Telefon Kurşunlu Kablo Şebekelerimle Basınçlı Gaz Tecrübesi

a) Dileklerle ilgili hiçbir kaynak ame'ıye- Binin şantiyede yapılmaınası b) Malilime olarak yüksek evsallı ve yüksek muka\e.ııt.'tli çelik kullanılması c) Bilhassa direğin tepe kısmının hesabında nonnal hesaplarda kabul edilen gerilmenin % 0 eksiğinin emniyet gerilmesi olarak kullanılması d) Ayaklaıon tamamen simetrik olması ve çift çapraz sistemine gidilmesi e) Zelzele Tahmatnamus 1 zelzele tahkikinin yapılması Tel esaslarına göm ameliyesinin çok itinalı yapılmaı-ı ve oilh.ii.ha nakilin denize temas etmesini b»- leyıcı tedbııler alınması nakilin normal onırfinj muhafaza etmek bakunından elzemdir. Nakledilecek takat önümüzdeki senelerde aur'atle artacağından hattın en aşağı 220 KV. 1a işleyeceği nazarı itibare alınarak izole edılmeltdir. İlk senelerde 16 KV. ile çalışarak olan haltın sadece nakilinin çekilmesi suretiyle bir nakilin yedek olaıak bulundurulması faydalıdır Lüzumu halinde diğer iki nakil çekilebilir. îşın ıkı sene süreceği ve malî portesinin 10 milyon T.L, civarında olacağı tahmin edilmejttediı. Telefon Kurşunlu Kablo Şebekelerimle Basınçlı Gaz Tecrübesi Çeviren : 1 Hakkı OBAJL Y. Mttt. Kablonun, basınçlı g<±z tecrübesine tabı tutulması zannedildiği kadar ne güç bir iştir ve nz de fazla biı hüner ı^ter Bundan başka, tehliites.! ve fazla bir nvısrafı yoktur. Lehimle yapılan bütün kui'junlu kablo eklerinin çatlak olup otmadıklaiı hususunda, basınçk gaz tecrübesi bize en ÜT" E. M. M. 9

Gaz aktarma için kullanılan hortumun herbir ucunda, kablo üzerlerindeki aubabları açık vazıyalte tutmaya yarayan subab rekorları mevcultur; Hortum subabjara bığlanırea gaz bir taraftan diğer tarafa geçer. Bu düzenle basınçlı gaz tecrübesini, aynı anda, şebekemizin birkaç kablosuna birden tatbik imkân'nı hazırlamış olu: uz. emin ve doğru bir netice vermektedir. Yağı alınmış nitrojen gazı veya kuru hava, kurşun zarfın veya manşonun üzerine yerleştirilmiş alelade bir lâstik subabı ile, kablonun içerisine gönderilir ve aşağıda anlatacağımız şekilde kablodaki çatlaklar tespit edilir. Nitrojen tenbel bir gazdır, parlamaz ve tutuşmaz; insana da bir «ararı yoktur. Bunun için menhol galen, santral binası gitı kabloların bulunabnleceğı herhangi bir yerde bu gazı mnıyetle kullanabilliriz. Yağı ajınmiş nitrojen, İmscnç altındı muhtelif büyüklükteki silindirlere doldurulur. Böyle bir Silindirin üzeriae, silindirin içindeki fazla basınçlı gazı istenilen düşüklükte bir basınçla dışarıya verebilecek bir regülâtör sistemi takclmıştır. Bu regülâtör ve manometreler istenildiği vakit kolayca bir silindirden sökülerek diğer bir silindire monte edilebilir Btndan dolayı küçük şebekelerde bir veya ıkı adet regülâtör gurubu ılc bir kaç tane fazla silindir bulundurmak daha münasiptir. Bu gaz, bozulmadan ve zayiat vermeden istenildiği kadar silindirlerde muhafaza edilebilir. B valfı açılınca C manomctıesi silindir içkideki gazın basıncını gösterir (şek. I) Gaz kullanıldıkça içerdeki gazın düşen basıncım bu