MODANIN MERKEZİ FRANSA

MODANIN MERKEZİ FRANSA TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER GENEL VE SEKTÖREL BİLGİLER İTKİB GENEL SEKRETERLİĞİ AR & GE ve MEVZUAT ŞUBESİ MART 2007

İÇİNDEKİLER I. FRANSA HAKKINDA GENEL BİLGİLER... 1 I.1 Giriş... 1 I.2 Temel Göstergeler... 1 I.3 Nüfus Yapısı... 3 I.4 Ekonomi... 3 I.5 Sanayi... 4 I.6 Fransa Hazırgiyim Perakende Sektörü... 6 I.7 Fransa Tekstil Sektörü... 7 I.8 Dağıtım Kanalları... 8 I.9 Pazara Giriş ve Pazarlama... 8 I.10 Ulaştırma ve Lojistik... 9 I.11 Fransız İş Kültürünün Temel Noktaları... 10 I.11.1 Çalışma Uygulamaları... 10 I.11.2 İş İlişkileri... 10 I.11.3 Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar... 11 II. FRANSA NIN DIŞ TİCARETİ... 13 II.1 Yıllar İtibariyle Genel İhracat ve İthalat... 13 II.1.1 En Çok İhracat Yapılan Ülkeler... 14 II.1.2 En Çok İhraç Edilen Ürünler... 15 II.1.3 En Çok İthalat Yapılan Ülkeler... 16 II.1.4 En Çok İthal Edilen Ürünler... 16 III. FRANSA NIN TEKSTİL VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ VE DIŞ TİCARETİ... 18 III.1 Fransa nın Tekstil ve Konfeksiyon Sektörü... 18 III.2 En Çok Tekstil İthal Edilen Ülkeler... 18 III.2.1 En Çok İthal Ettiği Tekstil Ürünleri... 19 III.3 En Çok Konfeksiyon İthal Edilen Ülkeler... 19 III.3.1 En Çok İthal Edilen Konfeksiyon Ürünleri... 20 IV. DÜNYA TEKSTİL VE KONFEKSİYON TİCARETİNDE FRANSA NIN YERİ... 22 IV.1 Dünya Tekstil Ticareti... 22 IV.1.1 Başlıca Tekstil İhracatçı Ülkeleri içinde Fransa nın Yeri... 22 IV.1.2 Başlıca Tekstil Pazarları içinde Fransa nın Yeri... 23 IV.2 Dünya Konfeksiyon Ticareti... 24 IV.2.1 Başlıca Konfeksiyon İhracatçı Ülkeleri içinde Fransa nın Yeri... 25 IV.2.2 Başlıca Konfeksiyon Pazarları Arasında Fransa nın Yeri... 26 V. TÜRKİYE FRANSA TİCARİ İLİŞKİLERİ... 27 V.1 Türkiye Fransa Genel İhracat ve İthalatı... 27 ii

V.1.1 Türkiye den Fransa ya En Çok İhraç Edilen Ürünler... 28 V.1.2 Fransa nın Türkiye den En Çok İthal Ettiği Ürünler... 29 V.2 Fransa Türkiye Tekstil ve Konfeksiyon Ticareti... 30 V.2.1 Türkiye Fransa Tekstil Ticareti... 31 V.2.1.1 Türkiye den Fransa ya En Çok İhraç Edilen Tekstil Ürünleri... 32 V.2.2 Türkiye Fransa Konfeksiyon Ticareti... 34 V.2.2.1 Türkiye den Fransa ya En Çok İhraç Edilen Konfeksiyon Ürünleri... 35 VI. TÜRKİYE NİN TEKSTİL VE KONFEKSİYON TİCARETİNDE FRANSA NIN YERİ... 36 VI.1 Türkiye nin Tekstil Pazarları Arasında Fransa nın Yeri... 37 VI.1.2 Türkiye nin Konfeksiyon Pazarları Arasında Fransa nın Yeri... 37 VI.2 Türkiye nin Tekstil ve Konfeksiyon Tedarikçileri Arasında Fransa nın Yeri 38 VI.3 Türkiye Fransa Deri ve Halı Ticareti... 40 VII. YARARLI ADRESLER... 41 VIII. KAYNAKÇA... 46 iii

I. FRANSA HAKKINDA GENEL BİLGİLER I.1 Giriş Türkiye Fransa ilişkileri, tarih olarak çok eskilere dayanmakta ve niteliği bakımından dikkate değer durumdadır. İlk daimi Fransa Büyükelçisi, Jean de La Forest,1535 yılında İstanbul da göreve başlamıştır. Daimi bir Büyükelçiliğin kurulması ile birlikte yoğun siyasi, stratejik ve ekonomik ilişkiler kurulmaya başlanmıştır. Günümüzde Türkiye Fransa arasındaki ilişki gelişerek devam etmektedir. 1998 yılında dönemin Cumhurbaşkanı Sayın Süleyman Demirel in Paris e yaptığı resmi ziyaret esnasında Fransa Türkiye 2000 Faaliyet Planı imzalanmıştır ve o günden bu yana sürekli olarak güncellenmektedir. Bu plan ortak çıkarları içeren hususlarda siyasi ilişkileri daha iyi bir konuma getirmeyi, iki ülke arasındaki ekonomik ilişkileri kuvvetlendirmeyi ve kültürel ilişkilere yeni bir ivme kazandırmayı hedeflemektedir. Türkiye Fransa ticari ilişkileri, Türkiye ile Avrupa Birliği arasında imzalanan Gümrük Birliği Anlaşmasıyla dinamizm kazanmış ve 2000 yılında iki ülke arasındaki ticaret hacmi önemli düzeylere ulaşmıştır. 2001 yılında yaşanan ekonomik kriz ile birlikte ticaret hacmi %20 oranında düşmüş, 2002 yılından itibaren bir toparlanma sürecine giren iki ülke arasındaki ticaret 2006 yılında 10 milyar doların üzerine çıkmıştır. Bu gelişmede ihracatımızın gösterdiği büyüme hızı etkin bir rol oynamıştır. 2006 yılında Fransa ya olan ihracatımız %36 artarken, Fransa dan ithalat ise %7 düzeyinde artmıştır. Genel olarak ticaret dengesine bakıldığında 2006 yılında, Türkiye nin 3 milyar dolara yakın bir açık verirken, tekstil ve konfeksiyon ticaretinde ise Türkiye nin 1 milyar dolar fazla verdiği görülmektedir. I.2 Temel Göstergeler Fransa dünyanın altıncı büyük ekonomisidir. Fransa özellikle havacılık ve uzay, nükleer sanayi, bina ve bayındırlık işleri, plastik sanayi, kozmetik sanayi, lüks eşya ve moda ile tarımsal ürünlerde önde gelmektedir. 2006 yılı verileri itibariyle; 60 milyonu aşan nüfusu ve 2 trilyon doların üzerindeki GSYİH ile büyük bir ticari güç konumundadır. Aşağıda verilen temel ekonomik göstergeler, Fransa ekonomisinin gücünü ortaya koymaktadır. 1/49

Tablo-I.1 Fransa'nın Başlıca Ekonomik Göstergeleri 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 GSYİH Milyar $ 1.333 1.341 1.463 1.805 2.059 2.126 2.227 Nüfus Milyon Kişi 60,71 61,12 61,53 61,93 62,32 62,70 63,03 Kişi Başı Milli Gelir $ 21.955 21.947 23.791 29.145 33.048 33.917 35.335 Yıllık Enflasyon 1,8 1,8 1,9 2,3 2,3 1,9 2,0 İşsizlik Oranı % 9,1 8,4 8,9 9,5 9,6 9,5 9,0 İhracat milyar $ 295,3 289,6 304,9 358,1 410,7 434,4 490,0 İthalat milyar $ 303,8 293,9 303,8 362,5 431,0 476,0 529,0 Dış Ticaret Dengesi -8,5-4,3 1,1-4,4-20,3-41,6-39,0 Kaynak: IMF ve BM Comtrade sitesi Başkenti Paris Yüzölçümü 643,427 km² Ortalama Yaşam Süresi 79,3 Para Birimi Avro ( ) Sektörlere Göre GSMH Tarım % 2,2 Sanayi % 20,6 Hizmet % 77,2 Faal İşgücü 27,9 milyon Sektörlere Göre İşgücü Tarım % 4,1 Sanayi % 24,4 Hizmet % 71,5 Başlıca İhracat Ürünleri Makine, uçak, plastik, kimyasal ürünler, eczacılık ürünleri, demir ve çelik, içecekler. Başlıca İthalat Ürünleri Makine ve ekipmanları, taşıt araçları, ham petrol, uçak, plastik, kimya. Karayolları 956.303 km Demiryolları 29.085 km Havaalanı Sayısı 501 2/49

