GÖKYÜZÜ. Kozmİk Enflasyon İçİn Doğrudan Bİr Kanıt. - Dünya Günü - Spitzer ile Panaromik Samanyolu - Kozmik Enflasyon için Doğrudan Bir Kanıt



Benzer belgeler
GÖKYÜZÜ. İlk Yer Benzerİ Ötegezegen Bulundu. - AAK Mayıs Etkinliği - Çift Yıldızda Çekimsel Mercek Etkisi - Gökyüzü Köşesi

ASTRONOMİ VE UZAY BİLİMLERİ

Etkinlikleriniz hakkında bilgiyi adresine gönderirseniz websitemizdeki etkinlik takviminde duyurulacaktır.

GÖKYÜZÜ. Dünyanın En Büyük Teleskobunun Temelİ AtılDI

GÖKYÜZÜ. Türkİye Göktaşı TakİP Ağı Projesİ

GÖKYÜZÜ. Türkİye nin 6. Astronomİ Bölümü. GAIA İçİn Gerİ Sayım Başladı ISON UN GÜNBERİDEN GEÇİŞİ. Lovejoy Kuyrukluyıldızı

Dev GÖKYÜZÜ. Güneş te. Hubble En Genç Cüce Galaksileri Gözledi GAIA Cephesinde Herşey Yolunda Dünyanın Poz Verdiği Gün Gökyüzü Köşesi

Etkinlikleri adresine gönderirseniz websitemizdeki etkinlik takviminde duyurulacaktır. İçindekiler:

GÖKYÜZÜ. Gözlem Şenlİğİ Yaklaşıyor Gökyüzü gözlem şenliği ne başvurmak İçin son şans

Etkinlikleriniz hakkında bilgiyi adresine gönderirseniz websitemizdeki etkinlik takviminde duyurulacaktır.

Güneş Sistemi. Prof. Dr. Serdar Evren. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü

Mayıs Ayında Gökyüzünde Neler Oluyor? İlkbaharda Gökyüzü

Kasım Ayında Gökyüzünde Neler Var?

Türkiye de Astronomi, Astrofizik ve Uzay Bilimleri Çalışmalarının Bugünü ve Geleceği

GÖKYÜZÜ. Dünya Uzay Haftası. ISON Kuyrukluyıldızı. Voyager-1 Güneş Sİstemİ ni Terkettİ. GAIA Fırlatılmaya Hazır

DEV GEZEGENLER. Mars ın dışındaki dört büyük gezegen dev gezegenler grubunu oluşturur.

Güneş sistemi içersinde; Güneş, 8 gezegen, asteroidler, kuyruklu yıldızlar, meteorlar, cüce gezegenler,uydular vardır.

GÖKYÜZÜ. ESO/MPG Teleskobunda El Değİşİklİğİ. ALMA nın Antenlerİ Tamamlandı. Evren İ Anlayalım. ISON Kuyrukluyıldızı

KUTUP IŞINIMI AURORA.

Galaksiler kütle çekimiyle birbirine bağlı yıldızlar ile yıldızlar arası gaz ve tozdan oluşan yapılardır.

Kozmik Anafor Söyleşileri, Etkinlik ve Panel Davetleri Hakkında

2010 da yapacağınız etkinlikleri adresine gönderirseniz websitemizden duyurmaya devam edeceğiz. İçindekiler: Editörden Ersin Göğüş

GÖKYÜZÜ. TÜBİTAK Ulusal Gözlemevİ Yenİ Bİr Asteroİd Keşfİnİ Doğruladı

GÖKYÜZÜ. Bİlİm evrenimizin Güneşİ: Dİlhan Eryurt

Teleskop: gökyüzüne açılan kapı

SU Lise Yaz Okulu. Samanyolu ve Diğer Gökadalar

Güneş Sistemi (Gezi Öncesinde)

Minti Monti. Uzayı Keşfetmek İster misin? Uzayı Nasıl Keşfettik? Haydi Uzay Aracı Tasarla Evrenin En Sıradışı Gökcismi: KARADELİK Ay'a Yolculuk

GÜNEŞ SİSTEMİ. 1-Havanın bulutsuz olduğu bir günde gökyüzüne gece ve gündüz baktığımızda neler görürüz?

İ.Ü. Astronomİ Bölümü Yenİ Bİnası

Satürn ün Buzlu Uydusu Tethys!

ESO BİLİM TOPLUM AĞI - TÜRKİYE

GÖKYÜZÜ. sayı:41 mayıs Küçük Teleskoplarla Bİlİm: Fırsat Gözlemcİlİğİ Çalıştayı

Gökyüzünü İzlerken Kullandığımız Gözlem Araçları

Dünya ve Uzay Test Çözmüleri. Test 1'in Çözümleri. 5. Ay'ın atmosferi olmadığı için açık hava basıncı yoktur. Verilen diğer bilgiler doğrudur.

