1
A. Genel tanıtım 1. Tarihçe....4 2. Coğrafi yapı....7 3. İdari yapı.... 9 4. Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik..10 B. Sosyal göstergeler 1. Nüfus. 12 2. Göç....17 3. Aile.....18 4. Eğitim...19 5. Sağlık....21 6. Sosyal hizmetler...24 7. Sosyal güvenlik.....25 C. Altyapı 1. Ulaşım....27 2. Köy altyapı hizmetleri 34 C. Sektörel analizler 1. Tarım....36 2. Sanayi.....44 3. Madencilik...50 4. Enerji... 53 5. Turizm...55 E. Rekabet edebilirlik 1. Genel bilgiler...65 2. Dış ticaret 69 F. Çanakkale de Yatırım ve Fırsatlar 1. Çanakkale de Yatırım Fırsatları...72 2. Endüstriyel Kümelenme Grupları. 73 3. Fırsat Sunan Sektörler 74 2
Genel Tanıtım
Çanakkale, M.Ö. 3000 yılından beri yerleşim alanı niteliğini korumuştur. Beşiktepe ve Kumtepe yerleşmelerinden bilinen Kalkolitik Dönemin yerli halkı, yörenin en eski halkı olarak bilinmektedir. Troya halkı da en eski yerleşik halklarından diğeridir. Stratejik konumu nedeniyle tarih boyunca önemli savaşlara sahne olmuştur (Troya, Çanakkale Savaşları). 4
Çanakkale nin adı Piri Reis in XVII. Yüzyılın ikinci yarısında yazdığı Seyahatname de Kale-i Sultaniye diye geçmektedir. Kentin günümüzdeki adının kalenin çanağı andırmasından ya da yöredeki çanak-çömlek yapımcılığından geldiği düşünülmektedir. 5
Çanakkale Boğazı; Antik Çağ ın bir kenti olan Abydos tan kaynaklanan Avido yada Aveo adıyla da anılmıştır. Ortaçağ Döneminden kalma İtalyan haritalarında Romania Boğazı şeklinde kullanılmıştır. Çanakkale Boğazı ve bölgesinin Antik Çağda, Hellespontos adıyla anıldığı bilinmektedir. Avrupalılar tarafından Boğaza verilen Dardanellos adı ise Dardanlar ın atası olan Dardanos tan gelmektedir. 6
Yüzölçümü : 9.933,18 km² İl Merkezi Rakımı : 2 m Kıyı Uzunluğu: 671 km Çanakkale ilinin, hem Ege hem de Marmara Denizi ne kıyısı bulunmaktadır. 7
Çanakkale, Boğazı sayesinde Anadolu ile Avrupa arasındaki bağlantıyı sağlayan iki geçit bölgesinden biridir. Ayrıca hem Asya'da hem de Avrupa'da toprakları olan ikinci ilimizdir. 8
İlçe Sayısı 12 Belde Sayısı 22 Belediye Sayısı 34 Köy Sayısı 565 9
Çanakkale Türkiye de bulunan iller arasında Sosyo Ekonomik Gelişmişlik Seviyesi açısından 14. sıradadır. Kalkınma Bakanlığı SEGE 2011 Araştırması 10
Sosyal Göstergeler
510.000 502.328 500.000 490.000 490.397 486.445 493.691 480.000 470.000 460.000 450.000 440.000 476.128 474.791 477.735 464.975 2000 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Çanakkale il nüfusu 2000 yılından bu yana 37.353 kişi artmıştır. Bu artıştaki en önemli etkenin üniversite öğrencilerinin olduğu gözlemlenmiştir. (TÜİK) 12
Çanakkale Türkiye Toplam Nüfus (2013) 502.328 76.667.864 Nüfus Artış Hızı ( ) 17 13,7 Nüfus Yoğunluğu (kişi/km 2 ) 51 98 Çanakkale nüfus bakımından Türkiye nin 41. büyük ilidir. (TÜİK, 2013) 13