I.3 Nüfus Yapısı 2006 yılı verilerine göre Fransa nın nüfusu, yaklaşık 63,03 milyon kişidir. Toplam nüfusun %16 sı 65 yaşın üzerinde, %65 i 15 64 yaş, %18 i 0 14 yaş aralığındadır. Toplam nüfusun % 76 sı kentsel bölgelerde yaşamaktadır. Önemli yerleşim yerlerinden bazıları; başkent Paris (10 milyon), Marsilya (1,2 milyon) ve 1 milyon nüfusa sahip olan Lyon dur. Fransa diğer Batı Avrupa ülkeleri ile karşılaştırıldığında görece olarak daha yüksek bir doğum oranına sahiptir. Örneğin İngiltere de doğum oranı binde 10,7 ve nüfus artış oranı % 0,28 iken Fransa da doğum oranı binde 12 ve nüfusun artış oranı %0,35 tir. Son yapılan tahminlere göre Fransa da ortalama yaşam süresi kadınlar için 83, erkekler için 75 yaş civarıdır. Fransa nın nüfus verilerini yorumlarken, ülkeyi yılda 75 milyonun üzerinde turistin ziyaret ettiğini de göz önünde bulundurmak gerekmektedir. I.4 Ekonomi Avrupa nın en önemli ülkelerinden birisi olan Fransa, AB nin üçüncü büyük ekonomisidir. Fransa ekonomik gücünü tarımsal kaynaklar, geniş sanayi altyapısı ve kalifiye işgücünden almaktadır. 2005 yılında milli gelirin %76 sını oluşturan hizmet sektörünün payı giderek artmaktadır. Son yıllarda yeni iş yaratımı hizmet sektöründe yoğunlaşmaktadır. Fransa doğrudan yabancı yatırım yapmak için tercih edilen ülkeler arasında ilk beştedir. Fransa ya 2005 yılında 40 milyar avroluk yabancı yatırım girişi olmuştur. Fransa ayrıca yabancı firmaların genel merkezlerini konumlandırmak için tercih ettiği ülkelerden birisidir. Ekonomide kamunun payının büyük olması, vergi politikaları ve işçiler için düzenlenmiş yüksek hak ve menfaatler son yıllarda büyüme ve istihdam üzerinde olumsuz etkilerde bulunmaktadır. İşsizlik yükselmiş, emeklilik sistemi ve sağlık harcamaları kamu maliyesinin dengesini bozmaya başlamıştır. Fransa ekonomisinin mali sürdürülebilirliğe ulaşması için işsizliği azaltması ve yüksek büyüme oranlarını yakalaması gerekmektedir. İşsizlik sorununa çözüm olması için geliştirilen İlk İş Sözleşmesi (CPE) Fransa da çok büyük tepkilerle karşılanmış, ülke geneline yayılan protesto 3/49

gösterilerine neden olmuştur. Bu yasa ile yapılan düzenlemeye göre; işverenler 26 yaşın altındaki işçileri 2 yıllık deneme süresi içerisinde geçerli bir neden göstermeksizin işten çıkarabileceklerdi. Düzenlemenin işverenlerce kötüye kullanabileceği ve bu nedenle gençlerin sürekli bir iş bulmada eskisinden daha çok zorluk yaşayabileceği düşünceleri ile eleştirilmişti. Yaşanan olaylar sonunda Fransa Hükümeti yasayı geri çekerek daha ileri bir tarihte görüşmeye karar vermiştir. OECD nin yayımlamış olduğu bir rapora göre; Fransız ekonomisinin eksikliklerini gidermek için bir çok alanda reform yapması gerekmektedir. Raporda anılan sorunlar arasında, kamu borçlarının yükselişi ve istihdam piyasasının zayıf oluşu, çalışanlara tanınan yüksek yasal ve mali koruma, yüksek işsizlik ve istihdama katılımın düşük olması; Fransız ekonomisinin hizmet sektöründe rekabet yokluğu yüzünden göreceli olarak geride kalması gibi konular yer almaktadır. Fransa ekonomisinin güçlü yanları olarak; saat başına üretkenliğin yüksek oluşu ve etkin bir sosyal güvenlik ağı gösterilmektedir. Söz konusu rapora göre, özelleştirmeler ve rekabet artıp, işçi haklarına daha az önem verilirse, Fransa ekonomisinin daha iyi bir performans sergilemesi mümkün olacaktır. I.5 Sanayi Fransa Maliye, Finans ve Sanayi Bakanlığı nın, araştırma ve istatistik servisi tarafından hazırlanıp 2005 2006 baskısı olarak yayınlanan Fransa da Sanayi Bölgelerde Sanayi isimli 2 ayrı rapora göre Fransız sanayii, Amerika Birleşik Devletleri, Japonya, Almanya, İngiltere gibi dünyanın sanayileşmiş ülkeleri ile mukayese edilebilir bir düzeydedir. Sanayiden sorumlu Devlet Bakanı François Loos un belirttiğine göre, sanayi sektörü istihdam ve katma değer olarak ülkenin %15 ini karşılamaktadır. Fransa Sanayi Federasyonu nun yayınladığı bir rapora göre; Fransa nın Euro bölgesine olan ihracatı 2000 yılına göre %23 azalmıştır. Aynı dönemde Euro bölgesinde üretim artışı %7,5 iken, Fransa da bu rakam %2,7 de kalmıştır. Yatırımları hızlandırmak ve de uluslararası rekabet piyasasında yer alabilmek için Fransa ya yeni bir sanayi politikası gerekmektedir. Fransız imalat sanayi, 20 kişiden fazla ücretli çalıştıran 20.000 den fazla şirket ile (enerji ve sınai gıda üretimleri hariç) hemen hemen milli gelirin %12 sine tekabül eden bir ciro gerçekleştirmiştir. 1980 lerin başından beri diğer pek çok gelişmiş ülkede olduğu gibi Fransa da da, sanayi sektörünün milli gelirdeki payı azalmaya başlamıştır. Bu durum, şirketlerin bünyesinde bulunan araştırma, bakım, eğitim, 4/49

lojistik gibi hizmetlerin daha çok dışarıdan temin edilmeye başlanmasıyla izah edilmektedir. 20 kişiden az işçi çalıştıran şirketleri de ilave ettiğimiz zaman 157.000 firmada, 3,8 milyon işçinin sanayi sektöründe istihdam edildiğini söylemek mümkündür. Fransız sanayisinin %96 sı 20 500 arası işçi çalıştıran firmalardan oluşmaktadır. Bu firmaların ihracattaki payı %16 civarındadır. Fransız sanayisi 8 farklı ana sektörden oluşmaktadır. Otomotiv sektörü çok gelişmiştir. 2004 yılında dünyada satılan otomobillerin %15 i Fransız sanayiciler tarafından üretilmiştir. İşlenmiş maddeler sektöründe lastik üretiminde Michelin dünya lideridir. Saint Gobain en büyük cam üreticisi ve dünyanın ikinci büyük ihracatçısıdır. 4000 firmanın faaliyet gösterdiği Fransız plastik sanayi dünyada dördüncü konumdadır. İnşaat sektörü 2004 yılında 300.000 yeni bina yaparak 137 milyar avro ciro elde etmiştir. Bu sektörde 294.000 firma ve 1,3 milyon kişi faaliyet göstermektedir. Telekomünikasyon sektöründe faaliyet gösteren Alcatel denizaltı kablo ağlarında dünya lideridir. Fransa da 48 milyon kişi özel kullanımı için cep telefonu sahibidir. Hava ve uzay sanayinde EADS adıyla faaliyet gösteren grup Fransa, Almanya ve İspanya firmalarının birleşmesiyle oluşmuştur. Dünyanın bu alandaki en önemli firmalarından birisidir. Tarım sektörü 124 milyar avroluk cirosu ile Fransa nın lider sanayisidir. 3180 firmada 396.400 kişi çalışmaktadır. Kimya sektöründe 2004 yılında 231.424 kişi istihdam edilerek 95,6 milyar avro ciro elde edilmiştir. Fransa dünyanın üçüncü büyük kimya ve eczacılık ürünleri ihracatçısıdır. Lüks eşya ve moda sanayisi ise 2004 yılında 43,7 milyar avro ciro elde etmiştir. Fransa dünya kozmetik ve parfüm pazarının %35 ine hâkim ve en büyük ihracatçı konumundadır. Fransız tekstil ve hazırgiyim sektöründe ise 1000 civarında firma faaliyet göstermektedir. Son 10 yıllık dönemde tekstil ve hazırgiyim sektöründeki uluslararası rekabetten dolayı, Fransa tekstil ve hazırgiyim piyasasında önemli istihdam azalmaları meydana gelmiş, üretim başta Kuzey Afrika (Tunus Fas) olmak üzere, Doğu Avrupa ve Çin gibi dünyanın çeşitli bölgelerine kaymıştır. Halihazırda 5/49

