T.C. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU ŞİKAYET NO : 03.2013/609 KARAR TARİHİ: 10/02/2014 RET KARARI ŞİKAYETÇİ ŞİKAYET EDİLEN İDARE : O.T A.T : 1 Milli Savunma Bakanlığı ŞİKAYETİN KONUSU 2 Maliye Bakanlığı ŞİKAYET BAŞVURU TARİHİ : 22.08.2013 : Şikayetçinin velisi, askeri lisede okuyan oğlunun kendi isteği ile askeri liseden ayrılması nedeniyle ödemek zorunda kaldığı tazminatın, hizmet kusuru nedeniyle idare tarafından karşılanması gerektiğini belirterek, ödenen askeri öğrenci tazminat tutarının tarafına iade edilmesi talebinde bulunmaktadır. I. USÛL A. Şikâyet Başvuru Süreci 1) Şikayetçi velisi tarafından ilk başvuru, 11/4/2013 tarihinde gerçek kişiler için şikayet başvuru formu doldurulmak suretiyle Kurumumuza elden iletilmiştir. Şikayet dilekçesinin ön incelemesinde; şikâyet başvurusunun idari başvuru yolu tüketilmeden yapıldığı anlaşıldığından, şikâyet başvurusu ve ekleri 28/3/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 20 nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, Milli Savunma Bakanlığı'na gönderilmiştir. Şikayetçi velisinin, 11/4/2013 tarihli ilk şikayet başvurusuna istinaden Kurumumuz tarafından Milli Savunma Bakanlığı'na gönderilen 18/6/2013 tarihli ve 1802 sayılı "Gönderme Kararı" na adı geçen Bakanlık tarafından 18/7/2013 tarihli ve AD.MÜŞ.: 46008895 4770 100232 13 sayılı yazı ile olumsuz cevap verilmiştir. Yukarıda özetlenen süreç sonucunda şikayetçi velisi tarafından aynı iddialar ve talebi içerir ikinci başvuru, Kurumumuza elden iletilen 22/8/2013 tarih ve 6725 sayı ile kayıt altına alınan gerçek kişiler için şikayet başvuru formu vasıtasıyla yapılmıştır. Şikayet başvurusunun karara bağlanması için 28/3/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu
Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 41/1 a maddesi ve İmza Yetkileri Yönergesinin 7 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca, şikayetin incelenmesine ve araştırılmasına geçilmiş, 03.2013/609 şikayet sayılı Ret önerisiyle Kamu Başdenetçisine sunulmuştur. B. Ön İnceleme Süreci 2) Yapılan ön inceleme neticesinde şikayetin inceleme ve araştırılmasına engel bir eksikliğin bulunmadığı tespit edilmiştir. II. OLAY VE OLGULAR A. Şikayetçinin Konu Hakkındaki Açıklamaları ve İddiaları 3) Şikayetçi velisi, 22/8/2013 tarihli şikayet dilekçesinde oğlu O.T'in Hava Harp Okulu adına okumak üzere Askeri Liseye kayıt yaptırdığını, başlangıçta "Askeri Öğrenci Adayı Olur, Uçucu Yetiştirilmeye Elverişlidir" kararlı raporu aldığını, dört yıllık öğrenimi sırasında ciddi sağlık sorunları yaşamayan (Askeri Öğrenci Maliyet Çizelgesi Hesaplama Bölümünde İlaç ve Tedavi Giderleri 4 yılda 30. TL Otuz Türk Lirası) ve okul süresince de askeri eğitime tabi tutulan ve düzenli sağlık kontrolünden geçen oğluna, askeri öğrenci olabileceği ancak Hava Harp Okulu'na devam edemeyeceği yönünde rapor verilmesi üzerine çocuğunu Kara Harp Okuluna kayıt yaptırdığını ancak oradan da yapılan büyük psikolojik baskılar neticesinde çocuğunun askeri öğrencilikten kendi isteğiyle ayrılmak zorunda kaldığını ve eğitiminden bir yılını kaybettiğini, maddi ve manevi yönden yıprandıklarını, anne ve babası olarak manevi açıdan olayı kabullenemediklerini, çevrelerindekilere durumu açıklamakta zorlandıklarını ve Bursa M.S.B