yüzde 9 8 7 6 5 4 3 2 Çanakkale Türkiye 1 0 İlimizde 0-19 yaş aralığındaki genç nüfus oranı Türkiye ortalamasının altındadır. Bu, ilimizde doğum oranının Türkiye ortalamasından düşük olduğunun bir göstergesidir. (TÜİK, 2013) 14
100 90 87 92 93 94 96 97 97 98 80 70 60 50 40 30 47 48 48 48 49 49 50 51 Çanakkale Türkiye 20 10 0 2000 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 (TÜİK) 15
Çanakkale Türkiye %57 %43 Kırsal Kentsel %9 %91 Çanakkale de kırsal kesimde yaşayan nüfus Türkiye ortalamasının üstündedir. 2012 yılında çıkarılan büyükşehir kanunu nedeniyle şehir kapsamı geliştirilmiş ve Türkiye nin %91 i kentsel alan haline getirilmiştir. (TÜİK, 2013) 16
Aldığı Göç 23.252 Verdiği Göç 14.374 Net Göç 8.878 Göç Hızı 18,15 Çanakkale Ülkemizde göç alan illerdendir. Bu hareketlilikte üniversite önemli bir etkendir. (TÜİK, 2012) 17
İlimiz evlenme hızında Türkiye ortalamasının altındadır. Tüm iller arasında 79. sıradadır. 7 6 6,98 6,92 6,75 6,44 6,44 6,43 5 Boşanma hızında Türkiye ortalamasının üzerindedir. Tüm iller arasında 20. sıradadır. 4 3 2 1,31 1,39 1,57 1,66 1,81 1,66 Kaba Evlenme Hızı Kaba Boşanma Hızı 1 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 (TÜİK 2012) 18
Fakülte 13 Yüksekokul 8 Meslek Yüksekokulu 13 Enstitü 4 Üniversitemiz 1992 de kurulmuştur. Öğretim üyesi başına ülkemizde 29,5 öğrenci düşerken, ilimiz için bu rakam 24,2 dir. Uygulama ve Araştırma Merkezi 28 Öğrenci 38.712 Öğretim Üyesi 1.600 (ÇOMÜ,2013) 19
Akademisyen Dağılımı Profesör 67 Doçent 149 Yardımcı Doçent 440 Diğer 902 TOPLAM 1600 www.comu.edu.tr (ÇOMÜ,2012) 20
Personel Sayı Uzman Hekim 229 Pratisyen Hekim 52 Diş Hekimi 57 Hemşire 752 Ebe 279 Diğer Personel 776 Hizmet Alımı 1006 Genel Toplam 3223 21
İlçe Doluluk Oranı % Tescilli Yatak Sayısı AYVACIK 24 25 BAYRAMİÇ 12 25 BİGA 51 132 ÇAN 26 100 EZİNE 28 100 GELİBOLU 29 55 GÖKÇEADA 22 25 LAPSEKİ 31 25 MERKEZ 74 500 YENİCE 51 25 GENEL TOPLAM 1012 22
Bebek ölüm oranı binde 18,24 ile Türkiye ortalaması olan binde 39,60 den düşüktür. (TÜİK - 28 ŞUBAT 2013) 23
Tesis Kayıtlı Sayısı / Tesis Hüseyin Özcan Çocuk Yuvası 51 Küçükkuyu Hamiyet Feridun Sözen Sevgi Evleri Çocuk Yuvası 88 Küçükkuyu Hamiyet Feridun Sözen Sevgi Evleri Huzurevi 22 Truva Çocuk Evi 6 Mustafa Demircioğlu Kız Yetiştirme Yurdu 59 Biga Erkek Yetiştirme Yurdu 65 BİSEV Biga Huzurevi 38 Kreş ve Gündüz Bakımevi Gelibolu Özel Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi Toplum Merkezi 13 Tesis 23 1 Merkez 24
Çalışan Sayısı: 127.473 Aylık Alan Kişi Sayısı: 101.154 Aktif Sigortalı Sayısı : 127.473 Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamında olan Sayısı : 486.461 Toplam nüfusun yaklaşık % 99 u sosyal güvence kapsamındadır. 25
Altyapı
Çanakkale de 513 km devlet yolu ve 549 km il yolu olmak üzere toplam 1062km karayolu ağı bulunmaktadır. (Karayolları Genel Müdürlüğü) 27