sektör yaklaşık 90.000 kişiyi istihdam etmektedir. 2005 yılında 13,8 milyar avro ciro elde edilmiş ve 300 milyon avro tutarında yatırım yapılmıştır. Tekstil sektörü ağırlıklı olarak Rhones Alpes (Lyon) ve Nord Pas de Calais (Lille) bölgelerinde yoğunlaşmaktadır. Bu iki bölgede toplam sanayinin %43 ü yer almaktadır. Bilindiği üzere Fransa, tekstil ve hazırgiyim alanında moda ve markanın en önemli ülkelerinden birisidir. Son 10 yıllık dönemde üretimin başka ülkelere kayması ile birlikte Fransa da daha çok moda, marka, tasarım alanında faaliyet gösteren firmalar ayakta kalabilmiştir. Bunun yanı sıra, mevcut firmalar üretim anlamında katma değeri yüksek olan teknik tekstile yönelmektedirler. Fransız teknik tekstil piyasası 2,5 milyar avroluk bir hacme ve yıllık %3 büyüme oranına sahiptir. I.6 Fransa Hazırgiyim Perakende Sektörü Fransa hazırgiyim perakende sektörünün 2006 yılında 31,6 milyar dolar düzeyinde olduğu tahmin edilmektedir.hazırgiyim sektörünün ihtiyacının yaklaşık %40 ı iç üretim ile %60 ı ithalat ile karşılanmaktadır. Avrupa Birliği ülkeleri arasında Fransa hazır giyim perakende sektörü, Almanya ve İngiltere den sonra üçüncü sırada gelmektedir. Hazırgiyim sektörü, 2000 yılından sonra ülke ekonomisinin durgun bir seyir izlemesinden olumsuz etkilenmektedir. Bunun yanı sıra global düzeydeki rekabetin fiyatlar üzerindeki etkisi nedeniyle de Fransa hazırgiyim perakende sektörü durağan bir görünüm sergilemektedir. Fransa hazırgiyim perakende sektörünün performansı diğer AB ülkeleri ile karşılaştırıldığında, Almanya ve İtalya dan daha iyi bir durumda, İspanya ve İngiltere nin ise daha gerisinde bir durumda olduğu ifade edilmektedir. Fransa tekstil ve hazırgiyim perakende sektörünün, % 48 i kadın giyim ürünlerinden, %28 i erkek giyim ürünlerinden, %11 i çocuk giyim ürünlerinden, %9 u ev tekstili ürünlerinden, %4 ü ise bebek giyim ürünlerinden oluşmaktadır. Ülkede hazırgiyim perakende sektörünü son yıllarda büyük miktarlardaki dağıtım, fiyat indirimleri ve zincir mağazaların kendi markaları ile satışları şekillendirmektedir. Bütün sektörlerde olduğu gibi hazır giyim sektöründe de daha küçük olan bağımsız mağazalar, büyük zincir mağazalar,hipermarketler ve indirim mağazaları karşısında zor zamanlar geçirmekte ve pazar payı kaybetmektedirler. Bu durumun sebeplerinden birisi, büyük mağazaların daha uygun fiyatlarla ürünler sunabilmesidir. Söz konusu mağazalar, tedarikçilerinden büyük miktarlarda satın 6/49

alma yaptıkları için pazarlık güçlerini kullanarak daha düşük fiyatlardan alım yapmaktadırlar. Fransa da hazırgiyim ürünlerinin %26 sı uzmanlaşmış zincir mağazalarda, %18,7 bağımsız butiklerde, %15,3 ü hiper ve süper marketlerde, % 12 si büyük toptancılarda satılırken, %10 u ise uzaktan satış (internet) ile yapılmaktadır. Evden katalogla ve online olarak satışların hızla artması ile birlikte Fransa daki hazırgiyim perakende sektöründeki satışların onda biri bu yolla yapılmaya başlamıştır. Uzaktan satış yöntemini seçen firmalar gün geçtikçe artmış ve Fransa nın önemli hazırgiyim perakendecilerinden olan Naf Naf, Etam Developpement, SA Inditex (Zara) ve Du Parail Au Meme firmaları da ürünlerini online ve katalog ile satışa sunmaya başlamışlardır. Tekstil ve hazırgiyim harcamalarının hane halkı gelirleri içindeki payı İtalya da % 6,9, Portekiz de %5,8, AB ülkesi ortalaması %4,8 iken Fransa da ise bu oran AB ortalamasının altında % 4,1 dir. Bu veriler Fransızların diğer AB ülkelerine göre hane halkı gelirlerinin daha azını tekstil ve hazırgiyim ürünlerinin alımında kullanmakta olduklarını göstermektedir. I.7 Fransa Tekstil Sektörü Fransa tekstil pazarının 2006 yılında 18,5 milyar dolar değerinde olduğu tahmin edilmektedir. Tekstil pazarındaki ürünlerin yaklaşık %33 ü ithal ürünler ile geri kalan %67 si ise yerli üretim ile karşılanmaktadır. Pazarın önümüzdeki yıllarda büyüme içinde olacağı ve 2010 yılında 22 milyar dolar değere ulaşacağı düşünülmektedir. Miktar bazında 2006 yılı için Fransa tekstil pazarı 2,3 milyon ton civarındadır. 2010 yılında 2,8 milyon ton büyüklüğe ulaşması beklenmektedir. Fransa tekstil pazarının değer olarak %46 sı sentetik elyaf,%32 si pamuk ipliği, %20 si rayon ve asetat elyaf, %2 si ise yün ipliği satışlarından oluşmaktadır. Ev tekstili ürünlerinin ise % 30 u hiper ve süper marketlerde, %26 sı uzaktan satış (internet) yoluyla, %12 si büyük toptancılar, %10 u bağımsız mağazalarda, %8 i uzmanlaşmış zincir mağazalarda ve %14 ü de diğer yollarla satılmaktadır. 7/49

I.8 Dağıtım Kanalları Fransa dağıtım kanalları büyük departman mağazalarından küçük şahıs işletmelerine kadar çeşitlilik göstermektedir. Son yıllarda dağıtım kanalları Fransa da ürün satmayı etkileyebilecek bazı değişimler geçirmektedir. KOBİ konumunda bulunan ve Fransa nın toptan ve perakende ticaretinin büyük çoğunluğunu kapsayan aile işletmeleri, indirimli fiyatlarla satış yapan hipermarketler ve büyük perakende zincirleri karşısında pazar kaybetmektedirler. Bunun yanı sıra posta ile yapılan satışlar, internet satışları ve zincir mağazaların satışları yüksek oranlarda büyümektedir. Hipermarketler, minimum 2500 m 2 satış alanı bulunan mağazalar olarak tanımlanmaktadır. Bu mağazalar uygun fiyatlarla 25.000 ile 40.000 çeşit ürünü satışa sunarlar ve bunların 20.000 35.000 adeti gıda dışı olarak tanımlanan ürünlerdir. Genellikle banliyölerde kurulmuştur. 2006 yılı itibariyle Fransa da 1435 adet hipermarkette 281.000 kişi çalışmaktadır. Fransa nın en büyük beş hipermarketi ; Leclerc, Carrefour, Intermarche, System U ve Auchan dır. Süpermarketler ise hipermarketlerden biraz daha küçük olan mağazalara verilen isimdir. Süpermarketler 400 m 2 ile 2500 m 2 arasında satış alanı bulunan, toplamda 3000 3500 çeşit ürün satışa sunan ve bunlardan 1500 adete kadar olanları gıda dışı ürünlerden oluşan mağazalardır. 2006 yılı itibariyle Fransa da 5.787 adet süpermarket bulunmaktadır. Bu mağazalarda 162.000 kişi istihdam edilmektedir. Fransa nın en büyük süpermarketleri Intermarche, Super U, Champion ve Casino dur. Büyük mağazalar (department store) ise süpermarketlerden daha küçük olmakla birlikte genellikle daha kaliteli ürünler satmaktadır. Bu mağazaları her bölümün ayrı yönetimi ve çalışanları olan ve farklı mallar satan büyük perakende satış mağazası olarak tanımlamak mümkündür. Son zamanlarda bu mağazalar orta ve üstü fiyatlı ürünler dışındaki alanlarda pazar payı kaybetmektedirler. Büyük uzmanlaşmış mağazalar (Large Specialized Store) belirli bir sektörde bir çok ürünü bir arada rekabetçi fiyat seviyelerinde sunan mağazalardır. 2006 yılında bu kategoride Fransa da 10.300 mağaza bulunmaktadır. Bunlardan 2.595 adeti tekstille ilgili mağazalardır. I.9 Pazara Giriş ve Pazarlama Fransa tekstil ve hazırgiyim pazarına giriş olarak farklı yöntemlerden birisi veya aynı anda bir kaçı seçilebilir. Bunlardan bazıları satış mümessilleri kullanmak, distribütör kullanmak veya şube açmak olabilir. 8/49