manometre üzerinden okuyabiliriz. E regülâtörü silindirden dışarıya çıkacak olan gazın basıncını ayarlar; bu basıncın değeri de D manometresi ü- zerinden görülün. Regülâtörün F kolunu saat yönünde çevirerek, kalıloya göndereceğimiz gawn basıncını istenilen değere getirebiliriz. Silindir içindeki gaz müna-sıp bir uzunluktaki (meselâ 10 m) alrlâdı 1 bir hava boıusu ile kabloya venlır (şek. I-H) Hoıtumun hır ucunda regülâtöre bağlanacak tarafndan, sol dişli bir ivkorcgı ve dıgeı ucunda da, kablo üzerindeki subaba uyarak şekilde, bir subi>b rekoru (K) vardır. Şek I deki (N) kablo kuışun nu>nşonu üzgündeki sııbab da L ile ışaıct cdılmıştu. Şek 2 de basınçlı gazın bu kablodan dığsr bir kabloya aktaulmasınd.m kullan-'lan 0 m uzunluğundaki bir hava hoıtumu görülmektedir. Şek I de bir kablo ekindeki (N) lehim işlürlnm kontrolü görülmektedir Bu hallerde bir aletle kurşun manşon veya kablo üzerine acılan deliğe bu- subab yeıleştirilır. Delme aletinin üzerindeki dalıcı piston basılarak lüzumsuz olan küçük kutsun parçası dışarıya L ile gösterilen subab, bir ucunda kolaylıkla kurşuna lehimlenebilecek şekilde tadılilata uğramış alelade bir lâstik şubatadır. Tecrübeye tabi tutulan kablo veya kablo ekine takriben,5 kg. basınçlı bir gaz: i sevkedildiğini D manometresi gösterir Ekin lehiminde bir çatlak varsa M ile işaret edildiği fekılde, sabunlu su kabarcıkları husule gelir. Bu kabarcıkların husule gelmesi içinde az miktarda, gliserini ihtiva eden su ve sabun kanşımmı Wr fırça ile kablo veya ekin üzerine, sürmek kâfidir. Bu hallerde, yalnız çatlak yen lehimle tamir edtrek kısa bir zamanda işimizi ikmal etmiş oluruz. Subabı lehimlemek yerme, kelepçe ile kah loya tesbit etmek de mümkündür. Hava ile yapılacak tecrübelerde, meselâ bir oto bataryası il" işleyen, bir hava kompresörü de kullanılabıl'* Kompresörden çıkan hava, bir süzgeçten goçıiılerek, rutubeti alınır, ve kuru bir şekilde kabloya sevkedüır. Süzgeçdeki nıtubet emici madde. içinden geçen havayı kuruttuktan sonra rengini değiştirir; artık bu madde işimize yaramaz olur, bir yenisini almak lâzımdır. Kelepçedeki stıbab kullanılacağı vakit evv ;- lâ delici bir aletle manşon veya kablo delınır Tecrübe bittikten sonra kuışun manşon veyn kabloda açılan delik kalaylanmış pırıç bıv vida ile kapatılır Vida deliği s'kısıkıya oturduktan sonra başına ve civarına lehim akıtılarak delik iyice kapatılmış oku. Vidanın üzerinde bir o-'knıtı vardır. Vidanın iyi otui madiği halici de lehimi eriterek, vidayı bu çıkıntısı vasıtasiyle çıkarır ve lehim mayi haldeyken istenilen şekilde tekrar otuı tabiiniz. Basınçlı gaz tocıübeaıno başlanmadan evv.'l büh.ısga kablonun izalâsyonunu vo kurşun zarfını bozmayarak şekilde tedbirlerin alınması I I - zıvndır Haddinden fa^la basoıclı gazların kullnnılııihsi kuışun manşonları yayar veyı çatlatabilir. Kuru olmayan hav mm k.ıbloya sevkı 'lo teljfısı imkânsız bozukluklar mayd.ına s^'tue'mlır 2 E. M. M. 9