ANKARA İSTANBUL İZMİR BURSA BALIKESİR TEKİRDAĞ EDİRNE 653 KM 320 KM 325 KM 271 KM 200 KM 188 KM 216 KM 28
(km) Otoyol Devlet yolu İl yolu Bölünmüş Yol Çanakkale - 508 549 248 (Karayolları Genel Müdürlüğü,1..1.2013) 29
Otoyol Projesi Edirne-Çanakkale-İzmir Otoyolu Projesi: Edirne- Tekirdağ-Lapseki-Çan- Yenice-Savaştepe üzerinden Gebze- Orhangazi-İzmir otoyoluna bağlanacaktır. (Karayolları Genel Müdürlüğü) 30
Bin kişi başına özel otomobil sayısı 2007 85 2008 91 2009 97 2010 103 2011 114 2012 122 Kişi başına özel otomobil sayısında ilimiz 20. sıradadır. 2012 yılında Çanakkale de 1279 kaza meydana gelmiş. Bu kazalarda 16 kişi ölmüştür. Çanakkale de 100.000 kişiye düşen kaza sayısı 2012 yılında 259 trafik kazası düşerken bu rakam Türkiye ortalaması olan 163 kazadan yüksektir. (TÜİK) 31
İlimizde 5 i Ege de, 6 sı Marmara Denizi nde olmak üzere toplam 11 liman tesisi bulunmaktadır. En aktif limanlar Akçansa Çimento İskelesi ve İÇDAŞ Limanı dır. (Başbakanlık Denizcilik Müsteşarlığı) 32
Çanakkale Havalimanı(1995) Şu and pist genişletme ve yeni terminal binası inşaatları sürmektedir. Mart 2014 ten itibaren uluslararası uçuşlara uygun hale gelecektir. Çanakkale Gökçeada Havalimanı(2010) Yaz aylarında İstanbul Gökçeada arasında uçuşa açılmaktadır. 33 (DHMİ,2012)
2012 yılında KÖYDES projesi için; 1.487.552 TL si içme suları, 3.194.148 TL si ulaştırma, 123.300 TL si atık su kanalizasyon projelerine olmak üzere TOPLAM 4.805.000 TL ödenek tahsis edilmiştir. Bu kapsamda; 33 adedi köy yolları projesi, 40 adedi köy içme suları projesi, 2 adedi ise atık su kanalizasyon projesi olmak üzere TOPLAM 75 proje gerçekleştirilecektir. 34
Sektörel Analizler
İstihdam Edilenlerin Sektörel Dağılımı 50% Tarım Sanayi Hizmet 25% 25% TR22 (Balıkesir-Çanakkale) Üretilen Gayri Safi Katma Değerin Sektörel Dağılımı 57% Tarım Sanayi Hizmetler 20% 23% Tarım Sanayi Hizmet Tarım Sanayi Hizmetler 9% 40% 40% Türkiye 27% 64% 20% (TÜİK) 36
Toplam Alan(dekar) Ekilen Alan(dekar) Sebze & Meyve (dekar) Çanakkale 2.623.802 dekar 1.739.074 dekar 715.38 dekar Türkiye 236.300.634 dekar 157.120.889 dekar 39.007.775 dekar Çanakkale/Türkiye 1,11% 1,11% 1,83% Toprak Varlığı ve Dağılımı Alanı (Hektar) Payı (%) İşlenebilir Arazi 330.337 33,25 Çayır-Mera Arazisi 26.928 2,71 Ormanlık ve Fundalık Arazi 533.936 53,75 Yerleşim Alanları,Tarıma Elverişsiz Arazi ve Diğer 102.117 10,29 T O P L A M 993.318 100 37
İşlenebilir Arazi Dağılımı Alanı (Hektar) Payı (%) Türkiye İçindeki Payı (%) Tarla Arazisi (Nadas Dahil) 259.162 78,5 1,26 Sebze Arazisi (Örtü Altı Dahil) 20.372 6,2 2,51 Meyve Arazisi 13.947 4,2 0,82 Bağ Arazisi 5.002 1,5 1,04 Zeytin Arazisi 31.855 9,6 4,09 TOPLAM 330.337 100 1,36 38
DESTEKLER TUTAR HAYVANCILIK DESTEKLEMELERİ 79.373.811,79 BİTKİSEL ÜRETİM DESTEKLERİ 35.770.699,96 TOPLAM 115.144.511,75 TÜRKİYE GENELİ 7.700.000.000 TÜRKİYE GENELİ PAYI % 1.5 39
