ZEYTİNBURNU BAKIRKÖY YEŞİLKÖY FLORYA
Atatürk Havalimanı Florya Atatürk Ormanı umhurbaşkanlığı Florya tatürk Deniz Köşkü YEŞİLKÖY Havacılık Müzesi
ZEYTİNBURNU Fildamı BAKIRKÖY
12 ZEYTİNBURNU: Bir Osmanlı Patikası... Surların Ötesindeki İstanbul! Tarihte dünyanın sıfır noktası olduğu kabul edilen Million taşından, Roma ya kadar uzanan Via Egnatia yolunun yedinci mili olan Eudomon bugün ise İstanbul un geleceğe bakan yüzünü temsil ediyor. İstanbul günümüzde modanın ve alışverişin de başkenti. Zeytinburnu ndan Florya ya kadar uzanan hatta sıralanmış alışveriş merkezleri, İstanbul u ziyaret edenlere kentin tarih, kültür ve doğadan çok daha fazlasını sunduğunun göstergesi! Tarihçe Osmanlı İstanbul unun sur içinde bulunmayıp, Bizans döneminden beri varlığı bilinen ve Yedikule nin dışından Büyük Çekmece ye kadar uzanan arazi üzerinde yer alan yerleşim yerlerinden biri olan Zeytinburnu, Osmanlı nın sur dışına çıkar çıkmaz ilk ayak bastığı yer ve bir patikaydı. Bugün İstanbul un en büyük ilçelerinden biri olan Zeytinburnu nun bu adla anılması da Marmara Denizi kıyısında bir burun üzerinde yer alması ve zamanında içinde zeytinlikler de barındıran bağlık bahçelik bir yer olmasından kaynaklanır. Via Egnetia Kültür Yolunun ilk durağı... Bu bölge Roma ve Bizans İstanbulu nda da önemli bir geçiş yoluydu. Bizantion ile bugünkü Bakırköy sınırlarında yer alan Hebdomon arasındaki Via Egnatia yolu buradan geçmekteydi. Hebdomon Latince de yedi mil anlamına gelen eudomon - dan dönüşmüş. Yolun adı Romalı senatör Gnaeus Egnatius dan geliyor. Bakırköy ve Zeytinburnu nun bu adla anılması, dünyanın sıfır noktası olduğu kabul edilen Million taşından başlayıp, Roma ya kadar uzanan Via Egnatia yolunun yedinci mili üzerinde bulunmasından kaynaklanıyor. Osmanlı İstanbul unda Zeytinburnu Bölgeye ilk toplu yerleşim 1453 den sonraki yıllarda, Kudüslü Papazlar diye adlandırılan ve diğer meslektaşlarına göre daha bağnaz olan bir grup din adamının gelmesiyle olmuş. Kudüslü Papazların, türlü tarım ürünleri, zeytin ve birçok yemişler yetiştirerek, gönüllerince yaşam sürdürdükleri bir yöre durumuna gelmiş. Fatih Sultan Mehmet, bu bölgede Yedikule Hisarını inşa ettirdikten sonra Osmanlı coğrafyasına dağılmış çok sayıda debbağhane (tabakhane) ve salhanelerin (hayvan kesim yerleri) buraya toplanmasını emretmiş. Fatih Sultan Mehmet Kazlıçeşme ye bir de cami yaptırmıştı. Kazlıçeşme Camii ve çevresi o dönemde küçük bir yerleşim yeri haline gelmişti. 19. yüzyılda Zeytinburnu nda eski tabakhanelerin yanına çelik fabrikaları ve dokuma fabrikaları kurulmuş. 1990 lı yıllara gelindiğinde Zeytinburnu nun nüfusu da 160.000 e yükselmişti. Bizans İstanbul u ve Zeytinburnu Bizans döneminde Kiklobion Burnu olarak adlandırılan Zeytinburnu, 5. yüzyıl gibi erken bir tarihte, gözde bir yerleşim yeri haline gelmiş. İmparator I. Leo tarafından yaptırılan Panayia Kilisesi ve hemen yanındaki Balıklı Ayazması bunu göstermektedir.
