YAKIN DÖNEM TÜRKİYE-İSPANYA İLİŞKİLERİ VE İSPANYA SİYASETİ CİNİUS YAYINLARI Moda Caddesi Borucu Han No: 20 Daire: 504-505 Kadıköy 34710 İstanbul Tel: (216) 5505078 http://www.ciniusyayinlari.com iletisim@ciniusyayinlari.com Özcan Öğüt YAKIN DÖNEM TÜRKİYE-İSPANYA İLİŞKİLERİ VE İSPANYA SİYASETİ BİRİNCİ BASKI: Ağustos, 2017 ISBN 978-605-127-------------- ÖZCAN ÖĞÜT Baskı ve cilt: Cinius Sosyal Matbaası Çatalçeşme Sokak No:1/1 Eminönü, İstanbul Tel: (212) 528 33 14 Sertifika No: 12640 ÖZCAN ÖĞÜT, 2017 CİNİUS YAYINLARI, 2017 Tüm hakları saklıdır. Bu yayının hiçbir bölümü yazarın yazılı ön izni olmaksızın, herhangi bir şekilde yeniden üretilemez, basılı ya da dijital yollarla çoğaltılamaz. Kısa alıntılarda mutlaka kaynak belirtilmelidir. Printed in Türkiye
ÖZCAN ÖĞÜT 2010 yılında Çukurova Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünden bölüm birincisi ve yüksek onur öğrencisi olarak mezun oldu. Ardından İspanya nın Barcelona şehrinde Pompeu Fabra Üniversitesi nin Siyasal Bilimler alanında Güncel Demokrasiler; Milliyetçilik, Federalizm ve Çokkültürlülük üzerine aldığı yüksek lisans eğitimini 2012 yılında tamamladı. Pompeu Fabra Üniversitesi Psikoloji bölümünden Prof. Dr. Verónica Benet-Martínez in danışmanlığında Hayalet Kimlik (The Ghost Identity) adını verdiği Master tezi; Türkiye örneği üzerinden toplumsal kimlik sorunlarının ortaya çıkış nedenleri ve şiddet patlamasının sosyo-psikolojik bunalım süreçleri üzerine bir kaos hipotezi sunan bir çalışmadır. Avrupa Konseyi Gençlik Hizmetleri, Avrupa Birliği Entegrasyon Projeleri, Reset Medeniyetler Arası Diyalog Grubu, Barcelona Uluslararası Araştırmalar Enstitüsü (IBEI) ve Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği başta olmak üzere birçok uluslararası kurumun İnsan Hakları İhlallerini Raporlama Prosedürü, Gençlik Katılımı, Kültürlerarası İletişim, Türkiye-AB entegrasyonu ve çeşitliliğin yönetimi, Siyasal İslam ve Siyasi Meşruiyet, Türk Dış Politikası, Arap Baharı ve AB-Akdeniz Birliği gibi çeşitli eğitim programlarına ve projelerine katıldı. Erasmus Öğrenci Ağı ve Uluslararası Öğrenci Değişiminin (ESN) Mersin Kurucu Başkanlığı görevini üstlendi. Yurtdışında ESN in birçok uluslararası öğrenci organizasyonunda Türkiye delegasyonunda yer aldı. Avrupa ülkelerinde çokkültürlülük farkındalığını artırmak ve bir arada yaşamın özünü yansıtmak amacıyla gerçekleştirilen Transeuropa projesinde Barcelona daki mültecilerle diyalog koordinasyonunu üstlendi. Barcelona da gerçekleştirilen IAAF 2012 Dünya Gençler Atletizm Şampiyonası organizasyonunda Kuzey Avrupa ülkeleri sorumlusuydu. Aynı şampiyonada WADA nın doping denetmenleri arasında görev aldı. Şu an Ankara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmet bölümlerinde aldığı çift doktora eğitimlerine devam etmektedir. Aynı zamanda CHP Mersin milletvekili Dr. Hüseyin Çamak ın yasama danışmanı olarak çalışmaktadır. Ayrıca dünya gündeminin nabzını tutan Uluslararası Politika Akademisine (UPA) ve Londra da Türkiye ile ilgili akademik çalışmalara imza atan Türkiye Politika ve Araştırma Merkezine (Centre for Policy and Research on Turkey) yazılarıyla katkı sunmaktadır. Özcan Öğüt ün genel olarak çalışma alanları; Türkiye iç ve dış