İL AFET VE ACİL DURUM MÜDÜRLÜKLERİNDE GÖREV YAPAN JEOFİZİK MÜHENDİSLERİNİN EĞİTİMİ GERÇEKLEŞTİRİLDİ 7-8-9 Mart 2011 tarihlerinde AFAD ve JFMO`nun ortaklaşa düzenlediği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüklerinde Görev Yapan Jeofizik Mühendislerinin Eğitimi gerçekleştirildi. T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanı Sn. Vali Mehmet Ersoy, TMMOB Jeofizik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Sn. Metin Altay, Yönetim Kurulu Üyesi Sn. Derya Polat Şahinbaz ın açılış konuşmalarını yaptığı eğitime Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan, Prof. Dr. Ali Keçeli, Prof. Dr. Ali Osman Öncel, Prof. Dr. Berkan Ecevitoğlu, Doç. Dr. Selma Kadıoğlu, Yrd. Doç. Dr. Ferhat Özçep, Yrd. Doç. Dr. Ünal Dikmen ve Dr. Ramazan Demirtaş ın eğitimen ve İl Afet Acil Durum Müdürlükleri nde görev yapan 70 Jeofizik Mühendisi katılmıştır. TMMOB Jeofizik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Sn. Metin Altay yaptığı konuşmada; Sayın Altay konuşmasında; Yeni başladığınız meslek hayatınızda jeofizik mühendisleri odası olarak konusunda uzman olan hocalarımızla bilgilerinizi tazelemeniz ve karşılaşacağınız problemlerin çözümleri ile ilgili bilgilendirme yapmayı amaçladık. Bu konuda başta AFAD Başkanı Vali Mehmet Ersoy ve diğer kurum yetkililerinden büyük destek aldık. Sözlerime jeofizik nedir sorusunun cevabını vererek başlamak istiyorum. Jeofizik; yerküreyi, atmosferi, uzayı fizik ilkelerini kullanarak, inceleyen bir bilim dalıdır. Kamu ve meslek odalarının dayanışması sonucu meslektaşlarımızın eğitimi için ortaklaşa düzenlenen çalışmalara örnek bir uygulama olacağını belirtmiş ve bu önemli görevi gerçekleştirirken, siz kamuda yeni göreve başlayan meslektaşlarımızın daha donanımlı olmaları afet tehlike ve risk azaltma konusunda ülkemizi daha başarılı sonuçlara götüreceğini söyledi. etmeyen çevreci çalışmalardır. Jeofizik Mühendisliği; Petrol, doğalgaz, metalik maden, endüstriyel hammaddelerin aranması, yerinin saptanması, bulunan rezervin özelliklerinin saptanması, yeraltı suyu, jeotermal enerji, çevre ve arkeolojik araştırmalar, ile baraj, demir yolu, kara yolu, enerji santralleri, hava alanları ve benzeri mühendislik yapıların zemin ve temel etütleri, deprem ve doğal afetler ile ilgili eğitim ve araştırma etkinliklerinin yürütüldüğü, fizik ve matematik ilkelerini kullanan, bilgisayar ve elektronik teknolojisine dayalı, dili matematik olan bir mühendislik disiplinidir. Jeofizik çalışmalar hızlı, ekonomik, güvenli ve çalışma yapılan alanı tahrip Deprem esnasındaki zemin davranışını tanımlayan parametrelerinin saptanması jeofizik mühendisliği eğitiminin zorunlu bir parçasıdır. Bu bakımdan, günümüzde jeofizik mühendisliği etütleri yer içinin yapısal ve fiziksel özelliklerini görüntüleyen radyoloji bilimi konumundadır. Ülkemiz topraklarının yaklaşık %95 i deprem ve afet tehlikesi altındadır. Yüz yıllardır ülkemizde çok büyük depremler yaşanmış olup binlerce can kaybına sebep olmuştur. Topraklarımızın %92 si, nüfusumuzun ve büyük sanayi merkezlerimizin %95 i deprem tehlikesi altındadır. Ül- 9