13 Bugünkü Zeytinburnu... 21. yüzyılın Zeytinburnu devinim ve dönüşümünü sürdürürken mahalle yaşamını hâlâ koruyor ve içinde barındırdığı mimari ve kültürel zenginlikleri ülkenin ve dünyanın dikkatine sunuyor. İlçe, alışveriş anlamında çok avantajlı koşullara sahip. Zeytinburnu çok sayıda tekstilcisiyle ve büyük markaların fabrika satış mağazalarının bulunduğu Olivium (Outlet Center) ile önemli bir alışveriş merkezi konumunda. Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi Medeniyetler İttifakı Enstitüsü ve Yeni Yüzyıl Üniversitesi nin yanı sıra ilçede 43 ilköğretim okulu ve lise bulunmakta. Kazlıçeşme Kültür Merkezi ve Zeytinburnu Kültür Sanat Merkezi, 2009 yılından beri ilçenin kültürel ve sanatsal gelişimine büyük katkı sağlamakta. Zeytinburnu Keşif Rotası ya da Osmanlı Patikası nın Durakları... İşte Patikanın Durakları: 1.Topkapı Kültür Parkı, Takkeci İbrahim Ağa Camii ve 1453 Panorama Müzesi 2.Merkez Efendi Külliyesi 3.Merkez Efendi Kabristanı 4.Merkez Efendi Köftecisi 5.Merkez Efendi Hamamı 6.Yenikapı Mevlevihanesi 7.Doğal Gıda ve Elişi Ürünleri Kapalı Pazar Yeri 1. Topkapı Kültür Parkı, Takkeci İbrahim Ağa Camii ve 1453 Panorama Müzesi Topkapı Tramvay durağından T1 tramvay hattı ile ulaştığınız Zeytinburnu nda ilk göreceğiniz yer 1453 Parkı olacak. 350 dönümlük ve yarısı yeşil alanla donatılan bu parkta; hafta sonu bisikletle gezinti yapabilir, el sanatları çarşısı olarak düzenlenen 23 adet Osmanlı Evleri nde vakit geçirebilirsiniz. Bunların yanı sıra 1453 Panoramik Müze yi gezebilirsiniz. Topkapı Kültür Parkı sınırları içinde Zeytinburnu nun sahip olduğu en önemli tarihi eserlerden bir olan Takkeci İbrahim Ağa Camii de yer alıyor. Bu eser, özellikle iç mekan çinileri açısından çok ünlü ve değerlidir. 1591 yılında yapılan bu eser Topkapı Kültür Parkı düzenlemeleri sırasında aslına uygun olarak restorasyondan geçirilmiştir.
14 Panorama 1453 Tarih Müzesi 2008 yılında yapımı tamamlanan Panorama 1453 Tarih Müzesi nin farkı tam panoramik olması. Anlattığı tarihi olayın geçekleştiği yerde olması da bir başka önemli özellik elbette. Müze fikrinin sahibi, ressam ve ülkemizin tanınmış çizgi film yönetmenlerinden Haşim Vatandaş tır, yerli ve yabancı toplam sekiz sanatçı yer almıştır. Müzedeki tablo, 29 Mayıs 1453 sabahında, İstanbul un fethinde yaşananları anlatıyor. 2. Merkez Efendi Mahallesi ve Kabristanı Mahalleye ve bölgedeki pek çok diğer kültürel mekâna adını veren Merkez Efendi nin asıl adı Musa bin Muslihiddin Bin Kılıç olup Halveti tarikatının kurucularından Sümbül Efendi nin yanında yetişmiş ve onun ölümünden sonra yerine geçerek tarikatın şeyhi olmuştur. Tel: 0 (212) 415 14 53 e.posta: info@panoramikmuze.com Web: www.panoramikmuze.com
15 3. Merkez Efendi Külliyesi Külliyeyi oluşturan yapılar aynı adı taşıyan mezarlığın içinde kalıp, Yenikapı Mevlevihanesinin çok yakınında yer almaktadır. Osmanlı mimarisi stilindeki yapı, 1607 yılında yaptırılmış ve bir dönem sıbyan mektebi, depo ve Abdülbaki Paşa Çocuk Kütüphanesi olarak kullanılmış. Aslına uygun olarak Zeytinburnu Belediyesi tarafından restore ettirilen külliye ilçedeki kültür etkinliklerine kullanılmak amacıyla Nağmedar ismiyle hizmete açılmış.
