TÜRK ALMAN TEKNİK İŞBİRLİĞİ ANADOLU DA EKONOMİNİN DESTEKLENMESİ PROJESİ ÜNİVERSİTE-SANAYİ TEKNOLOJİ TRANSFERYAPILARININPLANLANMASI ÇALIŞTAYI ÇALIŞTAY RAPORU VE SONUÇLARI LİMAK AMBASSADORE OTEL, ANKARA 14-15 MART 2013 MODERATÖR VE RAPORTÖR: SERDAR ÖZGÜN 1
GİRİŞ Yürütülmekte olan Anadolu da Ekonominin Desteklenmesi projesi çerçevesinde, ağırlıklı olarak seçilmiş olan illerin Üniversite ve Sanayi temsilcilerinin katılımı ile Ankara da bir çalıştay gerçekleştirilmiştir. Çalıştaya katılanların listesi Ek 1 de verilmiştir. Çalıştay Projenin yürütücü kurumları olarak Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB), Başkanı Sayın Mustafa Kaplan ve Proje Direktörü Sayın Dr. Gülay Yaşın ın açılış konuşmaları ile başlamıştır. KOSGEB Başkanı Mustafa Kaplan açılış konuşmasında Teknoloji Transfer Yapılarının (TTY) birçok kamu kuruluşu (T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı, TUBİTAK) tarafından desteklenmesine rağmen, ara yüz çeşitliğinin az oluşu nedeni ile bütüne hizmet vermediğini belirtmiş ve mevcut durumun çok çağdaş olmadığının altını çizmiştir. TTY ları için ağlaşmanın (network) önemini vurgulayan, Sayın Kaplan, Üniversite- Sanayi İşbirliğinde YÖK mevzuatının sıkıntı yarattığına dikkat çekmiştir. Bu çalıştay ile GIZ ve KOSGEB ten proje çerçevesinde beklentilerin dile getirilmesinin önemini vurgulayarak başarılı bir toplantı olmasını temenni etmiştir. ÇALIŞTAY AKIŞI Daha sonra sırası ile davet edilen uzmanlar tarafından aşağıda verilen konularda sunumlar gerçekleştirilmiştir (Bakınız Ek 3, Sunumlar): - Üniversitelerin TTY lerden beklentileri Prof. Dr. Fazilet Vardar SUKAN - Sektörlerin TTY lerden kazanımları Prof. Dr. A. Hamit SERBEST - TTY lerin Türkiye deki durumu, stratejisi ve politikası Prof. Dr. Hasan MANDAL - TTY lere verilen TUBİTAK destekleri Ahmet Rıza BALIM - TTY ler ve Odalar Kürşat GÖNCÜ Prof. Dr. Fazilet Vardar Sukan: Üniversitelerin TTY lerden beklentileri: Artık Üniversitelerin geleneksel akademik araştırmaların yanında profesyonel, yaratıcı uygulamalar ile teknoloji üreterek, geliştirdiklerini ve bunları bilgi ve teknoloji transferi ile toplumsal faydaya dönüştürdüklerini ifade etmiştir. Üniversitelerin karşılaştıkları sıkıntılardan bahsedilmiştir.üniversitelerin proje çağrılarından haberdar olmadıkları, proje ortağı bulma sıkıntısı yaşadıkları ve projelerin hazırlanması,sunulması, yürütülmesi ve yönetilmesi konularında zorluk yaşadıkları ifade etmiştir. Yaşanan bir başka güçlük ise üniversite bölümlerin sanayiye yönelik tanıtımlarda eksiklikler yaşamaları, firmaların özel AR-GE ihtiyaçlarına göre tanıtım ve eşleştirme güçlüklerinin olduğu, üniversiteler ile sanayinin hem ortak proje oluşturma sürecinde hem de işbirliği görüşmelerinde ve sözleşmelerin hazırlanması aşamalarında çeşitli zorluklar yaşadıkları belirtmiştir. Yine sıkıntıların yaşandığı bir başka konu ise Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları konusunda farkındalık eksikliği ve hangi araştırma sonuçları için patent alınığ alınamayacağının belirlenmesinde ve patent başvuru sürecinin zorlu bir süreç olmasından kaynaklanan sıkıntıların da yaşandığı ifade etmiştir. Son olarak araştırma sonuçlarının ticari değerlerinin belirlenememesi, teknoparklarda firma kurma süreci ile ilgili bilgi eksikliği ve araştırma sonuçlarının uygulamaya dönmemesinin de yaşanan güçlüklerden olduğunu ifadesine eklemiştir. 2