kemizde her 1,5 yılda bir orta şiddetli, her 3 yılda bir şiddetli ve her 35-40 yılda bir yıkıcı deprem meydana gelmektedir. Bu büyük depremleri ülkemiz insanları gelecekte de yaşayacaktır. 1999 yılında ülkemizin yaşadığı ve yaklaşık 18850 insanımızı kaybettiğimiz, 50000 insanımızın yaralandığı ve çok büyük ekonomik kaybımızın olduğu Gölcük ve Düzce Depremlerinin yarattığı travmayı henüz atlatmış değiliz. Deprem zararlarından korunmanın en önemli yolu, zemin özelliklerinin iyi belirlenmesidir. Zemini tanımak ve zemin özelliklerini saptamak ve bu zemin parametreleri dikkate alınarak yapılaşmaya gitmek gerekir. Deprem Şurası kararlarından sonra 19 ağustos 2008 de çıkarılan 10337 sayılı Mikrobölgeleme Genelgesinin gereği mutlak suretle yapılmalı ve afet riski olan tüm bölgelerde bu çalışmalar sonucunda gerekli tedbirler alınmalıdır. Yerel yönetimlerimizin en önemli sorumluluklarından biri de yeni yerleşime açılacak bölgelerin zemin özellikleri, yer altı yapısı, fay sistemlerinin varlığı, su havzalarına yakınlığı, heyelan potansiyeli, sıvılaşma potansiyeli gibi afet zararlarıyla doğrudan ilişkili konular ile çevreye uyum, çevre özelliklerinin bozulmaması, tarihi ve kültürel yapıya zarar vermeyecek, bozmayacak, tarım alanlarının yok olmasını önleyecek her türlü mühendislik çalışmalarının yapılmasından sonra yapılaşmaya açılması gerekir. Mikrobölgeleme Genelgesinin çıkarılmasından sonra afet işlerinde çalışan meslektaşlarımızın ve odamızın yaptığı temaslar ve çeşitli kademedeki kamu kurum ve kuruluşları ile yapılan yazışmalardan sonra 130 adet Jeofizik Mühendisi norm kadrosu sağlanmıştır. 2010 ve 2011 yılında bu kadroların bir kısmına meslektaşlarımız atanmıştır. Artık her ilde mutlaka bir Jeofizik Mühendisi olacaktır. Sizlerin yaptığı çalışmalar jeofizik çalışmaların önünü açacaktır. Sizler ne kadar bilgili donanımlı olursanız mesleğinizi, yapılacak çalışmaların gerekliliğini o kadar iyi anlatabileceksiniz. Sizlerin başarısı o ildeki diğer meslektaşlarımızın da iş yapmasına imkan sağlayacaktır. Yapı Tasarımı ile güvenli emniyetli (depreme dayanıklı) yapı tasarımı aynı kavramlar değildir. Gözlemsel anlamda yapılan zemin etüt çalışmaları ile güvenli 10 Nisan 2011
emniyetli (depreme dayanıklı) yapı tasarımı yapılması mümkün değildir. İlgili tüm mühendislik disiplinlerinin ortak üretimi sonucunda ortaya çıkan yapılaşma insan canı ve malı acısından güvenli bir yapı olacaktır. Mühendislerin, görüldüğü gibi zemin ve yapılaşmada çok büyük önemi vardır. Ama bunun yanında en önemlisi de yasa koyucuların, yasa ve yönetmelikleri çıkarırken insanımızın mal ve can güvenliğini ön planda tutarak, bir mühendislik dalını diğerine üstün kılmadan ve ortak çalışmalarını zorunlu kılan maddelerin içermesine dikkat edilmelidir. Bu maddeler bilimsel veri ve gerçeklere