay içinde 1170 dolar seviyesi görüldü. Altın neden yükseldi? 1. Borsalardaki düşüş önce altında yükselişi destekledi, sonra gelen borsalarda toparlanma ile desteğin bir kısmı geri alındı. Grafik 1 : SP500 endeksi 19 Ağustos tarihinde SP500 endeksi 2079 seviyesinden kapanmıştı. Aynı gün altın kapanışında seviye 1115 dolardı. SP500 endeksi 3 işlem gününde 2079 seviyesinden 1867 seviyesine kadar hızla geriledi. Altın ise 1115 seviyesinden 1170 seviyesine yükseldi. 26 Ağustos ta yükselmeye başlayan SP500 endeksi 1987 seviyesine ulaşırken altın 1117 dolar seviyesine geriledi. SP500 örneğiyle anlattığımız ama Çin ve Avrupa borsalarında daha şiddetlisi de görülen düşüşler altın için yükseliş fırsatıydı. Borsalarda yükseliş trendi bitti, düşüş trendi başlıyor denirken düşüşe verilen tepkiler altındaki yükselişi sınırladı. Bu aşamadan sonra borsa endekslerinde tekrar düşüş yaşanırsa altın bu durumdan yine pozitif etkilenecek. Fakat yükseliş devam ederse altın fiyatı için destek olan riskli varlıklardan kaçış hikayesi kaybedilmiş olabilecek. 2. Dolar endeksindeki geri çekilme de aynen borsa endeksleri gibi önce altın fiyatını destekledi, sonra dolar endeksindeki toparlanma ile kazanımların bir kısmı geri verildi. 33/ 46
TEKNİK ANALİZ Dolar endeksinde 31 Ağustos haftası 95 seviyesinden kapanmıştı. Haftanın ilk işlem gününde yaşanan şokta dolar endeksi 92.62 seviyesine kadar geriledi. Doların değeri altın açısından takip edilen önemli bir başlık. Dolar önce hızla değer kaybetti, daha sonra hafta içinde toparlanarak 95 seviyesi üzerine çıktı. Altın fiyatını yükselişte destekleyecek değer kaybeden dolar etkisi de uzun sürmedi. 3. Fed in faiz artırımının hem veriler tarafından desteklenmediği hem de dünya piyasalarında yaşanan çalkantının Fed i karar almada acele ettirmeyeceği düşüncesi. Fed başkanlarından gelen açıklamalar ötelenme ihtimaline işaret etse de net olarak eylül ayında faiz artırımı olmayacak demek mümkün değil. Faiz artırımının ötelenmesi ara yükseliş fırsatı verse de er veya geç faiz artırımı olacağı düşüncesi yükselişleri sınırlamaya devam ediyor. Eylül ayının ilk haftası ABD den gelecek veriler altın için de önemli. Faiz artırımına işaret eden güçlü veriler altın fiyatını 1120 dolar altına, 1100 dolar seviyesine doğru itebilir. Zayıf verilerle 1150 dolar seviyesi denenebilir. Ancak yine de net bir hareket için 16-17 Eylül Fed toplantısı çok daha kritik. Çünkü mevcut durumda yapılacak faiz artışını ekonominin kaldırabileceğini düşünen yetkililer de var. Altın için uzun vadede düşüş trendi devam ediyor. Kısa vadede ise 1131 dolar seviyesinin ne tarafında kalındığı önemli. 1131 dolar üzerinde kalan altın için ilk güçlü direnç 1180 dolar seviyesinde. 1131 dolar altına inilirse 1100 dolarda kısa vadeli destekten bahsedilebilir. Orta vadede güçlü destek ise 1070 dolar seviyesinde. 34/ 46
TEKNİK ANALİZ Destek: 1100-1070-1050 Direnç: 1170-1200-1240 35/ 46
TEKNİK ANALİZ GÜMÜŞ Kıymetli madenler, son zamanlarda makro-ekonomik anlamda piyasalarda yer alan gelişmeler eşliğinde sert hareketlere maruz kalmaktadır. Özellikle de FED politikaları ve faiz konusundaki tutumu bu süreçte en çok dikkat edilen gelişmelerin başında yer almaktadır. Diğer gelişmeler; Gümüş talebine ilişkin ve spekülatörlerin kıymetli madenler üzerinde uzun pozisyonlarında bir artışa gidip gitmemesi, Avrupa ve ABD den gelecek önem derecesi yüksek verilerin sonuçları, Avrupa ve ABD borsalarının bundan sonraki seyirdeki fiyat hareketleri, ABD 10 yıllık hazine tahvil faiz oranındaki yükseliş eğilimine devam edip etmemesi, Özellikle orta doğu ülkeleri arasındaki savaş spekülasyonlarının bundan sonraki süreçte gerçekleşip gerçekleşmemesi, Çin gelişmelerin piyasalar üzerindeki etkisinin devam edip etmemesi, Teknik olarak aylık grafiği değerlendirdiğimizde aşağı yönlü hareketler kanal içi seyir ile devam etmektedir. Kanalın alt ve üst noktaları bu aşamada dikkatle takip edilmesi gerekilen seviyelere olarak kaydedilmiştir. Genel görünüm, kanalın üst noktası olarak kaydedilen 16.50 direnci altında satıcılı seyrin devam etmesi şeklindedir. Gümüş fiyatının kanalın alt mı yoksa üst noktasına mı doğru hareketler gerçekleştirecek sorusunun cevabı için özellikle FED tarafından gelecek açıklamalar yakinen incelenmelidir. 