Tedarik Bölge Başkanlığı Saymanlık Müdürlüğünce 2011/75 no.lu borç dosyası tanzim edilerek 24.424.70 TL'lik öğrenci tazminatı adı altında ödeyerek bitiremeyecekleri bir borç altına girdiklerini, mağduriyetlerinin Hava Kuvvetleri Komutanlığının hizmet kusurundan kaynaklandığını düşünerek Kurumumuza başvuruda bulunduklarını; 4) T.C. Anayasasının 125 nci maddesine göre, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararları ödemekle yükümlü olduğunu, idarenin sorumluluğunun hizmet kusuru veya kusursuz sorumluluk ilkelerine dayandırıldığını, askeri okullardan ayrılan öğrencilerden talep edilecek tazminatın bir ceza aracı olarak kullanılmaması ayrıca, hiçbir askeri öğrencinin sırf ağır bir tazminat yükünün altına girmemek için kendisini askeri okullarda kalmak zorunda hissetmemesi gerektiğini, bu itibarla kendi isteğiyle ayrılan veya başka herhangi bir nedenle ilişiği kesilen öğrencilerin diğer resmi eğitim kurumlarında olduğu gibi askeri eğitim kurumlarında da eğitim ve öğretim hizmetlerinin ücretsiz sunulması gerektiğini belirterek, oğlunun dört yıllık başarılı eğitimi sonunda uçucu olamayacağını öğrenmek suretiyle duyduğu manevi çöküntü göz önüne alındığında, olayın oluş şekli, maddi ve manevi zararının hizmet kusuru ilkesi uyarınca idarece karşılanması gerektiğini, karşılanmaması durumunda telafisi mümkün olmayacak mağduriyetlere sebep olunacağı, bu durumun başta Anayasa olmak üzere meri mevzuat ve taraf olunan sözleşmelerce güvence altına alınan mülkiyet ve sosyal güvenlik haklarının ihlaline yol açacağı, adaletsizliğe yol açan bu durumun düzeltilmemesi durumunda adalete olan inançlarının sarsılmasına sebep olunacağı, açıklama ve değerlendirmeleriyle;
5) İlgili idarenin olası hatalı, hukuka aykırı veya hakkaniyetle örtüşmeyen ve sosyal devlet anlayışına uymayan uygulamasının iptalini, Millî Savunma Bakanlığına oldukça zor koşullarda ödenen 24.424.70 TL'lik askeri öğrenci tazminatının iadesini talep etmektedir. B. İdarenin Şikâyete İlişkin Açıklamaları 6) Şikayetçi velisinin 11/4/2013 tarihli şikayet başvurusuna istinaden Kurumumuz tarafından Milli Savunma Bakanlığı'na gönderilen 18/6/2013 tarihli ve 1802 sayılı "Gönderme Kararı" na istinaden adı geçen Bakanlıktan tarafından şikayetçi velisine gönderilen ve bir örneği de 22/8/2013 tarihli şikayet başvuru dilekçesi ekinde Kurumumuza verilen, 18/7/2013 tarihli ve AD.MÜŞ.: 46008895 4770 100232 13/ sayılı yazısı ve ekinde alınan bilgi ve belgelerin tetkikinden; 6/1) İdarenin sağlık hizmetinin işleyişi konusuna ilişkin yapılan incelemede; a) Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yönetmeliğinin uçucu adaylarının sağlık nitelikleri başlıklı 69'uncu maddesigereği, askerî liselere alınacak öğrenciler ile sivil kaynaktan Hava Harp Okuluna alınan öğrencilerde tam sağlam olma şartının aranacağı, talep konusu sağlık raporlarından ilkinin Hava Sağlık ve Muayene Merkezi Başkanlığınca düzenlenen 28/6/2007 tarihli Hava Kuvvetleri Uçucu Muayene raporu olduğu ve Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği kapsamında yapılan muayeneler neticesinde O.T'in "sağlam" olduğunun tespit edildiği, b) 12'nci sınıfta Harp Okuluna geçiş aşaması için yapılan sağlık muayenesinin sonucunda ise, Hava Sağlık ve Muayene Merkezi Başkanlığınca düzenlenen 14/10/2010 