Satış mümessilleri, perakendecilerle veya son kullanıcılara yönelik ürünlerinizin tanıtım ve pazarlama faaliyetlerini gerçekleştirmektedir. Mümessillerin talep ettikleri komisyon oranları %15 20 arasındadır. Ayrıca bunun dışında temsil masrafları için sık sık ücret talep etmektedirler. Mümessillerin çalışma düzenleri Fransız yasaları ile düzenlenmiş bulunmaktadır. Eğer bir Türk firması Fransız mümessil ile çalışma ilişkisini sözleşmede belirtilen tarihten önce sonlandırmak isterse, öncelikle mümessil, bu durumdan haberdar edilmeli ve performansını geliştirmesi için fırsat tanınmalıdır. Firma bu fırsatı verdikten sonra halen sözleşmeyi sonlandırmak istiyorsa mümessilin tüm satış bilgilerini kendinde saklama hakkı bulunmaktadır. Ayrıca bu tip durumlarda firmalar genellikle mümessile bir tazminat ödemek durumunda kalabilirler, bu tazminat mümessilin gelecekteki olası satışlardan alacağı komisyonu karşılamak üzere verilmektedir. Firma satış bilgilerini ücret karşılığında mümessilden satın alabilir ancak bu tip bilgiler için genellikle çok yüksek ücret talep etmektedirler. Distribütörler, ürünleri üreticiden satın alarak üzerine kredi riski, satış sonrası servisler, nakliye ücretleri gibi masrafları karşılamak üzere %30 40 arası oranlarda fiyatın üzerine ekleme yapmaktadırlar. Ayrıca distribütörler katma değer vergisini de ödemektedirler. Mümessillerde olduğu gibi distribütörler ile de sözleşme yapmak gerekmektedir. Buna bağlı olarak, sözleşme tarihinden önce iş akdi fesih edilmek istenirse bir tazminat ödenmesi gerekmektedir. Distribütörler genellikle pazar araştırma bilgilerini üretici firmalarla paylaşmak zorunda değildirler. Bu yüzden firmalarımızın distribütör seçerken, kendi amaç ve hedeflerini anlayan ve buna uygun yapıda olan distribütörleri seçmeleri önem kazanmaktadır. Distribütörler çoğunlukla siparişlerinin ücretini 90 gün içinde ödemektedirler. Şube açmanın üreticiye bir çok avantajı bulunmaktadır. Dağıtım üzerinde daha çok kontrol,, pazardaki değişim ve ihtiyaçları daha çabuk tespit ederek adapte olabilmek, personelin eğitimi üzerinde doğrudan etki edebilme bunlardan bazılarıdır. Birçok avantajının bulunmasına rağmen şube açmak ciddi miktarda parasal yatırım gerektirmektedir. Bunun yanı sıra yabancı bir ülkede personel çalıştırmak ve vergi mevzuatına uymak gibi bir çok sorumluluğu da beraberinde getirmektedir. I.10 Ulaştırma ve Lojistik Fransa 956.000 km her zaman bakımlı olan karayoluna sahiptir. Bu yollardan 10.400 km si otoyoldur. Fransa karayollarında 1 kilometrede ortalama 30 araç seyretmektedir. Avrupa da bu ortalama 44 araçtır. Fransa, ihracatının yaklaşık %40 nı, ithalatının ise %23 ünü karayolu ile yapmaktadır. 9/49

Fransa demiryolları batı Avrupa ülkeleri arasında en gelişmiş olanıdır. Fransa ayrıca hızlı trenler (TGV) konusunda bir üne sahiptir. Bu hızlı tren ağı Paris i Lille, Lyon, Marsilya, ve Bordeaux gibi diğer büyük şehirlere bağlamaktadır. Ulusal demiryolu şirketi (SNCF) de Fransa içinde ve diğer Avrupa ülkelerine ulaşım ve taşımacılık alanında hizmet vermektedir. Avrupa nın en önemli 15 limanından 5 tanesi Fransa da bulunmaktadır. Bunlar Avrupa da üçüncü sırada bulunan Marsilya limanı, konteynır taşımacılığında lider olan La Havre limanı, yılda 47 milyon tondan fazla eşyanın taşındığı Dunkirk limanı, Nantes limanı ile Bordeaux limanıdır. Fransa nın lojistik hizmeti veren 27 havaalanında (Paris CDG Orly, Lyon Saint Exupéry, Marseille Satolas, Nice, Mulhouse/Basel vb.) yılda 2 milyon tona yakın eşya taşınmaktadır. Miktar olarak havayolu ile Fransa ithalat ve ihracatının %1 i gerçekleşmektedir. I.11 Fransız İş Kültürünün Temel Noktaları Fransa ile başarılı bir şekilde iş yapmanın en önemli şartlarından birisi de Fransız sosyal ve iş kültürünü anlamak ve buna uygun davranışlar sergilemektir. Fransa pazarında başarılı olmak için dikkat edilmesi gereken unsurlar aşağıda özetlenmektedir. I.11.1 Çalışma Uygulamaları Fransızlar için 10 15 dakikalık gecikme çok çok önemli değildir; ancak, randevularınıza zamanında gelmenizi ve dakik olmanızı beklerler. Fransız firmalarında hiyerarşi vardır ve karar alıcı pozisyonda bulunan kişiler astları üzerinde otorite sahibidir. Son kararı en yüksek mevkide bulunan yetkili vermektedir. Bu yüzden iş yaptığınız kişilerin sadece aracı olup olmadığının mutlaka farkında olunuz. Fransızlar özel hayat ile iş hayatı arasındaki ayırıma büyük önem vermektedirler. Bu ayırıma özen göstermeniz beklenir. I.11.2 İş İlişkileri İş toplantıları selamlaşma, el sıkışma ve kartvizitlerin değişimi ile başlar. Ayrılırken el sıkışmaya özen gösteriniz. 10/49

Randevularınızı planlayacağınız en iyi zaman 11.00 15.30 arasıdır. Öğle yemekleri iş görüşmeleri yapmak için uygun zamanlar olabilir. Paris te öğle yemekleri 13.00 da, taşrada 12.30 da başlar. Ev sahibi konumunda bulunan kişi, yemeğin ileri zamanlarında iş konularını açar. İş konularını açmak için tatlı servisi yapılana kadar bekleyiniz. Fransızlar giyiminizi sosyal statünüzün ve göreceli başarınızın bir yansıması olarak algılayacaktır. İş veya sosyal durumlarını içeren giyinme erkek ve bayan için resmiyeti ifade eder. Giyinme seçenekleriniz yeni modayı ve stili yansıtmalıdır. En iyi, kaliteli ve sade bir tarzda giyininiz. Erkekler özellikle kışın ve kuzey bölgelerini ziyaret ederken koyu elbiselerini giymelidir. Kadınlar basit fakat şık giyinmelidir. Çok basit aksesuarlar ile kendilerini daha şık gösterebilme şansına sahip olabilirler. Fransa da kadınların özellikle yazın çorap giymeme alışkanlıkları vardır. İlk görüşmelerde genellikle bilgi paylaşılır ve görüş alışverişinde bulunulur. Son kararı verme aşaması sonraki görüşmelere bırakılır. Görüşmelerde ailevi ve kişisel konuları tartışmaktan kaçınılmalıdır. Fransızlar, görüşmeye gelmeden önce bütün maddeleri detayları ile incelemek için çok meşgul olacaktır. Sonuçta bir cevap almadan önce epeyce beklemek gerektiği hatırda tutulmalıdır. Eğer görüşmeleriniz çıkmaz bir noktaya ulaşırsa, Fransız iş ortağınız pozisyonunu muhafaza etmek için nazik bir şekilde bekleyecektir. Genellikle fikirlerindeki kullanılan mantığın alt edildiğini görmedikçe görüşmelerinde taviz vermeyecektir. I.11.3 Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar Bir geceye davet edilme durumunda ev sahibi gece için en iyi şarabı size sunmaya çalışacaktır bu nedenle hediye olarak şarap götürmeniz önerilmemektedir. Ertesi günü ev sahibine mutlaka elle yazılmış bir teşekkür notu gönderilmesi nezâket icabıdır. Temel Fransızca cümlelerinin öğrenilmesi ve kullanılması özellikle tavsiye edilmektedir. Bu yöndeki çabalar takdir görecek ve hatırlanacaktır. Oui (Vıy) = Evet Merci (Mersi) : Teşekkür ederim. Au revoir (Oruvar) = Güle Güle Non (No) = Hayır Bonjour( Bonjur)= Merhaba Ou est...? ( U e ) = Nerede...? 11/49