Yukarıda belirtilmiş olan sıkıntıların giderilmesi için Teknoloji Transfer Yapıları bir çözüm olacaktır. Bu çözümün hayata geçirilmesi için, öncelikle farkındalık ve gereksinim yaratılması gerektiğinden bahsedilmiştir. Bunun yanında araştırma projelerinin hazırlanması ve bütçelendirilmesi, proje yönetiminin ve mali denetim sistemlerinin işlevsel kılınması, yapılacak olan araştırmalarla ilgili üniversite yönetmeliklerinin uygulanması, kontratların hazırlanmasının yanı sıra fikri mülkiyet hakları ile araştırma sonucunda teknoloji transferi, lisanslama ve şirket kurulumu gibi alanlarda danışmanlık yapmalarının da gerekli olduğu ifade edilmiştir. Prof. Dr. Sukan daha sonra Üniversite-Sanayi İşbirliği Merkezleri Anketi yaptırdıklarını ve bu anketlerde çıkan sonuçlara göre; TTY lerin kuruluş kriterleri konusunda bazı görüşlerin ön plana çıktığını belirtmiştir. Anket sonuçlarına göre öncelikle ilgili bölgedeki üniversite ve sanayinin olgunluk düzeyinin (proje sayısı, patent sayısı, devlet desteği alan firma sayısı vb.) TTY lara ihtiyaç duyacak nitelikte olması gerekmektedir. Hem üniversite hem de sanayi TTY larından beklentilerini belirleyebilmiş olmalıdır. Üniversite ve sanayi arasında Fikri Mülkiyet Haklarına (FMH) ilişkin kuralların açık bir şekilde belirlenmiş olması gerekmektedir. Son olarak ise inovasyonların finansmanını sağlayacak mekanizmalar oluşturularak teknoloji transfer zincirinin bütün halkalarının tamamlanması gerkeliliğidir Kurulacak ofislerin yapılarında ve kurulmasında, kamu, üniversite ve özel sektör kuruluşlarının birlikte etkin bir şekilde çalışabilecekleri bir yapının oluşturulması ve başlangıç aşamasında farklı paydaşların yer aldığı bir konsorsiyum olarak kurulmalarının uygun olacağı belirtilmiştir. Yine bu yapılar üniversitelerin mevzuatlarında bağımsız olarak çalışabilmeleri ve ancak çok uzun vadede gelir getirici yapılara dönüşebilecekleri hususunun da önem kazanan bir nokta olduğu vurgulanmıştır. TTY larının yönetimi ve sürdürülebilirliğinin sağlanması konusunda ise öncelikle kamunun yönlendirici olmaktan öte kolaylaştırıcı bir fonksiyonunun olması ve yasal düzenlemelerin de bu konularda teşvik edici olmaları ve kamu üniversitelerinin de TTO ve arayüz yapılarına tüzel kimlikleri ile ortak olabilmelerine imkan sağlayacak mevzuat düzenlemelerinin yapılması gerektiği belirtilmiştir. Yine önemli bir husus kurulacak olan yapıların hedefi, kar amacı güden bir yapıdan ziyade kendi kendine yeter bir yapıya sahip olmaları ve bu noktaya gelebilmeleri uzun vadede gerçekleşeceğinden devlet tarafından desteklenmeleri gerektiği ancak destek oranının (%75 den başlayarak) zaman içerisinde kademeli olarak azaltılabileceği ifade edilmiştir. Prof. Dr. A. Hamit Serbest: TTY larından Sanayinin beklentileri: Konuşmasında Sayın Serbest öncelikle Türkiye de üretilen teknolojinin düzeyinin yetersiz olduğuna dikkat çekmiş, üstelik yüksek teknolojik ürünlerin üretilmesinde geçmiş