GÖNÜLLÜLERİN YETERLİLİKLERİNİ NASIL DOĞRULAYACAĞIZ? Kılavuz
PROJE BAŞLIĞI: VOLUNTEERING VALIDATION HIGHWAY GÖNÜLLÜLÜK DOĞRULAMA YOLU: 2013-1-FI1-GRU06-12792 2013-2015 Bu proje Avrupa Komisyonu desteği ile finanse edilmiştir. Bu yayınlanmış eser sadece yazarların görüşlerini yansıtmaktadır ve Komisyon burada yer alan bilgilerin herhangi bir şekilde kullanımından sorumlu tutulamaz.
İNDEKS 1. YAYINLANMIŞ ESER 2. GÖNÜLLÜLÜK BAĞLAMINDA DOĞRULAMA NEDIR? 3. GÖNÜLLÜLÜK BOYUNCA KAZANILAN BECERILERIN TANINMASI IÇIN NEDEN BIR SISTEME IHTIYAÇ DUYU- LUR? 4. GÖNÜLLÜ DANIŞMANININ ROLÜ 5. GÖNÜLLÜLERIN BECERILERINI VE YETKINLIKLERINI PRATIKTE NASIL DOĞRULAYACAKSIN? 6. DOĞRULAMADA SOSYAL MEDYANIN VE ONLINE ARAÇLARIN KULLANIMI 7. DOĞRULAMANIN GIZLILIĞI KONUSUNDA BILGILEN- DIRME 4 4 5 7 8 9 11
1. YAYINLANMIŞ ESER Bu kılavuz, sekiz ülkenin (Finlandiya, Türkiye, İtalya, Portekiz, Almanya, birleşik Krallık, İspanya ve Romanya) ortaklığı ile gerçekleşen 2012-2014 LLP Grundtvig eylemi ve Avrupa birliği tarafından finanse edilen Gönüllüğü Doğrulama Yolu Öğrenme Ortaklığı tarafından oluşturulmuştur. Bu kılavuz, sivil toplum örgütlerinde ve diğer kuruluşlarda çalışan gönüllüler ve özellikle onlara danışmanlık eden profesyoneller için hazırlanmıştır. Bu doküman, doğrulama ilkelerine genel bakışı ve gönüllülük boyunca kazanılan becerilerde gerek duyulan araçları ve sivil toplum örgütlerini tanıtmayı amaçlamaktadır. Bu rehber, gönüllülük boyunca elde edilen becerilerin daha adil ve daha detaylı değerlendirilebilmesi için, Avrupaki ulusal prosedür ve sistemle kazanılan becerilerle bağlantı kurmayı ve birbirini tamamlayıcı bir rol üstlenmeyigerektirir. Gönüllüler yaptıkları faaliyetlerle birçok beceri kazanırlar. Bu beceriler onların boş zaman aktivitelerini gerçek yaşamdaki durumlarını, ilerideki iş hayatlarını ve çalışmalarını etkileyebilir. Bu kılavuzun hedefleri: Gönüllülük boyunca kazanılan becerilerin bilinmesi için Avrupa düzeyinde kullanılan teknikleri, kuralları ve yöntemleri belirlemek Gönüllülük boyunca kazanılan yeterliliklerin belirlenmesinde kullanılabilecek yeni yöntem, teknik, online araçların önerilmesi 2. GÖNÜLLÜLÜK BAĞLAMINDA DOĞRULAMA NEDIR? Doğrulama, gönüllünün beceri ve başarı kanıtlarının gösterildiği ve belgelendirildiği 4
bir süreçtir. Bu süreçte gönüllünün niteliği yaygın bir kritere göre belirlenir ve bu niteliğin o kriterle eşleştiğine emin olunduktan sonra belgelenir. Gönüllülükte yeterlilikler eylemlerde gözlemlenir. Örneğin, bir gönüllü verilen görevlerde ne kadar iyi performans gösteriyor. Doğrulanabilen ve doğrulanması gereken yeterlilikler için belirlenen kriterler görevlere göre değişir. Gönüllükte genellikle ne tür beceri ve yeterlilikler kazanılır? Gönüllü birçok kişi, ekip çalışması, zaman yönetimi ve iletişim becerileri gibi yumuşak becerileri öğrendiklerini bildirmektedirler. Onlar, engelli insanlara yardım ya da ilk yardım becerileri gibi birçok pratik ve teknik bilgileri de öğrenirler. 