KAMU GÖREVLİLERİ ETİK KURULU KARARLARI IŞIĞINDA, BELEDİYELERDE GÖRÜLEN ETİK DIŞI UYGULAMALAR

KAMU GÖREVLİLERİ ETİK KURULU KARARLARI IŞIĞINDA, BELEDİYELERDE GÖRÜLEN ETİK DIŞI UYGULAMALAR Ahmet SAYER - Sayıştay Başdenetçisi Abdulkadir BARUTÇU - Sayıştay Denetçisi (Kamu Görevlileri Etik Kurulu Raportörleri) GİRİŞ 1980 li yıllardan itibaren kamu yönetimi anlayışında önemli değişiklikler olmuştur. Uluslararası boyutta yeni kamu yönetimi anlayışı olarak da adlandırılan bu süreçte, hesap verilebilirlik, saydamlık, etkinlik, verimlilik, ekonomiklik ve etik kavramları ön plana çıkmıştır. Etkinlik, verimlilik ve ekonomiklik kamu yönetiminin performansa yönelik hesap vermesini sağlarken, etik kavramı kamu yönetiminde dürüstlüğün sağlanması açısından önem kazanmıştır. Ülkemizde de yeni kamu yönetimi anlayışının bir sonucu olarak kamu yönetiminde bir dizi reformlar yapılmıştır. Kamu Görevlileri Etik Kurulu nun (Kurul) kurulması bu reformlardan biridir. Kamu yönetiminde etik ilkelerin yerleşmesine ve dolayısıyla daha şeffaf, tarafsız, dürüst, hesap verebilir ve kamu yararını esas alan bir kamu hizmeti anlayışına katkı sağlamak amacıyla kurulan Kurul, kısa sürede yaptığı çalışmalarla kamuya olan güvenin artmasına katkıda bulunmuştur. Bu makalede, Kamu Görevlileri Etik Kurulu nun vermiş olduğu kararlar çerçevesinde konu ele alınmaya çalışılacak ve bu kapsamda öncelikle Kurul un yapısına ve kararların yaptırımına kısaca değinilecektir. Daha sonra, Etik Kurulu nun Belediye Başkanları hakkında vermiş olduğu kararlar ışığında Belediyelerde yaşanan ve yaşanması muhtemel olan ve Belediye Başkanından kaynaklanan etik dışı davranışlar üzerinde durulacaktır. 1. KAMU GÖREVLİLERİ ETİK KURULU Kamu Görevlileri Etik Kurulu (Kurul), 5176 sayılı Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (Kanun) ile 2004 yılında kurulmuştur. Kurulun temel amacı kamuda etik kültürün geliştirilmesini sağlamaktır. Kurul un en temel iki görevi bulunmaktadır. Bunlardan ilki etikle il- 59 NİSAN - MAYIS - HAZİRAN 2011

Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kararları Işığında, Belediyelerde Görülen Etik Dışı Uygulamalar gili çeşitli eğitim faaliyetlerinde bulunmak ve organize etmek, diğeri ise kendisine yapılan şikâyet başvurularını incelemek ve karara bağlamaktır. Kurul, genellikle yapılan şikâyet başvuruları üzerine inceleme yapmaktadır. Kurul un az da olsa re sen inceleme yaparak karar verdiği durumlar da bulunmaktadır. Kurul, en az genel müdür veya eşiti seviyesindeki kamu görevlileri ile ilgili başvuruları incelemekte ve karar almaktadır. Diğer kamu görevlilerinin, etik davranış ilkelerine aykırı uygulamaları bulunduğu iddiasıyla yapılacak başvurular ise ilgili kurumların yetkili disiplin kurullarında değerlendirilecektir. Hangi unvanların genel müdür eşiti sayılacağını belirleme yetkisi Kanun da Kurul a verilmiştir. Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (Yönetmelik) ekindeki Kamu Görevlileri Etik Kurulunun Yetki Alanına Giren En Az Genel Müdür, Eşiti ve Üstü Kamu Görevlileri ni gösteren liste ile de Kurulun yetki alanına giren kamu görevlileri tespit edilmiştir. Bu listeye göre Belediyelerde, Kurul un yetki alanına giren kamu görevlileri şunlardır: - Büyükşehir Belediye Başkanı - İl ve İlçe Belediye Başkanları - Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri ve Genel Sekreter Yardımcıları - Büyükşehir