Mahalli İdareler Seçimi Sonrasında Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Belediyelere Verilecek Paylar

İbrahim HALICI İçişleri Bakanlığı Başkontrolörü ibrahimhalici@gmail.com Mahalli İdareler Seçimi Sonrasında Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Belediyelere Verilecek Paylar I. GİRİŞ II. PAYLARIN HESAPLANMASI 2.7.2008 tarihli ve 5779 sayılı Kanun la il özel idareleri ve belediyelere genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamı üzerinden ayrılacak paylara ilişkin esas ve usuller İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun ile düzenlenmiş ve 15/07/2008 tarihli ve 26937 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak uygulamaya konulmuştur. Bu Kanun yürürlüğe girdikten sonra 05.02.2010 tarih ve 5951 sayılı, 06.12.2012 tarih ve 6360 sayılı ve 04.07.2012 tarih ve 6353 sayılı Kanunlarla 5779 sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanunun bazı maddelerinde değişiklikler yapılmıştır. Bu Kanunla ayrılacak payların oranları ve dağıtım esasları değiştirilmiş, nüfus kriterinin yanı sıra gelişmişlik endeksi ile özel idareler için illerin yüzölçümü, köy sayısı, kırsal alan nüfusu gibi yeni kriterler eklenmiştir. Ülkemizde belediyelerin gelirlerinin yaklaşık % 52'si genel bütçeden aldıkları paylardan yüzde 48'i ise öz gelirlerinden oluşmaktadır. Bu oran belediyelerin ölçeklerine, statülerine ve bölgelerine göre çok değişiklik göstermektedir. Mevcut durumda 2011 verilerine göre yerel yönetimlere genel bütçe vergi gelirlerinden yaklaşık yüzde 10,30 pay aktarılmaktadır. 6360 sayılı Yasa ile genel bütçeden yerel yönetimlere aktarılan pay oranı yaklaşık yüzde 11,38 çıkmaktadır. 6360 sayılı Yasa ile 5779 sayılı Kanun da yapılan değişiklik ile yerel yönetimlere genel bütçeden aktarılan paylarda yaklaşık yüzde 10,5 lik bir artış sağlanmaktadır. Büyükşehir belediyelerinin genel bütçeden aldıkları paya bağımlılıkları büyükşehir ilçe belediyelerinden, küçük ölçekli belediyelerinde genel bütçeden aldıkları paya bağımlılıkları büyük ölçekli belediyelerden daha fazladır. 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 25 inci maddesiyle 5779 sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun un 2 nci maddesinde değişiklik yapılarak, belediyelerin ve il özel idarelerine genel bütçe gelirleri üzerinden ayrılan payların dağılımında değişiklik yapılmıştır. Ancak bu değişiklik 2014 yılı Mart ayında yapılacak ilk mahalli idareler seçimleri sonrasında uygulamaya konulacaktır. Buna göre, genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamının; - % 1,50 si büyükşehir dışındaki belediyelere (önceki oran 2,85), - % 4,50 si büyükşehirlerdeki ilçe belediyelerine (önceki oran 2,50), 32

- % 0,5 i il özel idarelerine (önceki oran 1,15) ayrılır. MEVZUAT 6360 sayılı Yasa ile, mahalli idare gelirlerinde değişikliğe gidilmiş, özellikle belde ve köylerin bağlanmasıyla nüfus ve hizmet ölçeği bakımından büyüyecek olan büyükşehir ilçe belediyelerinin gelirleri artırılırken, il özel idarelerinin gelirleri düşürülmüştür. 6360 sayılı Yasa ile büyükşehir belediyelerinin kendi sınırları içerisinde tahsil edilen vergi gelirlerinden aldıkları pay % 5 den % 6 ya çıkarılmaktadır. 6360 sayılı Yasa ile büyükşehir sınırlarında tahsil edilen vergilerden büyükşehir belediyelerinin aldığı pay % 6 ya çıkarılmasına, doğrudan dağıtılan oranın % 60 a düşürülmesine, % 40 lık oranın bir havuzda toplanarak bunun yüzde 70 nin nüfusa ve % 30 nun ise yüzölçüme göre dağıtılmasının öngörülmesine rağmen genel bütçeden büyükşehirlerin aldıkları payların dağıtımındaki sorunlar devam etmektedir. Genel bütçeden en az pay alan büyükşehir belediyesi ile en çok pay alan büyükşehir belediyesi arasında kişi başı olarak 3 kattan daha fazla fark bulunmaktadır. 