HAYVANLARI KORUMA KANUNU Kanun No. 5199 Kabul Tar h : 24.6.2004 BİRİNCİ KISIM Genel Hükümler BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Tanımlar ve İlkeler Amaç MADDE 1. Bu Kanunun amacı; hayvanların rahat yaşamlarını ve hayvanlara y ve uygun muamele ed lmes n tem n etmek, hayvanların acı, ıstırap ve ez yet çekmeler ne karşı en y şek lde korunmalarını, her türlü mağdur yetler n n önlenmes n sağlamaktır. Kapsam MADDE 2. Bu Kanun, amaç maddes doğrultusunda yapılacak düzenlemeler, alınacak önlemler, sağlanacak eşgüdümü, denet m, sınırlama ve yükümlülükler le tâb olunacak cezaî hükümler kapsar. Tanımlar MADDE 3. Bu Kanunda geçen ter mlerden; a)yaşama ortamı: B r hayvanın veya hayvan topluluğunun doğal olarak yaşadığı yer, b) Etoloj : B r hayvan türünün doğuştan gelen, kend ne özgü davranışlarını nceleyen b l m dalını, c) Ekos stem: Canlıların kend aralarında ve cansız çevreler yle l şk ler n b r düzen ç nde yürüttükler b yoloj k, f z ksel ve k myasal s stem, d) Tür: B rb rler yle ç ftleşeb len ve üreme yeteneğ ne sah p ver ml döller vereb len populasyonları, e) Evc l hayvan: İnsan tarafından kültüre alınmış ve eğ t lm ş hayvanları, f) Sah ps z hayvan: Barınacak yer olmayan veya sah b n n ya da koruyucusunun ev ve araz s n n sınırları dışında bulunan ve herhang b r sah p veya koruyucunun kontrolü ya da doğrudan denet m altında bulunmayan evc l hayvanları, g) Güçten düşmüş hayvan: Bulaşıcı ve salgın hayvan hastalıkları har c nde yaşlanma, sakatlanma, yaralanma ve hastalanma g b çeş tl nedenlerle f z kî olarak ş yapab lme yeteneğ n kaybetm ş b nek ve yük hayvanlarını, h)yaban hayvan: Doğada serbest yaşayan evc lleşt r lmem ş ve kültüre alınmamış omurgalı ve omurgasız hayvanları, ı) Ev ve süs hayvanı: İnsan tarafından özell kle evde, şyerler nde ya da araz s nde özel zevk ve refakat amacıyla muhafaza ed len veya ed lmes tasarlanan bakımı ve sorumluluğu sah pler nce üstlen len her türlü hayvanı, j) Kontrollü hayvan: B r k ş, kuruluş, kurum ya da tüzel k ş l k tarafından sah plen len, bakımı, aşıları, per yod k sağlık kontroller yapılan şaretlenm ş kayıt altındak ev ve süs hayvanlarını, k) Hayvan bakımev : Hayvanların rehab l te ed leceğ b r tes s, l) Deney: Herhang b r hayvanın acı, ez yet, üzüntü veya uzun sürel hasara neden olacak deneysel ya da d ğer b l msel amaçlarla kullanılmasını, m) Deney hayvanı: Deneyde kullanılan ya da kullanılacak olan hayvanı, n) Kes m hayvanı: Gıda amaçlı kes m yapılan hayvanları, o) Bakanlık: Çevre ve Orman Bakanlığını,
İfade eder. İlkeler MADDE 4. Hayvanların korunmasına ve rahat yaşamalarına l şk n temel lkeler şunlardır: a) Bütün hayvanlar eş t doğar ve bu Kanun hükümler çerçeves nde yaşama hakkına sah pt r. b) Evc l hayvanlar, türüne özgü hayat şartları ç nde yaşama özgürlüğüne sah pt r. Sah ps z hayvanların da, sah pl hayvanlar g b yaşamları desteklenmel d r. c) Hayvanların korunması, gözet lmes, bakımı ve kötü muamelelerden uzak tutulması ç n gerekl önlemler alınmalıdır. d) H çb r maddî kazanç ve menfaat amacı gütmeks z n, sadece nsanî ve v cdanî sorumluluklarla, sah ps z ve güçten düşmüş hayvanlara bakan veya bakmak steyen ve bu Kanunda öngörülen koşulları taşıyan gerçek ve tüzel k ş ler n teşv k ve bu kapsamda eşgüdüm sağlanması esastır. e) Nesl yok olma tehl kes altında bulunan tür ve bunların yaşama ortamlarının korunması esastır. f) Yaban hayvanların yaşama ortamlarından koparılmaması, doğada serbestçe yaşayan b r hayvanın yakalanıp özgürlükten yoksun bırakılmaması esastır. g) Hayvanların korunması ve rahat yaşamalarının sağlanmasında; nsanlarla d ğer hayvanların h jyen, sağlık ve güvenl kler de d kkate alınmalıdır. h) Hayvanların türüne özgü şartlarda bakılması, beslenmes, barındırılma ve