2013 DE GAZİANTEP İN Gaziantep in Kültürel Zenginlikleri NÜFUSU 1 844 438 KİŞİ NÜFUS ARTIŞ ORANI % 28.08 Dr: Oya Çetinkaya Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı İstanbul Gaziantepliler Derneği Yönetim kurulu Üyesi İPEK YOLU Türkiye nin 6. büyük kenti Hala yaşanılan en eski kenti Çok eski çağlardan beri ticaret yollarının kesiştiği bölgededir. Ünlü İpek yolunun üzerindedir. Romalılar Antiochia ad Taurum Hitit dlinde: Hantab=Han Toprağı Farsça: Pınarı Bol Arapça:Pınarın Gözü Parlayan Şehir, Güzel Çeşme Dülük MÖ. 600 000 Araplar Torosların Karşısındaki Antakya Ayıntap Antep Gaziantep 1921 de Antep Savunmasından sonra Gazilik Ünvanı verilir. Hala yaşanan en eski kent Gaziantep in 10 km kuzeyinde Bakır Çağından kalma En eski matematik işlemleri
1071 Selçuklu MÖ. 1800 Hititler MÖ. 190 Romalılar 1270 Moğollar İsanın havarilerinden Yohanna nın Hristiyanlığı yaymak için seçtiği kent 1389 Dulkadiroğulları MS.395 Bizans MS 636 Araplar 1471 Memlük Halife Ömer Bin Hattab ın İslamiyeti yaymak için seçtiği kent 1516 Osmanlı Yavuz Sultan Selim in Mercidabık seferi 1516-1596 El sanatları, Ticaret, Üretim 1641 ve 1671 Evliya Çelebi ÖREN YERLERİ 22 mahalle, 8 bin ev, 100 kadar cami, Medrese, han, hamam, Bir de kapalı çarşı Dülük Antik Kenti Zeugma/Belkıs Antik Kenti Yesemek açık hava heykel atölyesi Karkamış harabeleri Tilmen Höyük Zincirli/Samal Ören yeri Sakçagözü/Coba Höyük Cıncıklı Ören yeri Dolmen Mezarları Gaziantep te Hitit, Roma ve Osmanlı dönemine ait bir çok tarihi eser bulunmaktadır. DÜLÜK /DİNİ İNANÇ MERKEZİ DÜLÜK ANTİK KENTİ Alt Paleotik döneme ait çakmaktaşı aletler ve bu aletlerin yapıldığı atölyeler. Dülükien Bu dönemde barınma için kullanılan bir mağara (Şarklı Keper Mağarası) Bu kalıntılara dayanılarak Dülük M.Ö. 600.000 yıllarına tarihlenmekte olup, dünyanın en eski yerleşimlerinden biri olarak gösterilmektedir. Mitra dini ve yer altı tapınağı, Gizli ayinler Tanrı mitra beyaz bir boğayı öldürerek dünyayı kötülüklerden korur. MÖ 15 000 de İran da ortaya çıktığı düşünülen doğulu bir tanrı Mihr (Farsça): güneş, arkadaş, dost Mitra tanrısı: Güneş tanrısı, sevgi tanrısı Daha sonra ilahi savaşçı, yenilmez güç, Savaş Tanrısı Hititlerin baş tanrısı Teşup Romalılar döneminde Jupiter Dolichenus Romalı askerler boyunlarına taktıkları kolyelerle bu kültürü batıya taşımışlar ve daha sonra aynı tanrı Zeus olarak tanınmış. Dülük baba türbesi
2013 DÜLÜK ZEUGMA/BELKIS ANTİK KENTİ AŞKIN KENTİ Nizip İlçesinin 10 km doğusunda Birecik baraj gölünün kıyısında MÖ 300 de kurulmuş İskenderin generallerinden biri kendisi ve eşi için Fırat ın iki yakasına iki antik şehir ve köprü, Komegene krallığına çeyiz olarak verilmiş, MÖ 64 de Roma topraklarına katılmış ve adı Zeugma (geçit, köprü) olmuş. MS 256 Sasani istilası, MS 500-600 de Bizans MS 700 Arap akınları MS 900-1200 islami yerleşim 17. yüzyılda Belkıs köyü ZEUGMA Ticari önemi büyük, Arşiv odasında 100 000 üzerinde mühür baskı Askeri birlik burada Fırat manzaralı teraslarda çok sayıda villa/mozaikler Su kanalları Tapınak, hamam, Pazar yeri, tiyatro, askeri kamp, atölyeler, nekropol alanı. (henüz toprak altında) İlk kazı 1987 yılında. A bölümü baraj suları altında Zeugma Müzesi