6360 sayılı Yasa ile toplamda genel bütçeden yerel yönetimlere aktarılan paylar artırılmasına rağmen en fazla sorun payların belediyeler arasında ve özelliklede büyükşehir belediyeleri arasında dağıtımdan kaynaklanmaktadır. Büyükşehir belediyeleri arasındaki genel bütçeden alınan pay dağıtım sorununu bir tarafa bırakırsak, sınırı genişleyen büyükşehirler ile yeni büyükşehir olan illerde il özel idaresi ve belediye payları toplamının üzerinde yeni durumda genel bütçeden pay aktarılmış olacaktır. Bu illerde il özel idaresi, belde belediyeleri ve köylerin kaldırıldığı büyükşehir belediye hizmet alanı içerisine alındığı düşünüldüğünde genel giderler ve yönetim maliyeti de azalmış olacaktır. Mevcut durumda büyükşehir ilçe belediye paylarının tamamı nüfus kriterine göre dağıtılmakta iken, yeni düzenleme ile yüzde 10 luk kısmı ilçelerin yüz ölçümüne göre dağıtılacaktır. Bu pay oranları aşağıdaki tabloda karşılaştırılmalı olarak gösterilmektedir. Belediyenin Statüsü 2014 Yılı Mart Ayında Yapılacak Mahalli İdareler Seçimi Öncesi Pay Oranı 2014 Yılı Mart Ayında Yapılacak Mahalli İdareler Seçimi Sonrası Pay Oranı Büyükşehir dışındaki belediyelere % 2,85 % 1,5 Büyükşehirlerdeki ilçe belediyelerine % 2,50 % 4,50 İl özel idarelerine % 1,15 % 0,50 Büyükşehir belediyelerine (4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı listede yer alan mallardan tahsil edilen özel tüketim vergisi hariç olmak üzere, büyükşehir belediye sınırları içinde yapılan genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamının) Büyükşehir belediyelerine (Genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamı üzerinden büyükşehirlerdeki ilçe belediyelerine ayrılan payların) % 5,00 % 6,00 % 30 % 30 III. DENKLEŞTİRME ÖDENEĞİ 6360 sayılı Yasanın 27 nci maddesiyle 5779 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrası değiştirilerek, kesinleşmiş en son genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamının binde biri Maliye Bakanlığı bütçesine nüfusu 10.000 e kadar olan belediyeler için kullanılmak üzere denkleştirme ödeneği olarak konulur. Maliye Bakanlığı, bu ödeneği, mart ve temmuz aylarında iki eşit taksit hâlinde dağıtılmak üzere, İlbank A.Ş. hesabına aktarır. İlbank A.Ş., hesabına aktarılan ödeneğin yüzde 65 ini eşit şekilde, yüzde 35 ini ise nüfus esasına göre dağıtır. Bu düzenleme yürürlüğe girmiştir. 5779 sayılı Kanunda ayrılması öngörülen paylar ile denkleştirme ödeneği dışında, mahalli idarelere yardım amacıyla, bakanlıklar ile bağlı ve ilgili kurum ve kuruluşların bütçelerine pay, fon veya özel hesap gibi adlarla başka bir ödenek konulamaz. 6360 sayılı Yasa ile büyükşehir belediyesi dışındaki belediyelere gelişmişlik endeksine göre dağıtılan pay ile nüfusu 10 binden az olan belediyelere dağıtılan denkleştirme ödeneği dağıtımındaki sorunlarda kısmen giderilmeye çalışılmıştır. Bu sistemin ihdası ile Mahalli İdareler Fonu ve Belediyeler Fonunun 4629 sayılı Kanunla kaldırılmasından sonra Mart 2014 Yıl: 14 Sayı: 162 33

mahalli idarelere yardım yapmak amacıyla bazı bakanlık ve kuruluş bütçelerine konulan ödeneklerin dağıtımında ve kullanımında karşılaşılan sıkıntıları gidermek ve bu kaynakların amacına uygun kullanılmamasından doğan kaynak israfına son vermek amacıyla mahalli idarelere yardım yapılmak üzere çeşitli bakanlık ve kuruluş bütçelerine ödenek konulması uygulamasına son verilmiştir. Bunun yerine, Maliye Bakanlığı bütçesine denkleştirme ödeneği adı altında ödenek konulması ve bu ödeneğin İller Bankası aracılığıyla mart ve temmuz aylarında iki eşit