taşınması esastır. ı) Hayvanları taşıyan ve taşıtanlar onları türüne ve özell ğ ne uygun ortam ve şartlarda taşımalı, taşıma sırasında beslemel ve bakımını yapmalıdırlar. j) Yerel yönet mler n, gönüllü kuruluşlarla şb rl ğ çer s nde, sah ps z ve güçten düşmüş hayvanların korunması ç n hayvan bakımevler ve hastaneler kurarak onların bakımlarını ve tedav ler n sağlamaları ve eğ t m çalışmaları yapmaları esastır. k) Kontrolsüz üremey önlemek amacıyla, toplu yaşanan yerlerde beslenen ve barındırılan ked ve köpekler n sah pler nce kısırlaştırılması esastır. Bununla b rl kte, söz konusu hayvanlarını yavrulatmak steyenler, doğacak yavruları beled yece kayıt altına aldırarak bakmakla ve/veya dağıtımını yapmakla yükümlüdür. İKİNCİ KISIM Koruma Tedb rler BİRİNCİ BÖLÜM Hayvanların Sah plen lmes, Bakımı ve Korunması Hayvanların sah plen lmes ve bakımı MADDE 5. B r hayvanı, bakımının gerekt rd ğ yaygın eğ t m programına katılarak sah plenen veya ona bakan k ş, hayvanı barındırmak, hayvanın türüne ve üreme yöntem ne uygun olan etoloj k ht yaçlarını tem n etmek, sağlığına d kkat etmek, nsan, hayvan ve çevre sağlığı açısından gerekl tüm önlemler almakla yükümlüdür. Hayvan sah pler, sah p oldukları hayvanlardan kaynaklanan çevre k rl l ğ n ve nsanlara ver leb lecek zarar ve rahatsızlıkları önley c tedb rler almakla yükümlü olup; zamanında ve yeterl sev yede tedb r alınmamasından kaynaklanan zararları tazm n etmek zorundadırlar. Ev ve süs hayvanı satan k ş ler, bu hayvanların bakımı ve korunması le lg l olarak yerel yönet mler tarafından düzenlenen eğ t m programlarına katılarak sert f ka almakla yükümlüdürler.
Ev ve süs hayvanı ve kontrollü hayvanları bulundurma ve sah plenme şartları, hayvan bakımı konularında ver lecek eğ t m le lg l usul ve esaslar le sah plen lerek bakılan hayvanların çevreye verecekler zarar ve rahatsızlıkları önley c tedb rler, Tarım ve Köy şler Bakanlığı le eşgüdüm sağlanmak suret yle, İç şler Bakanlığı ve lg l kuruluşların görüşü alınarak Bakanlıkça çıkarılacak yönetmel kle bel rlen r. T carî amaç güdülmeden b lhassa ev ve bahçes çer s nde bakılan ev ve süs hayvanları sah pler n n borcundan dolayı haczed lemezler. Ev ve süs hayvanlarının üret m n ve t caret n yapanlar, hayvanları sah plenen ve onu üretmek ç n seçenler annen n ve yavrularının sağlığını tehl keye atmamak ç n gerekl anatom k, f zyoloj k ve davranış karakter st kler le lg l önlemler almakla yükümlüdür. Ev ve süs hayvanları le kontrollü hayvanlardan, doğal yaşama ortamlarına tekrar uyum sağlayamayacak durumda olanlar terk ed lemez; beslenemeyeceğ ve kl m ne uyum sağlayamayacağı ortama bırakılamaz. Ancak, yen den sah plend rme yapılab l r ya da hayvan bakımevler ne tesl m ed leb l r. Sah ps z ve güçten düşmüş hayvanların korunması MADDE 6. Sah ps z ya da güçten düşmüş hayvanların, 3285 sayılı Hayvan Sağlığı Zabıtası Kanununda öngörülen durumlar dışında öldürülmeler yasaktır. Güçten düşmüş hayvanlar t carî ve göster amaçlı veya herhang b r şek lde b n c l k ve taşımacılık amacıyla çalıştırılamaz. Sah ps z hayvanların korunması, bakılması ve gözet m ç n yürürlüktek mevzuat hükümler çerçeves nde, yerel yönet mler yetk ve sorumluluklarına l şk n düzenlemeler le çevreye olab lecek olumsuz etk ler n g dermeye yönel k tedb rler, Tarım ve Köy şler Bakanlığı ve İç şler Bakanlığı le eşgüdüm sağlanarak, d ğer lg l kuruluşların da görüşü alınmak suret yle Bakanlıkça çıkarılacak yönetmel kle bel rlen r. Sah ps z veya güçten düşmüş hayvanların en hızlı şek lde yerel yönet mlerce kurulan veya z n ver len hayvan bakımevler ne götürülmes zorunludur. Bu hayvanların öncel kle söz konusu merkezlerde oluşturulacak müşahede yerler nde tutulması sağlanır. Müşahede yerler nde kısırlaştırılan, aşılanan