yıllara göre düşüş görüldüğünü belirtmiştir. Bilginin maddi olmayan sermaye olarak önemini vurgulamış ve ülkemiz koşullarında teknoloji transferinin patent ile sınırlandırılmamasını belirterek, fikri hak ve değerlerin önemini belirtmiştir. TTY larının, farklı çıkarları olan iki ya da daha çok tarafın aralarındaki ilişkiler yumağını düzenleyen ara yüzler olduğunu ve sanayi ve üniversitelere aynı uzaklıkta yapılar olması gerektiğinin altını çizmiştir. Bununla ilgili olarak Sanayinin gizlilik ihlali, şirket çıkarlarının korunması; bürokrasi duvarı; herhangi bir sorun karşısında kendilerine muhatap bir kurum bulamamaları ve hangi birimlere başvurmaları gerektiklerini bilmemeleri; kendilerinden çok yüksek bütçeler talep edilebileceği 3
korkusu; üretilen bilginin teknolojiye dönüşememesi ve iş planlarının genişletilmemesi gibi konularda kaygılarının bulunduğu göz önüne alındığı durumda üniversite ve araştırma kurum/kuruluş ile üretim sektörünün kuracağı işbirliği sayesinde şirketlerin elde edebilecekleri ürün yönetimi, yüksek verimlilik, teknoloji yoğun üretim ve girişimcilik ile KOBİ lerin yeni ve ileri teknolojilere uyumu gibi kazançlardan mahrum kalacakları konusuna dikkat çekilmiştir. Eğer tarafların beklentilerinin somut ifadeleri, idari, mali ve mekansal bağımsızlık, teknik satış, pazarlama, farkındalık ve talep yaratma, profesyonel kadro ve yöneticiler, öğretim üyelerine maddi ve akademik teşvik ve öğrencilerin projelerde çalıştırılması şartları sağlanırsa; tarafların eşit hak ve sorumlulukları olan, devlet üniversitelerinin de ortak olabildiği tüzel bir kimliğe sahip, kar amacı gütmeyen şirket (A.Ş., Ltd., Dernek) yapısına uygun, talep yaratabilen ve talebe dayalı çalışabilen, birlikteliğin bir güven ortamı sağlayacağı, dolayısıyla kültürümüze uygun bir yapı oluşturulabileceği ifade edilmiştir. Prof. Dr. Hasan Mandal: TTY lerin Türkiye deki durumu, stratejisi ve politikası: Sayın Prof. Dr. Hasan Mandal Sanayi Kuruluşları için rekabet evriminin 1960 larda ÜRETİM, 1970 lerde MALİYET, 1980 lerde KALİTE, 1990 larda HIZ üstünlüğü ile rekabete dayandığını, bunun 2000 lerde BİLGİ üstünlüğüne, 2010 larda İşbirliğine Yönelik Bilgi üstünlüğü ile rekabete dönüştüğüne dikkat çekmiştir. Dünya ülkeleri ile karşılaştırmalı örnekler sunduktan sonra, Türkiye nin en hızlı gelişen ekonomilerden biri olduğunu, ülkemizin ana hedefinin 2023 yılında Dünyanın en büyük 10 ekonomisinden birisi olmak olduğunu, ancak bunun için ulaşılması gereken hedeflerden; * Ar-Ge Harcamalarının GSYİH Oranı: %3 (halen %0.86) * Özel Sektör Ar-Ge Harcamalarının GSYİH Payı: %2 (halen %0.37) * TZE Araştırmacı Sayısı: 300.000 (halen 92.801) * Özel Sektör TZE Araştırmacı Sayısının Toplam Araştırmacı Sayısındaki Oranı: %60 (halen %48.9) hali hazırda uzak olduğumuzu sergilemiştir. Sayın Prof. Dr. Hasan Mandal, 23. BTYK Kararları (27 Aralık 2011), TÜBİTAK Kanununda değişiklik, Patent Kanununda değişiklik, TTO ların oluşturulmasına yönelik çalışmalar (TÜBİTAK 1513 Programı, TGB Yönetmeliğinde Değişiklik), Mükemmeliyet/Uzmanlık merkezlerinin yönetim ve kamu desteği mekanizmalarında değişiklik (Taslak) ve YÖK kanununda değişiklik (Taslak) gibi