ISSN - 1303-6343 TOTBİD DERGİSİ Türk Ortopedİ ve Travmatolojİ Bİrlİğİ Derneğİ Dergİsİ Yılda dört kez yayınlanır / Published four times a year Cilt (Volume) 11 Sayı (Number) 3 Temmuz / July 2012 Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği nin yayın organıdır. The Official Journal of the Turkish Society of Orthopaedics and Traumatology Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği adına / on behalf of the Turkish Society of Orthopaedics and Traumatology Sahibi ve Yazı İşleri Müdürü / Ownership and Accountability for Contents Önder Aydıngöz Editör / Editor Feza Korkusuz Yardımcı Editörler / Associate Editors Önder Kalenderer Vasfi Karatosun Nusret Köse Volkan Öztuna Yayın Kurulu / Editorial Board Şahap Atik Önder Aydıngöz Semih Aydogdu Mehmet Demirhan Mahmut Nedim Doral İzge Hakan Günal Vecihi Kırdemir Mehmet Subaşı Aykın Şimşek Gazi Zorer Dergide yayımlanan malzemenin telif hakkı Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği ne aittir 2011. Tüm hakları saklıdır. Material published in the Journal is covered by copyright 2011 Journal of the Turkish Society of Orthopaedics and Traumatology. All rights reserved. Yönetim yeri ve adresi / Executive office: Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği, İkizdere Sok., No: 21/12, Bayraktar Mah., 06670 Gaziosmanpaşa, Ankara, Türkiye Tel: +90 312-436 11 40 Faks (Fax): +90 312-436 27 16 e-posta (e-mail): totbid@totbid.org.tr Yayıncı / Publisher: Bayçınar Tıbbi Yayıncılık Örnek Mah., Dr. Suphi Ezgi Sok., Saray Apt., No: 11, D: 6, 34704 Ataşehir, İstanbul, Türkiye Tel: +90 216-317 41 14 Faks (Fax): +90 216-317 63 68 e-posta (e-mail): info@baycinartibbiyayincilik.com Yayın türü: Süreli yayın Type of publication: Periodical Baskı / Press: Meteksan Matbaacılık ve Teknik Sanayi Ticaret A.Ş. Beytepe Köyü, No: 3, 06800 Bilkent, Ankara, 0312-266 44 10 Basım tarihi / Press date: 10 Temmuz 2012 / July 10, 2012 Baskı adedi / Circulation: 3000 Bu dergide kullanılan kağıt ISO 9706: 1994 standardına uygundur. / This publication is printed on paper that meets the international standard ISO 9706: 1994 National Library of Medicine biyomedikal yayın organlarında asitsiz kağıt kullanılmasını önermektedir. National Library of Medicine encourages the use of permanent, acid-free paper in the production of biomedical literature. Bu der gi de ki ya zı la rın der gi stan dart la rı na uy gun lu ğu nun kont ro lü, dizimi, İngilizce/Türkçe özetlerin ve kaynakların denetimi, der gi nin ya yı na ha zır lan ma sı BAYÇINAR Tıb bi Ya yın cı lık tarafın dan ger çek leş tiril miş tir.