ve rehab l te ed len hayvanların kayded ld kten sonra öncel kle alındıkları ortama bırakılmaları esastır. Sah ps z veya güçten düşmüş hayvanların toplatılması ve hayvan bakımevler n n çalışma usul ve esasları, lg l kurum ve kuruluşların görüşler alınarak Bakanlıkça çıkarılacak yönetmel kle bel rlen r. Hayvan bakımevler ve hastaneler n kurulması amacıyla Haz neye a t araz ler öncel kle tahs s ed l r. Amacı dışında kullanıldığı tesp t ed len araz ler n tahs s ptal ed l r. H çb r kazanç ve menfaat sağlamamak kaydıyla sadece nsanî ve v cdanî amaçlarla sah ps z ve güçten düşmüş hayvanlara bakan veya bakmak steyen ve bu Kanunda öngörülen şartları taşıyan gerçek ve tüzel k ş lere; beled yeler, orman dareler, Mal ye Bakanlığı, Özelleşt rme İdares Başkanlığı tarafından, mülk yet darelerde kalmak koşuluyla araz ve buna a t b nalar ve dem rbaşlar tahs s ed leb l r. Tahs s ed len araz ler n üzer nde amaca uygun tes sler lg l Bakanlığın/İdaren n zn le yapılır. İKİNCİ BÖLÜM
Hayvanlara Müdahaleler Cerrah müdahaleler MADDE 7. Hayvanlara tıbbî ve cerrah müdahaleler sadece veter ner hek mler tarafından yapılır. Kontrolsüz üremen n önlenmes ç n, hayvanlara acı vermeden kısırlaştırma müdahaleler yapılır. Yasak müdahaleler MADDE 8. B r hayvan nesl n yok edecek her türlü müdahale yasaktır. Hayvanların, yaşadıkları sürece, tıbbî amaçlar dışında organ veya dokularının tümü ya da b r bölümü çıkarılıp alınamaz veya tahr p ed lemez. Ev ve süs hayvanının dış görünüşünü değ şt rmeye yönel k veya d ğer tedav ed c olmayan kuyruk ve kulak kes lmes, ses teller n n alınması ve tırnak ve d şler n n sökülmes ne yönel k cerrah müdahale yapılması yasaktır. Ancak bu yasaklamalara; b r veter ner hek m n, veter ner hek ml ğ uygulamaları le lg l tıbbî sebepler veya özel b r hayvanın yararı ç n gerekt ğ nde tedav ed c olmayan müdahaley gerekl görmes veya üremen n önlenmes durumlarında z n ver leb l r. B r hayvana tıbbî amaçlar dışında, onun türüne ve etoloj k özell kler ne aykırı hale get recek şek lde ve dozda hormon ve laç vermek, çeş tl maddelerle dop ng yapmak, hayvanların türler ne has davranış ve f z kî özell kler n yapay yöntemlerle değ şt rmek yasaktır. Hayvan deneyler MADDE 9. Hayvanlar, b l msel olmayan teşh s, tedav ve deneylerde kullanılamazlar. Tıbbî ve b l msel deneyler n uygulanması ve deneyler n hayvanları koruyacak şek lde yapılması ve deneylerde kullanılacak hayvanların uygun b ç mde bakılması ve barındırılması esastır. Başkaca b r seçenek olmaması hal nde, hayvanlar b l msel çalışmalarda deney hayvanı olarak kullanılab l r. Hayvan deney yapan kurum ve kuruluşlarda bu deneyler n yapılmasına kend bünyeler nde kurulmuş ve kurulacak et k kurullar yoluyla z n ver l r. Et k kurulların kuruluşu, çalışma usul ve esasları, Tarım ve Köy şler Bakanlığı le Sağlık Bakanlığının ve lg l kuruluşların görüşler alınarak Bakanlıkça çıkarılacak yönetmel kle bel rlen r. Deney hayvanlarının yet şt r lmes, beslenmes, barındırılması, bakılması, deney hayvanı besleyen, tedar k eden ve kullanıcı şletmeler n tesc l ed lmes, çalışan personel n n tel kler, tutulacak kayıtlar, ne tür hayvanların yet şt r leceğ ve deney hayvanı besleyen, tedar k eden ve kullanıcı şletmeler n uyacağı esaslar Tarım ve Köy şler Bakanlığınca çıkarılacak yönetmel kle bel rlen r. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Hayvanların T caret ve Eğ t lmes Hayvanların t caret MADDE 10. Satılırken; hayvanların sağlıklarının y, barındırıldıkları yer n tem z ve sağlık şartlarına uygun olması zorunludur. Ç ftl k hayvanlarının bakımı, beslenmes, nakl yes ve kes m esnasında hayvanların refahı ve güvenl ğ n n sağlanması hususundak düzenlemeler Tarım ve Köy şler Bakanlığınca
