İŞYERLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ÖRGÜTLENMESİ Yrd.Doç.Dr. H. Ebru ÇOLAK KTÜ Harita Mühendisliği Bölümü GISLab ecolak@ktu.edu.tr
İşyeri örgütlenmesinde İSİG İş sağlığı ve güvenliğinin temel amacı, işçilerin sağlığının korunmasıdır. İş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması, sosyal devlet ilkesi gereğidir. Ülkemizde, 4857 sayılı İş Kanunu 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu ve diğer bazı kanunlarda iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili doğrudan veya dolaylı bir çok hüküm yer almaktadır. Ayrıca ülkemiz iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin bir çok Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) sözleşmesini de onaylamış[r. - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği, Ders No#11, Yrd.Doç.Dr. H. Ebru ÇOLAK
İş yeri örgütlenmesinde İSİG İşyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği örgütlenmesi, işçi e işverenlere bu bilinci kazandırmak ve önlemlerin işyeri içerisinde denetlenmesinin sağlanması açısından önem taşır. Örgütlenme ile, iş sağlığı ve güvenliği geleneği yara[larak iş kazaları ve meslek hastalıkları yahut diğer risklerle mücadelede başarılı olunabileceği gibi bu iç örgütlenme, dış denebm eksiğinin de bir ölçüde giderilmesini sağlayacak[r. 4857 sayılı İK da md.80 de sanayiden sayılan, devamlı olarak en az 50 işçi çalış[ran ve 6 aydan fazla sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde her işverenin bir iş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturma zorunluluğu vardır. Bu maddeye dayanılarak İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik (İSGKY) yayınlanmış[r (2004). - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği, Ders No#11, Yrd.Doç.Dr. H. Ebru ÇOLAK
İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu Oluşturma Yükümü İşverenin, iş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturma yükümünün koşulları şunlardır: İşyerinde görülen işin sanayiden sayılması, İşyerinde 6 aydan fazla sürekli işlerin yapılması Devamlı olarak en az 50 işçi çalış[rılması - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği, Ders No#11, Yrd.Doç.Dr. H. Ebru ÇOLAK
İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu Oluşturma Yükümü İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulunun Yapısı o İşveren veya işveren vekili o Iş güvenliğiyle görevli mühendis veya teknik eleman o Işyeri hekimi, insan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi o Varsa sivil savunma uzmanı o Işyerinde görevli formen, ustabaşı veya usta (açık oyla seçimle) o Işyeri sendika temsilcilerinin kendi aralarıdna seçecekleri bir kişi veya sendika temsilcisi yoksa işçilerin yarısından fazlasının ka[lımıyla açık oyla seçilecek bir işçi. - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği, Ders No#11, Yrd.Doç.Dr. H. Ebru ÇOLAK
İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu Oluşturma Yükümü İş sağlığı ve güvenliği kurulu üyeleri şu konularda eğirm alırlar: Kurulun görev ve yetkileri Iş sağlığı ve güvenliği konularında ulusal mevzuat ve standartlar Sık rastlanan iş kazaları ve tehlikeli olayların nedenleri Endüstriyel hijyenin temel ilkeleri Etkili ilebşim teknikleri Acil durum önlemleri Meslek hastalıkları Işyerine ait özel riskler - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği, Ders No#11, Yrd.Doç.Dr. H. Ebru ÇOLAK
İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu Oluşturma Yükümü İş sağlığı ve güvenliği kurulunun görev ve yetkileri: İş sağlığı ve güvenliği iç yönetmelik taslağı hazırlamak Alınması gerekli tedbirleri planlamak ve belirlemek Eğibm programları hazırlamak Yıllık rapor hazırlamak Işçinin çalışmaktan kaçınma hakkını kullanmasında karar vermek Eğer işyerinde iş sağlığı ve güvenliği açısından işçinin sağlığını bozacak veya vücut bütünlüğünü tehlikeye sokacak yakın, acil ve hayab bir tehlikeyle karşı karşıya kalan işçi, iş sağlığı ve güvenliği kuruluna başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınması için başvuruda bulunabilir. Kurulun, karar vermesi halinde işçi gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir. İşçinin bu dönemde ücret ve diğer hakları saklı kalır. eğer kurul kararı ve işçinin talebine rağmen gerekli tedbirler alınmazsa, işçi 6 iş günü içeridinde iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği, Ders No#11, Yrd.Doç.Dr. H. Ebru ÇOLAK
İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu Oluşturma Yükümü İş sağlığı ve güvenliği kurulu: Ø Kurul an az ayda bir kere toplanır. Ø Kurul, toplanmadan en az 48 saat önce toplan[ gündemi belirlenir. Ø Ağır iş kazası halleri veya özel bir tedbiri gerekbren durumlarda kurul olağanüstü olarak toplan[ya çağrılabilir. Ø Aynı işverene ait birden fazla işyeri bulunması durumunda, bu işyerleri için ayrı ayrı iş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturulur. Ø Oluşturulan iş sağlığı ve güvenliği kurulları birbirleriyle işbirliği yapacak[r. - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği, Ders No#11, Yrd.Doç.Dr. H. Ebru ÇOLAK
İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi (İSGM) İşyeri sağlık ve güvenlik birimi (İSGM), iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere işyerinde kurulan, gerekli donanım ve personele sahip olan birimdir. Böyle bir birimin kurma zorunluluğu, işyerinin İK kapsamında olması ve devamlı olarak en az50 işçi çalış[rması gerekir. Işveren, işyerlerinde alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin belirlenmesi ve uygulanmasının izlenmesi, iş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesi, işçilerin ilk yardım ve acil tedaviyle koruyucu sağlık ve güvenlik hizmetlerinin yürütülmesi amacıylaisgb oluşturmakla yükümlüdür. İşveren, bu yükümlülüklerin tamamını veya bir kısmını işyerinde, ÇSGB tarahndan belirlenen niteliklere sahip personel bulunmaması durumunda, işletme dışından yine ÇSGB tarahndan yetkilendirilen birimlerden hizmet alma yoluna gidebilir. Yönetmeliğe göre hizmet alınabilecek birim, Ortak sağlık ve güvenlik birimleridir. - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği, Ders No#11, Yrd.Doç.Dr. H. Ebru ÇOLAK
Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi (OSGB) Ortak sağlık ve güvenlik birimi, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini sunmak üzere gerekli donanım ve personele sahip olan ve ÇSGB tarahndan yetkilendirilen kamu kurum ve kuruluşlarıyla Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre faaliyet gösteren şirketler tarahndan kurulan ve işleblen müesseselerdir. OSGB kurulabilmesi ve hizmet sunulabilmesi için tam süreli iş sözleşmesi ile çalışan en az bir işyeri hekimi, en az bir işyeri güvenliği uzmanı ve an az bir diğer sağlık personeli isbhdam edilmelidir. OSGB ler, ÇSGB tarahndan yetkilendirilir. Ve yetki belgelerini her 5 yılda bir vize eirmeleri zorunludur. Iş güvenliği uzmanlarından C sınıh belgeye sahip olanlar az tehlikeli sınıka, B sınıh belgeye sahip olanlar az tehlikeli ve tehlikeli sınıflarda A sınıh belgeye sahip olanlar bütün tehlikeli sınıflardaki işyerlerinde çalışabilirler. - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği, Ders No#11, Yrd.Doç.Dr. H. Ebru ÇOLAK
RİSK DEĞERLENDİRMESİ İş Güvenliği uzmanlarının görevleri arasında risk değerlendirmesi önemli bir yer teşkil etmektedir. TS 18001-2008 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönebm Sistemleri ve Risk Değerlendirme Yönetmeliği esas alınmış[r. Risk değerlendirmesi: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaş>rılması amacıyla yapılması gerekli çalışmaları.