Florya Atatürk Ormanı Cumhurbaşkanlığı Florya Atatürk Deniz Köşkü Atatürk Havalimanı Havacılık Müzesi Fildamı anbuş 16 Panaroma 1453 Doğal Gıda ve Elişi Ürünleri Kapalı Pazar Yeri Yenikapı Mevlevihanesi * Merkezefendi Hamamı * Merkezefendi Konağı * Merkezefendi Kabristanı * Merkezefendi Köftecisi ZEYTİNBURNU Zeytinburnu Tıbbi Bitkiler Bahçesi BAKIRKÖY YEŞİLKÖY * Balıklı Rum Kilisesi & Mezarlığı * Manastır Cafe Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi * Yedikule Hisarı * Altınkapı
17 Merkez Efendi Türbesi İstanbul da Sahabe türbelerinden olan Eyüp Sultan Türbesi nden sonra en çok ziyaret edilen türbelerden biri Merkez Efendi Türbesi dir. Bu türbenin bulunduğu bahçede bir de dilek kuyusu bulunmaktadır.. 3- Merkez Efendi Köftecisi Buraya kadar gelip de İstanbullular ın ve Zeytinburnu sakinlerinin çok sevdiği bir lezzeti; Tarihi Merkezefendi Köftecisi nin köftelerini tatmadan gitmemelisin. Menü tavsiyemiz: Köfte, Piyaz ve Ayran! Adres: Merkez Efendi Cad. Merkez Efendi Sok. No:53 Zeytinburnu/İSTANBUL Tel: 0 (212) 665 82 70 Web: www.tarihimerkezefendikoftecisi. com.tr
18 4. Merkez Efendi Hamamı Merkezefendi Caddesi üzerinde güneye doğru ilerleyince sağda, Hamam Çıkmazı Sokağı nın köşesindeki mahalle bakkalını Son Durak Kıraathanesi ni geçiyosunuz. Sağda Merkezefendi Tekkesi ne ait olan hamamla karşılaşacaksınız. Hamam, bir Mimar Sinan eseridir. 5. Yenikapı Mevlevihanesi Yenikapı Mevlevihanesi, Sünbül Efendi aracılığıyla Mevleviliğe intisap eden Yeniçeri Katibi Malkoç Mehmed Efendi tarafından inşa edilip 1597 yılında hizmete açılmıştır. Tekkelerin kapatılmasını izleyen yıllarda uzun bir müddet çocuk yurdu olarak kullanılan, mevlevihanenin tamamına yakın bölümü 1961 deki yangında yanmış. Vakıflar Genel Müdürlüğü ve yerel yönetimlerin işbirliğiyle başlatılan restorasyon çalışmalarından sonra bina 2010 yılında tüm müştemilatıyla Fatih Sultan Vakfı Üniversitesi ne tahsis edilmiştir.
19 7. Doğal Gıda ve Elişi Ürünleri Kapalı Pazar Yeri Merkezefendi de her hafta Cuma günleri açılan El Emeği Göznuru Pazarı nı kaçırmayın. Aynı yerde Cumartesi günleri de organik halk pazarı açılıyor. Zeytinburnu Tıbbi Bitkiler Bahçesi... Merkez Efendi Mahallesi den ayrılmadan görülmesi gereken yerlerden biri Zeytinburnu Tıbbi Bitkiler Bahçesi. Ayrıca Zeytinburnu nda her yıl Mayıs- Haziran aylarında yapılması gelenek haline gelen Merkez Efendi Tıp Festivali var. Ulaşım Merkez Efendi Tramvay istasyonlarından gayet kolay. Ayrıntılı bilgiler için web sitesini ziyaret edebilirsiniz: http://ztbb.org
20 Seyit Nizam Camii... Kazlıçeşme Mahallesi nde, Balıklı semtinde yer alan bu cami, Nakşibendiyye tarikatı şeyhlerinden Seyyid Nizameddin Efendi tarafından tekke olarak yaptırılmıştı. Nizameddin Efendi 1568 de ölünce tekkenin yanına bir cami, çeşme ve bir de misafirhane yapılmış. Bu cami hakkında ayrıntılı bilgi için Seyit Nizam Camii Derneği nin web sitesi olan http://seyyidnizamcamii.com/index.html bakılabilir
21 Balıklı Rum Kilisesi, Ayazma ve Mezarlığı Merkezefendi Mahallesi sınırları içerisindeki kilise, Kazlıçeşme deki Ortodoks Rum Mezarlığı nın yakınında yer alıyor. Asıl adı Panagia Pege olan Balıklı Rum Kilisesi, Panagia Topkapı, Meryem Ana Kilisesi ve Zoodohos Peye Kilisesi olarak da anılıyor. Balıklı Ayazması Hz. Meryem e ithaf olunan Balıklı Ayazması, İstanbul un en meşhur ayazmasıdır. 5. yüzyılın ortalarında, tıpkı yanında bulunduğu Panagia Pege / Balıklı Kilisesi gibi İmparator I. Leon döneminde (457-474) yapılmıştır. 18. yüzyıldan sonra havuzundaki balıklardan dolayı Müslümanlar burayı Balıklı Ayazma olarak isimlendirmiş. Zeytinburnu nda Kültür Vadisi Projesi kapsamında Balıklı Meryem Ana Ayazması ve Kilisesi, Balıklı Ayazma Meydanı ve Fırını bir bütün olarak ele alınmıştır. Ayazma nın çevresi de Zeytinburnu Belediyesi tarafından yeniden düzenlenerek sosyal bir alana dönüştürülmüş. Balıklı Rum Vakfı Hastanesi de ek binalarla genişletilmiş. Surp Pırgıç Ermeni Hastanesi II. Mahmud zamanında, Ermeni cemaatinin yeni bir hastane yapımına karar verilir. Hastane için Kazlıçeşme ile Yedikule arasındaki Leblebicioğlu Bostanı seçilir, 31 Mayıs 1834 günü, Hampartsum Yortusu nda görkemli bir törenle açılır. 1848 yılında hastanede bir de eczane açılır. 280 yataklı hastane, 1934 ten bu yana cemaat üyeleri tarafından seçilen yönetim kurullarıyla idare ediliyor.