tarihli raporla konulan tanılar neticesinde öğrenci hakkında Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliğine istinaden "Askeri öğrenciliğe devam eder, uçucu yetiştirilmeye elverişli değildir" kararı verildiği, c) Bu karara O.T'in itirazı üzerine Hv.Shh.Mua.Mrk.Bşk.lığı/Eskişehir tarafından yapılan24/11/2010 tarihli muayenede de sonucun değişmediği, "Askeri öğrenci olur, uçucu yetiştirilmeye elverişli değildir" kararı verildiğinin görüldüğü, 6/2) Öğrenci tazminatının iadesi talebine ilişkin yapılan incelemede ise; a) Öğrenci O.T'in, velisi A.T muvafakatinde kendi isteği ile askerî öğrencilikten ayrılmak üzere dilekçe verdiği ve bunun üzerine Türk Silahlı Kuvvetleri Ortaöğretim Okulları Yönetmeliğinin 26'ncı maddesinin 4'üncü fıkrasında yer alan "Sağlık nedeni dışında bir nedenle okuldan kendi isteği ile çıkan veya çıkarılan öğrencilere, okulda bulundukları sürece devlet tarafından yapılmış olan masraflar, sarf tarihinden itibaren işleyen kanunî faizi ile birlikte 30/5/1949 tarihli ve 5401 sayılı Askerî Öğrencilerden Başarı Göstermeyenler Hakkında Kanun ile 3/9/1985 tarihli ve 18857 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Askeri Okullara Alınan Öğrenciler ile Silahlı Kuvvetler Hesabına Fakülte ve Yüksek Okullarda Okuyan Öğrenciler İçin Yüklenme Senedi Düzenlenmesine ve Bu Okullardan Çeşitli Sebeplerle Ayrılacak Öğrencilere veya Kefillerine Ödettirilecek Tazminata Dair Yönetmelik kapsamında işlem yapılır ve kendilerine öğrenim belgesi ve tasdikname verilir." hükmüne göre işlem yapıldığı, b) Türk Silahlı Kuvvetleri Ortaöğretim Okulları Yönetmeliği gereği, herhangi bir nedenle öğrenimin kendiliğinden terk edilmesi halinde "Silâhlı Kuvvetler adına askerî öğrenci olarak öğrenime başladığım tarihten ilişiğimin kesilmesine kadar Millî Savunma Bakanlığınca zimmetime tahakkuk ettirilecek tazminatı (yiyecek, giyim, kuşam, öğrenci harçlığı, kitap ve
kırtasiye, vize, diploma, sınav ve benzeri harçlar, öğretim ve eğitimin gerektirdiği ulaşım hizmetleri, şahsım için yapılan ilaç ve tedavi giderleri, barındırma giderleri, atış giderleri ve eğitim öğretim giderleri) sarf tarihinden tahsil tarihine kadar geçen süre için hesap edilecek kanuni faizi ile birlikte ayrıca hükme gerek kalmaksızın Hazine emrine ödeyeceğimi şimdiden kabul eyler, yüklenirim" hükmüne binaen hazırlanan yüklenme senedi icabı faiz tahakkuk ettirilmeden hesaplanan 24.424,70 TL öğrenim maliyetinin başvuru sahibince ödendiğinin görüldüğü, 7) Sonuç olarak, O.T hakkında "Askeri öğrenci olur, uçucu yetiştirilmeye uygun değildir" kararının verilmesinin Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yönetmeliğine uygun olarak yapılan muayeneler sonucunda tanzim edilen raporlarla tespit edildiği, öğrenci tazminatının ise Türk Silahlı Kuvvetleri Ortaöğretim Okulları Yönetmeliği ile Askeri Okullara Alınan Öğrenciler ile Silahlı Kuvvetler Hesabına Fakülte ve Yüksek Okullarda Okuyan Öğrenciler İçin Yüklenme Senedi Düzenlenmesine ve Bu Okullardan Çeşitli Sebeplerle Ayrılacak Öğrencilere veya Kefillerine Ödettirilecek Tazminata Dair Yönetmeliğe uygun olarak tahakkuk ettirilip tahsil edildiği ve tahsil edilen bu tazminatın iadesinin mümkün olmayacağı, hususlarının ifade edildiği tespit edilmiştir. C. Olaylar 8) Şikâyet başvuru dilekçesindeki