Wheatstone ölçü aleti ile tespit edilemeyen fakat kabloya rutubet sızdııan gözle görülmeyen narıl kablo çatlakhklaıı ua nasınçıı gaz tecrübesi ile kolayca tespit edilebilir. Bu tecrübe^) sabunlu suyun kablo üzerine süıülmesiyle anzı >vnı tam olaıak lokalize edilir. Bunun için, arıza civarındaki kabloya, şayet bir ek manşonuna kelepçeli veya lehimli bir subaib yerleştirilir. Basınçlı gaz kabloya bu subabtan verilir ve sonra subab yine evvelce anlatıldığı şekilde kapatılır. Böyle bu tecrübe, havai kablo üzerindeki çalışmayı temin edecek şekilde sahanlıklı ve, hareketi kab.hayat merdiveni bulunan bir kamyonet le kolayca yapılabilir. Merdiven tepesindeki şahıs, oto harekel ettikte, cimdeki fırça ile sabunlu suyu kabloya sürerek muayyenesıne devam edecektir. Yukarıdaki adamın vaziyetini her nn şöföıc gösterebilecek bir aynanın münasip sakilde otoya yerleştirilmesi de teciubenin emniyeti bakımından yelinde olur. Bu şekilde kablo arızası çabucak tespit edilir ve aynı merdiven üzeıınde de İslahı kolayca yapılabilir. Bazı kablo fabnkalan, istenildiği tekdirdo, kabloları size gazlı olarak gönderebilir. Kablolar gemiye yükleme esnısmria da gazlıdır. Hatta kablonun yeıaltı ve havaî tesisi de gazk olarak yapılabilir ve dolayısiyle bu ameliyeler arasında kablo kuışun zarfında hasara uğrayıp uğramadığı kolaykkla kontrol edilmiş olur. Büyük kapasiteli kablolar fazla miktar da gaz çekebilirler. Dolayısiyle, bazı şartlar altında, böyle bir kabloyu ayni zamanda depo gibi de kullanarak, yanındaki komşu bir kabloya bu kablodan gaz aktarabiliriz. Tabii komşu kablonun, kısa ve bilhassa küçük kapasitede olması lâzımdır. Meselâ; i kg. lık bir gaz basıncı altında bulunan 600 çiftlik 150 m. uzunluğundaki bir kablonun gazından istifade ile taknben ayni uzunluk ve kapasitedeki komşu bir kablo üzerinde basınçlı gaz tecrübesinin yapılmasını isteyelim. Bu takdirde bir aktarma hoı-tumu (Şek. 2) ile bu iki kablo aıasındaki irtibat sağlanarak, 2. kabloda da takriben 2 kg. basınçda bir gaz eldo edilmiş olurki bu da Kurşun zarfda kaçak olup olmadığını bize kolayca gösteıebılır. Bu metodun, daha ziyade. menholleı den, civarındaki tevzi kutularına çıkan fider kablolarına tatbiki daha müsaittir. Basınçlı gaz tecrübesi, arızalanan yeıalt» kablolarına da tatbik edilmektedir, Arızalı kabloyu, bilhassa içinde en son çalışılmış, tanzim veya diğer kablo işlerinin yapılmış olduğu, menholleı de basınçlı gaz tecrübesine tabı tutmak yerinde bir iş olur, Kurşun manşon veya doğruca kurşun zarfa bir subab takarak kabloda ilâ 5 kg. lılt bir gaz basmcı temin ettikten sonra sabunlu suyu menholdeki arızalı kablonun her tarafına iyice sürmekle lehimin sağlam olup olmadığı tespit edilebilir. Basınçlı gaz tecrübesine tabı tutulan uzun bir kabloda gazın kablo boyunca yayılması zamanla olur. Meselâ şek. 1 deki P kablosuna R noktasından 5 kg. basınçlı bir gaz verelim; ve S noktasındaki manometıe ucunda subab reko- IU bulunan kısa hoıtumlu bir manometıc 2,5 kg. gösteısin; bu anda gaz veımeyi keselim; kabloda kaçak yoksa bir müddet sonra R noktasında basıncın 1,25 kg. düştüğü