22 Zeytinburnu nun Kara Surları... Zeytinburnu nda görülmeden gidilmeyecek bir tarihi zenginlik daha: Surlar. Toplam uzunluğu 22 km ye ulaşan İstanbul surları üç ayrı bölgede bulunmaktadır. Sahilde yer alan Marmara Surları ve Haliç Surları nın yanı sıra büyük çoğunluğu Zeytinburnu ilçe sınırları içerisinde yer alan Kara Surları dır. Altın Kapı Surların deniz kenarındaki sınırında Mermer Kule bulunuyor. Mermer Kule nin yaklaşık bir kilometre içerisinde surların en önemli kapısı Porto Aurea (Altın Kapı) yer almaktadır. Altın Kapı, Via Egnetia, İstanbul-Roma yolunun başladığı nokta olmasının yanı sıra anıtsal bir özellik taşır. Yedikule Hisarı İstanbul un Osmanlılar tarafından fethinin hemen ardından Osmanlı hazinesinin korunması için, Bizans surlarına yapılan eklerle yeniden inşa edilen bu hisar, yedi adet kulesi ile çevresindeki semte adını vermiştir. Yedikule Hisarı, 5. yüzyılda, II Theodosius döneminde yaptırılan ve Bizans Dönemi kara surlarınının en önemli kapılarından biri olan Altın Kapı nın iki kulesi ile aynı sıradaki iki Bizans kulesine dıştan eklenen üç silindirik kule ve bunları bağlayan dört sur duvarından oluşan beşgen planlı, yedi kuleli bir yapıdır. Yedikule Hisarı 1959 yılında Cahide Tamer tarafından gerçekleştirilen başarılı onarımlar sayesinde Yedikule müzesi olarak faaliyete geçmiştir. Diğer Önemli Sur Kapıları Mukaddes Kaynak Kapısı da denilen Silivri Kapı, adını mevlevîhaneden alan Mevlana Kapı, Topkapı dır. Ulubatlı Hasan zafer sancağını Topkayı ya dikmiştir.
23
24 BAKIRKÖY: Eski Şehirde Çağdaş Alışveriş Geçmişin Bakırköy ünden Bugüne Septimum ve Hebdemon Şimdi İstanbul un sur dışında kalan önemli semtlerinden biri olan Bakırköy de yaşam MS 2. yüzyılda başlamış. O zaman şehrin sahibi olan Doğu Romalılar; Latinler, yedinci anlamına gelen Septimum, daha sonra Bizanslılar da yine aynı anlama gelen Hebdemon diye adlandırırmış. Küçük sayfiye kasabası olan Hebdomon zamanla görkemli eserlerle dolup taşmış. 5. yüzyıldan itibaren Hebdemon önem kazanmaya başlamış. 14. yüzyılda bölge Türkler in elinde geçtiğinde bu ad Makriköy olarak sürdürülmüş. Bakırköy adı ilçeye 1925 de verilmiş. 50 li yıllarda İstanbul un imarı gerekçesiyle yapılan yıkım ve yeniden yapımlar, Bakırköy ün tarihi dokusunu önemli ölçüde yitirmesine yol açmış. Bakırköy ün Ünlüleri Türk edebiyatının geçmişinde önemli yer tutan Ahmet Rasim -eşinin sık sık yaptığı bir uyarı olan- Sakın Geç Kalma Erken Gel şarkısının sözlerini, buradaki Miltiyadis in meyhanesinde yazmış. Bestekâr Yesari Asım Arsoy bir dönem Bakırköy de oturmuştur. Bir Fransız Okulundan Bezazyan Ermeni okuluna, oradan da Bakırköy Halkevi ne dönüştürülen binada ise, Sururiler, Kenan Büke, Münir Özkul, Sırrı Gültekin, Kenan Pars, Üstün Asutay, Cihat Tamer gibi ünlü tiyatro ve sinema sanatçıları yetişmiş. Toto Karaca, Belgin Doruk, Göksel Arsoy, Altan Erbulak, Halit Akçatepe nin babası da Bakırköy den yetişmiş sanatçılardan. Tarık Akan da bugün eski Karma Ortaokul binasındaki tarihi binada, Taş Okul u işletmektedir.