DAY 2009 etkinliklerini sayfasındaki etkinlikler bağlantısı altından izleyebilirsiniz! İçindekiler:

Amerikalı Öğrencilere Liselere Geçiş Sınavında 8. Sınıf 1. Üniteden Sorulan Sorular.

Bölüm 5. Gezegenlerin Gökyüzündeki Hareketleri

ASTRONOMİ VE UZAY BİLİMLERİ SINAVI SORULARI VE CEVAPLARI (Şıkkın sonunda nokta varsa doğru cevap o dur.)

EBELİKTE TEMEL KAVRAM VE İLKELER. Giriş Dersi. Prof. Dr. Sibel ERKAL İLHAN

Aylık E-bülten 1 Temmuz-Ağustos-Eylül 2015

Bize En Yakın Yıldız. Defne Üçer 30 Nisan 2011

Kadri Yakut

GÖKYÜZÜ. Türk Astronomİ Derneğİ Elektronİk Bültenİ

Bir Yıldız Sisteminde Canlılığın Oluşması İçin Gereken Etmenler

GÖKADAMIZ SAMANYOLU GÖKADASI

GÖKYÜZÜ GÖZLEM TEKNİKLERİ EMRAH KALEMCİ

FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 5.ÜNİTE :DÜNYA, GÜNEŞ VE AY KONU ÖZETİ

Astronominin İlkleri. En eski bir bilim dalı olan astronomi; ilk medeniyetlerle doğmuştur.

Kasım/Aralık fındığın başkenti. kirazın anavatanı

Kütleçekim Dalgaları İlk Kez Gözlemlendi!

3. SINIF PYP VELİ BÜLTENİ (18 Ocak Mart 2016)

GÖK CİSİMLERİNİ TANIYALIM

AST101 ASTRONOMİ TARİHİ

Türk Astronomi Derneği Dünya Astronomi Yılı 2009 Aylık Haber Bülteni Sayı 1 - Ağustos 2008

DEĞERLER EĞİTİMİ PROJESİ ODTÜ ÜLKEM DE BAŞLADI.

Uzayın Eşiğinde Bir Balon Teleskop: STO-2

ÜNİTE 8 DÜNYAMIZ VE EVREN

Genç Fikirler Kulübü Akademik Yılı Bülteni. Genç Fikirler Kulübü

Çevirenler : Figen YILMAZ & Arif SOLMAZ

EVREN DE YALNIZ MIYIZ?

ASTRONOMİ TARİHİ. 2. Bölüm Antik Astronomi. Serdar Evren 2013

Öğrenmek İstiyorum Kampanyası

2013 Yılı Gök Olayları

Uzaydaki Gözümüz Neler Görüyor? Hubble ın Gözüyle

NEDİR ve NASIL OLUŞUR

Prof. Dr. Ceyhun GÖL. Çankırı Karatekin Üniversitesi Orman Fakültesi Havza Yönetimi Anabilim Dalı

FMO-GENÇ I. ÖĞRENCİ YAZ KAMPI YAPILDI

MEVSİMLERİN OLUŞUMU. 5. Yiğit, demir bir bilyeyi aşağıdaki gibi eğik tutup, el feneri yardımı ile karşıdan ışık gönderiyor.

4007 TÜBİTAK ASTRONOMİ ATÖLYELERİ PROGRAMI TOPLAM KATILIMCI SAYISI

CELESTRON Teleskop Eğitimi

DAG PROJESİ ÇERÇEVESİNDE GALAKSİ DIŞI ASTRONOMİ ÇALIŞMALARI İÇİN BİRKAÇ ÖRNEK

Bölüm 9. Yer Benzeri Gezegenler

Bakın astronomi size nasıl yardım edecek şimdi, göreceksiniz!

2017, tutulma ve meteor yağmuru yılı olacak

GÜNEŞİMİZ. Ankara Üniversitesi Kreiken Rasathanesi

ÜNİTE 7 : GÜNEŞ SİSTEMİ VE ÖTESİ UZAY BİLMECESİ

Bombalanan Kuyruklu Yıldız: Tempel-1

RADYO ASTRONOMİ. Nazlı Derya Dağtekin

3. SINIF PYP VELİ BÜLTENİ. (13 Şubat- 24 Mart 2017)

Yıldızımız GÜNEŞ. Serdar Evren. Ege Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü

6.Sınıf FEN BİLİMLERİ KONU ANLATIMI. Testler. Konu Anlatımı. Uygulama

Şekil 1: Güneş ve yüzeyindeki lekeler. Şekil 2: Uydumuz Ay ve kraterleri.