TÜRKİYE SIRALAMASI TÜRKİYE ÜRETİM YÜZDESİ ÇELTİK 4 10,1 KURU BAKLA 1 25,5 YAĞLIK KURU AYÇİÇEĞİ 6 4,1 SOFRALIK DOMATES 5 4,5 SALÇALIK BİBER 1 19 SOFRALIK ÜZÜM 6 6,3 ŞEFTALİ NEKTARİN 1 31,3 BADEM 5 5,1 KİRAZ 8 3,9 (2013) 40
7 adet baraj( Atikhisar, Bayramiç, Gökçeada, Bakacak, Tayfur, Umurbey, Ayvacık) 5 adet net 21.249 ha sulama alanına sahip tesis, 12 adet gölet bulunmaktadır. Ayrıca inşa halinde 2 baraj, 9 gölet ve 6 sulama tesisi vardır. Sulayacakları toplam alan 24,529 hektardır. DSİ 25. Bölge Müdürlüğü 41
Yıllar Üretici Sayısı Üretim Alanı (ha) 2002 115 729 2003 225 739 2004 260 701 2005 322 1822 2006 347 2182 2007 314 2230 2008 337 2273 2009 363 3461 2010 480 3491 2011 512 4122 2002 yılında 729 hektar olan organik tarım alanı, 2011 yılı sonunda yaklaşık 5,5 kat artarak 4122 hektara ulaşmıştır. Başta zeytin ve üzüm olmak üzere toplam 79 farklı ürün (doğal toplama alanları dahil) organik olarak yetiştirilmektedir. Çanakkale ili, ülkemizde organik yetiştiricilik yapılan alanların % 4,9 unu oluşturmaktadır. Türkiye de yetiştiricilik yapılan organik alan bakımından 6. ve toplam sertifikalı organik alan (doğadan toplama, nadas vb. dahil) bakımından ise 11. sırada yer almaktadır. 42
Çanakkale İl Orman Durum Haritası 2141 parsel 10.858.771,98 m 2 lik 2/B arazisinde güncelleme ve kadastro çalışmaları tamamlanıp teslim edilmiştir. 43
Mevcut sanayi kuruluşlarında; dondurulmuş ve kurutulmuş gıda, su ürünleri, süt ürünleri, un ve yem, inşaat demiri, çimento, maden cevheri, seramik ve karo fayans, zeytinyağı üretimi gerçekleştirilmektedir. 44
Çanakkale dört üründe dünya kalitesinde ve ölçeğinde bir üretime sahiptir. İNŞAAT ÇELİĞİ İNŞAAT SERAMİĞİ ÇİMENTO DENİZ ÜRÜNLERİ 45
PROJE ÇED STATÜSÜ SEKTÖR İLÇE FİRMA TUTAR 58380 Ruhsat Numaralı Sahada Sondaj Yöntemiyle Maden Arama Madencilik LAPSEKI CVK MADEN 201300224 MADEN ARAMA FAALİYETİ İşlemde Madencilik ÇAN 58380 Ruhsat Numaralı Kuvars Ocağı İşlemde Madencilik LAPSEKI KOC-1 JEOTERMAL KAYNAK ARAMA SONDAJI İşlemde Madencilik AYVACIK Batı Anadolu Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş. 400.000 CVK MADEN İŞLETMELERİ SAN. VE TİC.A.Ş. 581.400 Batı Anadolu Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş. 450.000 TRANSMARK TURKEY GÜLPINAR YENİLENEBİLİR ENERJİ ÜRETİM SAN. TİC. A.Ş. 963.600 1000 SAĞMAL KAPASİTELİ BÜYÜKBAŞ SÜT SIĞIRCILIĞI KAPASİTE ARTIŞI İşlemde Hayvancılık MERKEZ KAANLAR GIDA SAN. VE TİC.A.Ş. 5.000.000 Orta Truva Madencilik San. Tic. 200810226 Ruhsat Numaralı Kuvars Ocağı İşlemde Madencilik MERKEZ A.