25 Bakırköy ü Keşif Rotaları-I Birinci Gün: Tarihi Kiliseler ve Çağdaş Alışveriş Merkezleri 1) Hagios Georgios Rum Ortodoks Kilisesi 2) Dzınunt Surp Asdvadzadzni Kilisesi ve Dadyan Okulu 3) Carousel Alışveriş Merkezi 4) Capacity Alışveriş ve Yaşam Merkezi 5) Galleria Alışveriş Merkezi 6) Ataköy Marina 1) Hagios Georgios Rum Ortodoks Kilisesi Solunuzda göreceğiniz kilise, Hagios Georgios Rum Ortodoks Kilisesi dir. Bu yapı Bağcı ve Bahçıvalar Loncası tarafından 1812 de inşa edilmiş. İçerde, cemaatın ibadeti için ayrılan mekan olan naos ile doğudaki kutsal mekanı sınırlayan ikonastasyonun üst kısmındaki küçük çerçevelere Hz. İsa nın hayatından alınma sahneler yerleştirilmiş... 14. yüzyılda bölge Türkler in elinde geçtiğinde bu ad Makriköy olarak sürdürülmüş. Bakırköy adı ilçeye 1925 de verilmiş.
26 2) Dzınunt Surp Asdvadzadzni Ermeni Kilisesi ve Dadyan Okulu Dadyan Sokak ta Yanyana göreceğiniz binalardan İlki Surp Astuanzazh ya da Dzınunt Surp Asdvadzadzni Ermeni Kilisesi. Kilise Baruthane de ve Zeytinburnu Demir Fabrikası nda çalışan Ermeni işçilerin, ibadet yeri talebinde bulunması üzerine yapılmış. 1831 de Rumlardan alınan eski bir manastır arsasına Surp Sarkis e ithaf edilen ahşap kilise inşa edilmiş. Daha sonra yıkılan bu kilisenin yerine kâgir olarak inşa edilen Bakırköy Dzınunt Surp Asdvadzadzni Kilisesi, 7 Nisan 1844 te ibadete açılmış. Surp Asdvadzadzin Kilisesi nin ibadete açıldığı yıl, bahçesindeki ahşap bir binada Ardzrunyan Erkek Okulu da eğitim-öğretim faaliyetine başlamış. 2003 yılında onarımdan geçirilen okul binasının arkasındaki sokağın adı, 2004 te, Bakırköy Belediye Meclisi nin aldığı kararla Dadyan Sokak olmuş
Florya Atatürk Ormanı Cumhurbaşkanlığı Florya Atatürk Deniz Köşkü YEŞİLKÖY Atatürk Havalimanı Havacılık Müzesi BAKIRKÖY Fildamı ZEYTİNBURNU anbuş 27 3) Carousel Alışveriş Merkezi Dadyan Okulu ndan çıktıktan sonra geldiğiniz yöne doğru geri dönün. Karşıya geçin, karşınızda dev bir atlıkarınca göreceksiniz. Burası yerli ve yabancı tanınmış markaların ürünlerini bulabileceğiniz Carousel Alışveriş Merkezi. Web: www.carousel.com.tr/ 4) Capacity Alışveriş ve Yaşam Merkezi Carousel den çıktıktan sonra karşınıza Bakırköy ün merkezinde 2007 de hizmete giren en büyük alışveriş merkezi Capacity çıkacak. Burası sergileri, sineması, özel günlerde düzenlenen sosyal etkinlikleri ile de ilgi görüyor ve yılda 22 milyon kişiyi ağırlıyor. 5) Galleria Alışveriş Merkezi İstanbul un ilk modern alışveriş merkezi Galleria. En yenilenmiş alışveriş merkezi özelliği taşıyan, ünlü mimar Hayati Tabanlıoğlu nun eseri Galleria yı görmeden alışverişi bitirmek olmaz. Web: www.galleria.com.tr 6) Ataköy Marina Hemen sahildeki Ataköy Marina nın Park ına uzanın. Acıktıysanız, Namlı da bir Türk kebabı yiyin, arkasından Mado nun nefis dondurmalarından tadın. Web: marinaparkatakoy.com Web: www.capacity.com.tr Şabanağa Camii Carousel Capacity Hagios Georgios Rum Ortodoks Kilisesi * Asdvadzadzni Ermeni Kilisesi * Dadyan Okulu Galeria