Astrofotoğrafçılarımız: Özgür CENGİZ

Astronomi Çalışmalarım:

ASTRONOMİ TARİHİ. 3. Bölüm Mezopotamya, Eski Mısır ve Eski Yunan da Astronomi. Serdar Evren 2013

SU Lise Yaz Okulu Kozmoloji ve Evren

Aylık E-bülten Şubat 2014

DAY 2009 un ANLAMI VE ÖNEMİ

TÜRKİYE DE İŞ DÜNYASINDA ÇALIŞANLAR SOSYAL MEDYAYI NASIL KULLANIYOR?

İTÜ GELİŞTİRME VAKFI OKULLARI BEYLERBEYİ ÖZEL ANAOKULU, İLKOKULU VE ORTAOKULU EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI 20.VELİ BÜLTENİ

TEMALARIMIZ UZAY VE GEZEGENLER DÜNYA GÖKYÜZÜ İNSAN HAKLARI VE DEMOKRASİ HAFTASI YERLİ MALLARI VE TUTUM HAFTASI YENİ YIL

GÖKADAMIZ SAMANYOLU. Serdar Evren Astronomiye Giriş II

İTÜ GELİŞTİRME VAKFI BEYLERBEYİ YERLEŞKESİ OKULLARI EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI 9. VELİ BÜLTENİ

AST101 ASTRONOMİ TARİHİ

Yıldızların uzaklıkları ve uzay hareketleri Zeki Aslan

Türkiye de Işık Kirliliği ve Yer Seçiminde Ölçülmesi Gereken Parametreler

Galileo Öğretmenler Ağı, Bilim ve Eğitim

EN VERIMLI YERLI ELEKTROMOBIL MILAT 1453

Transkript:

GÖKYÜZÜ TÜRK ASTRONOMİ DERNEĞİ ELEKTRONİK BÜLTENİ NİSAN: 2014 Sayı: 52 Kozmİk Enflasyon İçİn Doğrudan Bİr Kanıt - Dünya Günü - Spitzer ile Panaromik Samanyolu - Kozmik Enflasyon için Doğrudan Bir Kanıt

İçindekiler İÇİNDEKİLER 04 05 10 04 05 07 10 13 Dünya Günü Arif SOLMAZ İÜ-AAK Ekİnoks Toplantısının Ardından İsmet Doğukan BOYACI Kozmİk Enflasyon İçİn Doğrudan Bİr Kanıt Samet SERÇE Spitzer İle Panaromİk Samanyolu Ceren KARAASLAN Gökyüzü Köşesİ Süleyman FİŞEK 13 2 Türk Astronomi Derneği Elektronik Bülteni

Önsöz ÖNSÖZ Merhaba, Dünya nüfusunun giderek artması ve buna bağlı olarak da yeryüzü kaynaklarının sorumsuzca tüketilmesi günümüzün en büyük çevre sorunlarından biri. Hem ülkemizde hem de tüm dünyada, onlarca sivil toplum kuruluşu insanların çevre duyarlılığını arttırmak için büyük çaba gösteriyor. Bu duyarlılık için gerçekleştirilen bazı kitlesel eylemler de var. Bunlardan en iyi bilineni Dünya Saati uygulaması. Her yıl Mart ın son günlerinde, akşam bir saat süreliğine tüm elektrik tüketimini durdurmayı amaçlayan ve bu yolla ne kadar enerji harcadığımızı düşünmemizi sağlayan bir eylem. Bu yıl Dünya Saati eylemi 29 Mart ta gerçekleşti. Şimdi önümüzde benzeri bir etkinlik daha var. NASA, içinde yaşadığımız gezegenin güzelliğine ve çevre sorunlarına dikkatleri çekmek için bir etkinlik düzenliyor. Dünya Günü olarak isimlendirilen bu etkinlikte herkesin kendi fotoğrafını çekmesi ve bunu NASA ya iletmesi bekleniyor. Dünya Günü 22 Nisan da kutlanacak. Etkinlikle ilgili ayrıntılar Gökyüzü nün sayfalarında. Geçtiğimiz ay evrenin evrimi ile ilgili önemli sorulara cevap olabilecek bir bulgu yayınlandı. Günümüzde kabul edilen kuramlara göre evren başlangıçta enflasyon denen çok hızlı bir genişleme geçirdi. Bu hızlı genişleme mevcut kuramlar için çok önemli olmasına rağmen bugüne kadar güçlü kanıtlarla desteklenmiş değildi. Bu alanda bilim dünyasına liderlik eden kuramcılardan, Alan Guth ve Andrei Linde nin öngördüğü bazı gözlemsel işaretlere BICEP2 denen bir proje ile ulaşıldı. Elbette, bilim dünyası bu sonuçları tekrar tekrar gözden geçirecek ve doğrulayacaktır. Ancak yapılan basın duyurusu çok önemli bir keşfin gerçekleştiğini bize gösteriyor. Bu keşif ve enflasyon kuramı ile ilgili bir Nobel ödülünü duymak hiç şaşırtıcı olmayacak. YAYIN KURULU Aysun Akyüz Sinan Alİş (Editör) Ayşe Ulubay Sıddıkİ Sinan Kaan Yerlİ Kutluay Yüce KAPAK FOTOĞRAFI BICEP2 Gözlemevi Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics TASARIM Serkan USLU 2014 YAYIN EKİBİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ FEN FAKÜLTESİ AMATÖR ASTRONOMLAR KULÜBÜ TÜRK ASTRONOMİ DERNEĞİ İLETİŞİM ADRESLERİ E - POSTA tad@tad.org.tr AĞ SAYFALARI www.astronomi.org www.tad.org.tr facebook facebook.com/turkastronomidernegi twıtter twitter.com/turkastroder Evreni anlama ve yeryüzünü koruma çabalarına devam! TÜRK ASTRONOMİ DERNEĞİ ELEKTRONİK BÜLTENİ 2014 Tüm hakları saklıdır. Sinan ALİŞ Editor Türk Astronomi Derneği Elektronik Bülteni 3