16.50 öncesindeki ilk bariyer, 15.65 olarak kaydedilmiştir. NOT: Gümüş için artık uzun vadeli alış fırsatıdır şeklinde bir ön yargının oluşabilmesi için öncelikle düşüş trendinin sonlanması gerekmektedir. Bunun içinde öncelikle kanalın üst noktası üzerinde aylık kapanışa ihtiyacı vardır. Destek: 13.95-13.00-11.87 Direnç: 15.65-16.50-17.60 36/ 46
TEKNİK ANALİZ HAM PETROL ABD nin kaya petrolü girişimleri nedeniyle petrol arzındaki rekor artış, S. Arabistan ın pazardan daha fazla pay elde etmek için fiyatta indirime gitmesi, Global ekonomik görünümde daha düşük hızda büyüme beklentisinin oluşması, İran da yaptırımların kaldırılması ile birlikte arz miktarındaki artış, Uzunca bir süredir yukarıda ifade ettiğimiz açıklamalar eşliğinde Petrol fiyatlarında önemli gerilemeler görüldü. Bu gerilemeler ilk etapta 43.57 seviyesini dip olarak algılarken mevcut toparlanma 62.56 seviyesine kadar sürdü ancak devamı gelmedi. Petrol fiyatında yaşanılan gerileme ile birlikte dip noktası olarak kaydedilen 43.57 seviyesi altına sarkmalar görüldü ve yeni dip noktası 37.74 olarak gözlemlenmiştir. 37.74 seviyesine kadar geriledikten sonra bir süre sakin hareketler oluşturmaya çalışan Ham Petrol, 40$ seviyesi üzerine çıkması nedeniyle tekrar toparlanma hamleleri gerçekleştirmektedir. Ağustos ayının son haftasındaki pozitif performans ile 45.00 seviyesi üzerine çıkması da tepki konusundaki isteğin ne denli güçlü olduğunu görmemize katkı sağlamaktadır. Çok düştü bu yüzden alalım mı? Finansal piyasalarda alışılmış bir tabirdir çok düştü artık alalım ya da çok yükseldi artık satalım ifadesi. Bu düşünce borsalarda değerlendirilebilecek bir senaryo olarak düşünülse de Dünyanın en büyük ve likit piyasası olan Forex için geçerli değildir. Özellikle bu piyasada çok düştü daha da düşebilir, çok yükseldi daha da yükselebilir stratejisini unutmamak gerekmektedir. Bu psikolojik tutumu paylaşmamızın nedeni, Ham Petrol, Altın gibi finansal varlıklarda yaşanılan düşüşler sonrasında artık daha fazla düşmez buradan toparlanabilir şeklinde gerçekleştirilen stratejilerin, sermayeye uygun miktarlarla yönetilememesi nedeniyle oluşan Margin Call - Stop Out ihtimalini engellemek olarak dikkate alınmalıdır. Bütün bu açıklamalardan sonra Ham Petrol fiyatının teknik beklentilerine geçecek olursak özellikle Aralık - 1998 tarihinden itibaren devam eden yükseliş trendinin alt noktasının altında gerçekleşen fiyat hareketleri dikkat çekmektedir. Bu nedenle de aşağı yönlü baskıların devamına ilişkin düşüncelerin ön planda olduğunu, bu tarz bir düşünce yapısı ile 40$ seviyesinin altındaki fiyatlamaların devam edebilme ihtimalinin sürpriz olarak değerlendirilmemesi gerektiğini ifade edebiliriz. 62.56 seviyesi altında uzun vadeli düşüş beklentisi devam etmektedir. 55.08 seviyesi altında orta vadeli düşüş beklentisi devam etmektedir. 48.00 seviyesi altında kısa vadeli düşüş beklentisi devam etmektedir. NOT-1: Trendi görmemizi sağlayan en önemli indikatörlerden birisi olan RSI göstergesinin 30 seviyesi yakınlarında verdiği mücadele, kısa vadeli tepkisel bir düşüncenin oluşup oluşmaması konusundaki kararsızlığıdır. Bu bağlamda da düşüş trendi içerisindeki olası tepkiler dikkatle takip edilebilir. Bu düşünce, kısa vadeli alış fırsatı olarak değerlendirilebileceği gibi orta ve uzun vadeli olarak da satış fırsatı olarak düşünülebilir. 37/ 46