NIR Analizleri için Hayvansal Yem ve G da Numunelerinin Haz rlanmas Çiftlik hayvanlar yeti tiricili inde yem kalitesinin belirleyici etkisi vard r. Ancak, yüksek kaliteli yem besicilik maliyetlerini önemli ölçüde art r. Bu nedenle, ekonomik de erlendirmeler üretim sürecinde kullan lan bile enlerin kalite ve miktar na odaklan r. Bu, maliyet ve kazanç uyumuna odaklan rken, hayvanlar n dengeli beslenmesini sa lamak için en iyi yol olarak hammadde al nmas ndan son kontrole kadar yemlerin ve hammaddelerin güvenli analizini gerektirmektedir. Near Infrared Spektroskopisi, hayvansal yemlerin ve g dalar n protein, nem, ya ve kül içeri inin belirlenmesi için kullan lan en önemli analitik metod tur. Kjeldahl gibi klasik metodlara gore avantaj birkaç parametrenin birden e zamanl olarak analiz edilmesidir. Bundan ba ka, NIR spektroskopisi ne kimyasal ne de ba ka bir tüketime gerek duymayan zl bir metod tur. Bu nedenle fazla say da numune giri i ve yüksek esneklik gerekti inde kullan r. Ham maddelerin nitelik ve kalitelerinin belirlenmesi ve ayn zamanda ürünlerin kalitesi ve güvenli inin garanti edilmesi için kantitatif analizleri saniyeler içerisinde yap labilmektedir. NIR analizleri ile ilgili en çok tart lan konu numune haz rlama gereksinimidir. Kullan lar kl kla numune haz rlama gereksinimi olup olmad seçme problemi ile kar la rlar.
NIR analizleri için numune haz rlama ne gerektirmektedir? NIR analizleri için numune haz rlarken ekstraksiyon veya yakmaya gerek duyulmamaktad r ; numune boyutunun küçültülmesi yeterlidir. Bu da a daki iki durumu gerektirmektedir; 1. Numune homojenizasyonu 2. Gerekli ö ütme büyüklü üne ula lmas Homojen olmayan numuneler müteakip analizlerde sistematik problemler meydana getirir, çok iri olan numuneler istatiksel hatalara yol acar. Bu durum a da aç klanm r ; NIR n numune üzerinde i leme derinli i max 1 mm dir. 1 mm ye kadar yans yan n ölçülebilmektedir. Bu nedenle numunenin daha uzakta olan alt katmanlar ölçülememektedir. E er numune kendi içerisinde homojen ise numune büyüklü ü problem de ildir. Tah l, tohum veya ya ile kaplanm yem peletlerini inceledi imizde, analiz edilen katmanlar n bile imi numunenin tamam temsil etmektedir. E er numune kendi içinde homojen fakat analiz için gerekli büyüklükte de il ise analiz yüzeyi azalm olur. Bu durum da analiz s ras nda n numune içinde da r ve dedektöre geri dönemez. Fiber içerikli ve dü ük kütlesel yo unlu a sahip numunelerde de ayn durum söz konusudur. Bu durum söz konusu oldu unda bir çok defa istatiksel olarak büyük ölçüm hatalar ortaya kar. Farkl numuneler ile test serileri Tav an yemi pelleti, bu day ve samam gibi 3 farkl tipte, ö ütülmü ve ö ütülmemi numunelerin farkl özellikleri NIR cihaz ile 10 ar defa analiz edildi. Her analizden sonra numune cihaza yeniden beslendi. Numuneler RETSCH in cyclone mill TWISTER cihaz ile ö ütüldü. Bu cihaz NIR analizleri öncesinde hayvansal yemler ve g da numunelerinin ütülmesi için özellikle tasarlanm r. TWISTER da ö ütme i lemi, sabit ö ütme halkalar n sürtünme yüzeyi ile rotor aras ndaki darbe ve sürtünme etkisi ile gerçekle ir. ütülecek malzeme besleme bölmesinden yüksek h zda dönen rotor üzerine geçerek ön böyut küçültme sa lan r. Daha sonra numune, merkezkaç ivme taraf ndan d ar do ru at larak rotor ve ö ütme halkalar aras nda ö ütülür.