Dünya Günü 22 Nİsan 2014 Dünya Günü nü Kutlamaya Hazır mısınız? NASA bu yıl Dünya Günü kutlaması için ilginç bir kampanya başlattı. Bu yıl etkinliğin teması #GlobalSelfie. Tek yapmanız gereken dışarıya çıkıp kendi fotoğrafınızı çekmek ve bunu sosyal medya ortamında dünya ile paylaşmak. Amaç üzerinde yaşadığımız gezegene daha fazla değer vermek ve çevre konularına dikkat çekmek. Aşağıdaki formun çıktısını alıp, boşluk olan yere bulunduğunuz yerin ismini yazdıktan sonra kendi fotoğrafınızı (İng. selfie) çekip NASA ya gönderebilirsiniz. Ayrıntılar için NASA nın ilgili sayfasını ziyaret edebilirsiniz. NASA - 22 Nisan 2014 Dünya Günü için hazırlanmış şablon. 7 Aralık 1972 de Apollo 17 astronotları Yer den 45.000 km uzaklıktan Yer in fotoğrafını çekmişler ve bu fotoğraf Mavi Bilye olarak adlandırılmıştı. 22 Nisan 2014 Dünya Günü sırasında toplanılacak fotoğraflar birleştirilerek yeni bir Mavi Bilye fotoğrafı oluşturulacak. NASA - Pasadena, Kaliforniya dan örnek bir Dünya Günü fotoğrafı. Kaynak: KAYNAK: NASA 4 Türk Astronomi Derneği Elektronik Bülteni

İÜ-AAK Ekinoks Toplantısı İÜ-AAK EKİNOKS TOPLANTISI İsmet Doğukan BOYACI Tunç Tezel 1991 de kurulduğundan beri astronomide kişisel ve kitlesel gelişim sağlamayı amaçlayan İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Amatör Astronomlar Kulübü, bu kapsamda gökyüzü farkındalığı yaratabilmek ve astronomi sevgisini aktarabilmek için etkinlikler düzenlemektedir. Bu sene kulüp olarak bir günümüzü tamamen astronomiye gönül vermiş insanlara ayırarak, 22 Mart 2014 ü astronomi etkinlikleri ile dolu olan Ekinoks Toplantısı nda buluştuk. İÜ-AAK - Amatör Astronomlar Kulübü 2014 Yönetim Kurulu Etkinliğimize amatör astronomi ile ilgilenen kişiler, çeşitli üniversitelerden öğrenci arkadaşlarımız ve hocalarımız katıldı. Toplamda 75 kişilik bir topluluk ile bu etkinliği gerçekleştirdik. Ekinoks Toplantısı nda birbirinden değerli konuşmacılarımız ile birlikte beş oturumlu bir program gerçekleştirildi. Beş farklı konu hakkında verilen sunumlarda katılımcılar bu konularla ilgili merak ettiklerini sordular ve konunun uzmanlarından yanıtlar aldılar. Oturumlar arasında Güneş gözlemi yapıldı. Güneş lekeleri katılımcılar ile birlikte gözlendi ve o güne ait gözlem kağıdı katılımcılara hatıra olması için verildi. Etkinlik sırasında gezegenevi (planetaryum) de kuruldu ve katılımcıların keyifli vakit geçirmeleri sağlandı. Gece gökyüzü gözleminin başlamasıyla birlikte, İstanbul Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü nden öğrenci ve hocalarımızın birlikte kurdukları Grup REDSHIFT günün yorgunluğunu unutturan bir konser verdi. İstanbul Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü nde gün boyu süren ikramlar eşliğinde katılımcılarla birlikte daha sonrası için yapılabilecek etkinlikler, gözlem kampları, geziler ve bunun gibi daha birçok konu ayrıntılı konuşuldu. Amatör astronomi ile ilgilenenleri, birlikte bir şeyler yapma konusunda buluşturan bir etkinlik olması, İÜ-AAK olarak en büyük hedeflerimizden biriydi ve bunu gerçekleştirmek adına bir adım atmış olmak bizleri mutlu etti. Bize desteğini esirgemeyen, bölüm başkanımız, Prof. Dr. M. Türker Özkan başta olmak üzere Türk Astronomi Derneği Elektronik Bülteni 5