Jö ne comprends pas (Jö ne compen pa ) = Anlamadım Quel est le prix? ( Kele pri ) = Bu kaç lira? Je voudrais acheter...(jö vudre aşte ) = Satın almak istiyorum... Un billet pour..., s il vous plait (an biye pur sil vuple) =... e bir bilet lütfen Avez vous des chambres disponibles pour ce soir? ( Ave vu de şambr disponibl pur se suar) = Bu gece için boş odanız var mı? : Fransızlar, dillerini konuşurken sizin gramerinizi düzeltirlerse bunun nezaketle karşılanması uygun olur. Eğer Fransızca konuşamıyorsanız da ʺExcusezmoi, sʹil vous plait, de vous deranger, mais je ne parle pas Francaisʺ ( Ekskusemua sil vuple, dö vö deranje me jö ne parl pa franse) = (Sizi rahatsız ettiğim için özür dilerim, fakat Fransızca konuşamıyorum) önsözüyle başlanması tavsiye edilmektedir. Sakız çiğnemek kabalık olarak addedilmektedir. Toplum içindeyken ellerin ceplerden çıkarılması uygundur. Yumruğunuzu açık avuç içine vurmak, saldırgan bir hareketi temsil eder. Parmakları şaklatmak da iyi bir davranış değildir. Gülümseme Fransa da kayıtsızlık olarak değerlendirilmektedir. Ayrıca selamlaşma ve onay işareti olarak algılanmamaktadır. Bir yeri işaret edilecekse, işaret parmağından ziyade bütün elin kullanılması önerilmektedir. Hesabı isterken havada yazar gibi bir işaret yapılabilir. 12/49

II. FRANSA NIN DIŞ TİCARETİ II.1 Yıllar İtibariyle Genel İhracat ve İthalat Birleşmiş Milletler verilerine göre Fransa 2005 yılı itibariyle 910,4 milyar dolar değerinde dış ticaret hacmine sahiptir. 2005 yılında yapılan genel ihracat 434,4 milyar dolar ve genel ithalat ise 476 milyar dolar olarak verilmektedir. Fransa nın dış ticareti son yıllarda hızlı bir büyüme içine girmiştir. Fakat ithalat ihracata kıyasla daha fazla büyüdüğü için dış ticaret açığı da büyümüş ve 2005 yılı itibariyle 41,6 milyar dolara ulaşmıştır. Tablo II.1 Değer: Milyar $ FRANSA DIŞ TİCARETİ 2000 2001 2002 2003 2004 2005 İhracat 295,3 289,6 304,9 358,1 410,7 434,4 Yıllık Değişim % 1,9 5,3 17,4 14,7 5,8 İthalat 303,8 293,9 303,8 362,5 431,0 476,0 Yıllık Değişim % 3,3 3,4 19,3 18,9 10,4 Dış Ticaret Hacmi 599,1 583,5 608,7 720,6 841,7 910,4 Dış Ticaret Dengesi 8,5 4,3 1,1 4,4 20,3 41,6 Kaynak: Comtrade verilerinden derlenmiştir 2000 2005 yıllarına ait Fransa dış ticaret verileri tabloii.1 ve grafik II.1 den izlenebilmektedir. 500,0 400,0 300,0 200,0 100,0 0,0 Grafik II.1 Fransa Dış Ticareti (2000 2005) 2000 2001 2002 2003 2004 2005 İhracat İthalat 13/49

II.1.1 En Çok İhracat Yapılan Ülkeler Birleşmiş Milletler istatistik birimi Comtrade ten elde edilen Fransa nın genel ihracat rakamları incelendiğinde, en fazla ihracat yapılan ülkelerin başında Almanya nın geldiği görülmektedir. İspanya, İtalya, İngiltere ve Belçika, Almanya yı izleyen ülkelerdir. Fransa nın en çok ihracat yaptığı ilk 13 ülkenin toplam ihracattaki payı %66 dır. En fazla ihracat yapılan ülkeler ve pazar paylarına ilişkin veriler tablo II.2 de görülebilir. Tablo II.2 FRANSAʹNIN EN FAZLA İHRACAT YAPTIĞI ÜLKELER Birim: Milyon $ 2005 Değer Pay % Almanya 63.123 15 İspanya 44.267 10 İtalya 39.884 9 İngiltere 38.244 9 Belçika 32.745 8 ABD 31.118 7 Çin 7.206 2 Japonya 6.733 2 Cezayir 5.811 1 Türkiye 5.801 1 Avusturya 4.233 1 Rusya Federasyonu 4.183 1 Yunanistan 3.863 1 İlk 13 ülke toplamı 287.211 66 Diğer Ülkeler 147.212 34 Toplam İthalatı 434.423 100 Kaynak: Comtrade verilerinden derlenmiştir 2005 yılında önde gelen 13 ülke içerisinde ilk 6 ülkenin pazar payı, oldukça yüksektir. Türkiye Fransa nın en fazla ihracat yaptığı 10. ülkedir. Türkiye, Fransa nın pazarları arasında %1 lik bir yer tutmaktadır. 14/49

II.1.2 En Çok İhraç Edilen Ürünler Fransa nın en fazla ihraç ettiği ürünler 8703 tarifeli binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar, 8802 tarifeli diğer hava taşıtları (helikopterler uçaklar gibi); uzay araçları (uydular dahil), uzay araçlarını fırlatıcı araçlar ve yörünge altı araçları, 3004 tarifeli tedavide veya korunmada kullanılmak üzere ilaçlar (deri üzerinde zerk edilerek kullanılmaya mahsus olanlar dahil) (dozlandırılmış veya perakende satılacak şekilde ambalajlanmış), 8708 tarifeli bazı özel araçların aksamları, parça ve aksesuarları(traktörler ve tamir araçları, vinçli taşıtlar, itfaiye taşıtları, beton karıştırıcı taşıtlar, yol süpürmeye mahsus arabalar, tohum, gübre, zift döken araçlar) ve 2710 tarifeli petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar (ham yağlar hariç) vardır. Fransa dan en fazla ihraç edilen ürünlere ilişkin veriler tablo II.3 te verilmektedir. Tablo II.3 FRANSAʹNIN EN ÇOK İHRAÇ ETTİĞİ ÜRÜNLER (2005) Ürün Kodu Ürün Tanımı Değeri (milyon $) 8703 8802 3004 Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar 33.894 Diğer hava taşıtları (helikopterler uçaklar gibi); uzay araçları (uydular dahil), uzay araçlarını fırlatıcı araçlar ve yörünge altı araçları 20.274 Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere ilaçlar (deri üzerinde zerk edilerek kullanılmaya mahsus olanlar dahil) (dozlandırılmış veya prerakende satılacak şekilde ambalajlanmış). 18.854 8708 2710 Kaynak: Un, Comtrade 81.01 ile 8105 pozisyonlarında yer alan araçların aksamları, parça ve aksesuarları(traktörler ve tamir araçları, vinçli taşıtlar, itfaiye taşıtları, beton karıştırıcı taşıtlar, yol süpürmeye mahsus arabalar, tohum, gübre, zift döken araçlar 15.363 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar (ham yağlar hariç) 9.997 15/49

II.1.3 En Çok İthalat Yapılan Ülkeler Fransa nın 2005 yılı itibariyle en fazla ithalat yaptığı ülkelerin başında, ihracatta olduğu gibi Almanya gelmektedir. Onu İtalya, Belçika, İspanya, ABD ve İngiltere takip etmektedir. En çok ithalat yapılan ilk 13 ülkeden toplam ithalatın yaklaşık %70 i yapılmaktadır. Bu ülkeler arasında ilk 6 ülkenin pazar payları oldukça yüksektir. Türkiye Fransa nın en fazla ithalat yaptığı 13. ülke olarak görünmektedir. En fazla ithalat yapılan 13 ülkeye ait veriler tablo II.4 te yer almaktadır. Tablo II.4 FRANSAʹNIN EN FAZLA İTHALAT YAPTIĞI ÜLKELER Birim: milyon $ 2005 Değer Payı % Almanya 81.728 17 İtalya 41.140 9 Belçika 38.450 8 İspanya 33.848 7 ABD 28.109 6 İngiltere 27.875 6 Çin 25.957 5 Japonya 12.893 3 Rusya Federasyonu 10.071 2 İrlanda 8.953 2 Norveç 8.032 2 Cezayir 4.584 1 Türkiye 4.396 1 İlk 13 ülke toplamı 326.036 69 Diğer Ülkeler 149.598 31 Toplam İthalatı 475.634 100 Kaynak: Comtrade verilerinden derlenmiştir II.1.4 En Çok İthal Edilen Ürünler Fransa nın en fazla ithal ettiği ürünler 2709 tarifeli petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar (ham), 8703 tarifeli binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar, 2710 da yer alan 16/49

petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar (ham yağlar hariç), 8708 tarifeli bazı özel araçların aksamları, parça ve aksesuarları(traktörler ve tamir araçları, vinçli taşıtlar, itfaiye taşıtları, beton karıştırıcı taşıtlar, yol süpürmeye mahsus arabalar, tohum, gübre, zift döken araçlar) ve 2711 tarifeli hafif yağlar ve müstahzarlarıdır. Fransa nın en fazla ithal ettiği ürünler ile ilgili veriler tablo II.5 te yer almaktadır. Tablo II.5 FRANSA'NIN EN ÇOK İTHAL ETTİĞİ ÜRÜNLER (2005) Ürün Kodu Ürün Tanımı Değeri (milyon $) 2709 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar (ham) 33.370 8703 Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar 26.588 2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar (ham yağlar hariç) 15.128 8708 81.01 ile 8105 pozisyonlarında yer alan araçların aksamları, parça ve aksesuarları ki bu araçlar şunlardır:(traktörler ve tamir araçları, vinçli taşıtlar, itfaiye taşıtları, beton karıştırıcı taşıtlar, yol süpürmeye mahsus arabalar, tohum, gübre, zift ve 12.685 2711 Hafif yağlar ve müstahzarları 12.051 Kaynak: Un, Comtrade 17/49