politikası, İspanya iç ve dış politikası, Katalunya ve Katalan sorunu, uluslararası organizasyonlar, toplumsal arabuluculuk, yerel yönetimler, federalizm, milliyetçilik, barış ve çatışma çözümü, siyaset psikolojisi, sosyal psikoloji, sosyal hizmet, çokkültürlülük, insan hakları, dezavantajlı gruplar, azınlıklar ve toplumsal cinsiyet. Academia: https://upf.academia.edu/ozcanogut Bu kitap, siyasetteki uzlaşmacı ve akil mizacıyla, babacan ve mütevazı kişiliğiyle ve paylaştığı derin hayat tecrübesiyle benim için örnek alınabilecek en değerli isimlerden birisi olan Sevgili Hüseyin amcama (Hüseyin Çamak a) ithaf edilmiştir
İÇİNDEKİLER TEŞEKKÜR...11 ÖNSÖZ...13 YAKIN DÖNEM TÜRKİYE-İSPANYA İLİŞKİLERİ...15 1. Giriş...15 2. José Luis Rodríguez Zapatero Dönemi...16 3. Mariano Rajoy Brey Dönemi...19 4. Ekonomik İlişkiler...20 5. Medeniyetler İttifakı...24 6. Sonuç...26 Kaynaklar...28 TÜRKİYE VE İSPANYA NIN EŞBAŞKANLIĞINDA MEDENİYETLER İTTİFAKI...29 1. Giriş...29 2. İttifakın Oluşum Süreci...31 3. İttifakın İspanya İç Siyasetine Etkileri...34 4. İttifakın Türkiye de İslami Hegemonya ya Dönüşüm Süreci...36 5. İttifakın Uluslararası İşlevsellik Sorunsalı...39 6. İttifakın Miadını Doldurması...40 7. Sonuç...42 Kaynaklar...45 TÜRKİYE VE İSPANYA DAKİ MUHAFAZAKÂR İKTİDARLARIN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ...48 1. Giriş...48 2. Türkiye...49 2.1. AKP İktidarının İdeal Model Dönemi...49 2.2. AKP İktidarının Güç Bende Artık Dönemi...50 2.3. Gezi Parkı Protestoları...51 2.4. Türkiye deki Yolsuzluk Operasyonları...53 7
2.5. Türkiye deki Güvenlik Yasası Tartışmaları...54 2.6. Türkiye de Genel Seçimlerin Tekrarlanması...54 3. İspanya...56 3.1. Halk Partisinin (PP) İktidar Öncesindeki Ilımlı Söylemleri...56 3.2. Halk Partisinin (PP) İktidar Sonrası Otoriterleşme Eğilimi...57 3.3. İspanya da Öfkeliler Hareketinin Protestoları...57 3.4. İspanya daki Yolsuzluk Operasyonları...58 3.5. İspanya daki Güvenlik Yasası Tartışmaları...59 3.6. İspanya da Genel Seçimlerin Tekrarlanması...60 4. Sonuç ve Değerlendirme...61 Kaynaklar...65 BASK SORUNU VE ETA NIN SİLAHSIZLANMA SÜRECİ...114 1. Geçmişten Günümüze Bask Sorunu...114 2. ETA nın Şiddet Eylemleri...116 3. Franco Sonrası Dönem...118 4. ETA nın Zapatero Döneminde Etkisini Yitirmesi...120 5. ETA nın Ateşkes İlanları ve Dağılma Süreci...122 6. Sonuç ve Değerlendirme...123 Kaynaklar...125 YAKIN DÖNEM İSPANYA SİYASETİ (2000-2017)...67 1. 2000-2004 Dönemi (Aznar lı Yıllar)...67 2. 2004-2011 Dönemi (Zapatero lu Yıllar)...69 3. 2011 den Sonra (Rajoy lu Yıllar)...75 4. 24 Mayıs 2015 İspanya Yerel Seçimleri...77 5. 20 Aralık 2015 İspanya Genel Seçimleri...80 6. 26 Haziran 2016 İspanya Erken Genel Seçimleri...84 7. İspanya da Fetret Devrinin Sona Ermesi...88 Kaynaklar...94 KATALAN SORUNU VE KATALUNYA NIN BAĞIMSIZLIK RÜYASI...96 1. Geçmişten Günümüze Katalan Sorunu...97 2. Anayasal Çıkmaz...98 3. Bağımlılık Sorunu...98 4. Katalanların Bağımsızlık Talebinde Ekonominin Etkisi...99 5. Katalanların Ulusal Kimlikle Var Olabilme Çabası...100 6. Bağımsızlık Taleplerinin Kitlesel Boyutlara Ulaşması...104 7. Katalan Partilerin Bağımsızlık Birlikteliği (Junts pel Sí)...106 8. Sonuç ve Değerlendirme...109 Kaynaklar...112 8 9