Projemi yazıyorum-atatürk Üniversitesi Prof. Dr. Akgün ALSARAN Amaç, özgün değer ve yaygın etki Fikirden Projeye
İçerik Proje içeriği Değerlendirme ölçütler Amaç ve hedef Özgün değer Yaygın etki 2
Proje içeriği Proje Özeti Amaç ve Hedefler Konu Kapsam Literatür Yazım esnasında tekrara düşmemek için bir sistem gerekli Fikir Proje Olabilir Özgün Değer Yöntem Proje Yönetimi İş Paketleri, Başarı Ölçütleri, Risk Tablosu Ekip Araştırma Olanakları Yaygın Etki Projeden Beklenen Yaygın Etki Proje çıktılarının paylaşımı 3
Değerlendirme ölçütleri Araştırılabilir YAPILABİLİRLİK Uygulama veya kuramsal açıdan faydalı YAYGIN ETKİ İlgi çekici, merak uyandırıcı, yenilikçi ÖZGÜN DEĞER Beklentileri karşılayabilen... YAYGIN ETKİ Araştırmacının kişisel yeteneklerine ve imkanlarına uygun..... PROJE YÖNETİMİ Faydacı.. YAYGIN ETKİ Yapılabilir PROJE YÖNETİMİ 4
Değerlendirme ölçütleri Kriter No Araştırma Hızlı Destek COST EVRENA Başlangıç AR-GE Kariyer İkili İşbirliği Öncelikli Alanlar Ulusal Yeni Fikirler ve Ürünler Kriter 1 Özgün değer Özgün değer Özgün değer Özgün değer Yenilikçi yönü Kriter 2 Yöntem Yöntem Yöntem Yöntem Yöntem Kriter 3 Proje yönetimi Ekip ve Araştırma olanakları Proje yönetimi Ekip ve Araştırma olanakları Kriter 4 Yaygın etki Bilimsel gelişme potansiyeli ve yaygın etkisi Kriter 5 Proje yönetimi Ekip ve Araştırma olanakları Bilimsel işbirliğinin önemi ve yaygın etkisi Proje yönetimi Ekip ve Araştırma olanakları Çağrı programı, Amaç ve hedeflerine katkısı Yaygın etki Projenin gerçekleşme düzeyi, Proje yönetimi, Ekip ve araştırma olanakları Ulusal kazanım ve yaygın etkisi 5
Proje amacı ve hedef 6
Kapsam Kapsam; araştırma teknikleri sunuşu, araştırma yöntemlerindeki farklı anlayışları, yaygın olarak kullanılan araştırma tekniklerini, araştırma basamaklarını, veri toplama ve analizini, yorumunu, rapor yazma esaslarını, kaynakça ve dipnot gösterme tekniklerini içerir. 7
Proje amacı ve hedef Genel Amaç; projenin yönünü belirleyen en üst seviyedeki uzun dönemli amaçtır. Her bir projenin amacına ulaşması, genel amaca bir adım daha yaklaşmayı olanaklı kılacaktır. Proje amacı; projenin gerçekleşmesi ile ulaşılacak olan ve projenin kendisinden daha uzun ömürlü olması beklenen amaçtır. Proje kapsamında yapılması planlanan faaliyetler neticesinde varılması beklenen sonuçların tamamı. SMART: Açık, Ölçülebilir, Ulaşılabilir, Amaca uygun ve Zamanı belirlenmiş S M A R T : Specific (AÇIK) : Measurable (ÖLÇÜLEBİLİR) : Available at an acceptable cost (ULAŞILABİLİR) : Relevant (AMACA UYGUN) : Time-bounded (ZAMANI BELLİ) 8
Proje amacı ve hedef Projenin amacının içeriği Kim nasıl yapacak? Kim yararlanacak? Ne tür bir yenilik veya katkı sağlayacak? Ekip/Yöntem Yaygın etki Özgün Değer Projenin amacı yazılırken: Kısa cümleler halinde olmasına (Kolay yazabilmek adına maddeleştirilebilir SMART olmasına dikkat edilmeli. 9
Proje amacı ve hedef Proje hedefleri Projenin amacına ulaşmak için yapılan faaliyetleri gösterir. Kısaca projenin dilimleri Proje hedefleri yazılırken: Kısa cümleler halinde olmalı. Ana amacı destekleyici nitelikte olmalı Ana amaçla doğrudan ilgili olmalı, boşuna proje süresinde uğraştırmamalı Gerçekçi olmalı ve ölçülebilmeli Proje amacı Faaliyet Faaliyet Faaliyet Faaliyet Faaliyet 10
Özgün değer 11
Özgün değer ÖZGÜN: Yalnız kendine özgü nitelik taşıyan, orijinal Başkalarını örnek tutmayıp kendisi örneklik eser veren (yazar) ve bu yolda ortaya konulan (eser) DEĞER: Bir şeyin önemini belirlemeye yarayan somut ölçü, Bir şeyin değiştiği karşılık, kıymet Amerika yı yeniden keşfetmemeliyiz!!! 12