Ş. 450.000 Etlik Piliç (Broiler) Yetiştirme Tesisi İşlemde Hayvancılık MERKEZ 200810227 Ruhsat Numaralı Kuvars Ocağı İşlemde Madencilik MERKEZ 200810225 Ruhsat Numaralı Kuvars Ocağı İşlemde Madencilik MERKEZ 200810224 Ruhsat Numaralı Kuvars Ocağı İşlemde Madencilik MERKEZ FULYA RES İptal/İade Edildi Enerji AYVACIK, BAYRAMIÇ ZEYTİNYAĞI ÜRETİM TESİSİ İşlemde Gıda MERKEZ GÜLLÜK RES İşlemde Enerji GELIBOLU ASTER Hayvancılık Tarım Gıda Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti. 950.000 Orta Truva Madencilik San. Tic. A.Ş. 450.000 Orta Truva Madencilik San. Tic. A.Ş. 450.000 Orta Truva Madencilik San. Tic. A.Ş. 450.000 Fulya Yenilenebilir Enerji ve Elektrik Üretim Anonim Şirketi 98.800.000 SAKARYA-ZEYN GIDA HAYVANCILIK TURİZM TİC. VE SAN. LTD. ŞTİ. 600.000 GÜLLÜK YENİLENEBİLİR ENERJİ VE ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. 46 98.800.000
PROJE ÇED STATÜSÜ SEKTÖR İLÇE FİRMA TUTAR Su Ürünleri İşleme Tesisi ÇED Gerekli Değildir Gıda MERKEZ Dardanel Önentaş Gıda San. A.Ş. 9.950.000 Bentonit Madeni Ocağı Kapasite Artırımı Esan Eczacıbaşı End. Hamm. San. Projesi İşlemde Madencilik MERKEZ ve Tic. A.Ş. 150.000 ÜZÜM İŞLEME TESİSİ İşlemde Gıda ECEABAT ERGENEKON EKOLOJİK BAĞCILIK YÖNETİM DANIŞMANLIK TURİZM SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ 100.000 380 kv (İçdaş-Soma 380) Brş.N-Çan TM EİH İşlemde Turizm ÇAN TEİAŞ Genel Müdürlüğü 2.100.000 ETLİK PİLİÇ (BROILER) YETİŞTİRME TESİSİ İşlemde Hayvancılık MERKEZ ETLİK PİLİÇ (BROILER) YETİŞTİRME TESİSİ ÇED Gerekli Değildir Hayvancılık LAPSEKI 58467 Ruhsat Numaralı Sahada Sondaj Yöntemi İle Maden Arama ÇED Gerekli Değildir Madencilik LAPSEKI Star Tek Tarım Hayvancılık Gıda İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. 950.000 2E Hayvancılık Tarım Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. 950.000 Batı Anadolu Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş. 500.000 58380 Ruhsat Numaralı Sahada Sondaj Yöntemi İle Maden Arama İşlemde Madencilik LAPSEKI Bentonit Madeni Ocağı Kapasite Artırımı İptal/İade Edildi Madencilik MERKEZ Batı Anadolu Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş. 500.000 Esan Eczacıbaşı End. Hamm. San. ve Tic. A.Ş. 150.000 Dedeman Madencilik San. ve Tic. A.Ş. 250.000 Yeraltı Kurşun-Çinko Maden Ocağı İşlemde Madencilik YENICE 201200986_Çanakkale_Sondajlı_maden_a rama İşlemde Madencilik YENICE Artes Mad. İnş. Taah. Tic. Ltd. Şti. 500.000 Etlik Piliç (Broiler) Yetiştirme Tesisi ÇED Gerekli Değildir Hayvancılık LAPSEKI ERDİ TARIM HAYVANCILIK GIDA SAN. ve TİC. LTD. ŞTİ. 900.000 Etlik Piliç (Broiler) Yetiştirme Tesisi ÇED Gerekli Değildir Hayvancılık BIGA BACANAKLAR TAVUKÇULUK. İNŞ. İLT. VE TUR. SAN. TİC. LTD. ŞTİ. 47 950.000
PROJE ÇED STATÜSÜ SEKTÖR FİRMA TUTAR ÇAN-2 TERMİK SANTRALİ VE KÜL DEPOLAMA SAHASI İşlemde Enerji ÇAN KÖMÜR VE İNŞAAT A.Ş. 240.600.000 YÜKSEK FIRIN VE YAN TESİSLERİ (SİNTER TESİSİ, PELLETLEME TESİSİ, KOKLAŞTIRMA FIRINI, PİK DÖKÜM TESİSİ, ATIK GAZDAN ENERJİ ÜRETİM TESİSİ VE OKSİJEN ÜRETİM TESİSİ) İşlemde Sanayi İÇDAŞ ÇELİK ENERJİ TERSANE VE ULAŞIM SAN. A.Ş. 2.000.000.000 17 Burda Alışveriş Merkezi (AVM) İşlemde Konut ÇAV AVM İNŞAATLARI A.Ş. 60.000.000 380 kv 2 X 3B 1272 MCM CENAL TES- (BANDIRMA-İÇDAŞ II) BRŞ N. (GİRİŞ-ÇIKIŞ) ENERJİ İLETİM HATTI İşlemde Turizm TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. 12.548.876,50 48
