Sütçü Düvelerde Cinsiyeti Belirlenmiş Sperma ile Farklı Saatlerde Yapılan Tohumlamanın Gebelik Oranı Üzerine Etkisi X-Y SPERM DNA FARKI Sperma DNA İçeriği Barış GÜNER1, Melih ERTÜRK2, Melih YENİTAVŞANLI3, Enes SERİM1, Gülnaz YILMAZBAŞMECİTOĞLU1, Abdulkadir KESKİN1, Ahmet GÜMEN1 1 Uludağ 2 Uludağ 3 Yaprak Üniversitesi Veteriner Fakültesi Doğum ve Jinekoloji A.D., Bursa Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dölerme ve Suni Tohumlama A.D., Uluova Süt Çiftliği, Ezine, Çanakkale Süt ve Besi Çiftliği, Burhaniye, Balıkesir Garner ve ark., 1983 FLOW SİTOMETRİ Piezoelektrik kristallerin titreşimiyle her biri tek spermatozoa içeren damlacıklar geçer Sperma düşük konsantrasyonlara kadar sulandırılır (1/5000) DNA bağlayıcı boya ile (Hoechst 33342) boyanır Boyanan spermler 40 mph basınç -60km/s hızla saniyede 90.000 spermatozoa geçer Floresandaki fark bilgisayar tarafından analiz edilir Geçen numunelere lazer ışını gönderilir. Pozitif levha Negatif levha Floresan dedektör görür Elektrik yüklenen her bir spermatozoa ayrı tarafa geçer Cinsiyeti Belirlenmiş Sperma Ülkemiz için Neden Bu Kadar Önemli? Genetik ilerlemenin hızlandırılması Sürüden çıkarma ve ayıklamaların istenilen düzeyde yapılabilmesi Hayvan ithalatının günümüzde de devam etme sorunu Ari işletmelerin kendi damızlığını yetiştirmesi Biyogüvenliğin korunması ve devamı Damızlık hayvan satışına imkan sağlaması Sperm içermeyen, ölü ve hasarlı spermatozoalar çöpe gider Düvelerde Cinsiyeti Belirlenmiş Sperma Kullanım Oranı Yıllar 2006 2007 2008 2015 % Kullanım Oranı 1.4 9.3 17.8 31 Norman ve ark., 2010 ; Hutchison ve ark., 2016 Yıllar 2017 % Kullanım Oranı 1.3 Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, 2017 Cinsiyeti Belirlenmiş Sperma Gebelik Oranları? Düvelerde elde edilen gebelik oranları normalden %10-20 arasında daha düşük iken bu oran sütçü ineklerde %20-30 civarında bulunmuştur. (Seidel ve Schenk., 2008) Düveler için gebelik oranları %27 ile %70 arasında değişmekle birlikte ortalama %45 dir. (DeJarnette ve ark., 2009)
AMAÇ Düvelerde cinsiyeti belirlenmiş (dişi) sperma ile kızgınlık takibi sonrası farklı saatlerde tohumlama yaparak, en yüksek gebelik oranının elde edileceği ideal tohumlama zamanının belirlenmesidir. MATERYAL-METOT Mayıs Ağustos 2017 MATERYAL - METOT İki farklı işletmede Ortalama 14 aylık Holstein Friesian Düve (n=234) 12-16. saatler arası ST (n=79) GRUP 1 16-20. saatler arası ST (n=76) GRUP 2 takibi - - A işletmesinde SCR (adım-geviş) yöntemi 20-24 saatler arası ST (n=79) GRUP 3 takibi - - B işletmesinde Estrotect ve gözlem yöntemi MATERYAL - METOT TOHUMLAMA SAATİ ETKİSİ Tohumlama saati Etkisi Tohumlama anında Foliküler Çapın Etkisi Boğa Etkisi Tohumlayıcı Etkisi A İŞLETMESİ 12-16 16-20 20-24 CR % 30.GÜN 39.7 (27/68) 46.9 (30/64) 50.0 (34/68) CR % 60.GÜN 38.2 (26/68) 43.8 (28/64) 47.1 (32/68) EMBR. KAYIP 1.5 (1/27) 3.1 (2/30) 2.9 (2/34)
ST ANI FOLİKÜLER ÇAPIN ETKİSİ BOĞA ETKİSİ BOĞA (A İşletmesi) ST anı Folikül Çapı (mm) A İŞLETMESİ 13.4 14.0 13.6 B İŞLETMESİ 13.2 13.3 12.4 30.GÜN GEBELİK ORANI BOĞA 1 41.4 (41/99) BOĞA 2 49.5 (50/101) P 0.25 SONUÇ OLARAK; TOHUMLAYICI ETKİSİ TOHUMLAYICI % Gebelik oranı A 60.9 (28/46) B 45.5 (10/22) C 44.3 (31/70) D 38.2 (21/55) E 14.3 (1/7) 1. başlangıç saatinin saptanabildiği aktivite ölçer sistem kullanıldığında 20-24 (ovulasyona yakın) saatlerde %22.7 TOHUMLAYICI (A- E) (P=0.02) TOHUMLAYICI (A-D) (P =0.02) 2. Gözlem yoluyla kızgınlık takibi yapıldığında kızgınlık başlangıç saatinin önemli olduğu geç yapılan tohumlamalarda 16-20 saatler arasında 3. Boğalar arasında fertilite farklılığının olabileceği 4. Tohumlayıcının fertiliteyi etkileyen bir faktör TEŞEKKÜR EDERİM BOĞA 1 VERİ
BOĞA 2 VERİ Konvansiyonel Spermanın Kapasitasyonu 12 saat 10 saat 8 saat 6 saat 2 saat Tohumlama Sonrası Kapasitasyon Cinsiyeti Belirlenmiş Spermanın Kapasitasyonu 19.3 55.6 8 saat 7 saat 6 saat 4 saat 2 saat Tohumlama Sonrası Kapasitasyon Ovulasyon süresi (saat) n=21 n=22 n=21 Başlangıç Ovulasyon 33.6 38.2 34.0 43.0 38.6 42.5 Tohumlama Ovulasyon 19.5 13.5 12.4 20.2 24.3 20.2
Gruplar arası mean değeri (saat) 13.30 17.51 Pgf-doğal östrus DOĞAL PGF % CR 43.2 (n=87) 50 (n=113) 22.38 P = 0.276