Belediyesi ve Bağlı Kuruluşları Genel Müdürü - Büyükşehir Belediyesi Teftiş Kurulu Başkanı - İl Belediye Birlikleri ile bunların Üst Birlik Başkanları - Büyükşehir Belediye Şirketleri Genel Müdürleri, Yönetim ve Denetim Kurulu Üyeleri - Büyükşehir sınırları içindeki Belediye Başkanları 2005 yılından bu yana Kurul, 43 etik ihlali kararı vermiş ve bu kararlardan 12 tanesi belediyelere ilişkindir. Kurulun verdiği kararlar bir tespit niteliğindedir. Kurul, kamu görevlileri ile ilgili yapılan başvuruları Kanun ve Yönetmelik çerçevesinde incelemektedir. Kurul, hakkında başvuru yapılan kamu görevlisi ile ilgili inceleme ve araştırmayı raportörleri marifetiyle yapmaktadır. Yapılan inceleme ve araştırma neticesinde kamu görevlisinin Yönetmelikte belirtilen etik ilkelere aykırı davrandığına kanaat getirilirse, bu kamu görevlisinin savunması alınmakta ve gelen savunma ile birlikte diğer bilgi ve belgeler ışığında karar alınmaktadır. 1.1 Etik Kurul Kararlarının Yaptırımı Kurul kararlarının başlıca yaptırımı, kararların yayımlanması suretiyle kamuoyu denetiminin sağlanmasıdır. Kanunun 5. maddesinin son fıkrasındaki Kurul, başvuruya konu işlem veya eylemi gerçekleştiren kamu görevlisinin, etik davranış ilkelerine aykırı işlem veya eylemi olduğunu tespit etmesi ve bu kararın kesinleşmesi halinde, bu durumu Başbakanlık, Kurul kararı olarak Resmi Gazete aracılığıyla kamuoyuna duyurur. Ancak, Kurul kararlarının yargı tarafından iptali halinde Kurul, yargı kararını yerine getirir ve Resmi Gazetede yayımlatır. hüküm gereği, Kurul kararları Resmi Gazetede yayımlanmakta idi. Anayasa Mahkemesi 4/2/2010 tarih ve 2010/33 sayılı kararı ile Kurul un kararlarının Resmi Gazete de yayımlanmasını düzenleyen Kanun hükmünü iptal etmiştir. Mahkemenin kararında özetle Etik Kurulun, etik ilkeye aykırı davranışın tespitine ilişkin verdiği kararların yargısal kesinlik kazanmadan Resmi Gazete ile kamuoyuna duyurulması ilgilinin herkese teşhiri anlamına gelmekte; bu durum ise bütün temel hak ve özgürlükler için dokunulmaz ve her türlü değerler ölçütünün dışında kabul edilen insan onuru ile kişinin maddi ve manevi varlığının önemli ölçüde zedelenmesine yol açmaktadır. Öte yandan, Kamu Görevlileri Etik Kurulu kararının idari yargı tarafından iptal edilerek maddi olguların mevcut olmadığının tespiti halinde, Yasa gereği bu iptal kararının da Resmi Gazete de yayımlanmasının, daha önceki yayım nedeniyle yazılı ve görsel medyaya haber teşkil edip farklı sübjektif değerlendirmelere maruz kalarak onuru zedelenen ve toplum önünde teşhir edilen kişilerin, uğradıkları manevi zararlarını tümüyle gidermeyeceği de açıktır. Bu nedenlerle Etik Kurul kararlarının Resmi Gazete de yayımlanmasını düzenleyen Kanun hükmü Anayasa nın 2. ve 17. maddelerine aykırıdır ve iptali gerekir. denilmiştir. 60 NİSAN - MAYIS - HAZİRAN 2011

Ahmet SAYER - Abdulkadir BARUTÇU AYM nin almış olduğu bu kararla birlikte Kurul un etik dışı davranışların tespiti ile ilgili almış olduğu kararların kamuyla paylaşılmasının önü kapatılmış oldu. Etik Kurulu, vermiş olduğu kararlar ile etik dışı davranışların kamuya mal olmasını sağlayarak diğer kamu görevlilerinin bu tür davranışlardan uzak durmasını sağlayarak kamuda etik kültürün yerleşmesine katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Etik çalışmaların ve bu arada incelemelerin temel fonksiyonu