ii TOTBİD Dergisi YAZARLARA BİLGİ 1. TOTBİD Dergisi Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği nin yayın organıdır. 2. Dergi, Ortopedi ve Travmatoloji alanında derlemeleri ve olgu sunumlarını Türkçe yayımlar. 3. Der gi her üç ay da bir yayımlanır (Ocak, Nisan, Temmuz, Ekim) ve 4 sa yı da bir cilt ta mam la nır. 4. Yazılarda bildirilen görüşler ve sonuçlar yazarlara ait tir. Dergide yayımlanan yazıların her türlü sorumluluğu (etik, bilimsel, yasal, vb.) yazarlara aittir. Dergide yayımlanan makaleler TOTBİD in resmi görüşünü temsil etmez. Yayımlanmak üzere kabul edilen yazıların telif hakları TOTBİD Dergisi ne aittir. 5. Derlemelerin TOTBİD in Çekirdek Eğitim Programı ve Eğitim Konseyinin (TOTEK) belirlediği 100 Temel Seminer Konusu ile ilintili olması tercih nedenidir. 6. Olgu sunumları başlık, giriş, olgu sunumu, tartışma ve kaynaklar bölümünü içermelidir. Olgu sunumlarının giriş bölümü 3-4 cümleyi geçmeyecek şekilde olgunun literatür açısından önemini ve yazım amacını kapsamalıdır. Tartışma bölümünde bu olgunun yazılma nedeni ve literatür açısından önemini belirtilmelidir. Olgunun görülme sıklığı ayrıca belirtilmelidir. 7. Olgu sunumlarının dergide yer alabilmesi için Yayın Kurulu nun onayından geçmesi gerekir. Olgu sunumları en az iki danışman tarafından değerlendirilir. Yayın Kurulu, olgu sunumunu kabul etme, düzeltme isteme veya yayımlamama hakkına sahiptir. 8. Yazının hazırlanması Bu derginin yazım kuralları Uniform Requirements for Manuscripts Submitted to Biomedical Journals- International Committee of Medical Journal Editors (http:// www.icm je.org) ile uyum lu dur. Yazı standart Word dosyasında, çift satır aralıklı olarak, kenarlarda en az 2.5 cm boşluk kalacak şekilde yazılmalıdır. Başlık sayfasından itibaren sayfalar numaralandırılmalıdır. Yazının her bölümü yeni bir sayfadan başlamalı ve şu sırayla olmalıdır; başlık sayfası, özet, metin, teşekkür, kaynaklar, tablo ve başlıkları, şekil altyazıları. B a şl ı k s a yf al ar ı: İki başlık sayfası hazırlanması gerekmektedir. İlki, a) metnin özlü ve açıklayıcı bir başlığını, b) 35 harfi geçmeyen kısa başlığını, c) tüm yazarların tam isimleri, akademik ve kurumsal ünvanlarını, d) çalışmanın yapıldığı kliniğin veya kurumun adını, e) sorumlu yazarın adresi, telefonu, faks numarası ve e-posta adresini içermelidir. Danışmanlara iletilecek olan diğer başlık sayfası sadece metnin özlü ve açıklayıcı başlığını bulundurmalı, yazarlar ve kurumları hakkında bilgi içermemelidir. Özet: İkinci sayfa Türkçe ve İngilizce olarak en az 150, en çok 250 sözcükten oluşan özetleri içermelidir. Özet çalışmanın amacını ve içeriğini kapsamalıdır. İngilizce özet başlık içermelidir. Özetlere anahtar sözcükler eklenmelidir. M et i n: Yazılırken literatür gözden geçirilmeli ve konuyla ilgili önemli makalelerin kapsandığından emin olunmalıdır. Yazarların kişisel deneyimlerini orijinal çizim ve resimlerle aktarmaları önemli ve yol göstericidir. K a yn a kl a r: Metin içinde geçiş sırasına göre numaralandırılmalıdır. Yayımlanmamış sonuçlar