taksit halinde dağıtılması öngörülmüştür. Ancak, 5779 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinin 4 üncü fıkrasına konulan bir hüküm ile kesinleşmiş en son genel bütçe vergi gelirleri tahsilât toplamının binde biri olarak Maliye Bakanlığı bütçesine konulan belediyeler denkleştirme ödeneğinin beş yıl süre tamamının nüfusu 10.000 e kadar olan belediyelere verilmesi yerine yüzde 70 nin verilmesi kararlaştırılmıştır. Kalan yüzde 30 unun Belediyelerin Kentsel Altyapı İhtiyaçları İçin Tahsis Edilen Ödeneğin Kullanımına İlişkin Yönetmelik kapsamında yürütülen ve bu Kanunun yayımı tarihinde İller Bankasının yükümlülüğü altında bulunan harita, imar planı, içme suyu, atık su, katı atık, deniz deşarjı, proje ve yapım işlerinin finansmanında kullanılmak üzere, Maliye Bakanlığı tarafından iki eşit taksit halinde ve beş yıl süre ile İller Bankası na aktarılması ve aktarılan ödeneğin bu projeler dışında kullanılamaması hüküm altına alınmıştır. Görüldüğü gibi, getirilen bu dağıtım sistemi ile nüfusunun az olmasından dolayı yetersiz kaynak alan küçük belediyeler mali yönden rahatlatılmak istenmiştir. Diğer yandan, yapılan bu düzenleme ile bakanlıklar ile diğer kuruluşların bütçelerine mahalli idarelere yardım yapılmak üzere her ne ad ile olursa olsun ödenek konulması önlenmekte ve kaynakların siyasi, bölgesel ve kişisel tercihlerle dağıtımının önüne geçilmesi arzu edilmiştir. IV. PAYLARIN DAĞITIMINDA ESAS ALINACAK NÜFUS Genel bütçe vergi gelirlerinden belediye ve il özel idarelerine ayrılan payların dağıtımına esas olacak belediye ve il nüfusları, her yılın ocak ayından geçerli olmak üzere İçişleri Bakanlığı tarafından, Türkiye İstatistik Kurumundan alınmak suretiyle, İller Bankası ve Maliye Bakanlığına bildirilen nüfustur. Bu düzenleme ile hem belediyelere hem de il özel idarelerine her yıl güncellenmiş gerçek nüfus üzerinden pay gönderilmesi amaçlanmıştır. Aynı şekilde, belde, köy, mahalle veya bunların bazı kısımlarının bir belediyeye katılması veya birleşmesi halinde bu belediyelerin payı, katılma veya birleşmenin fiilen gerçekleştiği tarihi takip eden Ocak ayının birinci gününden itibaren yeni nüfuslarına göre hesaplanması ve gönderilmesi hüküm altına alınmıştır. V. PAYLARIN AYRILMASI, GÖNDERİLMESİ VE TAHSİSİ İl özel idareleri ve belediyelere genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı üzerinden ayrılacak payların aylık olarak hesaplanmasıyla Maliye Bakanlığı görevlendirilmiştir. Maliye Bakanlığı; -Büyükşehir belediye sınırları içinde yapılan genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden yüzde beş (ilk mahalli idareler seçimi sonrasında yüzde altı) olarak ayrılan pay ile genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamı üzerinden büyükşehir ilçe belediyelerine ayrılan payların yüzde 30 u büyükşehir belediyeleri arasında nüfus esasına göre pay edilerek büyükşehir belediyelerine pay olarak doğrudan, -İl özel idareleri ve diğer belediyelerin payları ise ilgili idarelere aktarılmak üzere tahsil edilen ayı takip eden ayın sonuna kadar Maliye Bakanlığınca İller Bankasına aktarılır. İller Bankasınca, söz konusu paylar aşağıda belirtilecek esaslara göre müteakip ayın en geç onuncu günü mesai saati sonuna kadar ilgili belediye ve il özel idarelere gönderilir. Belediye ve il özel idare paylarını, Kanunda belirtilen süreler içinde ilgili idarelerin hesaplarına yatırmayan sorumlular hakkında beş maaş tutarı kadar aylıktan kesme cezası uygulanır. İller Bankası ve Maliye Bakanlığı yetkilileri hakkında yapılacak cezai işlemler bağlı veya ilgili bulundukları bakanlıklarca yürütülür. 1. 