3. GÖNÜLLÜLÜK BOYUNCA KAZANILAN BECERILERIN TANIN- MASI IÇIN NEDEN BIR SISTEME IHTIYAÇ DUYULUR? A. Gönüllüler için: Resmi olan ya da olmayan eğitim ve öğretim yoluyla gerçekleşen kişisel gelişim; İşgücü piyasasına uyumlu olarak geliştirilen becerilerle istihdamın artırılması; Daha karmaşık gönüllülük faaliyetlerine ulaşmak için başlangıç olarak gönüllülük işinin niteliğinin geliştirilmesi B. Gönüllülerle çalışan kuruluşlar için: Gönüllüleri motive etmek ve yeni gönülleri işe almak; Gönüllülerle çalışmayı daha profesyonel bir hale getirmek ve sonuç olarak toplumsal kuruluşların etkisini arttırmak; Sivil toplum örgütlerinde profesyonelleşmenin göstergesi olan örgütsel hafızanın gelişimine katkı sağlamak; Gönüllü faaliyetlerin niteliği ve bu faaliyetlere katılımla ilgili sayısal veriler toplamak. 5
C. Potansiyel işverenler için: Profesyonel bir eğitim için tamamlayıcı, alternatif, motive edici ve etkili olmanın göstergesidir; Kurumsal gönüllülüğü teşvik eden bir şirkette çalışanların motivasyonunu arttırır; Onların, gönüllü olarak geliştirilen çeşitli beceriler hakkında daha net fikirleri vardır. Gönüllülük yoluyla kazanılan temel becerilerin tanınması önemlidir. Çünkü gönüllülük deneyimi okuldaki öğrenme deneyimini tamamlar, birçok durumda artı değer sağlar ve sınıftan hatta profesyonel deneyimlerden gerçek hayata ve bu hayatın problemleriyle bağlantı kurar. Gönüllülük boyunca kazanılan yetkinlikler ve beceriler sadece istihdam, eğitim ve iş yaşamında değil staj, farklı gönüllülük projeleri, seyahat ve yaşam gibi birçok sosyal alanda da kolaylık sağlar. Gönüllülük yoluyla kazanılan yetkinliğin doğruluğunun kanıtlanması ve belgelendirilmesi: 1. Temel yetkinliklerin (ana dilde ve yabancı dillerde iletişim, matematik alanında yeterlilik, bilim ve teknolojideki temel beceriler, dijital yeterlilik, öğrenmek için öğrenme, sivil ve sosyal yeterlilik, girişim ve girişimcilik ruhu, kültürel bilinç ve ifade etme) sivil toplum örgütlerindeki ve özel kurum bünyesindeki faaliyetlere gönüllü katılımla elde edilen yaygın ve resmi olmayan eğitimlerde geçerli olan Avrupa belgelerine göre gayri resmi tanınması. Bu giderek sivil toplum ortaklığının görevi haline gelmiştir. 2. Gönüllülük hareketinde ve diğer alanlarda kazanılan beceriler ve yetkinliklerin doğruluğunun kanıtlanması 1. In this document, the levels of learning are defined as follows: formal learning and education = learning and education taking place within a systematically designed curriculum and leading to a qualification; non-formal learning or education= structured learning and educational activities that don t result in a formal qualification, informal learning = learning that happens through other kinds of activities such as workplace learning or volunteering. 6