28 Şaban Ağa (Çarşı) Camii ve Hamamı - 1601 Şaban Ağa veya Çarşı Camii Bakırköy deki en eski cami olan, İstanbul Caddesi üzerinde bulunan bu camiye Karaderviş Ağa, Mehmetoğlu Derviş Ağa ve Çarşı Camii adları da verilmiş. Avlusunda üç musluklu bir çeşme ve Şaban Ağa ile oğulları Mehmet ve Mustafa Ağalara ait kitabeler bulunuyor. Baruthane Bakırköy ilçesi içindeki eski yapıların başında gelen ve bugünkü Ataköy taraflarında bulunan, Fransızların III. Selim döneminde inşa ettikleri 1768 tarihli Baruthane-i Humayun, 19. yüzyıl sonlarında bez fabrikasına dönüştürülmüş. Elektrik İdaresi Binası Bakırköy Elektrik İdaresi binaları mimarı Kemalettin Bey dir. Elektrik İdaresi daha önce istasyon yakınlarında bir binada imiş, Kemalettin Bey in projesinden sonra şimdiki yerine geçirilmiş. Veli Efendi Hipodromu Bugünkü Veliefendi Hipodromu nun bulunduğu arazi ise Osmanlı döneminde İstanbul un en gözde mesire yerlerinden biriydi. Bu arazi Sultan III. Mustafa tarafından, sürgün ettiği Şeyhülislam Veliyüddin Efendi ye, özür mahiyetinde verilmiş. Veliefendi Çayırı nın kaderi Enver Paşa nın kurduğu komitenin, at yarışı düzenlenebilecek arazi olarak seçmesiyle değişmiş. Mimarı I. Ulusal Mimarlık Akımı öncülerinden Mehmed Vedat Tek. Hipodromun arazisi, 1950 yılında Tarım Bakanlığı tarafından Türkiye Jokey Kulübü ne kiralanmış.
29 Eski Reşadiye Kışlası- Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi ve Müzesi Hastane 1924 yılında Toptaşı Bimarhanesi olarak şimdiki yerine taşındı. Bu binanın mimarı Alman Cesar Lundgreen idi. Sultan Reşad tarafından yaptırılmış. Prof. Dr. Mazhar Osman Usman, Bakırköy Emrazı Asabiye ve Akliye hastanesini hastalarla birlikte kurmuş. Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi Müzesi, hastanenin 100 yıla yaklaşan tarihi boyunca kültürel mirasın toplandığı, belgelendiği, korunduğu ve sergilendiği bir kurum müzesi. Web: www.bakirkoyruhsinir.gov.tr/tr İtalyan Katolik Kilisesi Semtin en iyi korunan yapısı...
30 YEŞİLKÖY / AYASTEFANOS Yeşilköy, Doğu Romalılar, Latinler, Osmanlılar, Rumlar, Museviler, Ermeniler, Levantenler, Katolikler, Müslümanlar ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının üzerinde yaşadığı, birbirleriyle hemşehri olduğu, arkalarında kalıcı eserler ve anılar bıraktıkları bir yer. Doğu Roma (Bizans) Döneminde Yeşilköy: Aios Stefanos, San Stefano, Ayastefanos 4. ve 5. yüzyıllarda Yeşilköy, adı bilinmeyen küçük bir balıkçı köyü. O dönemde mezarı belli olan Hristiyan azizlerinin kemikleri buraya getirilmeye başlanmış. İsa nın ilk havarilerinden Aios Stefanos un kemiklerinden bazıları da burada saklanmış. Bu yüzden burası Aios Stefanos adını almış. Aios Stefanos, halk dilinde Ayastefanos a dönüşmüş. Levantenler, Latinler, Katolikler de semte San Stefano adını vermişler. Bizans döneminden günümüze kadar gelebilen tek tanık Aya Fotini ayazması... Osmanlı Yeşilköy ü Fatih Sultan Mehmet in orduları da İstanbul a gelmeden önce, Bizans ın Trakya da, sur dışındaki pek çok merkezi ile birlikte, Ayastefanos ve Makriköy ü de almışlar. Yeşilköy, Fatih in emri üzerine Dayı Karaca Bey komutasındaki güçler tarafından 1453 Şubat ında Osmanlı topraklarına katılmış. İstanbul da alındıktan sonra Osmanlı geleneksel yönetim politikasıyla bölgenin gelişimi sürmüş. 19. yüzyılda tüm köy Sultan ın bir hediyesi olarak Ermeni Dadyan ailesine ait. Cumhuriyetin ilanından sonra, 1930 yılında İstanbul un idari yapısı düzenlenirken, bu mahalleye de yıllarca burada yaşayan Halit Ziya Uşaklıgil in teklif ettiği söylenen Yeşilköy adı verilmiş. 1894-1897 arasında yapımı sürdürülen bu yapının ilk katında savaşta ölen Rus askerlerinin kemikleri saklanmış.