III. FRANSA NIN TEKSTİL VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ VE DIŞ TİCARETİ III.1 Fransa nın Tekstil ve Konfeksiyon Sektörü Toplam tekstil ve hazırgiyim ithalatı 25 milyar dolara ulaşan Fransa, dünyanın en büyük 7. tekstil pazarı ve en büyük 5. hazırgiyim pazarı konumundadır. III.2 En Çok Tekstil İthal Edilen Ülkeler Dünyanın 7. büyük tekstil pazarı olan Fransa nın, 2005 yılı itibariyle en fazla tekstil ithal ettiği ilk beş ülke İtalya, Almanya, Belçika, İspanya ve Çin dir. Özellikle İtalya, Almanya ve Belçika nın pazardaki ağırlığı oldukça fazladır. Sadece bu üç ülke, pazarın neredeyse yarısını kontrol etmektedir. İlk 10 ülke ise pazarın %70 inden fazlasını elinde bulundurmaktadır. Türkiye tekstil ürünleri tedarikçileri arasında %2 lik pay ile 7. sırada bulunmaktadır. 2005 yılı itibariyle ithalat rakamları ve ülkelerin ithalattaki payları tablo III.1 de verilmektedir. Tablo.III.1 FRANSAʹNIN EN ÇOK TEKSTİL İTHAL ETTİĞİ ÜLKELER Birim: milyon $ 2005 Değer Pazardaki Payı İtalya 1.273 21 Almanya 809 13 Belçika 718 12 İspanya 476 8 Çin 337 5 İngiltere 249 4 Türkiye 145 2 Avusturya 126 2 Hindistan 107 2 Japonya 101 2 İlk 10 Ülke Toplamı 4.341 71 Diğer Ülkeler 1.801 29 Toplam İthalatı 6.142 100 Kaynak: Comtrade verilerinden derlenmiştir % 18/49

III.2.1 En Çok İthal Ettiği Tekstil Ürünleri Fransa nın en fazla ithal ettiği tekstil ürünleri 5402 tarifeli sentetik filament iplikleri, 5603 tarifeli dokunmamış mensucat, 5407 tarifeli sentetik filament ipliklerinden dokunmuş mensucat, 6002 tarifeli eni 30 cmʹyi geçmeyen, ağırlık itibariyle %5 veya daha fazla elastoremik iplik veya kauçuk iplik içeren örme mensucat, 5208 tarifeli pamuklu mensucat ve 5509 tarifeli sentetik devamsız liflerden iplikler olduğu görülmektedir. 2005 yılında Fransa nın en çok ithal ettiği ilk 10 ürün ve ithal değeri tablo III.2 de görülmektedir. Tablo III.2 FRANSAʹNIN EN ÇOK İTHAL ETTİĞİ TEKSTİL ÜRÜNLERİ (2005) Ürün Kodu Ürün Tanımı Değeri (milyon $) 5402 Sentetik filament iplikleri (dikiş ipliği hariç).(perakende olarak satılacak hale getirilmemiş). 676 5603 Dokunmamış mensucat 374 5407 Sentetik filament ipliklerinden dokunmuş mensucat 363 6002 Eni 30 cmʹyi geçmeyen, ağırlık itibariyle %5 veya daha fazla elastomerik iplik veya kaucuk iplik içeren örme mensucat 345 5208 Pamuklu mensucat (ağırlık itibariyle %85 veya daha fazla pamuk içerenler)(m2 ağırlığı 100gr.ʹı geçmeyenler). 310 Sentetik devamsız liflerden iplikler(dikiş ipliği 5509 Kaynak: Un, Comtrade hariç)(perakende olarak satılacak hale getirilmemiş). 230 III.3 En Çok Konfeksiyon İthal Edilen Ülkeler Dünyanın beşinci büyük hazırgiyim pazarı olan Fransa nın, 2005 yılı itibariyle en fazla hazırgiyim ve konfeksiyon ithal ettiği ilk beş ülke Çin, İtalya, Tunus, Türkiye ve Fas olarak sıralanmaktadır. Özellikle Çin, tek başına pazarın %20 sini kontrol ederken, İtalya %10 gibi büyük bir bölümünü elinde bulundurmaktadır. Çin ve Hindistan dışındaki başlıca tedarikçileri AB üyeleri ve Akdeniz havzası ülkeleridir. Türkiye konfeksiyon ürünleri tedarikçileri arasında %7 lik pay ile 4. sırada bulunmaktadır. Yukarıdaki verilerden de anlaşıldığı gibi, aynı gümrük birliği içinde yer aldığımız Fransa pazarında olan pazar payımız birkaç rasyonel pazarlama ve tanıtım 19/49

politikalarıyla arttırılabilir. Çin in Fransa ile tercihli ticaret ilişkileri olmamasına ve İtalya nın maliyetleri yüksek olmasına rağmen, Fransa pazarında bu iki ülke Türkiye den daha iyi performans göstermekte ve pazarın büyük bir kısmına hükmetmektedir. İthalatta ilk 10 ülke ve toplam ithalattan aldıkları paylar tablo III.3 te verilmektedir. Tablo III.3 FRANSAʹNIN EN ÇOK KONFEKSİYON İTHAL ETTİĞİ ÜLKELER Birim: Milyon $ 2005 Değer Pazardaki Payı % Çin 3.798 20 İtalya 1.788 10 Tunus 1.322 7 Türkiye 1.208 7 Fas 1.121 6 Hindistan 989 5 Belçika 835 5 Almanya 571 3 İspanya 531 3 İngiltere 324 2 İlk 10 Ülke Toplamı 12.487 67 Diğerler Ülkeler 6.045 33 Toplam İthalatı 18.532 100 Kaynak: Comtrade verilerinden derlenmiştir III.3.1 En Çok İthal Edilen Konfeksiyon Ürünleri Fransa nın en fazla ithal ettiği hazırgiyim ve konfeksiyon ürünleri 6204 tarifeli kadınlar ve kız çocuklar için takım elbiseler, ceketler, blazeler, elbiseler, etekler, pantolonlar ve şortlar (yüzme kıyafeti hariç), 6203 tarifeli erkekler ve erkek çocuklar için takım elbiseler, ceketler, pantolonlar ve şortlar (yüzme kıyafeti hariç), 6109 tarifeli t shirtler, fanilalar, atletler,kaşkorseler ve diğer iç giyim eşyası (örme), 6302 tarifeli yatak çarşafları, masa örtüleri, tuvalet ve mutfak bezleri, 6108 tarifeli kadınlar ve kız çocukları için kombinezonlar, jüp veya jüponlar, slipler ve külotlar gecelikler, pijamalar, bornozlar (örme) ve 6205 tarifeli erkekler ve erkek çocuklar için dokuma gömleklerdir. Fransa nın en fazla ithal ettiği konfeksiyon ürünleri ile ilgili veriler tablo III.4 te yer almaktadır. 20/49

Tablo III.4 FRANSAʹNIN EN ÇOK İTHAL ETTİĞİ KONFEKSİYON ÜRÜNLERİ 2005 Ürün Kodu Ürün Tanımı Değeri (milyon $) 6204 6203 Kadınlar ve kız çocuklar için takım elbiseler, ceketler, blazerler, elbiseler, etekler, pantolonlar ve şortlar (yüzme kıyafeti hariç) 3.010 Erkekler ve erkek çocuklar için takım elbiseler, ceketler, pantolonlar ve şortlar (yüzme kıyafeti hariç) 1.890 6109 6302 6108 T shirtler, fanilalar, atletler,kaşkorseler ve diğer iç giyim eşyası (örme) 1.836 Yatak çarşafları, masa örtüleri, tuvalet ve mutfak bezleri 752 Kadınlar ve kız çocukları için kombinezonlar, jüp veya jüponlar, slipler ve külotlar gecelikler, pijamalar, bornozlar (örme) 601 6205 Erkekler ve erkek çocuklar için gömlekler 594 Kaynak: Un, Comtrade 21/49