İÜ-AAK Ekinoks Toplantısı tüm hocalarımıza, Amatör Astronomlar Kulübü Yönetim Kurulu üyelerine ve kulübe gönül vermiş, desteklerini esirgemeyen tüm arkadaşlarımıza teşekkürler. Ekinoks Toplantısında ele alınan konular ve konuşmacılar: Güneş Oturumu: Prof. Dr. Adnan ÖKTEN - İstanbul Üniversitesi Astronom Hikmet ÇAKMAK - İstanbul Üniversitesi Geçmişte Astronomi Oturumu: Yard. Doç. Dr. Ayşegül TEKER YELKENCİ - İstanbul Kültür Üniversitesi Fizikçi Hülya YEŞİLYAPRAK - Boğaziçi Üniversitesi Araş. Gör. Gaye DANIŞAN POLAT - İstanbul Üniversitesi İÜ-AAK - Grup Redshift in konserinden bir görüntü. Nötron yıldızları Oturumu: Doç. Dr. Kazım Yavuz EKŞİ - İstanbul Teknik Üniversitesi Doç. Dr. Tolga GÜVER - İstanbul Üniversitesi Genel Astronomi Oturumu: Prof. Dr. A. Talat SAYGAÇ - İstanbul Üniversitesi Prof. Dr. Ethem DERMAN - Ankara Üniversitesi (Emekli) İÜ-AAK - Ekinoks Toplantısı katılımcıları toplu fotoğrafı. Amatör Astronomi Oturumu: Uğur İKİZLER Ekinoks Toplantısındaki Görevliler: İsmet Doğukan Boyacı, Burak Kay, Hasret Atasoy, Duygu Durmuş, Melike Erdi, Sefa Saylan, Ediz Çelik, Ersin Kaygısız, Melike Öztürk, Burak Akgün, Olcay Plevne, Nebile Çolakel, Sevinç Gökmen, Oğuzhan Ataş, Bahar Korkut, Furkan Ali Küçük. Ekinoks Toplantısı Konser Grubu: Grup REDSHIFT : Araş. Gör. F. Korhan Yelkenci, Emre Kılınçer, Samet Serçe, Pelin Kaner. İÜ-AAK - Prof. Dr. Ethem Derman sunum yaparken. 6 Türk Astronomi Derneği Elektronik Bülteni

Kozmik Enflasyon için Doğrudan Bir Kanıt Kozmİk Enflasyon İçİn Doğrudan Bİr Kanıt Samet SERÇE İçinde bulunduğumuz evrenin, yaklaşık 14 milyar yıl önce Büyük Patlama denen bir olayla oluştuğu düşünülmektedir. Büyük Patlama nın hemen ardından saniyenin çok küçük bir kesrinde (enflasyon denen dönem) evren giderek hızlanan bir şekilde genişledi ve en iyi teleskoplarımızın bile görüş alanının dışına ulaştı. Bütün bunlar elbette sadece kuram! BICEP2 (Background Imaging of Cosmic Extragalactic Polarization 2 - Kozmik Galaksi Dışı Kutuplaşmış Ardalan Görüntülemesi 2) grubundan araştırmacılar 17 Mart 2014 günü bu kozmik enflasyon için ilk doğrudan kanıtı elde ettiklerini duyurdular. Elde edilen veriler ayrıca uzay-zamandaki kütleçekimsel dalgalara ait ilk görüntüleri de içeriyor. Bu dalgalanmalar Büyük Patlama nın ilk sarsıntıları olarak nitelendiriliyor. Bu bulgular aynı zamanda kuantum mekaniği ile genel görelilik teorisi arasındaki derin bağlantıyı da doğrulamış oluyor. BICEP2 grubunun lideri John Kovac (Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi) a göre bu sinyallerin belirlenmesi günümüz kozmolojisindeki en önemli hedeflerden biriydi. Sinyallerin bugün elde edilmiş olması şimdiye kadar onlarca insanın yaptığı birçok çalışmanın sonucu. Bu çığır açan sonuçlar kozmik mikrodalga ardalan ışınımının (Büyük Patlama dan 380.000 yıl sonrasından günümüze ulaşan ışınım) BI- CEP2 teleskobuyla gözlemlerinden alındı. Bu ışınımdaki minik dalgalanmalar erken evrendeki fiziksel koşullarla ilgili ipuçları edinmemizi sağladı. Örneğin, bu çok küçük sıcaklık değişimleri evrenin daha yoğun olduğu bölgeleri gösteriyor. Bu daha yoğun bölgeler zamanla galaksileri ve galaksi kümelerini oluşturdu. Kozmik mikrodalga ardalan ışınımı, ışığın bir biçimi olduğu için kutuplaşma da dâhil olmak üzere ışığın tüm özelliklerini sergiler. Yer yüzeyinde, atmosferimiz Güneş ışığını saçar ve kutuplaştırır. Bu etkiyi azaltmak için polarize güneş gözlükleri kullanırız. Uzayda ise, atomlar ve elektronlar bu ışınımı saçarak kutuplaştırır. BICEP2 araştırma ekibi B-modu denen özel bir kutuplaşmayı yakalamaya çalıştı. Bu etki kendisini, kutuplaşmış kozmik mikrodalga ardalan ışınımında bükülme veya kıvrılma etkisi olarak gösteriyor. Kütleçekim dalgaları uzayda dolaşırken uzayı bükerler ve bu bükülme kozmik mikrodalga ardalan ışınımında bir desen oluşturur. Kütleçekim dalgaları ışık dalgaları gibi taraflılığa sahip- Türk Astronomi Derneği Elektronik Bülteni 7

