T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI AVRUPA BİRLİĞİ YATIRIMLARI DAİRESİ BAŞKANLIĞI E. Kaan MORALI Nisan- 2012 1 İÇERİK Başkanlık Tanıtımı IPA Hakkında Bilgi (Tanımı, Bileşenleri) Çevre Operasyonel Programı (Amaç, Hedefler, Finansman) IPA Projeleri Prosedürler Yeni IPA Dönemi 2014-2020 2 1
AVRUPA BİRLİĞİ YATIRIMLARI DAİRESİ BAŞKANLIĞI 3 AB YATIRIMLARI DAİRESİ BAŞKANLIĞI 4 Temmuz 2011 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bünyesinde faaliyet göstermeye başladı. Daha önce faaliyetlerini mülga Çevre ve Orman Bakanlığı bünyesinde 2007 yılında kurulan IPA Koordinasyon ve Uyguluma Merkezi adı altında yürütmekteydi. Başkanlık, Avrupa Komisyonu tarafından 20 Ocak 2011 tarihinde ihale, sözleşme yapma ve ödeme faaliyetlerini yerine getirmek üzere akredite edilmiştir. (12.2007-07.2011) IPA Koordinasyon ve Uygulama Merkezi (07.2011 - ) AB Yatırımları Dairesi Başkanlığı 4 2
AB YATIRIMLARI DAİRESİ BAŞKANLIĞI Görevleri: IPA fonları kapsamında Avrupa Birliği tarafından ülkemize aktarılan mali yardımların çevre sektöründeki koordinasyonunu sağlamak, Çevre Operasyonel Programı nı hazırlamak ve uygulamak, AB üyeliğinden sonra kullanılacak olan Uyum Fonları için gerekli kapasiteyi hazırlamak, 5 KATILIM ÖNCESİ MALİ YARDIM ARACI (IPA) 6 3
IPA Avrupa Birliği 2007 2013 yıllarına ait bütçe dönemiyle birlikte aday ülkelere sağladığı mali yardım mekanizmasında değişikliğe gitmiştir. Buna göre 2007-2013 dönemi için aday ve potansiyel aday ülkelere yapılan mali yardımlar Katılım Öncesi Yardım Aracı (Instrument For Pre-Accession) adı altında birleştirilmiştir. IPA nın temel amacı aday ülkenin AB ye üye olma yolundaki ihtiyaç ve önceliklerine hizmet eden program ve projelerin desteklenmesidir. IPA kapsamında 2007-2013 yılları itibarıyla bütçelenen toplam fon 11,5 milyar avrodur. Bu tutarın 4,9 milyar avrosu Türkiye için tahsis edilmiştir. IPA kapsamında verilecek hibe niteliğindeki fonlar beş ana bileşen altında toplanmıştır. 7 IPA BİLEŞENLERİ BİLEŞEN (I) Geçiş dönemi ve Kurumsal Kapasite Geliştirme (II) Bölgesel ve Sınır-ötesi İşbirliği (III) Bölgesel Kalkınma (IV) İnsan Kaynaklarının Gelişimi SORUMLU KURULUŞ AB Bakanlığı AB Bakanlığı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Bilim, Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (V) Kırsal Kalkınma Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 8 4
MERKEZİ OLMAYAN YAPILANMA SİSTEMİ (DIS) CAO Yetkili Akreditasyon Görevlisi (NAO dan sorumlu Bakan) NAO Ulusal Yetkilendirme Görevlisi ( Hazine Müsteşarlığı) AB BAKANLIĞI (Ulusal Katılım Öncesi Yardım Koordinatörü) NF- Ulusal Fon AB Delegasyonu (Ön Onay Makamı) KALKINMA BAKANLIĞI (Stratejik Koordinatör) ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI (Program Otoritesi) Denetim Otoritesi (Hazine Kontrolörleri Kurulu) Nihai Alıcılar(Belediyeler) 9 IPA FİNANSMANI 2007 2013 döneminde IPA kapsamında tüm aday ve potansiyel aday ülkelere sağlanacak yardımın toplam miktarı 11.5 Milyar Avro'dur. 2007 2013 dönemi için Türkiye'ye ayrılan miktara bakılacak olursa; belirtilen dönemde bütün bileşenler kapsamında Ülkemiz için öngörülen mali yardımın toplam 4. 873 Milyar Avro olduğu görülmektedir. IPA Bileşenleri I Geçiş Desteği ve Kurumsal Yapılanma 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 TOPLAM (Milyon Avro) 252.2 250.2 233.2 211.3 228.6 233.9 238.3 1,664.5 II Sınır Ötesi İşbirliği 6.6 8.8 9.4 9.6 9.8 9.9 10.2 47.5 III Bölgesel Kalkınma 167.5 173.8 182.7 238.1 293.4 367.8 378.0 1,801.3 IV İnsan Kaynakları 50.2 52.9 55.6 63.4 77.6 89.9 96.0 485.6 V Kırsal Kalkınma 20.7 53.0 85.5 131.3 172.5 197.9 213.0 873.9 TOPLAM 497.2 538.7 566.4 653.7 781.9 899.5 935.5 4,872.9 10 5