AKÇANSA Çimento Kaleseramik Çanakkale Kalebodur Seramik Sanayi A.Ş. Doğtaş Doğanlar Mobilya İmalat Sanayi A.Ş. Dardanel Önentaş Gıda Sanayi A.Ş. İçdaş Çelik Enerji Tersane ve Ulaşım Sanayi A.Ş. Çan Biga T.K.İ.Ç.L.İ Bölge Müdürlüğü 49
Çanakkale, bulunduğu jeolojik bölge itibariyle çeşitli maden yataklarının oluşumu için uygun bir ortama sahiptir. Biga Yarımadası, özellikle baz ve değerli metal yatakları açısından zengin bir bölgedir. Biga Yarımadası nda 204 adet metalik maden yatağı ve zuhurunun varlığı bilinmektedir. Başta bakır, kurşun, çinko, antimuan ve altın cevherleşmeleri ve bu cevherleşmelere bağlı olarak gümüş potansiyeli mevcuttur. Türkiye nin bilinen en önemli bakır-kurşun-çinko yatakları buradadır. Başta kaolen olmak üzere kaolenitik kil, kuvars, çimento hammaddeleri, mermer, barit, bentonit ve tuğla-kiremit hammaddesi gibi endüstriyel hammaddeler bakımından dikkate değer zenginliklere sahiptir. 50
Altın Bakır-Kurşun- Çinko Çimento Demir Gelibolu Kaolen Kil Gökçeada Eceabat Lapseki Biga Mermer Manganez Çanakkale Çan Volfram Uranyum Ezine Bayramiç Yenice Linyit Ayvacık 51
Atikhisar Umurbey Tayfur Bayramiç Ayvacık Bakacak Gökçeada- Zeytinliköy 52
Çanakkale de RES kurulu gücü 133,7 MW ile Türkiye toplamının %5,10 ıdır. Kurulu güç bakımından Çanakkale, iller sıralamasında 2. sırada yer almaktadır. (Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği, Temmuz 2013) 53
Çanakkale ili jeotermal enerji bakımından da önemli potansiyele sahiptir. Ağırlıklı olarak Ayvacık, Kestanbol, Biga, Çan, Lapseki, Bayramiç ve Tuzla da olmak üzere çok sayıda sıcak su kaynakları bulunmaktadır. Bunlardan Tuzla jeotermal alanında 50.9-97.2ºC sıcaklık, 7.5 lt/sn debiye sahip kaynakta gerçekleştirilen sondajlar sonucunda 145.5-174ºC sıcaklık ve 200 lt/sn debili akışkan görünür hale getirilmiş ve ülke ekonomisine 38.5 MWt termal güce sahip enerji kazandırılmıştır. 54
Doğal güzellikleri, ince kumlu kumsalları, jeotermal kaynakları, tarihi ve kültürel değerleriyle ÇANAKKALE ZENGİN BİR TURİZM MERKEZİDİR. 55
Deniz ve Kıyı Turizmi Termal Turizm Kültür Turizmi Eko-turizm Spor Turizmi Kongre Turizmi Çanakkale Turizm Potansiyelleri Haritası 56
Deniz ve Kıyı Turizmi Mavi bayrak ödülüne sahip 5 plaj vardır. Kruvaziyer ve yat turizmi açısından önemli potansiyelleri içinde barındırmaktadır Kıyılar dalış sporları, yamaç paraşütü ve sörf sporu için de uygun koy ve körfezlere sahiptir. Gökçeada, Lapseki, Gelibolu ve Ayvacık ilçelerinde sörf turizmi yapılmakta olup, Gökçeada ülkemizin en önemli rüzgâr sörfü merkezlerinden biridir. 57