Kozmik Enflasyon için Doğrudan Bir Kanıt tir ve bu nedenle sağ ve sol yönlü olarak kutuplaşabilirler. Girdap oluşturarak dönen B-modu deseni kütleçekim dalgalarının eşsiz bir imzasıdır. Bu ilkel evren boyunca saçılmış kütleçekim dalgalarının ilk doğrudan görüntüsüdür. için de en uygun yerlerden biridir. Kozmologların beklediğinden çok daha güçlü bir B-modu kutuplaşma sinyali tespit edildiğinde ekipteki araştırmacılar bu durum karşısında şaşırmışlar ve hataları gidermek için üç yılı aşkın bir süre verileri dikkatlice analiz etmişler. CfA - BICEP2 projesiyle alınan kozmik mikrodalga ardalan ışınımındaki kutuplaşma deseni. Araştırma ekibi Ayrıca Galaksimiz gökyüzünde 1-5 içerisindeki tozun derece büyüklüğünde bu desenleri oluş- bir alanda turup oluşturama- (Dolunay genişliğinin yacağı da dikkate 2-10 katı alınmış ancak genişliğinde) bu veriler bunun çok izleri taradı. Bunu yapmak için Güney Kutbu na giderek düşük bir olasılık olduğunu göstermiş. soğuk, kuru ve sabit havadan CfA - Ön planda BICEP2 teleskobu arka planda ise Araştırma yararlandılar. Yeryüzünde South Pole Telescope (SPT - Güney Kutup Teleskobu). ekibinden Clem uzaya en fazla yaklaşabileceğiniz nokta Güney Kutbudur. Aynı zamanda en kuru ve en açık noktalardan biridir de. Dolayısıyla, Büyük Patlama dan geriye Pryke (Minnesota Üniversitesi) a göre yapılan iş samanlıkta iğne aramaya benziyordu. Ancak bunun yerine samanlıkta adeta bir levye bulundu. kalan silik mikrodalga ışınımını gözlemlemek 8 Türk Astronomi Derneği Elektronik Bülteni

Astronomi ve Astroloji Arasındaki Farklar Birçok araştırmacıya göre bu çalışma ile evrenin evrimi çok daha iyi anlaşılmış ve temel soruları yeniden sorma zamanı gelmiş: Neden varız? ve Evren nasıl başladı? BICEP2 projesinde elde edilen bu sonuçlar, evrenin ilk zamanlarında yaşanan hızlı genişleme (enflasyon) dönemi için hem çok açık deliller sunuyor hem de genişlemenin ne zaman meydana geldiğini ve bu sürecin ne kadar güçlü olduğunu ortaya koyuyor. CfA - BICEP2 teleskobu gözleme hazırlanırken. Kaynak: BICEP Basın Duyurusu - BICEP Projesinin Websitesi Türk Astronomi Derneği Elektronik Bülteni 9