çıkarılacak yönetmel kle bel rlen r. Yaban hayvanların t caret ne l şk n düzenlemeler Bakanlıkça çıkarılacak yönetmel kle bel rlen r. Ev ve süs hayvanlarının üret m n ve t caret n yapanlar, annen n ve yavrularının sağlığını tehl keye atmamak ç n gerekl anatom k, f zyoloj k ve davranış karakter st kler le lg l önlemler almakla yükümlüdür. Hayvanların t carî amaçla f lm çek m ve reklam ç n kullanılması le lg l hususlar zne tâb d r. Bu zne a t usul ve esaslar lg l kuruluşların görüşü alınarak Bakanlıkça çıkarılacak yönetmel kle bel rlen r. B r hayvan; acı, ıstırap ya da zarar görecek şek lde, f lm çek m, göster, reklam ve benzer şler ç n kullanılamaz. Deney hayvanlarının thalat ve hracatı zne tâb d r. Bu z n, Bakanlığın görüşü alınarak Tarım ve Köy şler Bakanlığınca ver l r. Hasta, sakat ve yaşlı durumda bulunan veya y leşemeyecek derecede ağrısı veya acısı olan b r hayvanı usulüne uygun kesmek ya da ağrısız öldürme amacından başka b r amaçla b r ne devretmek, satmak veya almak yasaktır. Eğ t m MADDE 11. Hayvanlar, doğal kapas tes n veya gücünü aşacak şek lde veya yaralanmasına, gereks z acı çekmes ne, kötü alışkanlıklara özend r lmes ne neden olacak yöntemlerle eğ t lemez. Hayvanları başka b r canlı hayvanla dövüştürmek yasaktır. Folklor k amaca yönel k, ş ddet çermeyen geleneksel göster ler, Bakanlığın uygun görüşü alınarak l hayvanları koruma kurullarından z n alınmak suret yle düzenleneb l r. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Hayvanların Kes m, Öldürülmes ve Yasaklar Hayvanların kes m MADDE 12. Hayvanların kes lmes ; d n kuralların gerekt rd ğ özel koşullar d kkate alınarak hayvanı korkutmadan, ürkütmeden, en az acı verecek şek lde, h jyen k kurallara uyularak ve usulüne uygun olarak b r anda yapılır. Hayvanların kes m n n ehl yetl k ş lerce yapılması sağlanır. D n amaçla kurban kesmek steyenler n kurbanlarını d n hükümlere, sağlık şartlarına, çevre tem zl ğ ne uygun olarak, hayvana en az acı verecek şek lde b r anda kes m, kes m yerler, ehl yetl kes m yapacak k ş ler ve lg l d ğer hususlar Bakanlık, kurum ve kuruluşların görüşü alınarak, D yanet İşler Başkanlığının bağlı olduğu Bakanlıkça çıkarılacak yönetmel kle bel rlen r. Hayvanların öldürülmes MADDE 13. Kanunî st snalar le tıbbî ve b l msel gerekçeler ve gıda amaçlı olmayan, nsan ve çevre sağlığına yönelen önlenemez tehd tler bulunan ac l durumlar dışında yavrulama, gebel k ve süt annel ğ dönemler nde hayvanlar öldürülemez. Öldürme şlem nden sorumlu k ş ve kuruluşlar, hayvanın kes n olarak öldüğünden em n olunduktan sonra, hayvanın ölüsünü usulüne uygun olarak bertaraf etmek veya ett rmekle yükümlüdürler. Öldürme esas ve usuller Bakanlıkça çıkarılacak yönetmel kle bel rlen r. Yasaklar
MADDE 14. Hayvanlarla lg l yasaklar şunlardır: a) Hayvanlara kasıtlı olarak kötü davranmak, acımasız ve zal mce şlem yapmak, dövmek, aç ve susuz bırakmak, aşırı soğuğa ve sıcağa maruz bırakmak, bakımlarını hmal etmek, f z ksel ve ps koloj k acı çekt rmek. b) Hayvanları, gücünü aştığı açıkça görülen f llere zorlamak. c) Hayvan bakımı eğ t m almamış k ş lerce ev ve süs hayvanı satmak. d) Ev ve süs hayvanlarını onaltı yaşından küçüklere satmak. e) Hayvanların kes n olarak öldüğü anlaşılmadan, vücutlarına müdahalelerde bulunmak. f) Kes m hayvanları ve 4915 sayılı Kanun çerçeves nde avlanmasına ve özel üret m ç ftl kler nde kes m hayvanı olarak üret m ne z n ver len av hayvanları le t carete konu yaban hayvanlar dışındak hayvanları, et ht yacı amacıyla kes p ya da öldürüp p yasaya sürmek. g) Kes m ç n yet şt r lm ş hayvanlar dışındak hayvanları ödül, kram ye ya da pr m olarak dağıtmak. h) Tıbbî gerekçeler har ç hayvanlara ya da onların ana karnındak yavrularına veya havyar üret m har ç yumurtalarına zarar vereb lecek