Özgün değer Özgün değeri yazarken: Önerilen projenin; teknoloji, metot veya kuram açısından literatüre nasıl bir katkısının olduğu açıkça belirtilmeli, Yeni bir fikir, teknoloji, bilimsel yöntem veya kavramsal/kuramsal çerçeve geliştirilmesine yönelik olmalı, Uluslararası indekslere kayıtlı dergilerde veya kitaplarda yayımlanma potansiyeli bulunmalı Araştırma konusu çok iyi düşünülmüş, alternatifler göz önüne alınmış olmalı Mevcut bilim ve teknolojideki deneysel yöntemlerdeki eksiklik ve hataları doğru olarak ortaya koyabilmeli Araştırmanın dayandığı hipotez/ler açıkça ortaya konulmalı ve özgün değeri belirgin bir biçimde vurgulanmalı Önerilen yeni teknoloji, metot veya kuramın literatüre nasıl bir katkısı olacağı açıklanmalı Yenilikçi bir öneri, ama bunu uygulayamayacağız. Çünkü böyle bir şeyi daha önce denemedik 13
Özgün değer Bir soruna çözüm bulmak. Bunu yaparken de Çözülmemiş bir problemi çözmek Yapılmamış bir gözlemi yapmak Önceye nazaran daha yüksek çözünürlükte bir sonuç elde etmek Çalışmamı planlamam gerekiyor. Sorular.. Bu çalışmayı nasıl planlarım? Nasıl değerli literatüre ulaşırım? Değerli literatürü nasıl projeye dönüştürebilirim? «Neyi araştıracağını bilmek, araştırmanın kendisini yapmaktan daha önemlidir.» Oktay Sinanoğlu 14
Özgün değer Özgün değer: YETERSİZ Yöntem, kuram ve bilgi olarak kayda değer bir yenilik getirmemektedir. Hakemli dergilerde yayımlanabilme veya konferanslarda sunulabilme potansiyeli zayıftır. Araştırmanın bilimsel tutarlılığı, bütünlüğü ve anlamı açıkça ortaya koyulmamıştır. Araştırmada net bir bilimsel/teknolojik soru ortaya atılmamıştır. İnceleme/veri toplama/durum saptama/rutin çalışma niteliğindedir. Gerekçede belirtilen yayın/kaynaklarda benzeri çalışmaların sonuçları vardır. Projenin bu duruma ne katkı/ilerleme sağlayacağı belirsizdir. Literatür taraması yapılmamış/ ham liste mahiyetinde olup, araştırmanın temel konusunun/amacının önemine işaret etmemektedir. Seviye adı Puan Açıklama Yetersiz 1 İyi değil 2 Proje önerisi ilgili kriteri karşılamamaktadır. Proje önerisinde ciddi eksiklikler/zayıflıklar söz konusudur. Proje önerisi ilgili kriteri yeterli derecede karşılamamaktadır. Öneride önemli eksiklikler bulunmaktadır. 15
Özgün değer Özgün değer: İYİ Ürün, malzeme, teknoloji veya teoride mevcuda göre iyileştirme veya ilerleme sağlanmasına yöneliktir. Uluslararası hakemli dergilerde yayımlanabilme veya konferanslarda sunulabilme potansiyeli bulunmaktadır. Bilgi ve teknoloji transferi ile yerel, ulusal veya uluslararası bir soruna çözüm getirilmesine yöneliktir. Seviye adı Puan Açıklama İyi 4 Orta 3 Proje önerisi ilgili kriteri iyi derecede karşılamaktadır. Bununla birlikte, önerinin halen iyileştirilme potansiyeli olan bazı noktaları bulunmaktadır. Proje önerisi, ilgili kriteri orta derecede karşılamaktadır. Öneride iyileştirmelere gerek bulunmaktadır. 16
Özgün değer Özgün değer: ÇOK İYİ Yeni bir fikir, teknoloji, bilimsel yöntem veya kavramsal/kuramsal çerçeve geliştirilmesine yöneliktir. Uluslararası indekslere kayıtlı dergilerde veya kitaplarda yayımlanma potansiyeli bulunmaktadır. Patent alma potansiyeli bulunmaktadır. Hipotezler araştırma konusunu incelemek için çok iyi düşünülmüş, alternatifler göz önüne alınmıştır. Öneri mevcut bilim ve teknolojideki ve/veya halen kullanılmakta olan deneysel yöntemlerdeki veya örneklemlerdeki eksiklik ve hataları doğru olarak ortaya koymaktadır. Proje konusunun mevcut bilim ve teknolojideki yeri açıkça ortaya konulmuş ve gerekli literatür taramasıyla desteklenmiştir. Seviye adı Puan Açıklama Çok İyi 5 Proje önerisi ilgili kriteri tüm boyutlarıyla karşılamaktadır. Eksiklik hiç yok denecek kadar azdır. Kabul edilebilir seviyede küçük kusurlar bulunabilir. 17