2014 Yılı Mart Ayında Yapılacak Mahalli İdareler Seçimi Öncesinde Payların Ayrılması, Gönderilmesi ve Tahsisi Maliye Bakanlığı tarafından büyükşehir belediyesi sınırları içinde yapılan genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden ayrılan yüzde beş lik payın yüzde 70 nin doğrudan ilgili büyükşehir belediyesi hesabına, kalan yüzde 30 luk kısmının ise büyükşehir belediyeleri arasında nüfus esasına göre pay edilerek ilgili büyükşehir belediyelerine pay olarak ertesi ayın onuncu günü mesai saati sonuna kadar gönderilmesi öngörülmüştür. Belirtildiği gibi, büyükşehir belediyesi sınırları içinde toplanan genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden büyükşehir belediyelerine ayrılan pay doğrudan bu belediyelere Maliye Bakanlığı tarafından, buna karşılık genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamı üzerinden büyükşehir ilçe belediyelerine nüfuslarına göre ayrılan payların yüzde 30 olarak ayrılan büyükşehir belediye payları ise bu belediyeler arasında nüfus esasına göre pay edilerek İller Bankası aracılığı ile gönderilir. İller Bankasının ise Maliye Bakanlığı tarafından aşa- 34

ğıda belirtilen kuruluşlara aktarılmak üzere gönderilen il özel idareleri ve diğer belediyelerin paylarını, - Büyükşehir ilçe belediyelerine nüfuslarına göre ayrılan payın yüzde 60 ını büyükşehir ilçe belediyelerine, kalan yüzde %10 unu 2560 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi hükmü gereğince ilgili su ve kanalizasyon idaresine ve kalan yüzde 30 unu da büyükşehir belediyesi payları olarak müteakip ayın onuncu günü mesai saati sonuna kadar gönderilir. Genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamından, vergi iadeleri düşüldükten sonra kalan net tutar üzerinden ayrılan yüzde 2,85 oranındaki belediye payının; yüzde 80 lik kısmı belediyelerin nüfusuna ve yüzde 20 lik kısmı gelişmişlik endeksine göre İller Bankası tarafından belediyelere dağıtılması hüküm altına alınmıştır. Bu düzenleme ile eski uygulamanın getirdiği bir takım sakıncalar ortadan kaldırılmak istenmiştir. Yapılan düzenleme ile nüfus kriterinin yanında diğer bir önemli kriter olarak da, gelişmişlik endeksi getirilmiştir. Buna göre pay dağıtımında nüfusun ağırlığı yüzde 80, gelişmişlik endeksinin ise yüzde 20 gibi bir ağırlığa sahip olması arzu edilmiştir. Bu düzenlemelerle belediyeler arasındaki gelişmişlik farkının kapatılarak ülke genelinde bir denge sağlanması hedeflenmiştir. Getirilen düzenleme ile belediye payının yüzde 20 lik kısmının belediyelerin gelişmişlik endeksine göre dağıtımında Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından tespit edilen en son verilerin esas alınması hüküm altına alınmıştır. Bu gelişmişlik endeksine göre dağıtılacak miktar için Kalkınma Bakanlığı tarafından tespit edilen en son veriler esas alınır. Bu endeksin kullanımında, belde belediyeleri için bağlı bulunduğu ilçenin endeks değeri uygulanmak üzere, il, ilçe ve belde belediyeleri gelişmişlik katsayılarına göre en az gelişmiş olandan en çok gelişmiş olana doğru ve eşit nüfus içeren beş gruba ayrılır. Eşitliği bozan ilçe, denge kurulacak şekilde beldeleriyle birlikte bir önceki gruba veya bir sonraki gruba ilave edilir. Birinci fıkraya göre belirlenen miktarın yüzde 23 ü birinci gruba, yüzde 21 i ikinci gruba, yüzde 20 si üçüncü gruba, yüzde 19 u dördüncü gruba ve yüzde 17 si beşinci gruba tahsis edilir. Bu tahsisat, her grup içinde, gruba giren belediyelerin nüfuslarına göre dağıtılır. Buna karşılık, yüzde 2,50 si olarak öngörülen büyükşehir ilçe belediyeleri paylarının dağıtımında başka bir kriter öngörülmeyerek eskiden olduğu gibi nüfus kriterine göre dağıtılması uygulamasından vazgeçilmemiştir. Bu Kanuna göre yüzde 