4. GÖNÜLLÜ DANIŞMANININ ROLÜ Gönüllünün başarılarını ve yeni kazandığı becerilerini belgelendirmek için bir menajer ya da danışman olarak başvuracakları ilk kişi sensin. Bu yüzden doğrulamaya ilişkin önemli hususlar dikkat etmen gerekir. Gönüllülük boyunca genellikle ne tür yetkinlikler ve beceriler kazanılıyor? Birçok gönüllü kişi takım çalışması, zaman yönetimi ve iletişim becerileri gibi uyumu arttıran beceriler kazandıklarını rapor ederler. Onlar, yetersizliği olan insanlara yardım etme ve ilk yardım gibi teknik ve pratik bilgileri de öğrenirler. Bir gönüllünün yetkinliğini nasıl doğrulayabilirsin? Senin organizasyonun gönüllü olan kişiyle bir sözleşme imzalar. Bu sözleşme gönüllünün haklarını, sorumluluklarını, ne tür görev ve faaliyetlere sahip olacağını, bu faaliyetlerin nerede ve ne kadar süreyle gerçekleşeceğini belirtmelidir. Ayrıca projenin sonunda nasıl bir katkı sağlanacağı ve gönüllülerin nasıl değerlendirileceği konusunda bilgi verilmelidir. Gönüllünü doğrulamak için onu ve yaptığı aktiviteleri yeterince bilmen gerekir. Sosyal beceriler gibi bazı becerilerin geliştirilmesi uzun zaman alabilir. Bu yüzden, gönüllülerin becerilerini ve yetkinliklerini doğrularken onların zamana ihtiyaç duyacaklarını göz önünde bulundurabilirsin. Eğer gönüllünü resmi bir gönüllülük programına yönlendirirsen, mutlaka programın gerekliliklerini (beklentilerini, süresini vb.) kontrol etmelisin. Gönüllünün doğrulanması için neye ihtiyacı olduğunu düşünmelisin. Örneğin, üniversite denkliği için onların gönüllülük deneyimlerini kullanıyorsan, gönüllülerin 120 saat süren faaliyetlere katılmasına dikkat etmen gerekir. Bazı gönüllüler kendi kişisel gelişimleri için gönüllü olabilirler. Bu kişiler gönüllülük faaliyetine uygun ve kısa sürede kazanılan bazı becerileri kullanabilirler, sen bu becerileri doğrulayabilirsin. Doğrulama sonuca dayanır, bu yüzden bir gönüllü becerilerini farklı birçok faaliyet süresince kazanabilir. Gönüllünün sadece görev tanımına değil, onun ne kazanacağına da odaklanmalısın. Birçok gönüllü beklenilenden daha fazla şey öğrenebilir ve başarılı olabilir. Örneğin, bir gönüllünün bir organizasyon için para topladığını düşünelim. Eğer o bunu uzun süre yaparsa, yeni gönüllülere rehber olabilir ve bu durum onun eğitimde, grup çalışmalarında ve diğer sosyal alanlarda beceri kazanmasına yardımcı olabilir. 7
Geliştirebilecekleri alanlar önerebilirsin: kurslar, akran öğrenmek faaliyetleri,rehberlik ya da uzun bir sure için görevleri basitçe yapma. İçerikten çok becerilere odaklanmalısın. Örneğin, gönüllün işsiz ve o yetkinliğini iş bulmada kullanıyorsa, bu onun yeni beceriler kazanma konusunda bilgili olacağı anlamına gelmez. İşverenlerbu işsiz insanların özgeçmişlerini okumadan geçebilirler. Bu yüzden gönüllünü işsiz insan olarak nitelendirmemelisin. Aynı durum gönüllülerin kendilerini korumak istedikleri diğer bilgiler için de geçerli. Gerçekçi olmalısın. Gönüllüler genellikle kendi başarıları hakkında samimi ve gerçek geri bildirim ister. Gönüllünün becerisini doğrulaman için bunu kanıtlaman gerekir. Doğrulamayla ilgili bir belge sağladığında veya diğer araçları kullandığında, organizasyonunun inandırıcılığını ve güvenilirliğini düşünmen gerekir. Bunu iyi bir şekilde gerçekleştirdiğinde organizasyonunun itibarı artmış olacaktır. Her gönüllü becerilerinin kamusal olarak tanınmasını istemez. Gönüllünün ihtiyaçlarına ve isteklerine saygı duymalısın. Doğrulama devam eden bir süreçtir. Eğer gönüllünün yeterliliğini doğrulamaya ihtiyacı varsa, eğer onu ve yeterliliğini biliyorsan bu doğrulamayı yapabilirsin. Örneğin, gönüllün senin organizasyonunda gönüllü olarak çalışmaya devam ederken iş başvurusunda bulunursa. 