Özgün değer_panelist rapor örneği. projenin ilgili bilim teknoloji alanında mevcut eksiği kapatma yönünde ciddi katkıları olacağı görülmüştür.. araştırma konusu uluslararası araştırmalarda da yoğun ilgi çekmektedir. Güncel bir soruna çözüm aranmaktadır. üretim tekniği olarak özgün tasarımlar oluşturabilecek nitelikte bir projedir.. var olan sistemin yeni modelleme yöntemleriyle iyileştirilmesi hedeflenmektedir. 18
Özgün değer_panelist rapor örneği. rekabet gücü oluşturabilecek ulusal kaynaklı bir özgün materyal oluşturulmasına yönelik değildir. Literatürde benzer çalışmalar bulunmaktadır. Oldukça önemli bir sağlık problemi olan hastalığın patofizyolojisinde araştırılacak olan sorunun çözülmesi ile problemi çözülemeyeceğinden alternatif tedavi yaklaşımlarının gelişmesine imkan sağlanacağı kanaatine varılmamıştır... Yöntemi ile yapılacak çalışmada literatüre ne tür yenilik getirileceği net olarak açıklanmadığı için proje özgün bulunmamıştır. 19
Özgün değer_örnek türevlerinin ilk toplam sentezleri ile ilgili proje..literatürde ilk örneğin oluşturulmasının hedeflemesi açısından;.. reaksiyonun ilk defa gerçekleştirilmesi açısından;.geleneksel metotların ne derece başarılı olduğunun test edilmesi açısından;.. İlgili literatürde bir çalışma olmaması yeni bir metot kullanmaya yönelik yeni bir yaklaşım içermektedir. Özgün değer taşımaktadır. Nanoçubuk, nanotel 20
Özgün değer_örnek Ülkemizde yüksek performanslı. yöntemlerinin geliştirilmesi gerek TÜBİTAK (Bilim ve Teknoloji Stratejileri-Vizyon 2023) ın gerekse diğer özel ve kamu kurumlarının öncelikli hedefleri arasında yer almaktadır. Buna bağlı olarak zaman içerisinde farklı üretim yöntemleri ve farklı.. geliştirilmiştir. Bunlardan biri de. Aşağıda proje önerimizin özgün yönleri maddeler halinde verilmiştir. Literatürde. Materyal açısından Yöntem olarak Probleme çözmedeki yaklaşım Güncel bir.. 21
Özgün değer_öneri Özgün değer net olarak ortaya konulmamasından ve gerçekçi olmamasından dolayı bazı projeler yaygın etki ve yapılabilirlikten yüksek puan alsalar bile desteklenmemektedir. Genelde proje önerisi özelde de özgün gerçekçi olmalıdır. Bir proje ile bütün sorunların çözülemeyeceği bilinmelidir. Ben yazdım panelist anlasın anlayışı olmamalı. Panelist özgün değeri ortaya çıkarmak için uğraşması beklenmemelidir. Özgün değer literatürle desteklenmelidir. 22
Özgün değer_öneri Araştırma konusu özgün bulunmadıysa Zorlamayınız Daha özgün bir proje düşününüz. 23
Yaygın etki 24
Yaygın etki Yaygın Çoğu kimselerde görülen, beğenilen, sevilen, kullanılan. Etki Bir kimse veya nesnenin başka bir kişi veya şey üzerindeki gücü, tesir. 25
Yaygın etki Yaygın etki yazılırken: Proje başarıyla gerçekleştirildiği takdirde projeden elde edilmesi beklenen çıktı sonuç etkilerin neler olabileceği Elde edilecek çıktıların ve ulaşılacak sonuçların ilgili ilgili paydaşlar ve potansiyel kullanıcılara ulaştırılması yayılmasına yönelik ne tür faaliyetler yapılacağı belirtilmelidir. 26