önleyiciliktir. Dolayısıyla, Kurul un etik ihlal kararlarının Resmi Gazete de yayınlanmasındaki amaç kamu görevlilerinin kamuoyuna teşhir edilmesi değil, etik dışı davranışların kamuoyuyla paylaşılması suretiyle yöneticilerin hesap verme sorumluğu çerçevesinde davranmalarının teşvik edilmesidir. Etik Kurulu, Anayasa Mahkemesinin aldığı bu kararın sakıncalarını giderme adına etik ilkeleri ihlal eden kamu görevlilerine ilişkin aldığı kararları, kararlarda belirtilen isimler ve yerler karartılmak suretiyle Kurul un resmi internet sitesinde yayımlanmasına Şubat 2011 tarihinde başlanılmıştır. 2. BELEDİYELERDE GÖRÜLEN ETİK DIŞI UYGULAMALAR Belediyelerle ilgili olarak Kurula birçok başvuru gelmektedir. Bunları, Belediyelere personel alımı, mobbing, yargı kararlarının uygulanmaması, imar uygulamaları, kamu kaynakları ile hediye verilmesi, Belediye Başkanlarının şahsi giderlerini Belediye bütçesinden ödetmesi, Danışman çalıştırılması gibi başlıklar adı altında toplamak mümkündür. 2.1. Belediyelere Personel Alımı ve Personel İstihdamındaki Etik Dışı Uygulamalar 2.1.1. Belediyelere Özel Kalem Müdürü Alınması Başkan yakınlarının bir istisnai memuriyet şekli olan özel kalem müdürü yapılmak suretiyle başka memuriyetlere geçişin önünün açıldığı görülmektedir. Kurul un 2011/16 sayılı kararında, Başkanın halasının torunu olan bir kişiyi önce Belediyeye geçici işçi olarak aldırdığı, iki ay sonra ise bu yakınını Özel Kalem Müdürü yaptığı, iki ay sonra da söz konusu bu kişinin Milli Eğitim Bakanlığı na öğretmen olmak için başvurduğu, ardından da kurumlar arası ilk atamayla öğretmen olarak atandığı, izlenilen bu yöntemle normal şartlarda sınavla girilebilecek bir mesleğe, sınavın devre dışı bırakılması suretiyle dört ay gibi kısa bir zamanda atanmasının önünün açılmasını sağlandığı tespitleri yapılmış. Söz konusu karara göre, bu uygulamanın Yönetmeliğin 10. maddesinde öngörülen Kamu görevlileri, kamu yönetimine güveni sağlayacak şekilde davranırlar ve görevin gerektirdiği itibar ve güvene layık olduklarını davranışlarıyla gösterirler. Halkın kamu hizmetine güven duygusunu zedeleyen, şüphe yaratan ve adalet ilkesine zarar veren davranışlarda bulunmaktan kaçınırlar. hükmüne aykırı bulunmuştur. 1 2.1.2. Danışman Çalıştırılması Büyükşehir Belediyelerinin dışındaki Belediyelerde Başkan danışmanı istihdamına cevaz veren bir mevzuat hükmü bulunmamaktadır. 5393 sayılı Belediye Kanunu nda, Belediye Başkanı danışmanı adı altında görevlendirme yapılmasına izin veren bir hüküm bulunmamasına rağmen bazı Belediye Başkanlarının danışman adı altında, bazı kimseleri Belediyede çalıştırdıkları görülmektedir. Bu kişilere Belediye bütçesinden herhangi bir ödemenin yapılmasının mümkün olmaması nedeniyle bu kişilerin Belediye şirketlerinden ücret alarak Belediye de danışman adı altında çalıştıkları Kurul un 2011/16 sayılı kararına yansımış. Mevzuata aykırı olan böyle bir durum Kurul un 2011/16 sayılı kararında şu şekilde ifade edilmiştir: Baş- 1 http://www.etik.gov.tr/kurulkararlari/2011/2011-16.doc 61 NİSAN - MAYIS - HAZİRAN 2011

Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kararları Işığında, Belediyelerde Görülen Etik Dışı Uygulamalar kanının C. adlı kişiyi 21.04.2009 tarih ve 99 sayılı yazı ile tam yetkili Belediye Başkan danışmanı olarak görevlendirmesi Yönetmeliğin 9. maddesinde belirlenen yasallık ilkesine aykırıdır. 2 2.1.3. Türkiye İş Kurumundan İşçi İstenirken nokta atışı Yapılması Başkanın tanıdığı bir kişiyi işe aldırabilmek için Türkiye İş Kurumu ndan işçi talep ederken Belediyeye alınmak istenilen kişinin vasıfları tarif edilmektedir. Tabiri caiz ise nokta atışı yapılmaktadır. Kurul un 2011/16 sayılı kararında, Türkiye İş Kurumu ( ) Şubesi nden Başkan imzalı işgücü istem formu ile 14.04.2009 tarihinde mali danışman talep edildiği, bu işgücü istem formunda talep edilen geçici işçinin 40/62 yaş aralığında, iktisat-maliye bölüm mezunu ve mali müşavirlikte 25 yıl deneyimli olması gerektiğinin belirtildiği; C nin 04.01.1951 doğumlu ve iktisat-maliye bölümü mezunu olduğu, bu şartları taşıyan bu şahsın İş Kurumu tarafından Belediye ye gönderildiği, bunun üzerine de Encümen kararına istinaden geçici işçi olarak göreve başlatıldığı tespit edilmiş. Kurul, yapılan bu uygulamayı etik 2 http://www.etik.gov.tr/kurulkararlari/2011/2011-16.doc bulmamıştır. Türkiye İş Kurumu ( ) Şubesi nden C nin niteliklerini tarif eder biçimde geçici işçi olarak istenmesinin Yönetmeliğin 9. maddesinde öngörülen Kamu görevlileri; tüm eylem ve işlemlerinde yasallık, adalet, eşitlik ve dürüstlük ilkeleri doğrultusunda hareket ederler. Kamu görevlileri, takdir yetkilerini, kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda, her türlü keyfilikten uzak, tarafsızlık ve eşitlik ilkelerine uygun olarak kullanırlar. ilkesine aykırıdır. 3 2.1.4. İtfaiye Eri Alımı ve Çalıştırılması Belediye İtfaiye Yönetmeliği16. maddesine göre itfaiye eri alımı ilanının Belediyenin kendi internet sitesi ile Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün resmi internet sitesinde, Türkiye genelinde yayın yapan gazetelerin en az birinde ve bir mahalli gazetede ilan edilmesi gerekmektedir. Bazı belediyelerin itfaiye eri alımı ilanlarını ulusal nitelikteki gazete ile yerel gazetede yayımlamadıkları, Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün sitesinde yayımladıkları ilanlarını da üç dört saat gibi bir kısa süre ilanda tuttukları görülmüştür. 3 http://www.etik.gov.tr/kurulkararlari/2011/2011-16.doc 62 NİSAN - MAYIS - HAZİRAN 2011

Ahmet SAYER - Abdulkadir BARUTÇU İtfaiye eri alımının nispeten kolay olması bazı belediyelerde bu yöntemin eleman alımı şekline dönüştürülmesine neden olmaktadır. Bazı Belediye ilanlarında farklı meslek gruplarından çok sayıda kişi istenilmektedir. Mühendislik ve İktisadi Birimler Fakültesi mezunları da itfaiye eri olabilir ancak bu bölüm mezunları da itfaiye eri olarak alındıktan sonra belediyenin çeşitli birimlerine kaydırılabilmektedir. Böylece Belediyeler merkezi sınav sistemini baypas etmekte ve nispeten kolay bir yol olan itfaiye eri alımı bir basamak olarak kullanılabilmektedir. 2.1.5. Sınav ve Eğitim Şartının Başkan yardımcılığı Formülüyle Aşılması Normal şartlarda, Belediye birim müdürlüklerine Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik te öngörülen eğitim ve sınav şartlarının yerine getirilmesinin ardından atama yapılabilmektedir. Ancak bazı belediyelerde bu eğitim ve sınav şartının by-pass edildiği görülmektedir. Görevde yükseltilmesi düşünülen personelin önce Başkan yardımcısı kadrosuna atamasının yapılması ardından da bir müdürlük kadrosuna atamasının yapılarak eğitim ve sınav şartının by-pass edilmesi Yönetmeliğin 9. maddesindeki Kamu görevlileri, tüm eylem ve işlemlerinde yasallık, adalet, eşitlik ve dürüstlük ilkeleri doğrultusunda hareket ederler. hükmüne aykırı olacaktır. 