I. HAFTA 1
2 GİRİŞ ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILÂP TARİHİ Türk Devrim Tarihi, yeni ve çağdaş bir devlet kuran ulusumuzun tarihidir. Bu devrim, bir taraftan ülkeyi işgal eden emperyalist devletlere karşı yürütülen tam bağımsızlık mücadelesini içermekte, diğer taraftan da devlet ve toplum hayatında yapılan kökten değişikliklerle padişah/halifeye karşı ulusal egemenlik mücadelesine yer vermektedir. Çok zor şartlar altında kazanılan ve yukarıda da belirttiğimiz üzere 2 yönlü yürütülen bağımsızlık ve egemenlik mücadelelerinin ardından kurulan Cumhuriyet in değerlerinin ve kazanımlarının gençliğe öğretilmesi ve hedeflerinin ne olacağının benimsetilmesi büyük bir önem taşımaktadır. Tarih, ortak bir bilinç, özgüven ve kimlik yaratmalı, bireye toplumsal duyarlılık ve sorumluluk duygusu aşılamalıdır. Atatürk İlkeleri ve Türk İnkılâp Tarihi Dersi nin Tarihçesi Devletin iç siyaseti ve uluslar arası politika gibi konuları doğrudan kapsayan Türk İnkılâp Tarihi, 4 Mart 1934 te dönemin Millî Eğitim Bakanı Yusuf Hikmet Bayur un İstanbul da, 20 Mart ta da Başbakan İsmet İnönü nün de Ankara da ilk dersi vermeleri ile birlikte sistematik olarak verilmeye başlanmıştır. İlk defa 1925 yılında Ankara Adliye Mektebi nde İhtilaller Tarihi adı altında bir ders konulmuş ve bu derste Türk İnkılâbı, Fransız ve Rus Devrimleriyle karşılaştırmalı olarak anlatılmıştır. 1942 yılında da 4204 sayılı kanunla İnkılâp Tarihi ve Türkiye Cumhuriyeti Rejimi adı ile okutulmaya başlanmıştır. Ders bütün fakülte ve yüksek okullarda baraj dersi niteliği kazandı. 27 Mayıs 1960 Askerî Darbesi nden sonra dersin müfredatında değişiklik yapılarak bütün fakültelerde iki yarıyıl okutulması kararlaştırıldı. 1968 de İnkılâp Tarihi Enstitüsü İlmi Danışma Kurulu kararı ile Türk Devrim Tarihi adını almasına karşın, 12 Eylül 1980 askeri darbesinden sonra Türk İnkılâp Tarihi adı ile okutulmaya başlanmıştır. Son olarak da Yüksek Öğretim Kurumu nun (YÖK) kararı ile Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi adı altında üniversitelerimizde okutulmaktadır. Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi dersinin amacı, yeni yetişen Cumhuriyet kuşağına, aydınlarımıza Cumhuriyetin ve demokrasinin gerçek anlamını tanıtmak; her bakımdan milli bir ruh ve nitelik taşıyan inkılâbımızı, sosyal bünye içerisinde yerleştirmek, geliştirmek ve inkılâpçılık ilkesi çerçevesinde daha ileri amaçlara yöneltmektir. Milli Mücadele ve İnkılâp devrini yaşamış, o dönemi hazırlamış insanların yaptıkları ve başardıklarını genç kuşaklara anlatmak, dönemin toplumsal, kültürel ve ekonomik koşullarını değerlendirerek, bugünlere nasıl ulaşıldığını ve geleceğin nasıl ve hangi koşullarda şekillendirilmesinin gerekliliği üzerinde durmak Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi dersinin başlıca hedefleri arasında yer almaktadır. Yüksek Öğretim Kurulu bu dersin amacını şöyle açıklamaktadır. 1-Türk Bağımsızlık savaşı, Atatürk inkılâpları ve Atatürkçü Düşünce Sistemi, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi hakkında doğru bilgiler vermek. 2-Türkiye ile Atatürk İnkılâpları ve İlkeleri ve Atatürkçü düşünceye yönelik tehditler hakkında doğru bilgiler vermek. 3-Türk gençliğini; ülkesi ve milleti ve devleti ile bölünmez bir bütünlük içinde, Atatürk ilkeleri ve inkılâpları ve Atatürkçü düşünce doğrultusunda ulusal hedefler etrafında birleştirmek, 4-Türk gençliğini Atatürkçü Düşünce doğrultusunda yetiştirmek ve bilinçlendirmek.