Yesemek Heykel Atölyesi MÖ 2000 / Hitit KALELER Gaziantep Kalesi Rum Kale Tilbaşar Kalesi Araban Kalesi GAZİANTEP MÜZELERİ ATATÜRK ANI MÜZESİ Atatürk Anı Müzesi Bayazhan Kent Müzesi Emine Göğüş Mutfak Müzesi Gaziantep Kahramanlık Panoraması ve Savunma Müzesi Gaziantep Mevlevihanesi Vakıf Müzesi Gaziantep Savaş Müzesi Hasan Süzer Etnografya Müzesi Medusa Cam Esrler Müzesi Oyuncak Müzesi Saklı Konak Bakır Eserler Müzesi Yesemek Açık Hava Müzesi ve Heykel Atölyesi Zeugma Mozaik Müzesi BEYAZHAN KENT MÜZESİ
EMİNE GÖĞÜŞ MUTFAK MÜZESİ SAVAŞ MÜZESİ MEDUSA CAM ESERLER MÜZESİ GAZİANTEP MEVLEVİHANESİ HASAN SÜZER ETNOGRAFYA MÜZESİ OYUNCAK MÜZESİ
SAKLI KONAK BAKIR ESERLER MÜZESİ GAZİANTEP KALESİ KAHRAMANLIK PANORAMASI MÜZESİ KÜLTÜR YOLU CAMİLER BEDESTENLER Kemikli Bedesten Zincirli Bedesten
HANLAR HAMAMLAR KASTELLER ÇEŞMELER Şeyh Fetullah Kasteli Pişirici Kasteli HAVRA VE KİLİSELER Aziz Bedros Kilisesi Surpasdvadzadzin Ermeni Katedrali Havra Aziz Nerses Kilisesi Kendirli Kilisesi Fevkani Kilisesi Demirli Ganne Çeşmesi Osmaniye Kasteli BEY MAHALLESİ Hüseyin Paşa Çeşmesi
TARİHİ ANTEP EVLERİ TARİHİ ANTEP EVLERİ Hayat/avlu Kenarda çiçeklikler Ortada ganne/havuz Kuyu Merdiven Eşik Eşiklik Zemin katta sokağa pencere yok Kuş taası İklim taş Dış mekana kapalı Genellikle 2 katlı Köşklü evler GAZİANTEP VE SU ALLEBEN DERESİ
YÖREYE ÖZGÜ GAZİANTEP MUTFAĞI Tunç Devrinden bu yana Hititler, Mısırlılar, Medler, Asurlular, Persler, Makedonlar, Komogeneler ve daha birçok medeniyet Türk kültürü ve gelenekleri (et ve hayvansal gıdalar, buhara, özbek pilavı, tatar böreği) Osmanlı medeniyeti ile çeşitlilik kazandı Komşu kültürlerden etkilendi (lebeniye çorbası, müceddere/mercimekli pilav 200 den fazla yemek çeşidi Kurutulmuş sebzeler Meyveli yemekler Yoğurtlu yemekler MALZEMELER Firik Sumak Meyan kökü Haspir Menengiç Maş fasulyesi Tarhın Haylan kabağı YEMEKLER Mumbar Keme Kebabı İçli köfte Soğan kebabı ANTEP FISTIĞI Firik pilavı Çağla aşı Altı ezmeli Kebap Alaca çorba Kuruluk antep dolması Yuvalama Yoğurtlu patates Karışık kebap
MENENGİÇ BAKLAVA TATLILAR Tatlı tarhana Fıstık ezmesi Havuç dilimi baklava Zerdeli sütlaç Antep kurabiyesi Peynirli irmik helvası Evlilik gelenekleri Fıstıklı muska Kız görme Beklik takma/nişan Yatak biçme Çeyiz Çeyiz alma Çeyiz serme Kına gecesi Gelinçi/düğün İmam nikahı Güvey namazı, güvey gezdirmesi Sağdıç, yenge Gerdek, dil bağı, yüz görümlüğü, işaret bekleme El öpme Gelin görme Bülbül yuvası Şöbiyet Kare baklava Fıstıklı burma Katmer SAHRE GELENEĞİ Sahre: Açık alan İklim sıcak Doğaya hasret Keyfine düşkün Nişanlı sahresi Aile sahresi Esnaf sahresi Dülükbaba, Karpuzatan, Kavaklık, Dutluk, Nafak, Burç Ormanları, Burç Göleti, Körkün, Rumkale Nizip Karpuzatan Karapınar
Hamam kültürü Eski Antep Evlerinde banyo olmadığı için insanlar yıkanmak için hamamlara gider ve bu gidişler bir festival havası içinde gerçekleştirilirdi. Çimeceklik Dış avlu, orta avlu, iç avlu ve sıcak suyun ısıtıldığı külhan Terleme ve keselenme, birinci su ile yıkanma, yemek yeme ve ikinci su ile yıkanma Nefse hamamı, gelin hamamı, damat hamamı, adak hamamı, şirket hamamı ve hamamda kız beğenme GAZİANTEP AĞZI Ömer Asım Ersoy UNUTULMAYA YÜZ TUTMUŞ MESLEKLER Bahane: mahana Kurcalamak: kurdalamak Dut ağacı: tut ağacı Yemek: yimek Değil: del Yüzük: yüssük Oklava: oklağa Jandarma: cenderme Kar: gar Komşu: konşu Kova: kuva Çözmek: çezmek Tırmalamak: cımalamak Dokunmak: dohanmak UNUTULMAYA YÜZ TUTMUŞ MESLEKLER Zurnacılık Gümüşçülük Abacılık Yorgancılık Kalaycılık Bakırcılık Antep işi nakış Sedefçilik Kutnuculuk YENİ GAZİANTEP Yemenicilik Küpçülük
BOTANİK BAHÇESİ
GEZEGEN EVİ HAYVANAT BAHÇESİ (Türkiyenin en büyük, Avrupanın ikinci büyük hayvanat bahçesi)