dayanmalı ve hiçbir farklı yoruma yol açmamalıdır. İmara açılacak bölgelerde Jeofizik çalışmaların yapılmaması çok büyük eksiklik ve yanlışlıktır. Çünkü biraz önce Jeofizik Mühendisliğinin hizmet alanlarında bahsettiğim gibi, zemin özelliklerinin ortaya çıkarılmasında, gömülü fay sistemlerinin saptanmasında, heyelan ve sıvılaşma potansiyelinin analizinde yer altı su havzalarının ve yer altı su seviyelerinin bulunmasında, gömülü tarihi yapıların yeri ve durumunun ortaya konmasında Jeofizik Mühendisliği çalışmaları mutlaka yapılmalıdır. Değerli meslektaşlarım afad ve Odamız tarafından düzenlenen bu eğitim çalışmasının bir başlangıç olmasını, sizlerin bilgilerinizi güncellemeniz ve yeni bilimsel faaliyetlerden haberdar olmanız için odamızın düzenlediği seminer, kurs, kongre etkinliklerine katılımınızı diliyoruz. Sizleri önce Odamız üyesi olarak görmek ve daha sonrada Oda faaliyetlerinde yer almanızı istiyoruz. Bu eğitimin düzenlenmesinde büyük destek veren Vali Mehmet Ersoy ve sahsında tüm AFAD Yönetimine Yönetim Kurulumuz adına teşekkür ederim. Siz meslektaşlarımızın başarılı olması doğru işler yapması için oda yönetimi olarak her zaman yanınızda olduğumuzu bilmenizi isterim. Düzenlenen bu eğitim çalışmasının sizlere ve ülkemize hayırlı olmasını diler, Jeofizik Mühendisleri Odası adına saygılar sunarım. AFAD BAŞKANI VALİ MEHMET ERSOY İL AFET VE ACİL DURUM MÜDÜRLÜKLERİ NDE GÖREV YAPAN JEOFİZİK MÜHENDİSLERİ EĞİTİMİ NDE YAPTIĞI KONUŞMADA; Kurum olarak, kurulduğumuz günden bu yana kamu kurumları, meslek odaları, sivil toplum kuruluşları, kamu yararına çalışan derneklerimiz, velhasıl ülkemizin afetlerle ve acil durumlarla etkin mücadelesi ve önleme faaliyetlerinin yürütülmesi ve ülke kaynaklarının en verimli şekilde kullanılması için işbirliği yapmak durumunda olduğumuz, koordinasyon içinde çalıştığımız herkes ile yakın bir işbirliği içinde görev ve sorumluluklarımızı yerine getirmenin gayreti içindeyiz diyerek şunları söyledi: Jeofizik Mühendisleri Odamızla da, bu göreve başlağımız günden beri, davetlerine icabet ederek, isteklerini dikkate alarak güzel bir işbirliği çerçevesinde ilişkilerimizi yürütmekteyiz. Bu ve benzeri çalışmalarımızda; elbetteki ülkemizin çok önemli bir kısmının değişik afetlere maruz bir konumda olduğunu dikkate alarak, buna göre eğitim programları düzenleyeceğiz, hazırlıklar yapacağız ve projeler geliştireceğiz. Ülkemizin ne kadar kaynağı, imkanı, ne kadar fırsatı varsa, değerli hocalarımızın ve üniversitelerimizin katkıları ile her zaman en iyi şekilde değerlendirmeye, sizlere sunmaya, sizler vasıtasıyla da topluma hizmet verilmesine katkıda bulunmaya çalışacağız. Sizler göreve yeni başlayan beyinler olarak, bu ülkenin gerçek- 11
