Zafer KARAYILANOĞLU Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü Proje Dairesi Başkanı
PROJE ORGANİZASYONU Proje Sahibi : Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü Proje Yürütücüsü : TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü Paydaş : Meteoroloji Genel Müdürlüğü Başlangıç Tarihi : Temmuz 2010 Bitiş Tarihi : Nisan 2014 Web Sayfası : www.ritm.gov.tr 2
PROJE AMACI Rüzgar enerjisi santrallerinin geniş ölçekli Ulusal Sisteme entegrasyonunun sağlanması Rüzgar gücü izleme ve tahmin sistemi geliştirerek bu sistemin Türkiye geneline yaygınlaştırılması 3
MEVCUT DURUM Rüzgar enerjisi son yıllarda kullanımı en çok artan yenilenebilir enerji kaynağıdır. Türkiye deki toplam kurulu gücün %38 ine tahmin hizmeti sağlanmaktadır 4
BAĞLI SANTRALLER Sıra No Santral Adı Yeri Firma Kurulu Gücü (MW) 1 Aliağa RES İzmir Bilgin 90 2 Ayyıldız RES Balıkesir Akenerji 15 3 Aksu RES Kayseri Ayen 72 4 Bandırma 2 RES Balıkesir Bilgin 35 5 Bandırma RES Balıkesir Borusan 60 6 Belen RES Hatay Güriş 36 7 Bores Çanakkale Demirer 10.2 8 Burgaz RES Çanakkale Demirer-Polat 14.9 9 Çatalca RES İstanbul Sanko 60 10 Dinar RES Afyon Güriş 78.2 5
BAĞLI SANTRALLER Sıra No Santral Adı Yeri Firma Kurulu Gücü (MW) 11 Kayadüzü RES Amasya Eksim 39 12 Killik RES Tokat Eksim 40 13 Mare Manastır RES İzmir Demirer 39.2 14 Metristepe RES Bilecik Can 39 15 Gökçedağ RES Osmaniye Zorlu 135 16 Soma RES Manisa Polat 140.1 17 Çatalbük RES Aydın ABK 30 18 Düzova RES İzmir Fina 35 19 Ziyaret RES Hatay Fina 57.5 20 Bozyaka RES İzmir Kardemir 12 TOPLAM 1038.1 6
SİSTEM MİMARİSİ 7
PROJE ALT SİSTEMLERİ Rüzgar Gücü Tahmin RES Ölçüm Rüzgar Tahmin Merkez Kullanıcı 8
RES ÖLÇÜM ALT SİSTEMİ RÜZGAR GÖZLEM İSTASYONLARI RÜZGAR GÜCÜ ÇÖZÜMLEYİCİLER 9
RÜZGAR TAHMİN ALT SİSTEMİ Orta Ölçekli Sayısal Hava Tahmin Modelleri Meteoroloji Genel Müdürlüğü RİTM kapsamında WRF modeli Tahmin Parametreleri Rüzgar Sıcaklık Basınç Nem 10
RÜZGAR GÜCÜ TAHMİN ALT SİSTEMİ Çok Kısa Süreli Tahminler 0-3 saat Kısa Süreli Tahminler 1-48 saat Üç Temel Yaklaşım Fiziksel Modeller İstatistiksel Modeller Hibrid Modeller 11
MERKEZ ALT SİSTEMİ Veri Toplama ve Depolama Rüzgar Gücü Çözümleyicileri Rüzgar Gözlem İstasyonları Sayısal Hava Tahminleri Veri İşleme Sayısal Hava Tahmin Modelleri Rüzgar Gücü Tahmin Modelleri Kullanıcı Hizmet 12
KULLANICI ALT SİSTEMİ rhit (Harita Tabanlı İzleme ve Tahmin Yazılımı) 13
KULLANICI ALT SİSTEMİ rsit (Sorgulama, İzleme ve Tahmin Yazılımı) 14
KULLANICI ALT SİSTEMİ rgiz (Güç Kalitesi İzleme Yazılımı) 15
KULLANICI ALT SİSTEMİ rweb (Web Tabanlı İzleme Yazılımı) 16
WEB SAYFASI www.ritm.gov.tr 17
SİSTEM PERFORMANSI Halihazırda 20 adet RES için yapılan çalışmalar sonucunda RES lerin gelecekteki 48 saat için güç tahminleri yüksek doğrulukta yapılabilmektedir. Aylık bazda RES ler toplamı Hata Oranı (NMAE) < % 4-5 Aylık bazda her bir RES için Hata Oranı (NMAE) = % 8-18 Ortalama Hata Oranı = % 12 Sistemin önümüzdeki aylarda toplam 24 adet RES e daha sonra ise ülke geneline yaygınlaştırılması hedeflenmektedir. 18
RİTM BAĞLANTI ŞARTLARI 03/01/2013 tarihli ve 28517 sayılı Resmi Gazete de yayınlanan Elektrik Piyasası Şebeke Yönetmeliği nde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmeliğin E.18.9 maddesi Lisanslı olan tüm rüzgar enerjisi santralleri, merkezi Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğünde olan Rüzgar Gücü İzleme ve Tahmin Merkezinden (RİTM) ve dolayısıyla TEİAŞ Yük Tevzi Merkezlerinden izlenmesini sağlamak üzere gerekli altyapıyı kurar. Teknik donanımların taşıyacağı özellikler Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü internet sayfasında yayımlanır. Teknik donanımların taşıyacağı özellikler Genel Müdürlüğümüz www.yegm.gov.tr ve www.ritm.gov.tr internet adreslerinde 11/07/2013 tarihinde yayınlanmıştır. RES LERİN RİTM E BAĞLANMALARINI BEKLİYORUZ. 19
SONUÇ Bu proje sayesinde rüzgardan elde edilecek elektriksel gücün önceden tahmin edilmiş olması her şeyden önce sistem işletmecisi açısından oldukça önemlidir. RİTM logosunun farklı bir anlamı da, sonda yer alan TM Türk Malı olduğunu ifade etmektedir. Rüzgâr enerjisi santrallarının sisteme entegrasyonu sonucu karşılaşılacak problemler ve bu problemlerin çözümüne yönelik çalışmaların yapılmasına imkan sağlanmış olacaktır. 20
SONUÇ Ülkemizde ilk defa gerçekleştirilmekte olan bu proje sayesinde rüzgâr kaynağının ülkemizde geniş ölçekli olarak işletmeye alınmasına yönelik plan, program ve stratejiler geliştirmek için sağlıklı ve gerçekçi veriler elde edilecektir. RİTM projesi ile rüzgardan elde edilecek gücün önceden tahmin edilebilecek olması ve rüzgar santrallarının geniş ölçekli olarak şebekeye bağlanabilmelerine imkan sağlayacaktır. 21
SONUÇ Hibrit projelerde (PHES Destekli RES/GES) üretilecek güçlerin RİTM sayesinde önceden tahmin edilerek sisteme ne kadar sabit güç verilebileceği bu sayede gerçekleştirilebilecek olup ulusal sistemde çıkabilecek problemlerin çözümünde Pompajlı HES ler önemli yer tutacaktır. 22
TEŞEKKÜRLER 23