ve kişisel görüşmeler kaynak olarak gösterilemez. Gerekli olmadıkça 30 dan fazla kaynak gösterilmemelidir. Kaynak kontrolü önem taşımaktadır ve yazarlardan herhangi bir kaynağın tamamının temini istenebilir. Kaynaklar şu şekilde düzenlenmelidir: S ür el i y ay ı nd a n m ak al e: Tüm yazarların soyadı, isim baş harfleri, makalenin adı, derginin Indeks Medicus a göre kısaltılmış adı veya tam başlığı, yıl, cilt sayısı ve ilk ve son sayfa numaraları. (Ramirez N, Johns ton CE, Brow ne RH. The pre va len ce of back pain in children who have idiopathic scoliosis. J Bo ne Jo int Surg [Am] 1997;79:364-8.) Ki tap tan bir bö lüm: Tüm yazarların soyadı, isim baş harfleri, bölümün adı, editörlerin adı, kitabın adı, ba sım ye ri, ba sı me vi, yıl, bö lü me ait ilk ve son sayfa numaraları. (Milford L. Dislocations and ligamentous injuries. In: Crenshaw AH, editor. Campbell s operative orthopaedics. St. Louis: CV Mosby; 1987. p. 241-57.) Ki tap: Tüm yazarların soyadı, isim baş harfleri, kitabın adı, baskısı, basım yeri, basımevi, yıl. (Colson JH, Ar mo ur WJ. Sports in ju ri es and the ir tre atment. 2nd ed. Lon don: S. Pa ul; 1986.) 9. Tablolar yazıda geçiş sırasına göre numaralandırılmalı, her tablonun aynı sayfa üstünde bir başlığı olmalı; tablo içeriğinde derginin sayfa boyutu göz önüne alınmalıdır. Resim ve şekiller orijinal olmalı, özenle çizilmeli veya yüksek çözünürlükte fotoğraflanmalıdır. 10. Yazılar elektronik posta ile totbid@totbid.org.tr adresine iletilmelidir.
TOTBİD Dergisi iii İÇİNDEKİLER Dernek Başkanından...v Editörden...vii Davetli Sayı Editöründen...ix Giriş...x REVIEWS Sporcularda elde tendon yaralanmaları Tendon injuries of the hand in athletes Şadan Ay, Derviş Güner, Umut Bektaş, Mehmet Demirtaş... 201 Sporcularda parmak yumuşak doku yaralanmaları Soft tissue injuries of the finger in athletes Umut Akgün, Barış Kocaoğlu, Ufuk Nalbantoğlu... 214 Sporcularda görülen metakarp ve falanks kırıkları Metacarpal and phalangeal fractures in athletes Arel Gereli, Ufuk Nalbantoğlu, Metin Türkmen... 220 El bileği karpal instabilitesine neden olan spor yaralanmaları Carpal instability of the wrist due to sports injuries Akın Üzümcügil, Gürsel Leblebicioğlu, Mahmut Nedim Doral... 228 Sporcularda trianguler fibrokıkırdak kompleks yaralanması ve tedavisi Treatment of triangular fibrocartilage complex injuries in athletes Mustafa Özkan, Meriç Ünal... 235 Sporcularda skafoid kırıkları Scaphoid fractures in athletes Murat Kayalar, Emin Bal, Yusuf Gürbüz... 242 Sporcularda radius distal uç kırıkları Fractures of distal radius in athletes Hakan Gündeş, Mustafa Şahin... 255 CASE REPORT Kalça ağrısının nadir bir nedeni: Pelvik kosta Pelvic rib: a rare cause of hip pain Emrah Kovalak, Onat Üzümcügil, Yusuf Öztürkmen, Kemal Behzatoğlu, Tolga Tüzüner... 261 Toplantı ve Kongreler Sürekli Tıp Eğitimi (STE) Değerlendirme Soruları