ÇEVRE OPERASYONEL PROGRAMI 11 Amacı ÇEVRE OPERASYONEL PROGRAMININ AMACI VE GENEL HEDEFLERİ Hem AB Çevre müktesebatına hem de ulusal koşullara uyumlu bir şekilde belediye altyapı ihtiyaçlarının karşılanması ile çevre korumasında daha üst bir seviyeye ulaşabilmek, AB çevre pratikleri ile yerel uygulamaları yakınlaştırmak, Aday ülkeleri üye olduktan sonra kullanılacak olan fonlara hazırlamak, Genel Hedefleri İçme suyu,atık su ve katı atık sektörlerinde gerçekleştirilecek proje yatırımları ile birlikte altyapı tesislerinden faydalanan belediye sayısını arttırarak yaşam standartlarını iyileştirmeye katkıda bulunmak, Merkez kurumlarda ve belediyelerde kurumsal kapasitenin güçlenmesini sağlamak, AB standartlarına uyumlu, verimli ve sürdürülebilir şekilde işletilen bir çevresel altyapı geliştirmek, 12 6
ÇEVRE OPERASYONEL PROGRAMININ BÜTÇESİ 2007-2009 Bütçesi: 240,1 Milyon Avro 2010-2011 Bütçesi: 250,1 Milyon Avro 2012-2013 Bütçesi: 312,7 Milyon Avro* 2007-2013 TOPLAM BÜTÇESİ 802,9 Milyon Avro* (682,5 Milyon Avro AB Katkısı + 120,4 Milyon Avro Ulusal Katkı) Öncelik 1 (545,3 M Avro): Su temini, kanalizasyon ve atık su arıtımının iyileştirilmesi Öncelik 2 (231,9 M Avro): Entegre katı atık yönetiminin iyileştirilmesi Öncelik 3 (25,7 M Avro): Teknik Yardım 13 IPA PROJELERİ 14 7
PROJELER PROJE BAŞVURULARI 36 Çevre Altyapı Projesi 7 katı atık projesi 29 su projesi TOPLAM :810 MAvro PROJE YERLERİ SUPROJELERİ KATI ATIK PROJELERİ Ordu,Erdemli, Doğubayazıt, Manavgat, Ceyhan, Amasya, Erzurum, Erzincan, Diyarbakır, Lüleburgaz, Adıyaman, Siverek, Seydişehir, Akşehir, Soma, Polatlı, Merzifon, Sorgun, Aksaray, Nizip, Bulancak, Erciş, Bartın, Silvan, Akçaabat, Çarşamba, Kars, Suluova, Şanlıurfa Konya, Çorum, Balıkesir, Batman, Van, Ereğli, Diyarbakır 16 8
IPA Projelerinin Finansman Modeli % 85 AB katkısı % 15 Bakanlık + Belediye Katkısı Projelere AB tarafından en fazla %85 oranında hibe verilmektedir. Ulusal katkı Belediyeler ve Bakanlık tarafından sağlanmaktadır. Belediye katkısı için, genellikle İller Bankası tarafından 15 yıl vadeli kredi sağlanmaktadır. Kalkınma Bakanlığı nın 2004 tarihli İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması esas alınarak IPA projelerine sağlanacak ulusal katkının %30 ila % 45 oranındaki bölümü Bakanlığımızca hibe olarak sağlanmaktadır. 17 ÇEVRE ALTYAPI PROJELERİNİN UYGULAMA SÜREÇLERİ 1. Çevre Altyapı Projelerinin Önceliklendirilmesi 3-6 ay 2. Çevre Operasyonel Programının hazırlanması 3-6 ay 3. Projelerin hazırlanması(masterplan, FizibiliteRaporu, Fayda Maliyet Analizi, Çevresel Etki Değerlendirmesi, IPA Başvuru Formu, Zemin etüdü ve JeoteknikRapor, Tasarım Raporu, Projeler, Şartnameler ve İhale Dokümanları) 18-24 ay 4. IPA Başvurusu ve Finansman Kararının alınması 6-8 ay 5. Bakanlık ile Avrupa Komisyonu arasında İkili Proje Anlaşmasının imzalanması 1-3 ay 6. Bakanlık ile Belediye arasında Operasyonel Anlaşmanın imzalanması 1-3 ay 7. Projenin ihale edilmesi 6-10 ay 8. Teknik uygulama (Yapım işleri) 24-48 ay TOPLAM 6-7 yıl 18 9