sunî müdahaleler yapmak, yabancı maddeler vermek. ı) Hayvanları hasta, gebel k süres n n 2/3 ünü tamamlamış gebe ve yen ana ken çalıştırmak, uygun olmayan koşullarda barındırmak. j) Hayvanlarla c nsel l şk de bulunmak, şkence yapmak. k) Sağlık nedenler le gerekl olmadıkça b r hayvana zor kullanarak yem yed rmek, acı, ıstırap ya da zarar veren y yecekler le alkollü çk, s gara, uyuşturucu ve bunun g b bağımlılık yapan y yecek veya çecekler vermek. l) P tbull Terr er, Japanese Tosa g b tehl ke arz eden hayvanları üretmek; sah plend r lmes n, ülkem ze g r ş n, satışını ve reklamını yapmak; takas etmek, serg lemek ve hed ye etmek. ÜÇÜNCÜ KISIM Hayvan Koruma Yönet m BİRİNCİ BÖLÜM Mahallî Hayvan Koruma Kurulları Teşk lât, Görev ve Sorumluluklar İl hayvanları koruma kurulu MADDE 15. Her lde l hayvanları koruma kurulu, val n n başkanlığında, sadece hayvanların korunması ve mevcut sorunlar le çözümler ne yönel k olmak üzere toplanır. Bu toplantılara; a) Büyükşeh r beled yes olan llerde büyükşeh r beled ye başkanları, büyükşeh re bağlı lçe beled ye başkanları, büyükşeh r olmayan llerde beled ye başkanları, b) İl çevre ve orman müdürü, c) İl tarım müdürü, d) İl sağlık müdürü, e) İl m llî eğ t m müdürü, f) İl müftüsü, g) Beled yeler n veter ner şler müdürü,
h) Veter ner Fakülteler olan yerlerde fakülte tems lc s, ı) Münhasıran hayvanları koruma le lg l faal yet gösteren gönüllü kuruluşlardan val l k takd r le seç lecek en çok k tems lc, j) İl veya bölge veter ner hek mler odasından b r tems lc, Katılır. Kurul başkanı gerekl gördüğü durumlarda konuyla lg l olarak d ğer kurum ve kuruluşlardan yetk l steyeb l r. İl hayvan koruma kurulu sekretaryasını, l çevre ve orman müdürlüğü yürütür. Kurul, çalışmalarının sonucunu, öneml pol t ka, stratej, uygulama, nceleme ve görüşler Bakanlığa b ld r r. İllerde tems lc l ğ bulunmayan kuruluş var se l hayvan koruma kurulları d ğer üyelerden oluşur. Kurul, kurul başkanı tarafından toplantıya çağrılır. İl hayvan koruma kurulunun çalışma esas ve usuller Bakanlıkça çıkarılacak yönetmel kle bel rlen r. İl hayvanları koruma kurulunun görevler MADDE 16. Hayvanları koruma kurulu münhasıran hayvanların korunması, sorunların tesp t ve çözümler n karara bağlamak üzere; av ve yaban hayvanlarının ve yaşama alanlarının korunması ve avcılığın düzenlenmes hususlarında alınmış olan Merkez Av Kom syonu kararlarını göz önünde bulundurarak; a) Hayvanların korunması ve kullanılmasında onların yasal tems lc l ğ n tel ğ le bu Kanunda bel rt len görevler yer ne get rmek, b) İl sınırları ç nde hayvanların korunmasına l şk n sorunları bel rley p, koruma sorunlarının çözüm tekl fler n çeren yıllık, beş yıllık ve on yıllık plân ve projeler yapmak, yıllık hedef raporları hazırlayıp Bakanlığın uygun görüşüne sunmak, Bakanlığın olumlu görüşünü alarak hayvanların korunması amacıyla her türlü önlem almak, c) Hazırlanan uygulama programlarının uygulanmasını sağlamak ve sonuçtan Bakanlığa b lg vermek, d) Hayvanların korunması le lg l olarak çeş tl k ş, kurum ve kuruluşların l düzey ndek faal yetler n zlemek, yönlend rmek ve bu konuda gerekl eşgüdümü sağlamak, e) İlde kurulacak olan hayvan bakımevler ve hayvan hastaneler n desteklemek, gel şt rmek ve gerekl önlemler almak, f) Yerel hayvan koruma gönüllüler n n müracaatlarını değerlend rmek, g) Hayvan sevg s, korunması ve yaşatılması le lg l eğ t c faal yetler düzenlemek, j) Bu Kanuna göre çıkarılacak mevzuatla ver lecek görevler yapmak, İle görevl ve yükümlüdür. İKİNCİ BÖLÜM Denet m ve Hayvan Koruma Gönüllüler Denet m MADDE 17. Bu Kanun hükümler ne uyulup uyulmadığını denetleme yetk s Bakanlığa a tt r. Gerekt ğ nde bu yetk Bakanlıkça mahall n en büyük mülkî am r ne yetk devr suret yle devred leb l r.