politik değişimlerin Temmuz 2011 tarihinden günümüze kadar yaşandığını belirtmiştir. Ayrıca 2011-2016 yılları için Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik stratejisinin Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin güçlü(otomotiv, makine, bit) olduğu alanlara hedef odaklı yaklaşımlar, ivme kazanılması gereken alanlarda ihtiyaç odaklı (savunma, uzay, enerji, su, gıda) yaklaşımlar ve tabandan yukarı yaklaşımlar (temel uygulamalı ve öncül araştırmalar dahil) olduğunu sergilemiştir. Bunları gerçekleştirebilmek için BTY insan kaynaklarının geliştirilmesi, araştırma sonuçlarının ticari ürün ve hizmete dönüşümünün teşviki, çok ortaklı ve çok disiplinli Ar-Ge işbirliği kültürünün yaygınlaştırılması, ulusal yenilik sistemi içerisindeki KOBİ lerin rolünün güçlendirilmesi, araştırma alt yapılarının ve TARAL ın bilgi üretme gücüne katkısının arttırılması ve ülkemizin çıkarları doğrultusunda uluslararası BTY işbirliklerinin etkinleştirilmesi gerekmektedir Bunun için belirlenen stratejiler arasında Ar-Ge personel sayısının büyük bir ivmeyle arttırılması ve söz konusu personelin niteliği uluslararası düzlemde en üst düzeyde rekabet 4
edecek seviyeye yükseltilmesidir. Ayrıca özel sektöre yönelik destek sisteminin etkinleştirilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri sanayi ve hizmet sektörlerinin tabanına yayılmalı ve Ar-Ge ve yenilik destek mekanizmalarının etkililiği artırılmalıdır. Bir başka strateji ise üniversite ve kamuya yönelik mevcut destek mekanizmalarının ve üniversite, kamu ve sanayi işbirliğine yönelik destek mekanizmaları etkinleştirilmesidir. Son strateji ise yenilik sistemindeki aktörlerin görev tanımlarını, yapılanmalarını ve izlenebilirliklerini ideal hale getirmeyi ve sistemdeki aktörlerin etkileşimlerini, işbirliklerini ve eşgüdümlerini geliştirilmesini kapsayan yenilik ekosistemi düzeyinde yönetişim ve koordinasyonun etkinleştirilmesidir. Sayın Prof. Dr. Hasan Mandal, en önemli başarı kriterinin artık İLİŞKİ VE YÖNETİM değil, Empati (Kurumsal misyonlar olası işbirliklerinin kapsamını belirleyerek), Sabır Güven (Sonunda ulaşılmak istenen uzun dönemli bir ilişki içinde) ve Kalite Güvencesi Sürdürülebilirlik (Üniversite ve İş Dünyası işbirliğinde elde edilen değeri maksimize edebilmek için görüşmeleri etkin kılacak yapıya ve sonuçların ölçümüne odaklanarak) İLETİŞİM VE YÖNETİŞİM olması gerektiğini belirterek sözlerini sonlandırmıştır. Ahmet Rıza Balım: 1513 Teknoloji Transfer Ofisleri Destekleme Programı: TÜBİTAK olarak inovasyon ekosisteminin gelişmesine yönelik çok çeşitli destek mekanizmaları arasında akademik alanda yapılan araştırmaların ve rekabetçi ürünler çıkarmaları için firmaların desteklenmesi hizmetlerini de sunduklarını belirten Sayın Balım, Üniversitedeki bilgi birikimini ekonomiye ne şekilde kazandırabilecekleri sorusundan hareketle Üniversite Sanayi işbirliğinin sağlanması, üniversitelerde üretilen yeni teknolojilerin sanayinin kullanımına sunulması, üniversitelerin ulusal ve uluslararası destek mekanizmalarından yararlanması ve girişimciliğin teşvik edilmesi amacı ile 1513 programını geliştirdiklerini belirtmiştir. 