ilgili olaylar özetle şöyledir: şikayetçi velisinin 11/4/2013 tarihinde Kurumumuza yaptığı ilk şikâyet başvurusu, idari başvuru yolu tüketilmeden yapılması nedeniyle 18/6/2013 tarihli ve 03.2013/114 1802 sayılı "Gönderme Kararı" ile Milli Savunma Bakanlığı'na gönderilmiştir. Şikayetçi velisi Kurumumuzun "Gönderme Kararı"na istinaden, Milli Savunma Bakanlığı tarafından kendisine gönderilen 18/7/2013 tarih ve AD. MÜŞ.: 46008895 4770 100232 13 sayılı yazıda yer verilen görüşü kabul etmeyerek, 22/8/2013 tarihinde Kurumumuza ikinci şikayet başvurusunda bulunmuş ve ilgili idarenin olası hatalı, hukuka aykırı veya hakkaniyetle örtüşmeyen ve sosyal devlet anlayışına uymayan uygulamasının iptal edilmesini ve oğlu için ödemiş olduğu 24.424,70. TL'lik askeri öğrenci tazminatının kendisine iade edilmesini talep etmiştir. D. Kamu Denetçisi Mehmet Elkatmış'ın İnceleme ve Araştırma Bulguları 9) Uyuşmazlık konusu ile ilgili olarak yukarıda özetlenen şikayetçi velisinin iddiaları ve talebi karşısında ilgili idarenin görüşü birlikte değerlendirildiğinde; Şikayetçinin velisi A.T (babası) tarafından imzalanan ve Ankara Birinci Noterliğince düzenlenen 19/7/2007 tarihli ve 12401 Yevmiye numaralı Yüklenme Senedinde; "Silahlı Kuvvetler adına öğrenci olarak okulun giriş şartlarına uygun şekilde kayıt ve kabulüm yapıldığı taktirde subay/astsubay çıkıncaya kadar, halen yürürlükte bulunan ve öğrenim süresi içinde çıkacak kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge ve sair mevzuat hükümlerini kabul ettiğimi, bunlara aynen uyacağımı...taahhüt ve beyan ederim. Taahhütlerime aykırı hareket etmem, beyanlarımın gerçek dışı olduğunun tespit edilmesi, herhangi bir nedenle öğrenimimi kendiliğimden terk etmem,... halinde, Silahlı Kuvvetler adına askeri öğrenci olarak öğrenime başladığım tarihten ilişiğimin kesilmesine kadar; Milli Savunma Bakanlığınca zimmetime tahakkuk ettirilecek tazminatı (yiyecek (yemek pişirme ve su masrafları dahil), giyim, kuşam, öğrenci aylığı, kitap ve kırtasiye, vize, diploma, sınav ve benzeri harçlar, öğretim ve eğitimin gerektirdiği ulaşım hizmetleri, şahsım için yapılan ilaç ve tedavi giderleri, barındırma (aydınlatma, ısıtma, temizlik,
yakıt, yatı ve benzeri masraflar), Askeri liseler hazırlık sınıfları yabancı dil eğitimi, atış, personel, ve amortisman giderleri) sarf tarihinden tahsil tarihine kadar geçen süre için hesap edilecek kanuni faizi ile birlikle ayrıca hükme gerek kalmaksızın Hazine emrine ödeyeceğimi şimdiden kabul eder, yüklenirim." şeklinde taahhüt verildiği ve şikayetçinin Kara Harp Okulundan kendi isteğiyle ayrıldığı hususunda uyuşmazlık bulunmadığı tespit edilmiştir. 10) Bilindiği üzere; bir hukuki işlem olarak sözleşme, inşai ve bağlayıcı olmak üzere, iki tür sonuç doğurur. Sözleşmenin inşai sonucu, tarafların beyan edilen iradelerine uygun olarak meydana gelen hukuki sonuçtur. Sözleşmenin doğurduğu ikinci sonuç ise, tarafları bağlayıcı sonuç olup; bundan amaç, tarafların beyan edilen iradeleriyle ve sözleşme ile bağlanmış olmaları ve dolayısıyla içlerinden birinin tek taraflı irade beyanıyla bu sözleşmeyi ortadan kaldıramaması, irade beyanlarına uygun olarak kurulmuş bulunan hukuki durumla bağlı olmasıdır. (Prof. Dr. Fikret Eren, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, s: 187 vd T.C.Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E.2007/18 785, K.2007/806, T. 31.10.2007) 11) Borç ilişkilerini düzenleyen başlıca kanun Borçlar Kanunu olmakla birlikte, bu Kanun dışında diğer bazı kanunlar da borç ilişkilerini düzenlemekte ya da borç ilişkileriyle ilgili özel hükümler içermektedirler. Bu noktada, 5401 sayılı Askeri Öğrencilerden Başarı Gösteremeyenler Hakkındaki Kanunun 3 üncü maddesinde "Sağlık sebepleri dışında okullarla yüksek öğrenim kurumlarından çıkarılan öğrencilere Devlet tarafından yapılan bilumum masraflar faizi ile birlikte mukavelesi gereğince ödettirilir." hükmü öngörülmüştür. Bu durumda; askeri öğrencilerin, sağlık sebepleri dışında hangi nedenle olursa olsun okuldan çıkarılması halinde ödenmesi gereken tazminatın belirlenmesinde ve ödenmesinde, Borçlar Kanunu hükümleri ile 5401 sayılı Askeri Öğrencilerden Başarı Gösteremeyenler Hakkındaki Kanun hükümleri kapsamında, öğrenci ile okul yönetimi arasında yapılan "yüklenme senedinde" taahhüt edilen edimlerin ve harcama kalemlerinin esas alınması gerektiği, kanaati ve sonucuna varılmıştır. III. HUKUKİ DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE A. İlgili Mevzuat 12) Şikayet konusu ile ilgili mevzuat hükümlerine aşağıda yer verilmiştir. a) 5401 sayılı Askeri Öğrencilerden Başarı Gösteremeyenler Hakkında Kanun Madde 3 (Değişik 22/6/1956 6742/1 md.) "Sağlık sebepleri dışında okullarla yüksek öğrenim kurumlarından çıkarılan öğrencilere, (Ek ibare:6000 19.6.2010/m.11) personel ve amortisman giderleri hariç Devlet tarafından yapılan bilümum masraflar faizi ile birlikte mukavelesi gereğince ödettirilir.", b) 4566 sayılı Harp Okulları Kanunu Madde 38 "Sağlık durumu nedeniyle okuldan çıkarılanlar hariç, diğer nedenler ile çıkarılanlara, personel ve amortisman giderleri hariç, kendileri için Devlet tarafından yapılan masraflar faizleri ile birlikte ödettirilir.", c) TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliği
Madde 26 "Askeri öğrencilerin okul yönergelerine göre belirli zamanlarda okul tabibi tarafından gereken muayeneleri yapılır. Boyları ölçülür, kiloları tartılır ve sağlık fişlerine işlenir. Gerekli görülenler sağlık kurullarına gönderilirler. Bu işlemlerin yapılması okul komutanı ile okul tabibinin başlıca görevlerindendir.", Madde 69 (Değişik: 7/1/2002 2002/3627 K.) "(Değişik birinci fıkra: 2/10/2009 2009/15519 K.) Askerî Liselere alınacak öğrenciler ile sivil kaynaktan Hava Harp Okuluna alınan öğrencilerde tam sağlam olma şartı aranır. Askerî Liselerden Hava Harp Okuluna devam edecek öğrenciler ile Hava Harp Okulu öğrencileri, harp okulu eğitimi sonrasında pilot adaylığına ayrılacaklar ile uçuş eğitimindeki adaylarda tam sağlam olma şartı aranmaz.", Madde 72 (Değişik: 6/12/2004 2004/8202 K.) "(Değişik birinci fıkra: 17/3/2011 2011/1568 K.) Yetişmiş uçucular hakkında, hava sağlık muayene merkezlerindeki muayeneleri sırasında uçuş yönünden karar verilirken, Hastalık ve Arızalar Listesinde ve sınıflandırma çizelgelerinde bu maddeye atıfta bulunulan hastalıklar ve arızalar ile Hastalık ve Arızalar Listesinde tanımlanmayan durumlar bu madde hükümlerine göre değerlendirilir. Uçuş fizyolojisinden etkilenmeyecek, uçuş emniyetini bozmayacak ve uçuş ortamında zamanla artmayacak aşağıdaki