Spitzer ile Panaromik Samanyolu SPITZER İle PANORAMİK SAMANYOLU Ceren KARAASLAN NASA nın oluşturduğu yeni mozaik görüntü ile Samanyolu artık parmaklarınızın ucunda! Spitzer Uzay Teleskobu, son 10 yılda elde ettiği 2 milyondan fazla görüntüyü kullanarak galaksimizin kızılötesi dalgaboyundaki panoramasını oluşturdu. Bu 20 milyar piksellik mozaik görüntü, Microsoft un geliştirdiği WorldWide Telescope denilen altyapı kullanılarak sunuluyor. Samanyolu na odaklanmış bu mozaik görüntü, tüm gökyüzünün %3 ünü oluşturuyor. Ama bu haliyle bile Galaksimizdeki yıldızların yarısından fazlasını içeriyor. GLIMPSE (Galactic Legacy Mid-Plane Survey Extraordinaire - Samanyolu Diskinin Kapsamlı Taraması) projesi kapsamında elde edilen görüntülerden oluşturulan bu mozaik görüntüye Spitzer in websitesinden ulaşılabilir. 2003 yılında fırlatılan Spitzer uzay aracı, 10 yıl boyunca Güneş Sistemi ndeki asteroidlerden, gözlenebilir evrenin en uzak köşelerindeki galaksilere kadar herşeyi inceledi. Bu sürede yaklaşık 4 bin saatten fazla (172 gün kadar) zaman harcayarak Samanyolu nun kızılötesi görüntülerini kaydetti. Bu proje çerçevesinde ilk defa bu görüntüler birleştirilerek bir panorama haline getirildi. Galaksimiz düzgün sarmal yapıda bir galaksidir. Güneş Sistemimiz, Samanyolu nun kollarından birinde Galaksi diskinin dışına yakın bir NASA / JPL - Güneş Sistemi nden Galaksi merkezine doğru bakıldığında elde edilen görüntü. 10 Türk Astronomi Derneği Elektronik Bülteni

Spitzer ile Panaromik Samanyolu yerde bulunmaktadır. Galaksimizin merkezine doğru baktığımızda yıldızlarla dolu, kalabalık ve tozlu bir bölge görürüz. Bu bölgeden yıldız ışığı almamız çok zordur çünkü yoğun toz yıldızlardan gelen görünür ışığı soğurur ve bize ulaşmasını engeller. Ancak kızılötesindeki ışınım tozdan etkilenmez. Spitzer Uzay Teleskobu da bunun sayesinde Galaksimizin merkezini görüntüleyebiliyor. GLIMPSE ekibinin lideri Ed Churchwell (Wisconsin Üniversitesi) e göre Spitzer sayesinde Galaksimizin kenarının neresi olduğunu bilebiliyor sarmal kolların ve Galaksimizin şeklini araştırabiliyoruz. kadarki en hassas haritasını yaptılar ve buna göre çubuğun daha önce düşünülenden biraz daha kalın olduğunu gösterdiler. Ayrıca bu görüntülerden, büyük kütleli yıldızların ışınımgüçleri ile çevrelerinde oluşturdukları boşluklar belirlenebilmiş ve bu da Galaksimizin neredeyse delik deşik bir yapısı olduğu izlenimi doğurmuş. Bütün bu veriler birleştirildiğinde, bilim insanları Galaksimizdeki yıldızların ve Galaksimizin nabzı da denen yıldız oluşum hızının genel bir modelini yapabilecekler. Spitzer, daha önce araştırılmamış, karanlık bölgelerdeki sönük yıldızları da görebiliyor. Astronomlar GLIMPSE verilerini kullanarak Galaksimizin merkezindeki çubuğun şimdiye GLIMPSE araştırma ekibinden Barbara Whitney e göre, Spitzer sayesinde bilinenden Türk Astronomi Derneği Elektronik Bülteni 11

Spitzer ile Panaromik Samanyolu çok daha fazla düşük kütleli yıldız olduğu görülmüş. Bu bilgiyi kullanarak artık Galaksimizdeki yıldız oluşum hızı ile ilgili genel bir model yapabileceğiz. Spitzer ekibi daha önce, Galaksimizin merkezine odaklanmış 130 derecelik bir mozaik görüntü yayınlamıştı. Şimdi yayınlanan 360 derecelik ayrıntılı mozaik görüntü yakında fırlatılacak James Webb Uzay Teleskobu için bir rehber niteliğinde olacak. Bu mozaikten belirlenecek bölgeler James Webb ile daha detaylı incelenebilecek. Yayınlanan bu mozaik görüntünün bazı kısımlarında NASA nın WISE (Wide-field Infrared Survey - Geniş Alan Kızılötesi Taraması) uydusundan alınan veriler de kullanılmış. NASA - Spitzer Uzay Teleskobu nun fırlatılmadan önceki son kontrolleri. GLIMPSE projesi ayrıca Amerika Birleşik Devletleri nde yürütülen vatandaş-bilim projesinin bir parçası. Elde edilen görüntülerin sınıflandırılmasına yardım etmek isterseniz; Samanyolu Projesi websitesini ziyaret edebilirsiniz. NASA / JPL - Samanyolu nun GLIMPSE360 projesi ile oluşturulan mozaik görüntüsü. Sağdaki galaksi simgesinde görüntünün hangi doğrultuya ait olduğu belirtiliyor. Kaynak: Spitzer - GLIMPSE 12 Türk Astronomi Derneği Elektronik Bülteni