5. GÖNÜLLÜLERIN BECERILERINI VE YETKINLIKLERINI PRATIKTE NASIL DOĞRULAYACAKSIN? Gönüllünün becerilerini ve yetkinliklerini doğrulamak için birçok araç ve yöntem vardır. Senin çalışmalarında da kullanabileceğin genel olarak kullanılacak araçlar şunlardır: Gözlemşeması; Kuruluşlar tarafından yerel olarak geliştirilen ya da yerinde uygulama modellerinden elde edilen kriterlere göre oluşturulan değerlendirme tablosu; Testler ve sınavlar özellikle yapılandırılmış değerlendirme süreçlerinde fark edilen özel veya mesleki beceriler, örneğin dil yeterliliği gibi; Röportaj (yapılandırılmış veya yarı yapılandırılmış) 8
Doküman analizi; Anket; Öz değerlendirme; Sürekli değerlendirme: Gönüllünün kendisi için hedef belirlemesi ve bu hedefleri düzenli bir şekilde danışmanına gösterebildiği noktalarda değerlendirme yapılması Çalışmaların ve belgelerin bir araya getirildiği dosya; Diğer gönüllülerin kendi düzeyindeki kişileri değerlendirmesi. 6. DOĞRULAMADA SOSYAL MEDYANIN VE ONLINE ARAÇLARIN KULLANIMI Gönüllülerin beceri ve yetkinliklerinin doğrulanmasının hem yerel hem özel fonksiyonu vardır. Bazı gönüllüler başarılarının özel olarak kalmasını ister ve bunu sadece kendi düşünce ve hislerini incelerken kullanır. Ancak bazı gönüllüler başarılarının kamusal alanda gösterilmesini ister. Bu gönüllüler başarılarını yalnızca kişisel çıkarlarında (benlik saygısını oluşturmak ya da iş başvurusu) değil gönüllülüğe yeni başlayan kişileri etkilemek için de kullanırlar. Gönüllüye bu anlamda sosyal medyanın ve online araçların kullanımı yardımcı olur. Birçok gönüllüyüyetkinliklerinin tanınması mutlu edecektir.bu yetkinlikler sadece istihdamla tanınamaz. Bunun yanındagönüllülerin özsaygısını arttırmak ve gönüllü topluluğu oluşturmak için doğrulama bir araç olarak kullanılabilir. Kamusal alandadoğrulama gayrı resmi, nispeten spontane gelişebilir ve bu doğrulama gerçekleşirken hazır araçlar kullanılabilir. Gönüllülerin danışmanları ve hattadiğer gönüllülerde çeşitli sosyal medya kanallarını ve online araçları kullanabilirler. Bir gönüllü danışmanı olarak gönüllülerin beceri ve yetkinliklerini gayri resmi bir 9
şekilde nasıl doğrulayacaksın? Facebook kullanımı: Eğer sen gönüllü biriyle arkadaşsan, onun arkadaşlarının görebileceği ve beğenebileceği bir şekilde facebook unda bir kart paylaşabilirsin veya senin organizasyonun gönüllülerin başarılarını kendi sayfasında anlatabilir. LinkedIn kullanımı: Eğer birbirinizin bağlantı listesindeyseniz, dünyaya gönüllülerin neler yapabileceğini göstermek için LinkedIn dan faydalanabilirsiniz. Gönüllülere destek vermek için diğer sosyal medya sitelerini de kullanabilirsin. Gönüllüleri birbirlerinin becerilerini sosyal medyada desteklemeleri için yüreklendirebilirsin. Organizasyonunuzun