Denet m elemanlarının n tel kler ve denet me l şk n usul ve esaslar le kayıt ve zleme s stem kurma, b ld r m yükümlülüğü le bunları verecekler hakkındak usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmel kle bel rlen r. Yerel yönet mler, ev ve süs hayvanları le sah ps z hayvanların kayıt altına alınması le lg l şlemler yapmakla yükümlüdürler. Yerel hayvan koruma görevl ler n n sorumlulukları MADDE 18. Özell kle ked ve köpekler g b sah ps z hayvanların kend mekânlarında, bulundukları bölge ve mahallerde yaşamaları sorumluluğunu üstlenen gönüllü k ş lere yerel hayvan koruma görevl s adı ver l r. Bu görevl ler, hayvan koruma dernek ve vakıflarına üye ya da bu konuda faydalı h zmetler yapmış k ş ler arasından l hayvan koruma kurulu tarafından her yıl ç n seç l r. Yerel hayvan koruma görevl ler görev anında belgeler n taşımak zorundadır ve bu belgeler n her yıl yen lenmes gerek r. Olumsuz faal yetler tesp t ed len k ş ler n belgeler ptal ed l r. Yerel hayvan görevl ler n n görev ve sorumluluklarına, bu k ş lere ver lecek belgelere, bu belgeler n ptal ne ve ver lecek eğ t me l şk n usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmel kle bel rlen r. Yerel hayvan koruma görevl ler ; bölge ve mahaller ndek, öncel kle köpekler ve ked ler olmak üzere, sah ps z hayvanların bakımları, aşılarının yapılması, aşılı hayvanların markalanması ve kayıtlarının tutulmasının sağlanması, kısırlaştırılması, saldırgan olanların eğ t lmes ve sah plend r lmeler n n yapılması ç n yerel yönet mler tarafından kurulan hayvan bakımevler ne gönder lmes g b yapılan tüm faal yetler yerel yönet mler le eşgüdümlü olarak yaparlar. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Hayvanların Korunmasının Desteklenmes Mal destek MADDE 19. Ev ve süs hayvanlarının korunması amacıyla bakımevler ve hastaneler kurmak; buralarda bakım, rehab l tasyon, aşılama ve kısırlaştırma g b faal yetler yürütmek ç n, başta yerel yönet mler olmak üzere d ğer lg l kurum ve kuruluşlara Bakanlıkça uygun görülen m ktarlarda mal destek sağlanır. Bu amaçla Bakanlık bütçes ne gerekl ödenek konulur. Bu ödeneğ n kullanımına l şk n esas ve usuller, Mal ye Bakanlığının olumlu görüşü alınmak suret yle Bakanlıkça çıkarılacak yönetmel kle bel rlen r. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM D ğer Hükümler Eğ t c yayınlar MADDE 20. Hayvanların korunması ve refahı amacıyla; yaygın ve örgün eğ t me yönel k programların yapılması, radyo ve telev zyon programlarında bu konuya yer ver lmes esastır. Türk ye Radyo ve Telev zyon Kurumu le özel telev zyon kanallarına a t telev zyon programlarında ayda en az k saat, özel radyo kanallarının programlarında se ayda en az yarım saat eğ t c yayınların yapılması zorunludur. Bu yayınların % 20's n n zlenme ve d nlenme oranı en yüksek saatlerde yapılması esastır. Radyo ve Telev zyon Üst Kurulu görev
alanına g ren hususlarda bu madden n tak b le yükümlüdür. Traf k kazaları MADDE 21. B r hayvana çarpan ve ona zarar veren sürücü, onu en yakın veter ner hek m ya da tedav ün tes ne götürmek veya götürülmes n sağlamak zorundadır. Hayvanat bahçeler MADDE 22. İşletme sah pler ve beled yeler hayvanat bahçeler n, doğal yaşama ortamına en uygun şek lde tanz m etmekle ve ett rmekle yükümlüdürler. Hayvanat bahçeler n n kuruluşu le çalışma usul ve esasları Tarım ve Köy şler Bakanlığının görüşü alınmak suret yle Bakanlıkça çıkarılacak yönetmel kle bel rlen r. Yasak ve z nler MADDE 23. Bu Kanun kapsamında olan ev ve süs hayvanlarının t caret n n