1513 Programı 5 modülden oluşmaktadır. Modül 1 farkındalık, tanıtım, bilgilendirme ve eğitimi, Modül 2 destek programlarından yararlanmaya yönelik hizmetleri, Modül 3 Proje geliştirme/yönetim hizmetlerini, Modül 4 Fikri Sınai Hakların yönetimi ve lisanslamasını ve son olarak Modül 5 şirketleşme ve girşimcilik hizmetlerini kapsamaktadır. Projenin ilk döneminde gerçekleştirilen önlemler ve bu uzatma döneminde gerçekleştirilmesi düşünülen önlemler KOSGEB Başkanlık Müşaviri Selim Öndeş tarafından katılımcılara anlatılmıştır. Daha sonra ise 03 Aralık 2010 tarihinde gerçekleştirilen çalıştayın sonuçları katılımcıları bilgilendirmek üzere Moderatör Serdar Özgün tarafından aktarılmıştır.ilgili çalıştayda cevabı aranan ilk soru üniversitelerin sanayiye verdiği danışmanlık hizmetlerini nasıl arttırabilecekleriydi. Cevap olarak ise üniversiteler tarafından teknoloji transfer merkezleri kurulması, üniversitelerin sananiye yönelik bilinç arttırma çalışmaları yapmaları, üniversite ile sanayi arasında iletişimin geliştirilmesi ve akademisyenlerin yaşam ve özellikle çalışma koşullarının geliştirilmesi olarak belirlenmiştir. Sorulan ikinci soru üniversitelerin sanayi için bilgi ve teknolojyi nasıl üretebileceği sorusuydu. Bu soruda ise akademisyenlerin Ar-Ge çalışmalarında desteklenmeleri, üniversitelerin sanayinin ilgisini çekebilecek demo projelerini sunabilmesi, akademik ders programlarının yanı sıra master ve doktora tez konularının da yerel sanayinin ihtiyaç ve taleplerine uygun hale getirilmesi, yapılan araştırmaların da sanayinin talep ve ihtiyaçları doğrultusunda yoğunlaştırılmaları cevapları öne çıkmıştır. Üniversiteden sanayiye bilgi ve teknoloji transferinin ne şekilde gerçekleştirileceği ise bu işlemi gerçekleştirmek üzere bir arayüzün kurulması gerektiği ve akademisyen araştırmacılar ile sanayicilerin düzenli olarak bir araya gelebilecekleri platformlar oluşturma durumunda olmalarıdır. Çalıştayda üzerinde durulmuş olan son soru ise bilgi ve teknoloji transferinin 5
önündeki engel ve kısıtların neler olduğu ve ne şekilde çözülebileceği olmuştur. Akademik personeldeki yetersizlik ve bu personelin ücret ve terfi politikalarındaki sorunlar en büyük sorunlardan biridir. Bunun yanında üniversitelerde araştırma ve laboratuvar olanaklarının yetersiz olması, tüccar akademisyen ithamı da önemli sorunlardır. Üniversite ve sanayi arasındaki ilişki noksanlığı da ele alınması gereken konular arasında gösterilmiştir. Yine üniversitelerin işbirliğine kapalı olmaları ve sanayicilerin Ar-Ge ye kaynak ayıramamaları da önemli hususlar olarak görülmektedir. Tüm katılımcıların proje ile ilgili bilgilerinin aynı düzeye gelmesini takiben Gallery Walk sistemi ile grup çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Grup çalışmalarında sorulan sorular ve grupların bu sorulara katkıları aşağıda verilmiştir. Bu çıkan sonuçlar daha sonra Proje Uygulama Birimi tarafından bir Faaliyet Planına dönüştürülerek, katılımcılar ile paylaşılacak ve uygulanmasına çalışılacaktır. 6