ana sayfası gönüllülerin başarı öykülerini içerebilir. Eğer gönüllüleryetkinliklerini daha resmi amaçlarda göstermek isterlerse, iş bulmak gibi, bu durumda doğrulamanın biraz daha resmi olması gerekir. Bu süreçte kullanabileceğin birkaç araç vardır: Europass online bir araçtır. İnsanlar iş bulma, bir yerde çalışma veya başka amaçlar için bu aracı kullanarakbecerilerini gösterirler.kişi, Europass özgeçmişinde becerilerini göstermek için birçok diploma ve sertifikadan bahsedebilir ancak bu kişi gönüllülük yoluyla kazandığı becerileri de tanıtabilir. Bu Europass sistem özgeçmişi destekleyen Avrupa beceri pasaportunu ve ayrıca gönüllülük yoluyla kazanılan diğer belgeleri ve sertifikaları da içerir. https://europass.cedefop.europa.eu/en/documents/european-skills-passport Youthpass, gençler için Erasmus+ ve gençlik dönemi öncesi hareketlilik programları tarafından finanse edilen, projeler kapsamındaki gençlik faaliyetlerinde öğrenilen şeyleri doğrulayan ve tanıyan bir Avrupa sistemidir. https:// www.youthpass.eu/en/youthpass/ Open badges, bilgi ya da başka bir yetkinlik içinherkes tarafındanulaşılabilen sanal bir sistemdir. Bu, bir gönüllülük organizasyonuna konu olabilir, özgeçmişte yer alabilir ya da birçok sosyal medya profilinde gösterilebilir. Herkes onları kullanmaya başlayabilir. Badge lar hangi kriterin kullanılacağı, kimin badge 10
yayınlayacağı gibi bilgiler içerir. Birçok badge oluşturma aracı ücretsizdir ancak gelişmiş olan bazı badge larmaliyet gerektirir. Open badge sistemlerinden en iyi bilineni Mozilla tarafından oluşturulmuştur fakat bunun dışında birçok open badges sistemi daha vardır. http://openbadges.org/ 7. DOĞRULAMANIN GIZLILIĞI KONUSUNDA BILGILENDIRME Gönüllüler hakkında bilgi topladığında ve özellikle bunu sosyal medya ya da bir internet sitesinde paylaştığında bu bilgilerin gizliliğinin korunmasına dikkat etmelisin. AB yasalarına göre, kişisel bilgileri toplayıp düzenleyen organizasyonlar, bu bilgilerin kötüye kullanımına dikkat etmelidir. Ayrıca bu organizasyonlar, AB hukuku tarafından garantilenen bilgi sahiplerinin haklarına saygı göstermek zorundadır. Gönüllünün gizlilik haklarına saygı için pratik ipuçları: Gönüllünün bilgi veya veri gizliliği hakkına saygı göstermelisin. Bunlar tıbbi, siyasi, mesleki ve hatta finansal konular olabilir. Yasalara aşina olmalısın. Gönüllüler için yayımladığın herhangi bir bilgi birçok insan tarafından görülebildiğini ve birçok bilgininsonsuza kadar internet sitesinde ya da sosyal medyada kalabileceğini unutmamalısın. Gönüllü kişilerle sözleşme imzaladığında, eğer onlar isterse doğrulanan becerilerini ve yetkinliklerini kamusal alanda belirtebilirsin. Verileri elde ederken deonların kamusal haklarını reddederken de kaynak göstermelisin. 11
12
http://vvh.euroinnov.eu Daha fazla bilgi için lütfen irtibata geçiniz: Marion Fields OK Study Centre Paasivuorenkatu 2 A 2 FI-00530 Helsinki Tel. +358 040 350 4500 marion.fields@ok-opintokeskus.fi FİNANSE EDİLMEKTEDİR: HAYATBOYU ÖĞRENME PROGRAMI AVRUPA KOMİSYONU