ve S noktasındaki basıncın da takriben 1,25 kg. arttığı görülür. Bir gazın kablo boyunca yayılma zamanı, kablonun boyuna, nakillerin sık veya gevşek oluşuna, parafinli eklerin vs. nin bulunup bulunmayışına tabidir. Basınçlı gaz tecrübesinde hiç bir zaman 5 kg. dan yüksek basınçlı gaz kullanmaya lüzum yoktur, ve 2,5 ilâ kg. lık bir gaz basıncı çoğu zaman işimizi görebilir. Kablo içindeki gaz basmcı, sıcaklığın değişmesine de tabidir. Şayet tecrübe, gazı kabloya verdikten bir müddet sonra yapılacaksa bu müddet zaıfındaki sıcaklık değişimi nazarı itibara alınmalıdır. Aşağıda ekli not ı ojen gazının lanılabilir. tablo, muhtelif derecelerde basıncını hesaplamakta kul- NİTROJKV GAZININ SANTİGRA» OLARAK SICAKLIK DOEKKCESÎ -25 1 1. 1.8 2.2 2.6..7 20 1.2 1.5 2 2. 2.8.2.6 10 1. 1.8 2.2 2.6..8 2 5 1.6 2 2. 2.8.2.6.5 0 1.8 2.2 2.6..8.2.7 5 2 2 2.8.2.6.5.9 100 2.1 2.5.9..8 5.2 15 2. 2 8 2 7.1.5 5 5 20 25 2 9..8..8 52 5.6 25 2.6.1.6.5 5 5. 59 0 2.8.8..8 5.2 5.7 6.2 0.5..9 5. 5.9 6. 5.2.9.2 6 5.2 5.7 6.2 6.6 NOT : Yazımız, Amerikan York Bay Danıel Scitz'ır "Cafole" isimli (Pa.) Telefon ve Telsi alf Şirketi: nın se beke kıtabındandilimize çevrilmiştir. mütehassısı E. M. M. 9

GİDERLER Personel giderleri Huzur hakları Görevli üye ücretleri Daimî memur ve hizmetli ücretleri Yolluklar Tetkik ve müşavere ücretleri Geçici hizmetli ücretleri Memur ve müstahdemlere yardımlar Büro giderleri: Kırtasiye ve matbaa Neşriyat ilân ve abone Vergi ve resimler Pul, hare ve noter masrafı Kiralar Tenvir, teshin, sıı PTT. masrafları Banka masrafları Çeşitli giderler : Amortismanlar Odalar Birliği hissesi Temsil masrafları KangTe masrafları Diğer çeşitli giderler Eski yü giderleri Yekûn Gelir fazlası UMUMİ YEKÜX E. M. O. 1956 Yılı Gelir ve Gider Cetveli T. L. Esas gelirler 6 525 5.961.29 18.821.8 17.9 59. 1.56.19 96.75 2.66.0 1.771..6 10.60 5.000. 155.27 2 0551 81.6... Kayıt ücretleri Hüviyet cüzdanı bedeli Âza yıllık aidatı Binde 5 ler Çeşitli kanuni gelirler : Vesika ücretleri Bağış ve yardımlar Diğer gelirler : Eski yıl gelirleri Alınan faizler Müteferrik gelirler 710.50 10.81.01 868.57 187. 25.8 78. 58.50&89 25.072.6 8&57&5S T. I.. 70 219 -- 2.8ü - 22 199.27 111. - 15.00. - 70. 127.59 2.05.67 8-576.

Fasıl 1 u III 1/1/1956 ilâ 1/12/1956 Arası Gelirler Mukayese Tablosu Madde Nev'l Bütçe 1 8 ö 10 11 7 1 i 5 6 Aza kayıt ücreti Aza hüviyet cüzdanı bedeli Aza yıllık aidatları % 5 ler Hizmet karşılığı alman ücreti» Vesika ücretleri Neşriyat hasılatı Bağış ve yardımlar Para cezaları iştirak kârları % 5 ler 1.660. 98. 5.510 25 560. 1. 1. 2.500. 8.000. 1. 1. ^ Fanü yekûnu : 8.7. ı 10 Hükümet ve Odalar Birliğinden yardım Alman faizler Müteferrik gelirler 2.500. 150. 217. Fasıl U yekûnu : 8.867. Ueçen yıldan tahakkuk eden alacak 18.885.29 Umumi vekûn : 105.58.29 Tahakkuk 70. 219.- 2.80. - 22.19.2: 65.522.27 85.622.27 Tahsilat 7.898.06 111. - 15.00. 5.09.Co 127 59 507.59 65.18 5.05.1