yapılması, thalatı ve hracatı le her ne şek lde olursa olsun, ülkeden çıkarılması ve sokulması le lg l her türlü z n ve şlemlerde Bakanlığın görüşü alınmak kaydıyla Tarım ve Köy şler Bakanlığı yetk l d r. Tarım ve Köy şler Bakanlığının lg l b r mler nce, yıl ç nde yapılan thalat ve hracat le lg l b lg ler Bakanlığa b ld r l r. Koruma altına alma MADDE 24. Bu Kanunun hayvanları korumaya yönel k hükümler ne aykırı hareket eden ve bu suretle bulundurduğu hayvanların bakımını c dd şek lde hmal eden ya da onlara ağrı, acı veya zarar veren k ş ler n denet mle yetk l merc tarafından hayvan bulundurması yasaklanır ve hayvanlarına el konulur. Söz konusu hayvan yen den sah plend r l r ya da koruma altına alınır. DÖRDÜNCÜ KISIM Ceza Hükümler BİRİNCİ BÖLÜM İdar Para Cezası Verme Yetk s, Cezalar, Ödeme Süres, Tahs l ve İt raz İdarî para cezası verme yetk s MADDE 25. Bu Kanunda öngörülen darî para cezaları bu Kanunun 17 nc maddes nde bel rt len denet me yetk l merc tarafından ver l r. İdar para cezalarına t raz MADDE 26. İdarî para cezalarına karşı cezanın tebl ğ tar h nden t baren onbeş gün ç nde dare mahkemes ne dava açılab l r. Davanın açılmış olması darece ver len cezanın yer ne get r lmes n durdurmaz. Bu konuda dare mahkemeler n n verd ğ kararlar kes nd r. İdarî para cezalarının ödenme süres ve tahs l MADDE 27. İdarî para cezalarının ödenme süres cezanın tebl ğ tar h nden t baren otuz gündür. Ceza vermeye yetk l merc ler tarafından, Bakanlıkça bastırılan ve dağıtılan makbuz karşılığında ver len para cezaları, lg l ler tarafından mahall n en büyük mal memurluğuna yatırılır. Yatırılan paranın % 80' lg l beled yeye tak p eden ay ç nde aktarılır. Bu para, tahs s mah yette olup amacı dışında kullanılamaz. Bu Kanuna göre ver lecek darî para cezalarında kullanılacak makbuzların şekl, dağıtımı ve kontrolü le lg l esas ve usuller
yönetmel kle bel rlen r. Öngörülen süre ç nde ödenmeyen para cezaları, gec kme zammı le b rl kte 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahs l Usulü Hakkında Kanun hükümler ne göre tahs l ed l r. Cezalar MADDE 28. Bu Kanun hükümler ne aykırı davrananlara aşağıdak cezalar ver l r: a) 4 üncü madden n (k) bend n n k nc cümles hükmüne aykırı davrananlara, hayvan başına k yüzell m lyon l ra darî para cezası. b) 5 nc madden n b r nc, k nc, üçüncü ve altıncı fıkralarında öngörülen hayvanların sah plen lmes ve bakımı le lg l yasaklara ve yükümlülüklere uymayan ve alınması gereken önlemler almayanlara hayvan başına ell m lyon l ra, yed nc fıkrasında öngörülen yükümlülük ve yasaklara uymayanlara hayvan başına yüzell m lyon l ra darî para cezası. c) 6 ncı madden n b r nc fıkrasına aykırı hareket edenlere hayvan başına beşyüzm lyon l ra darî para cezası. d) 7 nc maddede yazılan cerrah amaçlı müdahaleler le lg l hükümlere aykırı davrananlara hayvan başına yüzell m lyon l ra darî para cezası. e) 8 nc madden n b r nc fıkrasında yazılı, b r hayvan nesl n yok edecek müdahalede bulunanlara hayvan başına yed buçukm lyar l ra darî para cezası; k nc, üçüncü ve dördüncü fıkralarına uymayanlara hayvan başına b rm lyar l ra darî para cezası. f) 9 uncu maddede ve çıkarılacak yönetmel kler nde bel rt len hususlara uymayanlara hayvan başına k yüzell m lyon l ra; yetk s olmadığı halde hayvan deney yapanlara hayvan başına b rm lyar l ra darî para cezası. g) 10 uncu maddede bel rt len hayvan t caret zn almayanlara ve bu konudak yasaklara ve yönetmel k hükümler ne aykırı davrananlara k m lyarbeşyüzm lyon l ra darî para cezası. h) 11 nc madden