3 Bu ders, dünya içinde Türkiye nin yerini bilgiyi ve bilimsel yöntemleri kullanarak yeterince kavramış ve çözüm üretecek insan gücü için, gerekli tarihsel derinliğe sahip bir bakış açısı kazandırmaya dönüktür. Cumhuriyetimizin kurucusu büyük Atatürk ün dediği gibi: Şurası unutulmamalıdır ki kendi geçmişini bilmeyen milletler başkasının avı olurlar. Dersin Temel Kaynakları Afet İnan, Medeni Bilgiler ve Mustafa Kemal Atatürk'ün El Yazıları, Atatürk Afet İnan, Türkiye Cumhuriyeti ve Atatürk Devrimi, Türk Tarih Kurumu yayını. Ahmet Mumcu, Tarih Açısından Türk Devriminin Temelleri ve Gelişimi, Ahmet Taner Kışlalı, Kemalizm-Laiklik ve Demokrasi, İmge Kitabevi. Ali Fuat Cebesoy, Milli Mücadele Hatıraları, Ali Fuat Cebesoy, Sınıf Arkadaşım Atatürk, Alptekin Müderrisoğlu, Kurtuluş Savaşı nın Mali Kaynakları, Türk Tarih Kurumu Andrew Mango, Atatürk: Modern Türkiye'nin Kurucusu, Remzi Kitabevi. Araştırma Merkezi yayını. Atatürk'ün Bütün Eserleri, XX Cilt, Kaynak Yayınları. Attila İlhan, Gazi Paşa, Türkiye İş Bankası yayını. Bayram Sakallı, Milli Mücadele'nin Sosyal Tarihi (Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri), Atatürk Araştırma Merkezi. Bernard Lewis, Modern Türkiye'nin Doğuşu, Türk Tarih Kurumu yayını. Bilal N. Şimşir, Ermeni Meselesi /1774 2005, Bilgi Yayınevi. Bilal N. Şimşir, İngiliz Belgelerinde Atatürk, IV cilt, Türk Tarih Kurumu yayını. Bilal Şimşir, İngiliz Belgeleriyle Sakarya dan İzmir'e. Celal Bayar, Ben de Yazdım, 10 cilt, Celal Bayar Vakfı yayını. Cemil Bilsel, Lozan, II Cilt, Sosyal Yayınları. David Fromkin, Barışa Son Veren Barış, Modern Ortadoğu Nasıl Yaratıldı? 1914 1922, Epsilon Yayınları. Dido Sotiriyu, Benden Selam Söyle Anadolu'ya, Can yayınları. Enver Ziya Karal, Atatürk ve Devrim, ODTÜ yayını. Enver Ziya Karal, Atatürk'ten Düşünceler, ODTÜ yayını. Eren Akçiçek, Atatürk'ün Sağlığı, Hastalıkları ve Ölümü, Güven Kitabevi. Ergün Aybars, İstiklal Mahkemeleri, 1920 1923 / 1923 1927, Zeus Yayınları. Ergün Aybars, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi I, Ercan Kitabevi. Fahir Armaoğlu, 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi, 1789 1914, Türk Tarih Kurumu yayını. Fahir Armaoğlu, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Falih Rıfkı Atay, Çankaya, Falih Rıfkı Atay, Zeytindağı, Feroz Ahmad, İttihatçılıktan Kemalizme, Kaynak Yayınları. Feroz Ahmed, Modern Türkiye'nin Oluşumu, Kaynak Yayınları. François Georgedon, Osmanlı-Türk Modernleşmesi (1900 1930), Yapı Kredi yayını. Gotthard Jaeschke, Türk Kurtuluş Savaşı Kronolojisi, II Cilt, Türk Tarih Kurumu Halide Edip Adıvar, Ateşten Gömlek, Özgür Yayınları. Halide Edip Adıvar, Türkün Ateşle İmtihanı, Özgür Yayınları. İbrahim Ethem Akıncı, Demirci Akıncıları, Türk Tarih Kurumu İlber Ortaylı, İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, İletişim Kitabevi. İmparatorluktan Ulus Devlete Türk İnkılâp Tarihi, (Edt. Cemil Öztürk), Pegema Yayıncılık. İsmet İnönü, Defterler, (Haz. Ahmet Demirel), Yapı Kredi Justin McCarthy, Ölüm ve Sürgün, İnkılâp Kitabevi. Kemal Arı, Türk Devrim Tarihi I II,