2,50 si olarak dağıtımı öngörülen payın; yüzde % 10 luk kısmı ilgili su ve kanalizasyon idaresine, yüzde 30 lık kısmının büyükşehir belediyesine ve kalan yüzde 2,10 luk kısmının da büyükşehir ilçe belediyesi hesabına İller Bankası tarafından aktarılması kararlaştırılmıştır. Öngörülen düzenleme ile büyükşehir sınırları içinde toplanan genel bütçe vergi gelirlerinden ayrılan yüzde 5 lik büyükşehir belediye payının; yüzde 70 i doğrudan ilgili büyükşehir belediyesi hesabına aktarılması ve kalan yüzde 30 luk kısmının ise, büyükşehir belediyeleri arasında nüfus esasına göre dağıtılması hüküm altına alınmıştır. Büyükşehirler için getirilen önemli bir hüküm de, büyükşehir belediye paylarının, bir önceki yılın aynı ayında tahakkuk eden tutarların yüzde 20 sinden fazla olamayacağıdır. Bu hüküm ile yüzde yirmiyi aşan tutarlar, artış oranı yüzde 20 den az olan belediyelere bu oranı aşmamak üzere nüfus esasına göre dağıtılması kural altına alınmıştır. 2. 2014 Yılı Mart Ayında Yapılacak Mahalli İdareler Seçimi Sonrasında Payların Ayrılması, Gönderilmesi ve Tahsisi Genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamının yüzde 4,50 si büyükşehirlerdeki ilçe belediyeleri için ayrılan payın; yüzde 90 lık kısmı ilçelerin nüfusuna, yüzde 10 luk kısmı ise ilçelerin yüzölçümüne göre dağıtılır. Hesaplanan tutardan yüzde 30 luk büyükşehir belediyesi payı ayrıldıktan sonra kalan miktar büyükşehir ilçe belediyelerinin hesabına İlbank A.Ş. tarafından ertesi ayın onuncu günü mesai saati sonuna kadar hesaplarına gönderilir. 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı listede yer alan mallardan tahsil edilen özel tüketim vergisi hariç olmak üzere, büyükşehir belediye sınırları içinde yapılan genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamının yüzde 6 oranındaki büyükşehir belediye payının yüzde 60 ı doğrudan ilgili büyükşehir belediyesi hesabına aktarılır. Kalan yüzde 40 lık kısmının yüzde 70 i nüfusa, yüzde 30 u yüzölçümü esasına göre büyükşehir belediyeleri arasında dağıtılarak ertesi ayın onuncu günü mesai saati sonuna kadar hesaplarına gönderilir. 6360 sayılı Kanunla 5779 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin ikinci fıkrası yeniden düzenlenmiş ve 06.12.2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamının yüzde 1,50 si büyükşehir dışındaki belediyelere ayrılan payın yüzde 80 lik kısmı belediyelerin nüfusuna ve yüzde 20 lik kısmı gelişmişlik endeksine göre İller Bankası tarafından belediyelere dağıtılır. Getirilen düzenleme ile belediye payının yüzde 20 lik kısmının belediyelerin gelişmişlik endeksine göre dağıtımında Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından tespit edilen en son verilerin esas alınması hüküm altına alınmıştır. Bu gelişmişlik endeksine göre dağıtılacak miktar için Kalkınma Bakanlığı tarafından tespit edilen en son veriler esas alınır. Bu endeksin kullanımında, belde belediyeleri için bağlı bulunduğu ilçenin endeks değeri uygulanmak üzere, il, ilçe ve belde belediyeleri gelişmişlik katsayılarına göre en az Mart 2014 Yıl: 14 Sayı: 162 35

gelişmiş olandan en çok gelişmiş olana doğru ve eşit nüfus içeren beş gruba ayrılır. Eşitliği bozan ilçe, denge kurulacak şekilde beldeleriyle birlikte bir önceki gruba veya bir sonraki gruba ilave edilir. Birinci fıkraya göre belirlenen miktarın yüzde 23 ü birinci gruba, yüzde 21 i ikinci gruba, yüzde 20 si üçüncü gruba, yüzde 19 u dördüncü gruba ve yüzde 17 si beşinci gruba tahsis edilir. Bu tahsisat, her grup içinde, gruba giren belediyelerin nüfuslarına göre dağıtılır. VI. BELEDİYELERE VERİLEN PAYLARIN VERGİ NİTELİĞİNDE OLMASI 5779 sayılı Kanunun 7 nci maddesinde