2.2. Belediyelerde Mobbing Mobbing kavramı son dönemde literatürümüze giren yeni bir kavramdır. Mobbing, psikolojik taciz anlamına gelmektedir. Kasıtlı ve sistematik olarak belirli bir süre çalışanın aşağılanması, küçümsenmesi, dışlanması, kişiliğinin ve saygınlığının zedelenmesi, kötü muameleye tabi tutulması, yıldırılması ve benzeri şekillerde ortaya çıkabilmektedir. Yönetmelikte mobbingi doğrudan düzenleyen bir madde bulunmamakla beraber söz konusu Yönetmeliğin bazı maddeleri mobbingi önleyici bir kısım hükümler içermektedir. Dürüstlük ve tarafsızlık ilkesini düzenleyen 9. maddesinin birinci fıkrasında Kamu görevlileri, tüm eylem ve işlemlerinde yasallık, adalet, eşitlik ve dürüstlük ilkeleri doğrultusunda hareket ederler, ikinci fıkrasında da, Kamu görevlileri, takdir yetkilerini, kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda, her türlü keyfilikten uzak, tarafsızlık ve eşitlik ilkelerine uygun olarak kullanırlar, üçüncü fıkrasında ise Kamu görevlileri, gerçek ve tüzel kişilere öncelikli, ayrıcalıklı, taraflı ve eşitlik ilkesine aykırı muamele ve uygulama yapamazlar, herhangi bir siyasi parti, kişi veya zümrenin yararını veya zararını hedef alan bir davranışta bulunamazlar hükümleri yer almaktadır. Yönetici ve denetleyici konumunda bulunan kamu görevlileri, keyfi davranışlarda, baskı, hakaret ve tehdit edici uygulamalarda bulunamaz hükmü ile 11. maddesinde düzenlenen Kamu görevlileri, üstleri, meslektaşları, astları diğer personel ile hizmetten yararlananlara karşı nazik ve saygılı davranırlar hükmü de mobbingi önleyici düzenlemeler olarak göze çarpmaktadır. Belediyelerde, Belediye Başkanları tarafından mobbinge maruz bırakıldıklarını iddia eden kamu görevlilerinin yaptıkları başvuruları inceleyen Kurul, mobbingle ilgili çeşitli kararlar almıştır. Bu kararlardan birine Kurul un 2009/37 sayılı kararı örnek olarak gösterilebilir Söz konusu kararda, yerel seçimlerde Büyükşehir Belediye Başkan adayı olmak için görevinden istifa eden Genel sekreter yardımcısının, seçimlerin ardından tekrar eski görevine dönmek istediğinde uzun bir süre Büyükşehir Belediye Başkanı tarafından görevine başlatılmadığı, istifa edip de seçilemeyip görevine dönmek isteyen Daire Başkanlarının görevlerine hemen başlatıldıkları, bu Genel sekreter yardımcısının farklı bir muameleye tâbi tutulduğu, göreve başlatıldıktan sonra ise 63 NİSAN - MAYIS - HAZİRAN 2011

Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kararları Işığında, Belediyelerde Görülen Etik Dışı Uygulamalar diğer Genel sekreter yardımcılarının aksine giriş katta Belediye polikliniğinin yanındaki bir oda verildiği ve yine diğer Genel sekreter yardımcılarından farklı olarak hizmet aracı ve şoför tahsisinin de kaldırıldığı tespitleri yapılmış. 4 2.3. İmar Uygulamaları Kurul un 2008/206 sayılı kararında, bir Büyükşehir Belediye Başkanının eşine ait taşınmazı da kapsayan imar planı değişikliğinin görüşüldüğü Meclis toplantısına katıldığı, 1/1000 ölçekli uygulama imar planının değiştirilmesine ilişkin 19/11/2007 tarih ve 198 sayılı kararı ile başkanının eşinin üzerine kayıtlı arsanın da bulunduğu alanın, mesken alanından çıkarılıp ticaret alanına dahil edildiği, ayrıca inşaat taban alanının 0.40 tan 0.60 a çıkartıldığı, söz konusu alan beş km. lik bir şeridi 4 http://www.etik.gov.tr/kurulkararlari/resmigazete_kararlar/ ahmetkucukler_karar.htm ve 338.000 m2 lik bir alanı kapsadığı tespit edilmiştir. 