Gökyüzü bu ayki gökyüzü Süleyman FİŞEK 1 Nisan 2014, saat 23:00 15 Nisan 2014, saat 22:00 30 Nisan 2014, saat 21:00 için gökyüzü Not: Yıldızlar, her gece yaklaşık 4 dakika daha erken doğarlar. Dolayısıyla her 15 günlük bir döngüde (15x4 =60 ), 1 saatlik değişimle (gecikmeyle) aynı gökyüzünü görürüz. Bundan dolayı 15 günde bir 1 saat öncesi aynı gökyüzüdür. AY TAKVİMİ Yeniay İlkdördün Dolunay Sondördün 29 Nisan 2014 7 Nisan 2014 15 Nisan 2014 22 Nisan 2014 Türk Astronomi Derneği Elektronik Bülteni 13

Gökyüzü Gezegenlerin konumları: yer alacak. Merkür: Nisan Ayı nın çoğunluğunda sabah gökyüzünde. Ancak gezegenin ufuktan yüksekliği çok az. Bu yüzden görmesi zor. Ayın sonunda ise akşam gökyüzünde yer alacak. Jüpiter: Hava karardığında gökyüzünde yerini almış olacak. Gezegen, gece yarısından bir buçuk saat sonra batıyor. Ayın sonlarında ise geceyarısından önce batacak. Venüs: Ay boyunca sabah gökyüzünde yer alacak. Gündoğumundan önce doğu-güneydoğu ufkunda görülebilir. Mars: Hava karardığında gezegen doğmuş olacak. Bu ay tüm gece boyunca gökyüzünde Satürn: Ayın ilk günlerinde saat 21:00 gibi doğan gezegen ayın sonlarında hava karardığında doğmuş olacak ve tüm gece gökyüzünde bulunacak. Kaynak: TUG - Stellarium 14 Türk Astronomi Derneği Elektronik Bülteni

Yayın Ekibi İ.ü.f.f amatör astronomlar kulübü 1991 yılında İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü öğrencileri tarafından kurulmuş olan AAK Türkiye nin ilk amatör astronomi kulüplerinden biridir. İstanbul Üniversitesi bünyesinde, kulübe üye olan öğrencileriyle birlikte faaliyetlerini sürdürmekte olan AAK, tüm üniversite öğrencilerinin katılımına açık olan Haftalık Etkinlik lerin yanısıra düzenli olarak halka açık etkinlikler de düzenlemektedir. Ayrıca yapılan davetler üzerine ilköğretim ve ortaöğretim okullarında özel etkinlikler düzenlemektedir. Özellikle geleneksel olarak her yıl düzenlediği Mayıs Etkinlikleri ile birçok amatör astronomi meraklısını bir araya getirmektedir. Bugüne kadar yaptığımız etkinlikler sadece seminerle sınırlı olmayıp; diğer üniversite kulüpleriyle birlikte göktaşı gözlem kampları, İstanbul Astronomi Kulüpleri ile birlikte Yuri Gecesi organizasyonu ve çeşitli gözlem etkinlikleri de bunların arasında sayılabilir. En son gözlemsel etkinliğimiz 2012 yılında gerçekleşen Venüs Geçişi gözlemi olmuştur. AAK aynı zamanda astronomi öğrencilerinin bilgi ve görgülerinin artması ve gelecek plânları için yardımcı olması için çeşitli araştırma merkezleri ve laboratuvarlara geziler düzenlemektedir. AAK ekibi son yıllarda yoğun bir şekilde Ulusal Gökyüzü Gözlem Şenliği nin organizasyonunda ve yürütülmesinde de görev almaktadır. İ.Ü.F.F. Amatör Astronomlar Kulübü nün hedeflerinden en önemlisi; doğru bilgiyi halka ulaştırmak ve popüler bilimin araçları ile bilime meraklı bir kitle oluşmasına katkıda bulunmaktır. AAK, ancak bu sayede bir bilim toplumu olabileceğimize inanmaktadır. İletişim ve etkinlikler hakkında bilgi almak için: Yer : İ.Ü. Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü, İ.Ü. Merkez Kampüsü, Beyazıt Telefon : 0212-440 00 00-10398 Faks : 0212-440 03 70 E-Posta : iuffaak@gmail.com Ağ : http://astronomi.istanbul.edu.tr/aak Facebook: www.facebook.com/amatorastronomlarkulubu Twitter: www.twitter.com/official_aak Türk Astronomi Derneği Elektronik Bülteni 15