n b r nc fıkrasındak eğ t m le lg l yasaklara aykırı davrananlara b rm lyar k yüzell m lyon l ra, k nc fıkrasına aykırı davrananlara hayvan başına b rm lyar k yüzell m lyon l ra darî para cezası. ı) 12 nc madden n b r nc fıkrasına aykırı hareket edenlere hayvan başına beşyüzm lyon l ra; k nc fıkrasına aykırı hareket edenlere hayvan başına b rm lyar k yüzell m lyon l ra darî para cezası. j) 13 üncü madde hükümler ne aykırı davrananlara, öldürülen hayvan başına beşyüzm lyon l ra darî para cezası, aykırı davranışların şletmelerce göster lmes hal nde öldürülen hayvan başına b rm lyar k yüzell m lyon l ra darî para cezası. k) 14 üncü madden n (a), (b), (c), (d), (e), (g), (h), (ı), (j) ve (k) bentler ne aykırı davrananlara k yüzell m lyon l ra darî para cezası; (f) ve (l) bentler ne aykırı davrananlara hayvan başına k m lyarbeşyüzm lyon l ra darî para cezası ver l r, kes lm ş ve canlı hayvanlara el konulur. l) RTÜK ün tak b sonucunda 20 nc maddeye aykırı hareket ett ğ tesp t ed len ulusal radyo ve telev zyon kurum ve kuruluşlarına madden n hlal ed ld ğ her ay ç n beşm lyar l ra darî para cezası. m) 21 nc maddeye aykırı hareket edenlere hayvan başına k yüzell m lyon l ra darî para cezası. n) 22 nc maddeye uymayanlara, hayvanat bahçeler nde kötü şartlarda barındırdıkları hayvan başına altıyüzm lyon l ra darî para cezası. o) 23 üncü maddeye aykırı hareket edenlere hayvan başına k m lyarbeşyüzm lyon l ra darî para cezası. Bu madden n (b) bend nde atıfta bulunulan 5 nc madden n b r nc, k nc ve beş nc fıkraları
le (o) bend dışında kalan f ller n, veter ner hek m, veter ner sağlık tekn syen, hayvan koruma gönüllüsü, hayvan koruma derneğ üyeler, hayvan koruma vakfı üyeler, hayvan toplama, gözet m altına alma, bakma, koruma le görevlend r lm ş olan k ş lerce şlenmes hal nde ver lecek ceza k kat artırılarak uygulanır. Bu maddede yazılı darî para cezaları, her takv m yılı başından geçerl olmak üzere, o yıl ç n 4.1.1961 tar hl ve 213 sayılı Verg Usul Kanununun mükerrer 298 nc maddes hükümler uyarınca tesp t ve lân ed len yen den değerleme oranında artırılarak uygulanır. BEŞİNCİ KISIM Çeş tl, Son ve Geç c Hükümler BİRİNCİ BÖLÜM Çeş tl Hükümler B rden fazla hükmün hlâl MADDE 29. Bu Kanunda suç olarak öngörülen f ller başka kanunlara göre de suç se, en ağır cezayı gerekt ren kanun hükümler uygulanır. F l le bu Kanunun b rden fazla hükmünü hlal edenlere daha ağır olan ceza ver l r. F ller n tekrarı MADDE 30. Bu Kanunda, ceza hükmü altına alınmış f ller n tekrarı hal nde para cezaları b r kat, daha fazla tekrarı hal nde üç kat artırılarak ver l r. İKİNCİ BÖLÜM Son ve Geç c Hükümler Saklı hükümler MADDE 31. 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu, 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunu, 4631 sayılı Hayvan Islahı Kanunu le 1380 sayılı Su Ürünler Kanunu hükümler saklıdır. GEÇİCİ MADDE 1. Bu Kanunun 14 üncü maddes n n (l) bend nde bel rt len hayvanlardan, yurda bu Kanunun yürürlüğe g rd ğ tar hten önce sokulmuş olanların sah pler ; üç ay çer s nde hayvan koruma kurullarına b ld r mde bulunarak bunları kayıt altına aldırmak; altı ay çer s nde kısırlaştırarak kısırlaştırıldıklarına l şk n belgeler l hayvan koruma kurullarına tesl m etmek zorundadırlar. GEÇİCİ MADDE 2. Bu Kanun gereğ nce çıkarılması gerekl bulunan yönetmel kler, Kanunun yürürlüğe g rd ğ tar hten t baren b r yıl ç nde hazırlanır. Yürürlük MADDE 32. Bu Kanun yayımı tar h nde yürürlüğe g rer. Yürütme MADDE 33. Bu Kanun hükümler n Bakanlar Kurulu yürütür.