ten ihtiyacını hissettiği enerjiyle, dinamizmle, iyiniyetle, samimiyetle, dürüstlüğe ve hepsinden önemlisi insanlarımıza hizmeti bir insanlık vazifesi gören anlayışa sahip olarak bu görevlere geldiniz. Hepiniz bu ülkeye ve topluma faydalı işler yapacaksınız. Neler yapmanın sorumluluğuyla yetiştirildiysek, neleri yapmanın şuuruyla bilinçlendirildiysek, onları yapmaya gayret ederek, başta bizlerin buralara gelmesinde çok büyük övünç ve gurur kaynağı olan büyüklerimizi, üniversitelerde bizlere bunca emek veren hocalarımızı ve toplumun bunca kaynağını sizlerin daha iyi yetişip, hizmet etmeniz için ayıran milletimizin değerli unsurlarına, sorumluluklarınızı yerine getirerek, borcunuzu ödeme gayreti içinde olacaksınız. Kurumsal taassuptan, mesleki çatışmalardan her zaman uzak durmayı başarıp, diğer meslektaşları ile daha başarılı işler yapabileceğine inanmış bir mesleğin mensupları olarak, bulunduğunuz illerde bu anlayışla daha başarılı olabilirsiniz. İnsanların ve meslek camialarının birbirlerine saygı göstermesi, herkesin kendi alanı ile ilgili konularda ahkam kesip, diğer alanları da uzmanlarına bırakması ve herkesin diğerlerinin uzmanlık alanlarına saygı göstermesini sağlamak, toplum ve bazı meslek grupları için gerçekten zor mu. Bunu değerlendirmekte fayda vardır. Bunun başarılmasını sağlamak hepimizin görevidir. Bunun başarılması için de, yapıcı ve birleştirici bir anlaşıyla hareket etmeliyiz. Her zaman işbirliği ve diyalog kapısını açık bırakalım. Bunu başarabildiğimiz takdirde, gerçekten hem Başkanlığımız, hem ilgili kurumlarımız, hem de İl Afet ve Acil Durum Müdürlüklerimiz elbirliği ile daha başarılı işlere imza atacaktır. 12 Nisan 2011
Bu eğitim programının düzenlenmesinde gösterdikleri işbirliği için Jeofizik Mühendisleri Odası Yöneticilerine ve üyelerine, üniversitelerimizin çok değerli hocalarına, bilim adamlarına ve mesai arkadaşlarıma teşekkür ediyorum. Eğitim programına katılan değerli mühendis arkadaşlarıma da, bu eğitim sürecinde ve meslek hayatlarında başarılar diliyorum. Eğitimde, Prof. Dr. Övgün Ahmet ERCAN Yapılaşma Jeofiziğinde Yer İnceleme Çalışmaları (Deprem, Yeryapısı, Yerdavranışı, Yerdayanımı Belirleme Yöntemleri), Prof. Dr. Ali Osman ÖNCEL Deprem Risk Analizi, Dr. Ramazan DEMİRTAŞ Diri Faylar Etrafında Yüzey Faylanması Tehlike Zonunun Belirlenme Esasları ve Jeofizik Açısından Değerlendirilmesi, Yrd. Doç. Dr. Ünal DİKMEN Mikrotremör Yöntemi ve Afet Yönetmeliğindeki Yeri, Prof. Dr. Ali KEÇELİ Zemin ve Kaya Türlerinin Jeoteknik Özelliklerinin Jeofizik Yöntemlerden Elde Edilen Parametrelerle Belirlenmesi, Doç. Dr. Selma KADIOĞLU Yer Radarı Yöntemi, Prof. Dr. Berkan ECEVİTOĞLU Sismik Yansıma ve Sismik Kırılma Yöntemlerinin Püf Noktaları, Yrd. Doç. Dr. Ferhat ÖZÇEP İmar Planlarına ve Mikrobölgeleme Çalışmalarına Esas Jeofizik ve Geoteknik Analiz Murat AKBAŞ (JFMO Teknik Koordinatörü) Jeofiziğin Yasa ve Yönetmeliklerdeki Yeri konularında sunum yapmışlardır. Kurs sonunda JFMO Yönetim Kurulu Başkanı Sn. Metin Altay, Yönetim Kurulu Üyesi Sn. Derya Polat Şahinbaz eğitmen olarak Oda mıza yaptığı katkılardan dolayı eğitmenlere Meslek İçi Eğitim Belgesi ni, kursiyerlere ise kurs katılım belgelerini vermişlerdir. 13