TOTBİD Dergisi v DERNEK BAŞKANINDAN... Değerli Meslektaşlarımız, 2002 yılında yayın hayatına başlamış olan dergimizin editörlüğünü 2007 den bu yana büyük bir özveriyle ve başarıyla sürdürmekte olan Sayın Prof. Dr. Feza Korkusuz, geçtiğimiz aylarda iş yoğunluğu nedeniyle TOTBİD Yönetim Kurulu na bu görevi devretmek istediğini iletmiştir. Sayın Korkusuz un bu talebi üzerine TOTBİD Yönetim Kurulu 18 Mart 2012 tarihli toplantısında Sayın Doç. Dr. Önder Kalenderer i dergimizin yeni editörü olarak seçmiştir. Sayın Feza Korkusuz a TOTBİD Dergisi ne çok değerli hizmetleri ve katkıları nedeniyle TOTBİD Yönetim Kurulu adına teşekkürlerimi sunuyor, Sayın Kalenderer e de 2007 yılından bu yana Editör Yardımcısı olarak görev yaptığı dergimizde Editör olarak da başarılar diliyorum. Dergimizin 2012 yılına ait üçüncü sayısının konusu sporcularda el ve el bileği yaralanmalarına güncel yaklaşımlardır. Bu sayımızın Konuk Editörü Sayın Doç. Dr. Ufuk Nalbantoğlu na ve bu konudaki deneyimleri ile katkı sağlayan tüm yazarlarımıza çok teşekkür ederim. Sayın Feza Korkusuz a editörlük görevinden ayrılmadan önce bu sayıyı tamamen hazır olarak teslim etmiş olması ve bundan sonra çıkacak olan ilk iki sayıyla ilgili olarak da neredeyse tamamlanmış olan çalışmaları nedeniyle de ayrıca çok teşekkür ederim. Saygılarımla Prof. Dr. Önder Aydıngöz TOTBİD Başkanı
TOTBİD Dergisi vii EDİTÖRDEN... TOTBİD Dergisinin Değerli Okurları, Sporda görülen parmak, el ve el bileği yaralanmalarına ayırdığımız dergimizin 2012-3 sayısının davetli editörlüğünü üstlenen Sayın Doç. Dr. Ufuk Nalbantoğlu na teşekkür ederiz. Parmak, el ve el bileği yaralanmaları tüm spor yaralanmalarının dörtte birini oluşturmaktadır. Bu yaralanmalar çoğu zaman önemsenmemekte ve göz ardı edilmektedir. Gözden kaçan ve eklemi ilgilendiren küçük kırıklar ile tendon yaralanmaları kalıcı hasar ve işlev kaybıyla sonlanabilmektedir. Branşlar arasında farklılık gösterse de parmak, el ve el bileği yaralanması ile bize başvuran hastanın hızla spora döndürülmesi öncelikli amaçtır. Kapsamlı el ve üst ekstremite muayenesi bu tür yaralanmaların gözden kaçmasını engelleyecektir. Tedavi sonrası erken ve doğru rehabilitasyon da işlevsel sonucun altın anahtarı olmaktadır. Saygılarımızla Prof. Dr. Feza Korkusuz, Doç. Dr. Önder Kalenderer Editörler
TOTBİD Dergisi ix DAVETLİ SAYI EDİTÖRÜNDEN... Değerli TOTBİD Dergisi Okurları, TOTBİD Dergisinin bu sayısında hepimizin günlük pratiğimizde sık olarak gördüğümüz, sporcularda el ve el bileği yaralanmalarına güncel yaklaşımlar ele alınmıştır. Bu yaralanmalar ile uğraşan ve deneyim sahibi hocalarımız tarafından derlenen bu sayının tüm meslektaşlarımıza faydalı olmasını diler, hazırlanmasında katkısı olan herkese teşekkür ederim. Saygılarımla Doç. Dr. Ufuk Nalbantoğlu Davetli Sayı Editörü