31 Ayastefanos Abidesi 1877-1878 Savaşında Ruslar Yeşilköy de karargah kurmuş Ayastefanos Antlaşması burada, Villa Neriman da imzalanmış. Savaşta ölen Rus askerleri için Florya yakınlarındaki Şenlikköy de bir arazi alınarak anıt ve kilise yapılmaya başlanmış. 1894-1897 arasında yapımı sürdürülen bu yapının ilk katında savaşta ölen Rus askerlerinin kemikleri saklanmış. 31 Mart ayaklanmasını bastırmak için Selanik ten gelen Hareket Ordusu da Yeşilköy den İstanbul a girmiş. Turgay Tuna nın Deniz Feneri nin Işığında Yeşilköy Ayastefanos kitabında bu konuda da önemli ayrıntılar var. Atatürk (Yeşilköy) Havalimanı Atatürk Havalimanı; Bakırköy, Yeşilköy, Yeşilyurt, Florya ve Sefaköy semtleri arasında kurulu Türkiye nin en büyük havalimanı. 1949 da başlanan inşaat, 1953 de tamamlandı Yeşilköy Hava Meydanı adıyla hizmete açıldı. Artan yolcu ve uçak trafiğini karşılamakta yetersiz kalan Atatürk Havalimanı nın terminal ihtiyacını karşılamak amacıyla harekete geçildi. Modern terminal binası, 10 Ocak 2000 tarihinde işletmeye açıldı. Bugünkü Atatürk Havalimanı - Dünyanın önemli havalimanları arasında yer alan Atatürk Havalimanı, çeşitli boyutta 90 adet uçağın park edebileceği park alanları, 189 bin m2 terminal binası çok kompleks bir yapıya sahip.
32 Bugünkü Yeşilköy Nadir de olsa İstasyon Caddesi ve İskele Meydanı çevresinde 19. yüzyılın ikinci yarısında yapılmış ve sayıları yok denecek kadar azalmış barok ve Art Nouveau izleri taşıyan yapılar var. Yeşilköy de ayrıca, Yeşilköy Marina, CNR & Expo Fuar Merkezi hizmet veriyor. Bakırköy ü Keşif Rotaları-II (Yeşilköy ve Florya) Doğu Roma dan Türkiye Cumhuriyeti ne Yeşilköy ve Florya 1. Havacılık Müzesi 2. İstasyon Caddesi Üzerindeki Tarihi Yapılar 3. Mecidiye Camii 4. Yeşilköy Feneri 5. Bakırköy Sanat Evi ve Kent Müzesi 6. Balıkçı Hasan ve Röne Park 7. Akvaryum 8. Florya Atatürk Deniz Köşkü 9. Florya Atatürk Ormanı 1) Havacılık Müzesi 20. yüzyılın başlarında, Harbiye Nazırı olan Mahmut Şevket Paşa nın girişimleriyle orduya balon ve uçak sağlanması, gereken tesislerin kurulması çalışmalarına başlanmış. Bugünkü Yeşilköy Havaalanı nın kuzey sınırına yakın bir yerde iki hangar ve bir meydan yapılarak ilk önemli adım atılmış. Hangarlar ve meydan, bazı ekler yapılarak 3 Temmuz 1912 de Yeşilköy Hava Mektebi olarak hizmete girmiş. 1967 de Türk havacılığının doğup büyüdüğü yer olan Yeşilyurt da, Hava Harp Okulu açılmış ve aynı yerde eğitimini sürdürmektedir. Web: www.hho.edu.tr/muze/muze.htm 2) İstasyon Caddesi Üzerindeki Tarihi Yapılar Havacılık Müzesi nden çıktıktan sonra İstasyon caddesi üzerinden yürüyüşe başlıyorsunuz. Bu caddeyi İstasyon yapıldığı zamanın şehir planlamacısı Salih Efendi, Yeşilköylüler İstasyona daha rahat gidip gelsin diye yaptırmış. Sahile inerken, İstasyon Caddesi yle Çekmece Caddesi nin kesiştiği köşede Rum ilkokuluyla Bezmiâlem Camii bulunmakta. Cümbüş Sokak a saparsanız, San Stefano Latin Kilisesi ne gelirsiniz. Cümbüş Sokak tan tekrar geri dönüp aksi yönde yürürseniz, Surp Stepanos Ermeni Kilisesi ve Ermeni İlköğretim Okulu na gelirsiniz. 3) Mecidiye Camii Sahile indikten sonra Anafartalar Sokak boyunca yürürseniz Mecidiye Camii ile karşılaşırsınız. Yeşilköy deki bu en eski cami, Sultan 5. Mehmed Reşat ın, babası Abdülmecit anısına 1909 da yaptırdığı Mecidiye Camisi dir. Şimdi Yeşilköy Camii olarak tanınan bu cami, giriş aksına göre simetrik planlı olarak tasarlanmıştır.