YERİ IV. DÜNYA TEKSTİL VE KONFEKSİYON TİCARETİNDE FRANSA NIN Tablo IV.1 ve IV.3 te görüldüğü gibi, dünya tekstil ve hazırgiyim ticareti 1980 2005 dönemindeki çeyrek asırda 5 kat artarak 95 milyar dolardan 479 milyar dolara ulaşmıştır. Özellikle Asya, Latin Amerika, Doğu Avrupa ve Akdeniz havzasını kapsayan gelişmekte olan ülkelerin ekonomisi geliştikçe, tekstil ve hazırgiyim talebinin orta ve uzun vadede artması beklenmektedir. Tablo IV.1 ve IV.3 te görüldüğü gibi dünya tekstil ve hazırgiyim ticaretinde son çeyrek asırda farklı trendler gelişmiştir. Fransa nın durumu dikkate değerdir. Gelişmiş ülkelerin dünya ticaretinde gösterdiği gelişmenin aksine, Fransa tekstile kıyasla dünya hazırgiyim ticaretinde daha başarılı bir grafik çizmiştir. IV.1 Dünya Tekstil Ticareti Dünya tekstil ticareti 1980 yılında 55 milyar dolar düzeyinde iken, çeyrek asırda dört kat artarak, 2005 yılında 200 milyar doları aşmıştır. Dünyanın en dinamik sektörlerinden biri olan tekstil sektörü, hazırgiyime kıyasla daha sermaye yoğun olduğundan ağırlıklı olarak gelişmiş ülkelerde üretilmektedir. IV.1.1 Başlıca Tekstil İhracatçı Ülkeleri içinde Fransa nın Yeri Tablo IV.1 te görüldüğü gibi, Asya, Kuzey Amerika ve Batı Avrupa dünya tekstil pazarlarına hükmetmektedir. 1980 den 2005 yılına kadar olan dönemde, dünyanın ilk 10 tekstil ihracatçısı ülkede çok az değişiklik olmuş, pek çoğu ilk 10 içindeki yerini korumuştur. 1980 yılında ilk 10 da yer alan İngiltere ve Hollanda, 2005 yılında yerlerini Hong Kong ve Hindistan a bırakmıştır. Diğer sekiz ülkenin sıralamadaki yerleri ve dünya pazarlarından aldıkları pay değişse de ilk 10 daki yerlerini korumuşlardır. Listede yerini koruyan tek ülke 3. sırada bulunan İtalya olmuştur. Fransa dünya tekstil ihracatçıları arasında 1980 yılında 6. sıradayken, 1995 yılında 7. sıraya ve 2005 yılında 10. sıraya gerilemiştir. Dünya pazarından aldığı pay da neredeyse yarı yarıya azalmış ve 1980 yılında %6,3 iken, 1995 teki pazar payı %4,9 a ve 2005 yılında ise %3,3 e düşmüştür. Tablo IV.1 ve grafik IV.1 de dünyada en fazla tekstil ihracatı yapan ilk 10 ülke ile Fransa nın yeri ve dünya tekstil pazarındaki payı verilmektedir. 22/49

Tablo IV.1 Milyar $ Dünyanın En Büyük Tekstil İhracatçıları 1980 1995 2005 Sırası Ülke İhracat Pay% Ülke İhracat Pay% Ülke İhracat Pay% 1 Almanya 6,296 11,4 Almanya 14,196 9,3 Çin 31,424 15,7 2 Japonya 5,117 9,3 Çin 13,918 9,1 ABD 16,301 8,1 3 İtalya 4,158 7,6 İtalya 12,672 8,3 İtalya 14,948 7,5 4 ABD 3,757 6,8 Güney Kore 12,313 8,1 Almanya 13,762 6,9 5 Belçika 3,550 6,5 Tayvan 11,908 7,8 Hong Konng 13,577 6,8 6 Fransa 3,432 6,2 Belçika 7,758 5,1 Güney Kore 10,835 5,4 7 İngiltere 3,108 5,7 Fransa 7,468 4,9 Japonya 7,548 3,8 8 Çin 2,540 4,6 ABD 7,372 4,8 Hindistan 6,870 3,4 9 Hollanda 2,259 4,1 Japonya 7,178 4,7 Belçika 6,785 3,4 10 Güney Kore 2,209 4,0 İngiltere 5,163 3,4 Fransa 6,595 3,3 İlk 10 Toplam 36,426 66,2 İlk 10 Toplam 99,946 65,5 İlk 10 Toplam 128,645 64,2 Dünya Toplam 54,990 100,0 Dünya Toplam 152,57 100,0 Dünya Toplam 200,372 100,0 Kaynak: Werner International Inc., BM İstatistik Bölümü Comtrade Pazar payları açısından Çin, Hong Kong, Tayvan ve Güney Kore büyük oranlarda artış sağlarken, Belçika, Fransa ve Japonya da düşüşler yaşanmıştır. Bu gelişme, aslında dünya tekstil ticaretinde trendin yönünü belirlemiştir. Tekstil ticaretinin ağırlık merkezi artık Asya ya kaymıştır. Grafik IV.1 Dünyanın En Büyük Tekstil İhracatçıları 35,000 30,000 2005 İhracat 2005 Pay% 25,000 20,000 15,000 10,000 5,000 0,000 Çin ABD İtalya Almanya Hong Konng Güney Kore Japonya Hindistan Belçika Fransa IV.1.2 Başlıca Tekstil Pazarları içinde Fransa nın Yeri Başlıca tekstil pazarlarının son yedi yılda gösterdiği gelişmeye bakıldığında, başta bulunan ülke sıralamalarında hiç değişim olmamıştır (Tablo IV.2). Çin, 23/49

Meksika ve Türkiye dışında kalan bütün pazarlar gelişmiş ülkelerdir. Daha önce vurgulandığı gibi dünyanın en büyük ihracatçı ülkeleri de genellikle gelişmiş ekonomilerdi. Tablo IV.2 de dünyada en fazla tekstil ithalatı yapan ilk 10 ülke ile birlikte Fransa nın yeri ve dünya tekstil ithalatındaki payı verilmektedir. Tablo-IV.2 Dünyanın Başlıca Tekstil Pazarları (Milyar $) 1999 2005 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Çin 12,8 15,4 15,0 15,7 17,9 21,5 21,8 Hong Kong 12,6 13,7 12,1 11,9 12,9 14,0 13,7 ABD 10,6 11,6 10,6 11,3 11,5 12,7 13,5 Almanya 9,4 8,3 8,5 7,8 8,8 9,5 9,9 İtalya 7,5 7,9 7,6 7,4 8,2 9,1 8,8 Meksika 5,2 6,3 6,0 6,0 6,0 6,3 6,5 Fransa 6,3 6,0 5,6 5,5 6,1 6,4 6,1 İngiltere 6,8 6,3 5,8 5,7 6,0 6,5 6,0 Türkiye 2,6 3,2 2,7 3,8 4,7 5,7 6,0 Diğer Ülkeler 63,0 68,1 67,4 64,8 75,1 78,1 80,2 Dünya İthalatı 135,2 146,7 141,4 140,2 157,2 169,6 173,0 Kaynak:United Nations, Statistics Division Son yedi yılda, dünyanın en büyük tekstil pazarı Çin olurken, onu Hong Kong ve ABD izlemiştir. Bu ülkeleri ise AB üyesi olan Almanya, İtalya, İngiltere, Fransa ve İspanya takip etmiştir. Fransa dünyanın 7. büyük tekstil pazarı konumundadır. Dünyadaki pazar payı ise %6 nın biraz üzerinde olup, son yedi yılda fazla değişme göstermemiştir. IV.2 Dünya Konfeksiyon Ticareti Tekstilde olduğu gibi, 1980 yılında Asya, Batı Avrupa ve bir ölçüde Kuzey Amerika hazırgiyim pazarlarına hükmetmekteydi. Dünya hazırgiyim ticaretindeki değişim tekstile kıyasla daha büyük olmuş ve yeni tedarik merkezi gelişmekte olan ülkelere doğru kaymıştır. Tablo IV.3 te görüldüğü gibi, 1980 yılında ilk 10 ihracatçı ülke arasında yer alan Güney Kore, Tayvan ve İngiltere yerini Türkiye, Meksika ve Hindistan a bırakmıştır. Bu yeni büyük oyuncular, 2005 yılında listede sırasıyla dördüncü, altıncı ve sekizinci sıralarda yer almıştır. 24/49