hastalık ve arızalar uçuşa engel teşkil etmez. Uçuş fizyolojisinden etkileneceği veya uçuş emniyetini bozacağı değerlendirilen hastalık ve arızaların varlığında ise "uçuşa elverişli değildir" kararı verilir. Daha düşük performanslı hava araçlarında risk oluşturmayacak hastalık ve arızaların varlığında raporun karar hanesinde uçuşa elverişli olduğu hava aracı tipi belirtilir.", d) Türk Silahlı Kuvvetleri Ortaöğretim Okulları Yönetmeliği Madde 26 (4) "Sağlık nedeni dışında bir nedenle okuldan kendi isteği ile çıkan veya çıkarılan öğrencilere, okulda bulundukları sürece devlet tarafından yapılmış olan masraflar, sarf tarihinden itibaren işleyen kanunî faizi ile birlikte 30/5/1949 tarihli ve 5401 sayılı Askerî Öğrencilerden Başarı Göstermeyenler Hakkında Kanun ile 3/9/1985 tarihli ve 18857 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Askeri Okullara Alınan Öğrenciler ile Silahlı Kuvvetler Hesabına Fakülte ve Yüksek Okullarda Okuyan Öğrenciler İçin Yüklenme Senedi Düzenlenmesine ve Bu Okullardan Çeşitli Sebeplerle Ayrılacak Öğrencilere veya Kefillerine Ödettirilecek Tazminata Dair Yönetmelik kapsamında işlem yapılır ve kendilerine öğrenim belgesi ve tasdikname verilir.", e) Askeri Okullara Alınan Öğrenciler ile Silahlı Kuvvetler Hesabına Fakülte ve Yüksek Okullarda Okuyan Öğrenciler İçin Yüklenme Senedi Düzenlenmesine ve Bu Okullardan Çeşitli Sebeplerle Ayrılacak Öğrencilere veya Kefillerine Ödettirilecek Tazminata Dair Yönetmelik Madde 7 "Askeri Okullar ile fakülte ve yüksek okullardan disiplinsizlik, başarısızlık veya diğer nedenlerle çıkarılan öğrencilerin gördükleri öğrenim süresince Devletçe yapılan masraflar, ÖRNEK 2'deki giderleri kapsayacak biçimde maliyet hesaplaması yapılarak öğrencilere, velilerine ve kefalet senedindeki miktarı aşmamak üzere kefillerine tazminat olarak ödettirilir.", Madde 9 "Askerî Okullar ile fakülte ve yüksek okullarda sağlık nedeniyle öğrenimlerine devam edemeyecekleri kurul raporuyla tespit olunan öğrencilere, kefil veya velilerine tazminat ödettirilmez.",
f) 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu Madde 581 "Kefalet sözleşmesi, kefilin alacaklıya karşı, borçlunun borcunu ifa etmemesinin sonuçlarından kişisel olarak sorumlu olmayı üstlendiği sözleşmedir.", hükümlerini içermektedir. B. Kamu Denetçisi Mehmet Elkatmış'ın Kamu Başdenetçisine Önerisi 13) İlgili Kamu Denetçisi tarafından, şikayet başvurusuna ilişkin yapılan inceleme ve araştırma sonucunda idarenin O.T hakkında "askeri öğrenci olur, uçucu yetiştirilmeye elverişli değildir" kararı sonrasında tahakkuk ettirip tahsil ettiği öğrenci tazminatının öğrenci velisi tarafından iadesi talebinin idarece reddedilmesi işleminin hukuka ve hakkaniyet uygun olduğu tespit edilmiş ve şikayetin reddi önerilmiştir. C. Hukuka ve Hakkaniyete Uygunluk Yönünden Değerlendirme ve Gerekçe 14) Şikayetçinin velisi A.T (babası) tarafından imzalanan ve Ankara Birinci Noterliğince düzenlenen 19/7/2007 tarih ve 12401 Yevmiye numaralı Yüklenme Senedinde; "Silahlı Kuvvetler adına öğrenci olarak okulun giriş koşullarına uygun şekilde kayıt ve kabulüm yapıldığı takdirde subay/astsubay çıkıncaya kadar, halen yürürlükte bulunan veya öğrenim suresi içinde çıkacak kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge ve sair mevzuat hükümlerini kabul ettiğimi, bunlara aynen uyacağımı.." şeklinde taahhüt verilmiştir. 