33 YEŞİLKÖY İSTASYONU SURP STEFANOS ERMENİ KİLİSESİ ve OKULU - Havan Sokak AYASTEFANOS RUM ORTODOKS KİLİSESİ Mirasyedi Sok. BEZMİ ALEM CAMİ ve RUM İLKOKULU İstasyon Cad. ile Çekmece Cad. köşesi SAN STEFANO LATİN KİLİSESİ Cümbüş Sokak LATİN MEZARLIĞI- Yeşil Zeytin Sokağı
34 4) Yeşilköy (Ayastefanos) Feneri Şurada fenerin dilinden (Türkçe) konuşan kısacık bir video var. 1853-1830 Kırım Savaşı sırasında Fransızlar buraya yerleşip İstanbul un o zamanki üç fenerinden birini burada yapmışlar. 15 deniz mili mesafeden görülebilen fener 10 saniyede bir 2 gruplu ışık yayıyor. 5) Bakırköy Sanat Evi ve Kent Müzesi Tarihi bir Rum evinin restore edilip aslına uygun olarak yeniden inşa edilmesiyle hizmete giren Bakırköy Sanat Evi ve Kent Müzesi nin küratörlüğünü Araştırmacı-Yazar Turgay Tuna yapmış. Bu işin nasıl tamamlanabildiğinin ayrıntılarını ondan da öğrenmek mümkün. 6) Balıkçı Hasan ve Röne Park Öğle yemeği için tavsiyemiz: Balıkçı Hasan. Kahvenizi de Yeşilköylüler in çok sevdiği, adını eski bir semt sakininden alan Röne Park da, etrafınızdaki tavus kuşları ve birbirinden renkli hayvanları izlerken içebilirsiniz. 7) İstanbul Akvaryum Dünya denizlerinde yaşayan balık türlerinin içinde bulunduğu, kendi türündeki akvaryumlarla kıyaslandığında; gezi güzergahı, temalandırma, interaktivite, yağmur ormanı ve yeni nesil teknolojisiyle dünyanın en yeni akvaryumlarından biri Florya da. Eğer çocuklarınızla birlikte seyahat ediyorsanız, buraya bayılacaklar! Web: www.istanbulakvaryum.com
35 8) Florya Atatürk Deniz Köşkü Atatürk ün yaşamının son dönemlerinde, hastalığına iyi geleceği düşünülerek Doktor Neşet Ömer in önerisiyle İstanbul Belediyesi tarafından 1935 yılında yapımına başlanan Deniz Köşkü, 43 gün gibi kısa bir sürede tamamlanmış. Yazlık bir konut olarak hazırlanıp, 1935 yılının Ağustos ayında kullanıma açılan köşk, Atatürk ün ilgisi nedeniyle önem kazanan ve bir vakitler İstanbul un en güzel plajı olan Florya da bulunuyor. 9) Florya Atatürk Ormanı Köşkün ilk yapıldığı dönemlerde Atatürk ün girişimiyle yakın çevrede bulunan ve içinde metruk Ayastefanos Manastırı nın yıkıntılarının bulunduğu çayırda, köşke bahçe olarak bir koru oluşturulmuştu. Bu koru, bugün Florya Atatürk Ormanı adıyla anılmakta ve halka açık park olarak kullanılmaktadır. Web: www.millisaraylar.gov.tr/portalmain/ VisitingInfo.aspx