kinci basamakta yem numuneleri, ö ütme odas nda çok k sa bir süre kal r ve bu sayede hassas ve h zl bir ekilde ö ütme sa lan r. Dahili siklon, ö ütme s ras nda numunenin so utulmas sa lar ve ö ütme elemanlar nem de erinin korunmas na yard mc olur.bu sayede analiz edilecek numune özellikleri hiçbir ekilde de memektedir. Ö ütülmü numune siklonda ayr p numune esi içerisinde depolan r. Cyclone ö ütücü TWISTER çok say da fakl numunenin ard arda ö ütülmesi için de uygun olup numuneler aras nda temizlik yapma gereksinimi yoktur. Kantitatif ölçümler Bruker Optik GmbH firmas n TANGO NIR specktrometresi ile yap lm r. Ölçüm yap lan ilk numune tav an yemi pelletidir. Ö ütülmü ve ö ütülmemi numunelerin sonuçlar aras nda herhangi önemli bir fark görünmemi tir ütülmü Tav an Yemi Peletleri ütülmemi Tav an Yemi Peletleri Kül Nem Selüloz Ya Tablo 1: Ö ütülmü ve ö ütülmemi tav an yemi peletlerinde de ik parametrelerin ölçüm sonuçlar yaln zca önemsenmeyecek küçük de iklikler göstermektedir.
Bu day için ise sonuçlar farkl r. Tablo, ö ütülmü ve ö ütülmemi numune aras nda önemli ölçüde farkl k göstermektedir ; özellikle de kül ve selüloz içeri inde. Bunun nedeni ise ö ütülmemi olan numunelerin yüzeyinin analiz edilmi olmas ve yüzey k sm n çekirdek k sm na göre daha fazla numuneyi temsil ediyor olmas ndan kaynaklanmaktad r. Kül Nem Selüloz Ya Protein ütülmü Bu day ütülmemi Bu day Tablo 2: Bu day analizinde, özellikle kül ve selüloz de erlerinde ö ütülmü ve ö ütülmemi numunler aras nda önemli ölçüde farkl klar göstermektedir. Selüloz çeri i ütülmemi Bu day ütülmü Bu day Numune no. ekil1 :10 ölçümlük, ö ütülmü bu day numunesi selüloz içeri i (mavi) ve ö ütülmemi bu day numunesi( ye il ) selüloz içeri i sonuçlar gösterir. Ö ütülmemi numune sonuçlar aç kça sistematik ve önemli ölçüde istatiksel hatalar göstermektedir.
Analiz edilen üçüncü numune ise samand r. Bu numune ise, protein içeri inin ortalamas ve standart sapmas aç ndan önemli farkl k gösteriyor. Bu de imin nedeni ö ütülmemi numunenin toptan yo unlu udur Parametre Kül Nem Selüloz Ya Protein ütülmü Saman ütülmemi Saman Tablo 3: Saman analizleri ö ütülmü ve ö ütülmemi numuler aras nda protein içeri inde ve standart sapmada çok büyük de iklik oldu unu gösteriyor. Sonuç : NIR spektroskopisi hayvansal yemlerde ve hububatta geçerli parametrelerin analizinde kullan lan basit ve uygun bir metod tur. Genel görü herhangi bir numune haz rlama i lemine gerek duyulmad r fakat bu makaledeki sonuçlar göstermektedir ki özellikle numune homojen de il ise analizden önce uygun laboratuar de irmeninde ö ütülmelidir. Ancak o zaman anlaml ve güvenilir analiz sonuçlar garanti etmek mümkündür.