x TOTBİD Dergisi GİRİŞ... Sporcularda görülen el ve el bileği yaralanmalarına genel bakış Spor yaralanmalarının yaklaşık %15-30 u üst ekstremiteyi ilgilendirir ve 16 yaş altında daha sık olarak görülür. [1-5] Bu yaralanmalara bilimsel ilgi, gelişen spor endüstrisinin de katkısı ile giderek artmaktadır. Ülkemizde futbol önderliğinde gelişen spor ekonomisi, amatör ya da profesyonel olarak bu işle uğraşan her kesimde beklentiyi artırmakta ve sporcu sağlığı ile uğraşan sağlık çalışanları üzerinde bir baskı unsuru oluşturmaktadır. Bu baskının ana hedefi ve aynı zamanda sporcu sağlığının temel sorunu; sporcuyu bir an evvel daha önceki fonksiyonel seviyesine döndürmektir. Bu baskı daha ziyade profesyonel sporcuların tedavi sürecinde hissedilse de amatör düzeydeki sporcular da aynı beklenti içindedirler. Özellikle futbol gibi alt ekstremite gücünün ön planda olduğu spor dallarında üst ekstremite yaralanmaları, sporcunun kendisi, antrenör ve birinci seviye sağlık görevlisi tarafından hem tanı hem de tedavi aşamasında ihmal edilebilmektedir. Ayrıntılı fizik muayene ile tanı araçlarını etkin kullanarak yaralanmayı teşhis etmek ve erken spora dönüş konusundaki baskıya direnerek sporcunun uzun vadedeki sağlığını ve kariyerini göz önünde tutan bir tedavi planı oluşturmak doktorun birincil sorumluluğudur. Bu amaçla, yaralanan bölgenin ayrıntılı muayenesinin yanı sıra temel radyolojik tetkikler mutlaka istenmeli, şüpheli durumlarda BT, MR gibi ileri görüntüleme yöntemleri ilk başvuru anında yaptırılmalıdır. Tedavi seçiminde ise tıbbi endikasyonların yanı sıra sporcunun performans seviyesi, beklentisi, spor dalı ve sporcunun oyun alanı gibi etkenler de dikkate alınmalıdır. Bu etkenler bazen, sporcu olmayan bir hastada konservatif yöntemlerle tedavi edilebilen bir yaralanmanın sporcularda cerrahi olarak tedavi edilmesini gerektirebilir. Tedavi sırasında ya da sonrasında koruyucu atel veya sargı kullanımı sporcuya güven vermenin yanı sıra birebir mücadele sırasında ikincil yaralanmaları ve komplikasyonları önler. Rehabilitasyon uygulamaları, tedavi sırasında veya sonrasında ağrı, ödem kontrolü, eklem hareket aralığının artırılmasını, kas güçlendirme ve koordinasyonunu sağlayarak spora güvenli ve hızlı geri dönüşü sağlar. [6] Kaynaklar 1. Bruggeman NB, Steinmann SP, Cooney WP, Krogsgaard MR. Sports injury: regional considerations. Diagnosis and treatment: elbow, wrist and hand. In: Kjaer M, Krogsgaard M, editors. Textbook of sports medicine. 1st ed. Oxford: Blackwell Science Ltd; 2003. p.739. 2. Esenkaya İ, Nalbantoğlu U, Türkmen M, Baran T. Futbolda üst ekstremite yaralanmaları. Acta Orthop Traumatol Turc 1994;28:247-9. 3. Ergen E. Sports injuries in children and adolescents: etiology, epidemiology, and risk factors. [Article in Turkish] Acta Orthop Traumatol Turc 2004;38 Suppl 1:27-31. 4. Bergfeld JA, Weiker GG, Andrish JT, Hall R. Soft playing splint for protection of significant hand and wrist injuries in sports. Am J Sports Med 1982;10:293-6. 5. Rettig AC. Epidemiology of hand and wrist injuries in sports. Clin Sports Med 1998;17:401-6. 6. Morgan WJ, Slowman LS. Acute hand and wrist injuries in athletes: evaluation and management. J Am Acad Orthop Surg 2001;9:389-400. İletişim adresi: Dr. Ufuk Nalbantoğlu. Acıbadem Kadıköy Hastanesi, Ortopedi ve Travmatoloji Kliniği, Tekin Sok., No: 8, 34718 Acıbadem, Kadıköy, İstanbul. Tel: 0216-544 44 44 Faks: 0216-544 40 00 e-posta: drufukn@hotmail.com