PROSEDÜRLER 19 PROSEDÜRLER Proje Hazırlama: Avrupa Komisyonu Yatırım Projeleri için Fayda-Maliyet Analizi Rehberi İhaleler : Avrupa Birliği Dış Faaliyetleri İçin Hazırlanmış Sözleşme Prosedürleri Uygulama Rehberi (Practical Guide - PRAG) Sözleşmeler : PRAG Hizmet Alımı, Mal Alımı FIDIC Yapım İşleri 20 10
HİZMET İHALESİ ZAMAN ÇİZELGESİ Toplam süreç: En az 6-7 ay Tekliflerin Derlenmesi (Min. 50 gün) Kazanan Firmanın İlanı Sözleşmenin İmzalanması Yıldızla işaretli aşamalar AB onayına tabidir. İhale İlanı (Min. 30 gün) İhale Ön İlanı (min. 30 gün) İkinci aşama: Tekliflerin Değerlendirilmesi İlk aşama: Kısa Liste Değerlendirmesi ve Kısa Listenin Yayınlanması 21 Toplam süreç: En az 6-7 ay İNŞAAT İHALESİ ZAMAN ÇİZELGESİ Yıldızla işaretli aşamalar AB onayına tabidir. İhale İlanı (Min. 90 gün) Sözleşmenin İmzalanması Kazanan Firmanın İlanı İhale Ön İlanı (min. 30 gün) Tekliflerin Değerlendirilmesi 22 11
İNŞAAT SÖZLEŞMELERİ 23 ÖN ONAY (EX-ANTE) PROSEDÜRÜ Aşağıda sayılan tüm işlemlerde AB Delegasyonu nun ön onayı aranır. İhale işlemleri AB Resmi Gazetesi ve web sitesinde ve Başkanlığımızın web sitesinde İngilizce olarak yayınlanır. Tüm ihale İlanları (Forecast Notice, Procurement Notice, Short-List Notice, Award Notice, Cancellation Notice) Tüm ihale Dökümanları (Tender Dossier, Corrigendum to PN, Clarification Notice to TD, Changes to TD, Contract Dossier) Tüm İhale Değerlendirme Komiteleri (Short-list Panel, Tender Evaluation Committee Members) Tüm Raporlar ( Short-list Report, Tender Evaluation Report) Müteahhit, Müşavir ve Tedarikçiler ile imzalanan tüm Sözleşmeler ve Ek Sözleşmeler. 24 12
YENİ IPA DÖNEMİ (2014-2020) 2020) 25 PROJELERİ HAZIRLANACAK BELEDİYELER ENTEGRE SU PROJELERİ HAZIRLANMASI İÇİN TEKNİK YARDIM PROJESİ FAYDALANICI BELEDİYELER Çanakkale Tekirdağ Kırıkhan (Hatay) Turgutlu(Manisa) Kırklareli Viranşehir (Şanlıurfa) Aydın Çankırı Iğdır Kuşadası (Aydın) Niksar(Tokat) Bolvadin (Afyon) Orhangazi(Bursa) Bandırma Şırnak Proje Hazırlama Maliyeti Öngörülen Toplam Yatırım İhtiyacı Mustafakemalpaşa (Bursa) Kırşehir Bismil(Diyarbakır) Tavşanlı (Kütahya) Kastamonu Yüksekova(Hakkari) 2.750.000 2.750.000 2.750.000 500.000.000 26 13
PROJELERİ HAZIRLANACAK BELEDİYELER KATI ATIK YÖNETİMİ PROJELERİ HAZIRLANMASI İÇİN TEKNİK YARDIM PROJESİ FAYDALANICI BELEDİYELER/ BELEDİYE BİRLİKLERİ TEKKAB-3 Belediyeler Birliği (Çorlu/Tekirdağ) DİÇEB Belediyeler Birliği (Diyarbakır) MUKAD-BİR Belediyeler Birliği (Muğla) Güney Marmara Belediyeler Birliği (Bandırma/Balıkesir) Kastamonu Belediyeler Birliği (Kastamonu) Körfez Belediyeler Birliği (Balıkesir) KIRKAB-2 Belediyeler Birliği (Lüleburgaz/Kırklareli) SOMKIRÇEB & AKÇEB Belediyeler (Manisa) Yedigöze Su ve Hizmet Birliği (Ceyhan / Adana) Çoruh Havzası Kalkınma Birliği (Erzurum) Viranşehir ve Ceylanpınar Belediyeleri Katı Atık Bertaraf Tesisi Kurma ve İşletme Birliği (Şanlıurfa) Akdeniz Katı Atık Birliği (Mersin) Siverek Çevre Hizmet Birliği (Şanlıurfa) Ordu İli Merkez ve Çevre Belediyeler Katı Atık Bertaraf Tesisleri Yakma ve İşletme Birliği (Ordu) Hakkari İli Belediyeleri Katı Atık Yönetimi Birliği (Hakkari) Elbistan Katı Atık Yönetimi Projesi (Kahramanmaraş) Silvan Çevre Ekoloji Birliği (Diyarbakır) Proje Hazırlama Maliyeti 2.800.000 2.600.000 Öngörülen Toplam Yatırım İhtiyacı 300.000.000 27 TEŞEKKÜRLER E.Kaan MORALI AVRUPA BİRLİĞİ YATIRIMLARI DAİRESİ BAŞKANLIĞI www.ipa.gov.tr 28 14