II III IV 7 10 rersoneı giderleri : Huzur haklan Vazifeli âza ücretleri Daimî memur ve hizmetli ücretleri Geçici hizmetli ücretleri Yolluklar Tetkik ve müşavere ücretleri Memur ve müstahdemlere sıhhi yardım Fasıl I Yekûnu : Büro giderleri : Kırtasiye vo matbu evrak Neşriyat, ilân ve abone a) Neşriyat) b) ilân ve abone) Vergi ve resimler Pul, hare ve mahkeme masrafları Sigorta primleri Kiralar Tenvir, teshin ve su PTT Giderleri Banka masrafları Sabit kıymet yatırımları : Arsalar Binalar Demirbaşlar Tesisat Gayrımaddi sabit kıymetler Çeşitli giderler : Odalar Birliği hissesi (<;,{, 20) Temsil mesrafları ve cemiyetlere iştirak KongTe masrafları Amortismanlar (<y f 10) Fonlar a) Oda Fonu b) c) Azalara yapılan yardımlar a) Sigorta primleri b) Dıger yardımlar c) Cemiyetlere bağış ve yardım Çürük alacaklar karşılığı Diğ-er çeşitli giderler Geçen yıldan bakiye borç İhtiyat akçesi Faul II Yekûnu : Fasıl iü Yekûnu Fasıl IY Yekûnu 0.00, - 8.700,- 19.200, - 2.000,- 600,- 900,- 00,- 1.200,.500,.000, 500, 100, 100, 600, 50, 5.627, 00, - 2.050, 100,- 16.927, 1 200, 1.20, 17.00, 1000, 00, 750, ı, 1, - 1, -- 1, ^ 1.100, 00, 20.756, 12.116,52 1.81,77 6.525, 5.951,29 18.821,8 1.56,19 17,9 59,- 96,25 ^07, 2.66.U. 1.608,95 162,05,6 10,60-5.000, - 155,27 2.05,51 81,6 11.65,88 875, 875, 10.81,01 858,57 187, 710,50-995, 25,8 1.828,56 6.68,16 2.875, 2.78,17 78,17 6,81 52,61 8,25 7.92.55 1.0,60 2.91,00 7,95 95,5 69,0 50, 627, 2,7,9 18,6 5.272,12 1, 6,85,99 S29, 6.85,99 11, 1 9,50 1, - 1, -- 16,52 6.927, 5.25,6 1.81,77

GELİRLER MUKAYESE TABLOSU 1 1/1956 ile 1/12/1956 Arası A k t i f Pasif Xakit hesaplar 7.17.85 Alacaklılar : 10.615.68 EES lif Bankası Borçlular 227,1 8.6 920.0-1 9.9S2.76 İstihkaktan alacaklı vazifeli tualaı T. M. M. O. B Muvakkat ve mutavassıt hesaplar.690.56 5 925.12 18.96.62 Uye taahhüt borçlan Depozitolar Sabit kîynıetler Demirbaşlar Amorf ısnıanlm Muvakkat re mütevassıt hesaplar 9 907.76 25. 7.105. - 1..50 5.771.50 1.775. Ödenecek veıgilcr Pul tevkifati ödenecek masraflar Peşin alınmış hasılat 1.52.69 12.2 272.1.000. - 12.52.51 Tevzi edilecek gelir fazlası Çeşitli muvakkat ve mutavassıt hesaplar 771.69 Neticeler : 25.072.81 l.ş avansları 250. Jet a avansla u VB muvakkat sarfiyatı 1.10.1 Peç.n ödenmiş mas. 2.85 Ocşitll muvakkat ve mutavassıt hesaplar 81.07 Yekûn : 5.62.9 Yekftn : 5.60.0//

ERİKÂN NEŞRİY AT 1ÜR0S Yüksel Cad. 6 Ankara Telefon : 2718 Daima daha mükemmel bir şekilde neşredilen şu mecmualara siz de abone olunuz. ELECTRICAL ENGINEEBING 6 T. L. ELECTRICAL WORLD 90 T. L. ELECTRICAL LJGHT AND PO WEK 5 T. L. ELECTRICAL WHOLESAILEVG 5 T. L. " gibi yüzlerce Elektrik ve Elektrik Mühendisliği ve Sanayiine ait mecmualar hakkında bilgi isteyiniz. BU BRANŞTA NEŞREDİLEN BİNLERCE ELEKTRİK MEVZUUNA AÎT Kİ- TAPLARI VASITAMIZLA StPARÎŞ EDİNİZ, İZAHAT ALEVİZ HERGÜN 9-19 ARASINDA : DAtMİ KİTAP SERGİMİZİ ZİYARET EDİNİZ. Lütfen yukarıdaki adresimize mektupla veya telefonla müracaat ile mufassal kataloglarımızdan ve âzami kolaylıklarımızdan faydalanınız. Muntazam ve titiz çalışma SÜRAT - EH EHVEN FİYAT - GENİŞ İtfKANlAB Çıkış Tarihi 9/9, H>57