Yaygın etki Yani proje çıktı ve sonuçları için; Kimler ne şekilde yararlanacak? Farklı bilimsel ve teknolojik alanlarda kullanılacak mı? Toplumun sorunlarına çözüm üretebilecek mi? Yurtdışı bağımlılığı gideren yeni bir ürün veya model geliştirilecek mi? Bilim insanı yetiştirilmesi ve yeni yetenekler kazanılmasına katkı sağlayacak mı? Disiplinler arası ve grup çalışmalarını içeriyor mu? Ticarileştirilir mi? Patent alınabilir mi? Yeni projeler üretilecek mi? sorularına kısa ve net cümlelerle cevap verilmelidir. 27
Yaygın etki Yaygın etki: YETERSİZ Bilim ve teknolojiye katkı sağlama potansiyeli zayıftır. Proje konusu, alanındaki ülke öncelikleri arasında değildir. Tescil edilecek çıktılar elde etme potansiyeli oldukça zayıftır. Hakemli dergilerde yayımlanabilme veya konferanslarda sunulabilme potansiyeli oldukça zayıftır. Seviye adı Puan Açıklama Yetersiz 1 İyi değil 2 Proje önerisi ilgili kriteri karşılamamaktadır. Proje önerisinde ciddi eksiklikler/zayıflıklar söz konusudur. Proje önerisi ilgili kriteri yeterli derecede karşılamamaktadır. Öneride önemli eksiklikler bulunmaktadır. 28
Yaygın etki Yaygın etki: ÇOK İYİ Evrensel veya yerel düzeyde olma özelliğine sahiptir. Farklı bilimsel ve teknolojik alanlarda kullanılabilme özelliğine sahiptir. Yeni projelerin üretilmesine temel oluşturabilme özelliğine sahiptir. Toplumun sorunlarına çözüm üretebilecek niteliktedir. Proje konusu, alanındaki BTYK, DPT veya TÜBİTAK tarafından belirlenen ülke öncelikleri arasındadır. Toplumun kullanılmayan kaynaklarının kullanılmasını sağlamaya yöneliktir. Uluslararası alanda Türkiye nin öncü konuma gelmesine katkı sağlayabilecek niteliktedir. Uluslararası, ulusal kaynaklardan veya endüstriden destek almıştır. Ülkenin sürdürülebilir kalkınmasına katkı sağlama potansiyeli vardır. Seviye adı Puan Açıklama Çok İyi 5 Proje önerisi ilgili kriteri tüm boyutlarıyla karşılamaktadır. Eksiklik hiç yok denecek kadar azdır. Kabul edilebilir seviyede küçük kusurlar bulunabilir. 29
Yaygın etki Yaygın etki: ÇOK İYİ Yurtdışı bağımlılığı gideren yeni bir ürün veya model geliştirme potansiyeli vardır. Ülkenin bilimsel ve teknolojik araştırma gücüne, bilim insanı yetiştirilmesi ve yeni yetenekler kazanılmasına katkı sağlama potansiyeli oldukça yüksektir. Ülkenin risklerinin ve avantajlarının belirlenmesine yöneliktir. Sonuçların ticarileştirilme potansiyeli yüksektir. Proje disiplinler arası ve grup çalışmalarını içermektedir. Proje uygulayıcı kurum/kuruluşlarla işbirliği halinde hazırlanmıştır. Seviye adı Puan Açıklama Çok İyi 5 Proje önerisi ilgili kriteri tüm boyutlarıyla karşılamaktadır. Eksiklik hiç yok denecek kadar azdır. Kabul edilebilir seviyede küçük kusurlar bulunabilir. 30
Yaygın etki Yaygın Etki Türleri Projede Öngörülen/Beklenen Çıktı, Sonuç ve Etkiler Bilimsel/Akademik (Makale, Bildiri, Kitap) Ekonomik/Ticari/Sosyal (Ürün, Prototip Ürün, Patent, Faydalı Model, Üretim İzni, Çeşit Tescili, Spinoff/Start- up Şirket, Görsel/İşitsel Arşiv, Envanter/Veri Tabanı/Belgeleme Üretimi, Telife Konu Olan Eser, medyada Yer Alma, Fuar, Proje Pazarı, Çalıştay, Eğitim vb. Bilimsel Etkinlik, Proje Sonuçlarını Kullanacak Kurum/Kuruluş, vb. diğer yaygın etkiler) Araştırmacı Yetiştirilmesi ve Yeni Proje(ler) Oluşturma (Yüksek Lisans/Doktora Tezi, Ulusal/Uluslararası Yeni Proje) 31
Unutmayınız Panelistler, kendilerine ne sunduysanız onu değerlendireceklerdir. 32
Sonuç Proje önerisi yapılmadan proje yürütülemiyor. Faydalı olması dileğiyle.. 33