Kemal Çiçek, Ermenilerin Zorunlu Göçü, 1915 1917, Türk Tarih Kurumu yayını. Kemal Karpat, Türk Demokrasi Tarihi, Alfa Kitabevi. Kemal Tahir, Yorgun Savaşçı, İthaki Yayınları. Liman Von Sanders, Türkiye'de Beş Yıl, (Haz. Resul Bozyel), Kesit Yayınları. Lord Kinross, Atatürk / Bir Milletin Yeniden Doğuşu, Altın Kitaplar. Mazhar Müfit Kansu, Erzurum'dan Ölümüne Kadar Atatürk'le Beraber, II Cilt, Türk Tarih Kurumu Mehmet Perinçek, Rus Devlet Arşivlerinden 100 Belgede Ermeni Meselesi, Mete Tunçay, Türkiye Cumhuriyeti'nde Tek Parti Yönetimi'nin Kurulması, Tarih Vakfı Yurt Yayınları Mevlüt Çelebi, Türk İnkılâp Tarihi, Mustafa Baydar, Atatürk ve Devrimlerimiz, Türkiye İş Bankası yayını. Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk / Söylev, IV Cilt, Türk Tarih Kurumu yayını. Niyazi Berkes, Türkiye'nin Çağdaşlaşması, Yapı Kredi yayını. Özer Ozankaya, Dünya Düşünürleri Gözüyle Atatürk ve Cumhuriyeti, Türkiye İş Bankası yayını. Özer Ozankaya, Türkiye de Laiklik, Cem Yayınları. Sabahattin Selek, Anadolu İhtilali, Kastaş Yayınları. Samim Kocagöz, Doludizgin, Dünya Aktüel. Samim Kocagöz, Kalpaklılar, Dünya Aktüel. Seha Meray, Lozan Barış Konferansı, Tutanaklar-Belgeler, VIII Cilt, Yapı Kredi Rahmi Apak, İstiklal Harbi'nde Garp Cephesi Nasıl Kuruldu, Türk Tarih Kurumu Selahattin Tansel, Mondros'tan Mudanya'ya, IV Cilt, Milli Eğitim Bakanlığı Semih Yalçın, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi I / Kaynaklar, Siyasal Kitabevi. Sina Akşin, Ana Çizgileriyle Türkiye'nin Yakın Tarihi (1789 1980), İmaj Yayıncılık. Sina Akşin, İstanbul Hükümetleri ve Milli Mücadele, II Cilt, Türkiye İş Bankası Sina Akşin, Jön Türkler ve İttihat Terakki, İmge Kitabevi. Stefanos Yerasimos, Azgelişmişlik Sürecinde Türkiye, III Cilt, İmge Kitabevi. Stefanos Yerasimos, Milliyetler ve Azınlıklar, İletişim Kitabevi. Suat Sinanoğlu, Türk Hümanizmi, Türk Tarih Kurumu yayını. Suna Kili, Atatürk Devrimi / Bir Çağdaşlaşma Modeli, Türkiye İş Bankası yayını. Suna Kili, Türk Devrim Tarihi, İş Bankası yayını. Şerafettin Turan, Atatürk'ün Düşünce Yapısını Etkileyen Olaylar, Düşünürler, Kitaplar, Türk Tarih Kurumu yayını. Şerafettin Turan, Türk Devrim Tarihi, IV Cilt, Bilgi Yayınevi. Şevket Süreyya Aydemir, Enver Paşa, III, Cilt, Remzi Kitabevi. Şevket Süreyya Aydemir, İkinci Adam, III Cilt, Remzi Kitabevi. Şevket Süreyya Aydemir, Suyu Arayan Adam, Remzi Kitabevi. Şevket Süreyya Aydemir, Tek Adam, III Cilt, Remzi Kitabevi. Talat Paşa, Hatıralarım ve Müdafaam, Kaynak Yayınları. Taner Timur, Türk Devrimi ve Sonrası, İmge Yayınları. Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, İletişim Kitabevi. Tarık Buğra, Küçük Ağa, Ötüken Neşriyat. Tarık Zafer Tunaya, Türkiye'de Siyasi Partiler. Tevfik Çavdar, Türkiye nin Demokrasi Tarihi, 2 Cilt, İmge Yayınları. Toktamış Ateş, Türk Devrim Tarihi, İstanbul Bilgi Üniversitesi yayını. Tuncer Baykara, Türk İnkılâp Tarihi ve Atatürk İlkeleri, Akademi Kitabevi. Turgut Özakman, Diriliş, Çanakkale 1915, Bilgi Yayınevi Turgut Özakman, Şu Çılgın Türkler, Bilgi Yayınevi. Turgut Özakman, Vahdettin, Mustafa Kemal ve Milli Mücadele, Yalanlar, Yanlışlar, Yutturmacalar, Bilgi Yayınları. Utkan Kocatürk, Atatürk'ün Fikir ve Düşünceleri, Atatürk Araştırma Merkezi yayını. 4
Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Ankara, İletişim Kitabevi. Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Atatürk, İletişim Kitabevi. Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Panorama, İletişim Kitabevi. işim Kitabevi. Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Sodom ve Gomore, İletişim Kitabevi. Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Yaban, İletişim Kitabevi. Zafer Toprak, İttihad-Terakki ve Cihan Harbi, Savaş Ekonomisi ve Türkiye'de Devletçilik, 1914 1918, Homer Yayınları. 5