Bu Kanunda, il özel idareleri ve belediyelere, genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtından ayrılacak paylar ile diğer kanunlarda bu idarelere verilmesi öngörülen paylar vergi hükmündedir. hükmüne yer verilmiştir. Öngörülen düzenleme ile il özel idareleri ve belediyelere, genel bütçe vergi gelirleri tahsilatından ayrılacak paylar ile bu Kanunda ve diğer Kanunlarda bu idarelere verilmesi kararlaştırılan payların vergi hükmünde olduğu ifade edilmiştir. Getirilen bu düzenleme ile bu gelirlerin de; 5393 sayılı Belediye Kanununun 15 inci maddesinin son fıkrasındaki, Belediyenin proje karşılığı borçlanma yoluyla elde ettiği gelirleri, şartlı bağışlar ve kamu hizmetlerinde fiilen kullanılan malları ile belediye tarafından tahsil edilen vergi, resim ve harç gelirleri haczedilemez, hükmü uyarınca haczedilmesinin önlenmesi amaçlanmıştır. Böylece genel bütçe vergi gelirleri tahsilatından gönderilen paylar da belediye tarafından tahsil edilen vergi, resim ve harç gelirleri gibi hacze konu edilemeyecektir. VII. PAYLARDAN YAPILACAK KESİNTİLER Belediyeler ile bu idarelere bağlı kuruluşların ve bunlara ait tüzel kişilerin; - 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre takip edilen Devlete olan borçları, - 28/3/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında tanımlanan Hazine alacağı niteliğindeki borçları, - İller Bankasına olan borçları - Sosyal güvenlik kuruluşlarına olan borçlarına - 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun geçici 3 üncü, 5393 sayılı Belediye Kanununun geçici 5 inci maddeleri kapsamında uzlaşma sağlanmış borçları ile bu maddeler kapsamındaki kuruluşlara olan ve 31/12/2006 tarihi itibarıyla tahakkuk etmiş ve uzlaşma sağlanmamış olan borçlarına, Karşılık, bu idareler adına her ay genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden ayrılacak tutardan, alacaklı idarelerin talebi üzerine, ilgisine göre Maliye Bakanlığı veya İller Bankası tarafından kesinti yapılarak alacaklı idarelere ödenir. Yukarıda belirtilen borçlardan 1/3/2010 tarihinden önce doğmuş olanlar ile bu tarihten önce Hazinece verilen garantilerden veya ikrazen kullandırılan kredilerden kaynaklanan 4749 sayılı Kanun kapsamındaki Hazine alacakları için yapılacak kesintilerin genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamı üzerinden, il özel idareleri ve belediyeler adına aylık olarak ayrılacak tutara oranı, yüzde 40 ı aşamaz. Yapılacak kesintilerin oranlarını; alacakların nev ine, alacaklı kuruluşlara, belirlenecek kriterler çerçevesinde borçlu kuruluşları borç ödeme kapasitelerine göre gruplandırmak suretiyle ayrı ayrı veya topluca tespit etmeye, kesinti ve mahsup işlemlerine ilişkin diğer usul ve esasları belirlemeye, Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu yetkilidir. VIII. SONUÇ 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 5779 sayılı Kanun hükümlerinde değişiklik yapılarak belediyelerin statülerine göre genel bütçe vergi gelirlerinden ayrılacak payların oranında değişiklik yapılmıştır. Bu değişiklikle belediyelere ayrılacak paylarda kısmen artış yapıldığı anlaşılmaktadır. Payların dağıtımında nüfus kriterinin yanında gelişmişlik, il ve ilçelerin yüzölçümü, illerin köy sayısı, kırsal alan nüfusu gibi kriterleri dikkate alınmıştır. Nüfusu onbinin altında kalan belediyelerin gelirlerinin iyileştirilmesi amacıyla denkleştirme ödeneği adı altında bir kaynak dağıtımı öngörülmüştür. Ancak belediyelere sadece genel bütçe vergi gelirlerinden aktarılan payın artırılmasının yanında bu idarelere görevleriyle orantılı kalıcı ve sürekli gelir sağlayan öz gelir kaynaklarında hala bir düzenleme yapılmamıştır. 36