15) Kararın "A. İlgili Mevzuat" başlıklı bölümünde yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde; askeri okula giriş esnasında şikâyetçi adına velisi tarafından verilen yüklenme senedinin düzenlendiği tarihte, yukarıda sözü edilen yasa ve yönetmelik hükümlerinin yürürlükte olduğu ve söz konusu hükümlerin varlığı bilinerek yüklenme senedinin imzalandığı ayrıca, yüklenme senedi içeriğinde yasa ve yönetmelik hükümlerine uyulacağının taahhüt edildiği hususları tartışmasız olup, şikâyetçinin velisi adına tahakkuk ettirilip tahsil edilen ancak şikayetçi velisi tarafından iadesi istenilen tazminata ilişkin olarak Milli Savunma Bakanlığı'nca söz konusu talebin reddi yönündeki idari işlemde, hukuka aykırı bir husus bulunmadığı sonucuna varılmıştır. 16) Bununla birlikte, şikayetçinin velisi olduğu O.T'in Hava Harp Okulu adına okumak üzere Askeri Liseye kayıt yaptırmak için, 28/6/2007 tarihinde İstanbul Yeşilyurt'taki Hava Sağ. ve Mua. Merkezi Başkanlığı tarafından yapılan ilköğretim kaynaklı aday muayenesi sonucunda "Askeri Öğrenci Adayı Olur, Uçucu Yetiştirilmeye Elverişlidir" raporu aldığı; 14/10/2010 tarihinde yine aynı sağlık ve muayene merkezi tarafından hava lisesi öğrenci aday muayenesi sonucunda hakkında "Askeri öğrenciliğe devam eder. Uçucu yetiştirilmeye elverişli değildir." raporunun düzenlendiği, itiraz üzerine bu defa Eskişehir'deki Hv. Shh. Mua. Mrk. Bşk.lığı tarafından 24/11/2010 tarihinde kontrol amaçlı yapılan ikinci muayene sonucunda da "TSK SYY Bölüm 7 madde 69 72 gereği, askeri öğrenci olur. Uçucu yetiştirilmeye elverişli değildir." raporunun verildiği hususları bir arada değerlendirildiğinde; 28/6/2007'den, itiraza konu raporun düzenlendiği 14/10/2010 tarihine kadar olan dönemde sağlık koşullarında meydana gelen değişimlerin hayatın olağan akışına uygun olduğu; bununla birlikte, idarenin uçucu olarak yetiştirileceklerde belirli sağlık koşullarını aramasında, bu konuda titizlik göstermesinde kamu yararı olduğu; nitekim şikayetçi velisinin başvuru dilekçesinde beyan ettiği üzere Kara Harp Okulu'na kaydını yaptırdığı anlaşılmakla, bu açılardan hakkaniyete de aykırılık gözlenmemiştir.
IV. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN YASAL MEVZUAT A. Dava Açma Süresinin Yeniden Başlaması 17) 14/6/2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 21 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, durmuş olan dava açma süresi gerekçeli ret kararının ilgiliye tebliğinden itibaren kaldığı yerden işlemeye başlayacaktır. B. Yargı Yolu 18) 2709 Sayılı 1982 Anayasası'nın Temel Hak ve Hürriyetlerin Korunması Başlıklı 40.maddesinin 2.fıkrasında, "Devlet, işlemlerinde, ilgili kişilerin hangi kanun yolları ve mercilere başvuracağını ve sürelerini belirtmek zorundadır." hükmü yer almakta olup, 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 20 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca Ankara Asliye Hukuk Mahkemesine yargı yolu açıktır. V. KARAR Açıklanan gerekçelerle; şikayetin REDDİNE, Kararın şikayetçiye ve Maliye Bakanlığı ile Milli Savunma Bakanlığı'na tebliğine, Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisi'nce karar verildi. M.Nihat ÖMEROĞLU Kamu Başdenetçisi