SONUÇ ve ÖNERİLER Türkiye de TTY oldukça karmaşık ve çeşitli (Teknoloji Transfer Ofisleri (TTO), Kuluçka Merkezleri, Tekmer ler, Teknoparklar, uygulama-araştırma merkezleri, TÜBİTAK enstitüleri gibi bkz. Sayın Hamit Serbest sunumu) ara yüzler olduğu gözlemlenmiştir. Sorunların karmaşık yapılar yanı sıra Üniversite ve Sanayi işbirliğinde yattığı görülmüştür. Ancak bu karmaşık yapılar içerisinde başarılı örnekler de mevcuttur. TÜBİTAK bir program çerçevesinde TTO ları desteklemek istemektedir (bkz. Sayın Ahmet Rıza Balım sunumu). Ancak bu programda sadece Üniversitelere yönelik gibi görünmektedir. TÜBİTAK ın destekleyeceği Üniversiteler rapor yazım sürecinde açıklanmıştır. Proje çerçevesinde katılan TSO lardan sadece Konya ilinde bulunan Selçuk üniversitesi programa seçilmiştir. Proje çerçevesinde sürenin de kısıtlılığı göz önünde bulundurularak sadece bir veya iki ara yüze örnek olacak ve Almanya da ki bilgi birikimlerinden faydalanılacak ilişkileri tesis edecek şekilde katılan TSOlar ile Üniversitelerin işbirliğinin desteklenmesi önerilir. Desteklerin odaklanması ile çok daha etkin bir katkı sağlanabilecektir. 7
ÇALIŞTAY SONUÇLARI TEKNOLOJİ TRANSFER YAPILARI (TTY) NASIL DAHA ETKİN YÖNETİLEBİLİR? YAPILMASI GEREKEN FAALİYETLERE ÖNERİLER Eşgüdüm ve sürdürülebilirliğin olması Paydaşların menfaatinin olması (Vergi, teşvik, ödül) Üniversitelerin, Sanayi Tic. Odalarının, borsaların kuruluş ve yönetimde yer alması ve yönetimdeki paydaşlar eşit söz (oy)hakkına sahiptir (TSO, üniversiteler, OSB, TGB Şti.) Stratejik yönetim anlayışıyla çalışılması Ayrı ve bağımsız bir Tüzel kişiliğe sahip olması (fonlardan faydalanmasının dikkate alınması - kar amacı gütmeyen kuruluş olmasının araştırılması) Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin (TGB) bulunduğu yerlerde kurulması Fiziki mekan olarak sanayiye yakın olması (Sanayi bölgelerinde irtibat ofisinin olması) TTY lerin TGB lere bağlı tek çatı altında kurulması, bu çatıya bağlı (birden fazla bağımsız yapı değil) şubeler açılması konusunun araştırılması Bölgesel ve Ulusal iletişim ağlarının sağlanması Kamu kaynaklarından (Kalkınma ajansları, KOSGEB, TÜBİTAK vb.) finansal destek (kuruluş giderleri) sağlanması Kuruluşta ortakların yeterli sermaye katkısı yapması Tam zamanlı, profesyonel, hedeflenen sektörde iş ve sistem deneyimi olan personel istihdam edilmesi. Görev tanımlarının yapılması, ihtiyaç esaslı akademik personelin görevlendirilebilmesi İnovativ proje ve programları izleme komiteleri kurulması (Ulusal ve yerel düzeyde) PROJENİN VEREBİLECEĞİ KATKILARA YÖNELİK ÖNERİLER Eğitim ve Danışmanlık Uluslar arası başarı örnekleri Yurt dışı örnekleri Danışmanlık Eğitim ve Danışmanlık Danışmanlık Yurtdışı örnekleri Danışmanlık, mevcut kaynaklar hakkında bilgilendirme Danışmanlık 8
TTY LER NASIL DAHA ETKİN VE VERİMLİ ÇALIŞTIRILABİLİNİR VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KILINABİLİR? YAPILMASI GEREKEN FAALİYETLERE ÖNERİLER Teknolojik yetenek (Tecnology audit) değerlendirmesi hizmeti sunulması Teknolojik buluşların ticarileştirilmesinde finansal destek (kaynak) sağlanması Risk sermayesi ve melek yatırımcılarla ortak girişimcilik için erişilmesi Sürdürülebilirliğin kısmi odalar ve kamu desteği ile sağlanması, kamu desteğinin de performansa dayalı olarak verilmesi Sürdürülebilirliğin proje bazlı destekler