5 2.4. Kamu Kaynakları ile Hediye Verilmesi Kurul un 2009/23 sayılı kararında bir Belediye Başkanının, ilçede yapılan düğün ve sünnet törenlerinde, hediye olarak takmış olduğu altınların parasını Belediye bütçesinden karşılamasının Yönetmeliğin 15. maddesindeki, Kamu görevlileri, kamu kaynaklarını kullanarak hediye veremez, resmi gün, tören ve bayramlar dışında, hiçbir gerçek veya tüzel kişiye çelenk veya çiçek gönderemezler; görev ve hizmetle ilgisi olmayan kutlama, duyuru ve anma ilanları veremezler. hükmüne aykırı bulunmuştur. 6 Kurulun verdiği bu karar İçişleri Bakanlığı nın 24/05/1984 tarihli Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil, Ağırlama ve Tören Giderleri Yönergesi nin 10. maddesindeki, yapılması belde 5 http://www.etik.gov.tr/kurulkararlari/resmigazete_kararlar/ aytacdurak.htm 6 http://www.etik.gov.tr/kurulkararlari/resmigazete_kararlar/ huseyingemi.htm 64 NİSAN - MAYIS - HAZİRAN 2011

Ahmet SAYER - Abdulkadir BARUTÇU için gerekli olan veya mahalli örf, adet ve sosyal yaşantı içinde gerekli sayılan etkinlik ve törenler için (nişan, nikah, ölüm gibi) harcama yapılabilir. hükmü ile çelişiyor gibi görünse de etik davranış ilkelerini belirleme yetkisi tamamıyla Kurula verilmiş ve Kurul da bunu bir Yönetmelikle düzenlemiştir. Normlar hiyerarşisine göre de Yönetmelik hükümlerinin üstünlüğü bulunmaktadır. 2.5. Mahkeme Kararlarının Yerine Getirilmemesi Belediye başkanlarının mahkeme kararlarını yerine getirmemesi, Kurul tarafından yasallık ilkesine aykırı bulunmaktadır. Kurul un 2009/37 sayılı kararının ilave gerekçesinde; yerel seçimlerde Büyükşehir Belediye Başkan adayı olmak için görevinden istifa eden Genel Sekreter Yardımcısının, seçimlerde aday olamaması üzerine Belediye Genel Sekreter Yardımcılığına dönmek için yaptığı başvurunun zamanında yerine getirilmemesi üzerine İdare Mahkemesi nde dava açtığı ve yürütmenin durdurulmasına karar verildiği, bunun üzerine görevine başlatıldığı, fakat idari teamüllere, Anayasanın ve İdari Yargılama Usulü Kanununun Yargı kararlarının infazına ilişkin hükümlerine aykırı olarak odası, görevi ile münasip olmayacak şekilde değiştirilmiştir. Bütün bu tutum ve davranışlar idari yargı kararını gölgeleme ve öteleme amacı taşımaktadır. Bu durumda yargı kararı şeklen infaz edilmiş olup hukuka uygun bir infazdan söz edilemez. 7 2.6. Belediye Başkanının Şahsi Giderlerini Belediye Bütçesinden Ödetmesi 7 http://www.etik.gov.tr/kurulkararlari/resmigazete_kararlar/ ahmetkucukler_karar.htm Kurul 2011/40 sayılı kararında, 2009 yılı yerel seçimlerinden önce seçim büroları açılış duyuruları ile yeniden aday olan Belediye Başkanının seçim propagandasının yapılmasını, SMS lerin Belediyenin data ve bilgi iletişim hatları üzerinden çekilmesini ve bu SMS bedellerinin Belediye bütçesinden ödenmesini Yönetmeliğin 9. maddesinin birinci fıkrasındaki yasallık ile 16. maddesindeki Kamu görevlileri, kamu bina ve taşıtları ile diğer kamu malları ve kaynaklarını kamusal amaçlar ve hizmet gerekleri dışında kullanamaz ve kullandıramazlar, hükümlerine aykırı bulmuştur. 