1980 listesinden farklı olarak 2005 listesinde yer alan Türkiye, Meksika ve Hindistan ın coğrafi dağılımları ve gelişmişlik düzeyleri, bu sektörün yeni trendi açısından ipuçları vermektedir. Tekstilde eğilim Asya ülkelerine yönelirken, hazırgiyimde yeni eğilim Güney Doğu Asya, Güney Doğu Avrupa ve Güney Amerika gibi birbirinden farklı bölgelere kaymıştır. Fakat bu üç ayrı bölgede yıldızı parlayan üç ülkenin ortak noktası ise gelişmişlik düzeyleridir. Her üç ülke de gelişmekte olan ülkeler grubunda yer almaktadırlar. Hazırgiyim ticareti, bir bölgeye yoğunlaşmak yerine, gelişmekte olan bölgelere yayılmıştır. Diğer önemli bir nokta ise, bu yeni büyük oyunculardan Türkiye ve Meksika nın AB ve ABD gibi büyük hazırgiyim pazarlarına yakın olmaları ve bu pazarlarda tercihli ticaret sistemlerinden yararlanmalarıdır. Bu nokta, geleceğe yönelik projeksiyonlar yapılırken dikkate alınması gereken bölgesel ve ikili tercihli sistemlerin ticaretin akışı üzerindeki etkisini göstermektedir. IV.2.1 Başlıca Konfeksiyon İhracatçı Ülkeleri içinde Fransa nın Yeri 1980 yılında dünyanın en fazla hazırgiyim ihracatı yapan ilk 10 ülkesi içersinde 6. sırada olan Fransa, 1995 ve 2005 yıllarında 7. sıraya düşmüştür. Dünya pazarından aldığı pay ise büyük oranlarda gerileme kaydetmiştir. 1980 yılında %5,7 iken, 1995 teki pazar payı %3,3 e ve 2005 te %3,1 e düşmüştür. Tablo IV.3 ve grafik IV.3 e dünyada en fazla hazırgiyim ihracatı yapan ilk 10 ülke ile Fransa nın yeri ve dünya tekstil ihracatındaki payı verilmektedir. Tablo IV.3 Dünyanın En Büyük Hazırgiyim İhracatçıları Milyar $ 1980 1995 2005 Sıra. Ülke İhracat Pay% Ülke İhracat Pay% Ülke İhracat Pay% 1 Hong Kong 4,664 11,5 Çin 24,049 15,2 Çin 76,237 27,3 2 İtalya 4,584 11,3 İtalya 14,036 8,9 Hong Kong 26,000 9,3 3 Güney Kore 2,949 7,3 Hong Kong 8,540 5,4 İtalya 18,374 6,6 4 Almanya 2,882 7,1 Almanya 7,384 4,7 Türkiye 13,422 4,8 5 Tayvan 2,430 6,0 ABD 6,651 4,2 Almanya 13,204 4,7 6 Fransa 2,294 5,7 Türkiye 6,119 3,9 Hindistan 11,050 4,0 7 İngiltere 1,878 4,6 Fransa 5,621 3,6 Fransa 8,520 3,1 8 Çin 1,625 4,0 Güney Kore 4,957 3,1 Meksika 7,970 2,9 9 ABD 1,290 3,2 İngiltere 4,649 2,9 Belçika 7,161 2,6 10 Belçika 0,999 2,5 Tayland 4,620 2,9 Pakistan 6,056 2,2 İlk 10 Toplam 25,595 63,1 İlk 10 Toplam 86,626 54,9 İlk 10 Toplam 187,994 67,4 Dünya Toplam 40,590 100,0 Dünya Toplam 157,880 100,0 Dünya Toplam 278,814 100,0 Kaynak: Werner International Inc., BM İstatistik Bölümü Comtrade 25/49

35,000 30,000 25,000 20,000 15,000 10,000 5,000 0,000 Çin GrafikIV.3. Dünyanın En büyük Hazırgiyim İhracatçıları ABD İtalya Almanya Hong Kong Güney Kore Japonya Hindistan Belçika 2005 İhracat 2005 Pay% Fransa IV.2.2 Başlıca Konfeksiyon Pazarları Arasında Fransa nın Yeri Dünyanın başlıca hazırgiyim ve konfeksiyon pazarları dikkate alındığında, Avrupa Birliği ülkeleri, ABD ve Japonya nın başı çektiği görülmektedir (Tablo IV.4). Tablo IV.4 de görülen dünyanın başlıca 10 pazarı 2005 yılı verilerine göre dünya pazarının %77 sini oluşturmaktadır. Fransa dünyanın en büyük 5. hazırgiyim pazarıdır. Özellikle yüksek katma değerli ürünler ve moda ürünleri için başta gelen pazarlardandır. 2005 yılında dünyada en fazla konfeksiyon ithalatı gerçekleştiren ilk 10 ülke içinde Fransa nın yeri ve toplamda aldığı pay tablo IV.4 te yer almaktadır. Tablo IV.4 Dünyanın Belli Başlı Konfeksiyon Pazarları (Milyar $) 1999 2005 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 ABD 58,8 66,6 66,1 67,4 72,8 78,4 83,9 Almanya 19,2 19,8 19,8 19,4 23,1 23,2 26,4 Japonya 17,9 20,3 19,7 18,2 20,2 22,5 23,4 İngiltere 12,3 13,4 13,8 15,5 17 20,9 21,9 Fransa 11,8 11,6 12 12,8 15,4 17,4 18,5 Hong Kong 5,2 5,0 4,9 5,0 6,1 6,5 17,7 İtalya 6,0 6,1 6,6 7,5 9,4 11,4 12,5 İspanya 3,8 3,8 4,3 5,1 6,6 8,4 9,8 Belçika 5,4 4,9 4,9 5,2 6,6 7,4 8,1 Hollanda 5,2 5,0 4,9 5,0 6,1 6,5 6,6 Diğer ülkeler 86 90 92 93 107 119 66,0 Dünya Toplamı 198 211 213 218 247 272 295,0 Kaynak: United Nations Comtrade verilerinden derlenmiştir. 26/49

V. TÜRKİYE FRANSA TİCARİ İLİŞKİLERİ Türkiye nin önemli bir ticaret ortağı olan Fransa ile ticari ilişkilerin daha ileri bir düzeye ulaştırılmasını sağlamak ve iki ülke arasındaki ticarette doğan sorunları asgariye indirmek için aşağıdaki tabloda yer alan anlaşmalar imzalanmıştır. Bunlar dışında AB ve Gümrük Birliği çerçevesinde imzalanan çok taraflı anlaşmalar da mevcuttur. Anlaşmanın Adı İmza tarihi Ticaret ve Ödeme Anlaşması 31.08.1946 KEK Kurulmasına İlişkin Protokol 18.02.1987 Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması 05.01.1989 Bilimsel ve Teknik İşbirliği Anlaşması 11.02.1992 Turizm İşbirliği Anlaşması 13.04.1992 Standartlar Alanında İşbirliği Anlaşması 04.02.1993 Denizcilik Anlaşması 05.09.1996 Çevre Alanında İşbirliği Anlaşması 05.03.1997 Türkiye Fransa 2000 Anlaşması 20.02.1998 V.1 Türkiye Fransa Genel İhracat ve İthalatı 2006 yılında 85,7 milyar dolar değerinde gerçekleşen Türkiye genel ihracatında, Fransa nın 3,9 milyar dolar ile yaklaşık %4,5 lik bir payı bulunmaktadır. İthalatta ise ise, 137 milyar dolar değerinde Türkiye genel ithalatında Fransa dan yapılan 6,6 milyar dolarlık ithalatın payı %4,8 olarak hesaplanmaktadır. Bu veriler ışığında Fransa nın uluslararası ticarette Türkiye için önemli bir ticari partner olduğu sonucuna varılabilir. Tablo V.1 Değer: milyon $ 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Türkiye Genel İhracatı (FOB) 27.775 31.340 36.059 47.253 63.167 73.122 85.761 Fransaʹya İhracat (FOB) 1.283 1.529 1.679 2.284 2.990 3.117 3.888 Yıllık Değişim % 13 15 31 34 16 36 Fransaʹnın Payı % Türkiye Fransa Ticari İlişkileri 4,6 4,9 4,7 4,8 4,7 4,3 4,5 Türkiye Genel İthalatı (CIF) 54.150 41.399 51.270 69.340 97.540 116.774 137.032 Fransaʹdan İthalat (CIF) 3.531 2.283 3.052 4.164 6.201 5.887 6.638 Yıllık Değişim % 35 34 36 49 5 7 Fransaʹnın payı % 6,5 5,5 6,0 6,0 6,4 5,0 4,8 Kaynak: DTM Bilgi Sistemi ve Comtrade 27/49