ve üretilen hizmetlerden sağladığı gelirler olması Gelir sağlayıcı hizmet ve faaliyetler (Eğitim Danışmanlık. Organizasyon, TTY konusu ile sınırlandırılmalı) sağlanması Ulusal ve Uluslar arası fonlardan kaynak sağlayıcı faaliyetlerde (Proje gibi) bulunması Hizmet sunumunda / kalitesinde akreditasyona tabii olması Kar amacı gütmeyen ticari yapılar olarak hizmet vermesi Nitelikli (disiplinler arası yeteneklere sahip ) insan kaynağının istihdam edilmesi İnsan kaynağının yetiştirilmesine yönelik programlar yürütülmesi Bölgesel ihtiyaçlara yönelik yapının / sektörel ve teknolojik spesifik hizmetlerin sunulması Sunacağı hizmetlerinin vazgeçilmezliğinin (katma değerinin) açıklanması, pazarlanması Proje ve fikri gizliliğini sağlayacak hukuki temellerin sağlanması Başlangıç itibarıyla temel felsefesinin rekabet etmemek olması PROJENİN VEREBİLECEĞİ KATKILARA YÖNELİK ÖNERİLER Şablonların hazırlanmasında katkı Ağ oluşturması/eşleştirme Performans göstergeleri tanımlanması Çıkartılması önerilmektedir! Danışmanlık, Uluslar arası fonlardan bilgi almak Örneklerin / kıstasların / bağlantıların sağlanması Örneklerin geliştirilmesi Örneklerin geliştirilmesi / sertifika programları örnekleri Örneklerin sunulması Örneklerin sunulması 9
TEKNOLOJİ TABANLI GİRİŞİMCİLİK NASIL SAĞLANABİLİR? YAPILMASI GEREKEN FAALİYETLERE ÖNERİLER Teknoloji tabanlı girişimcilik konusunda farkındalık ve gereklilik yaratılması TTO ların verdikleri hizmetlerin bilgilendirme günleri ile daha etkin anlatılması Teknoloji tabanlı girişimcilik eğitimlerinin verilmesi Teknoloji tabanlı girişimciliğe yönelik destek ofislerinin kurulması (GDO) Teknoloji tabanlı girişimci adaylarının proje fikirlerinin gizliliği konusunda destek ofislerinin gerekli güveni oluşturacak önlemler alması Ön kuluçka (firma kurma öncesi girişim)yapılarının oluşturulması Kuluçka yapılarının oluşturulması Destek ofisleri, ön kuluçka ve kuluçka yapılarında hizmet verecek nitelikli insan kaynaklarının yetiştirilmesi ve istihdam edilmesi Ön kuluçka ve kuluçka yapılarındaki girişimcilere odalarla işbirliği dahilinde mentorluk hizmetinin verilmesi Başarılı Girişimcilerin başarı hikayelerinin kamuoyu ile paylaşılması Teknoloji tabanlı girişimcilerin idari, mali ve hukuki açıdan bilgilendirilmesi, bilinçlendirilmesi T.T. girişimcilerin şirket kurma aşamalarına kadar ön kuluçkada faaliyet gösterdiği dönemdeki sosyal güvenlik hizmetleri kapsamına alınması İntern mühendislik sisteminin yaygınlaştırılması PROJENİN VEREBİLECEĞİ KATKILARA YÖNELİK ÖNERİLER Bilgilendirme seminerleri, uzman sağlanması Faaliyetin gerçekleştirilmesi Bilgilendirme seminerleri, uzman sağlanması Danışmanlık yurtiçi, yurtdışı örneklerinin görülmesi Danışmanlık hizmeti (Yönergelerin oluşturulması, ihtilaflarda hukuki destek) Danışmanlık, Yurtiçi / Yurtdışı örneklerinin görülmesi Danışmanlık, Yurtiçi / Yurtdışı örneklerinin görülmesi Destek personeli eğitimi Eğitim faaliyetleri ve bilinçlendirme yapılması Sorunun çözümüne destek ve önerilerin oluşturulması Ulusal / Uluslar arası örnekler Teknolojik ürünlere yönelik fuar + sergilerin düzenlenmesi Değişik yaş gruplarına teknolojik yenilik eğitimi verilmesi 10