8 2.7. Diğer Konular Kurul un 2011/40 sayılı kararında yer alan bazı etik dışı konuları 9 : - Belediye Başkanı nın katılmadığı toplantılara ilişkin Encümen karar defterine katılmış gibi imza atması Yönetmeliğin Dürüstlük ve tarafsızlık başlıklı 9. maddesi ile Saygınlık ve güven başlıklı 10. maddesine aykırıdır. - Belediye Başkanı nın Genelgesine dayalı olarak, tütün ürünlerinin tüketimi için kapalı alan tahsis edilmesi Yönetmeliğin 9. maddesindeki yasallık ilkesine aykırıdır. - Yoksullara yemek verilmek üzere açılan Belediye aşevinden 2011 yılına kadar Belediye çalışanları ile İlçedeki kamu kurumları çalışanlarına Belediye Başkanı nın şifahi talimatıyla ücretsiz yemek verilmesi Yönetmeliğin 16. maddesindeki Kamu görevlileri, kamu bina ve taşıtları ile diğer kamu malları ve kaynaklarını kamusal 8 http://www.etik.gov.tr/kurulkararlari/2011/karar_2011-40.doc 9 http://www.etik.gov.tr/kurulkararlari/2011/karar_2011-40.doc 65 NİSAN - MAYIS - HAZİRAN 2011

Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kararları Işığında, Belediyelerde Görülen Etik Dışı Uygulamalar amaçlar ve hizmet gerekleri dışında kullanamaz ve kullandıramazlar hükmü ile 17. maddesindeki Kamu görevlileri, kamu bina ve taşıtları ile diğer kamu malları ve kaynaklarının kullanımında israf ve savurganlıktan kaçınır; mesai süresini, kamu mallarını, kaynaklarını, işgücünü ve imkanlarını kullanırken etkin, verimli ve tutumlu davranırlar hükmüne aykırıdır. - Belediye Meclisi kararı olmadan Belediye Ek Hizmet Binaları ve Sosyal Tesisler ile Spor Kompleksi İnşaat Tadilat ve Onarım İşi kapsamında, Spor Kulübü Kafeterya Binası, Prefabrik Bina, Kadın Tutukevi ile bir Vakfa ait içme suyu arıtma tesisinin yapımı için yapılan harcamaların Belediye bütçesinden karşılanmasında Belediye Başkanı nın sorumluluğu bulunduğundan bu işlemin, Yönetmeliğin 9. ve 16. maddelerine aykırıdır. Şeklinde sıralamak mümkündür. SONUÇ Kamu Görevlileri Etik Kurulu, kamu görevlilerinin uymaları gereken saydamlık, tarafsızlık, dürüstlük, hesap verebilirlik, kamu yararını gözetme gibi etik davranış ilkeleri belirlemek ve uygulamayı gözetmek üzere kurulmuştur. Kurul un üç temel görevi vardır; bunlardan ilki olan etik ilkelerin belirlenmesi, ikincisi, etik ilkelerin uygulanması ve Kurul a yapılan başvuruların değerlendirilmesi, son görev ise, kamuda etik kültürünü yerleştirmek üzere çalışmalar yapmak veya yaptırmak ve bu konuda yapılacak çalışmalara destek olmaktır. Kurul a yapılan başvurularda en çok şikâyet edilen kurumlardan biri belediyelerdir. Kurul un şu ana kadar vermiş olduğu 43 etik ihlali kararından 12 tanesinin belediyelere ilişkin olması bunun göstergesidir. Anayasa Mahkemesi nin kararının ardından Kurul kararlarının Kurul un resmi internet sayfasında yer alması suretiyle kamuoyuyla paylaşılması, üst düzey kamu yöneticilerin hesap verme sorumluğu çerçevesinde davranmalarının teşvik etmektedir. Öte yandan, Kurul un kapsamında belediye meclis üyelerinin olmaması hesap verilebilirlik açısından bir eksikliktir. Meclis üyeleri için de etik kodların belirlenmesi kamuoyunda belediye hizmetlerine olan güveni artıracaktır. Kamu idarelerinde etik dışı uygulamaların sona ermesi ve etik ilkelerin yerleşmesinde Kurul un önemli bir misyonu vardır. Ancak tek başına bu görevi yerine getirmesi mümkün değildir. Bu yüzde Yasama, Yürütme ve Yargı erkleri ve bunların içerisinde yer alan mekanizmalar devlette etiği en yüksek standartlarda uygulama konusunda üzerlerine düşen ödev ve sorumlulukları yerine getirmelidir. 66 NİSAN - MAYIS - HAZİRAN 2011