Termal Turizm o Ezine-Kestanbol Kaplıcaları o Çan-Etili Kaplıcaları o Yenice-Hıdırlar Kaplıcaları o Ayvacık-Tuzla Kaplıcaları o Ayvacık-Küçükçetmi Kaplıcaları o Biga-Kırkgeçit kaplıcaları o Lapseki-Kocabaşlar Kaplıcaları o Bayramiç-Külcüler Kaplıcaları o Bayramiç-Yukarıpalamut Kaplıcaları 58
Kültür Turizmi Milli Parklar Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Troya Tarihi Milli Parkı Antik Kentler, Ören Yerleri ve Müzeler AlexandreiaTroas Assos (Behramkale) Chryse Dardanos Çanakkale Müzesi Kilitbahir Kalesi 59
60
Festivaller Bozcaada Kültür Sanat ve Bağbozumu Festivali Çanakkale Belediyesi Uluslararası Troia Festivali Gökçeada Film Festivali Ayvacık Uluslararası Kültür ve Sanat Festivali 61
Eko-Turizm Kazdağı, biyolojik çeşitlilik, flora ve fauna açısından zengin bir potansiyele ev sahipliği yapmasıyla gözde bir eko-turizm merkezi olmaya adaydır. Bozcaada da sahip olduğu üzüm bağları ve kekik tarlalarının yanında, Türk ve Rum kültürünün birlikteliğiyle oluşan zengin mutfağı, dünyaya sunulabilecek özgün bir gastronomik değerdir. 62
2012 2013 GİRİŞ GECELEME GİRİŞ GECELEME YERLİ 258.000 368.000 269.000 429.944 YABANCI 174.000 195.000 169.955 187.619 TOPLAM 432.000 563.000 438.955 617.563 2013 YILI ORTALAMA GECELEME SÜRESİ YERLİ 1,60 GÜN YABANCI 1,1 GÜN ORTALAMA 1,41 GÜN 63
Rekabet Edebilirlik
İller arası rekabet düzeyinde ilimiz 33.sıradadır. Rekabet edebilirlik 4 bileşenden oluşan bir endekstir: Rekabet edebilirlik bileşenleri Sıra Beşeri sermaye ve yaşam kalitesi 27 Markalaşma becerisi ve yenilikçilik 35 Ticaret becerisi ve üretim potansiyeli 25 Erişilebilirlik 39 (URAK, 2010) 65
YIL MARKA PATENT FAYDALI MODEL ENDÜSTRİYEL TASARIM 2002 50 0 0 57 2003 55 0 1 60 2004 85 10 1 74 2005 119 0 4 16 2006 126 3 3 63 2007 127 2 8 122 2008 134 5 7 113 2009 185 3 8 174 2010 220 4 3 178 2011 373 4 3 231 2012 311 16 8 234 TOPLAM 1685 47 46 1322 TPE (2000-2012) 66
Son 11 yılda Çanakkale den Türk Patent Enstitüsüne toplam 3100 sınai mülkiyet başvurusu yapılmıştır. Çanakkale, 2012 yılı başvurularına göre 81 il arasında; Marka başvurularında 27., Patent başvurularında 19., Faydalı Model başvurularında 28. ve Endüstriyel Tasarım başvurularında 17. sıradadır. Çanakkale de 2012 yılında 2002 yılına göre Marka başvuruları %522 oranında artarak 50'den 311 e ulaşmıştır. 2012 yılında Endüstriyel Tasarım başvuruları %311 oranında artarak 57'den 234 e ulaşmıştır. Çanakkale ye ait 3 tescilli coğrafi işaret bulunmaktadır: Ezine Peyniri, Çanakkale El Halısı, Bayramiç Beyazı TPE (2000-2012) 67
24 (CNBC E BUSINESS ARAŞTIRMASI)
Çanakkale de ihracat 2013 yılında bir önceki yıla göre %17,3 artarak toplam 199 milyon dolar, ithalat %33 artarak toplam 95 milyon dolar oldu. (TÜİK) 69
YIL İHRACAT İTHALAT 2010 2011 2012 2013 136.565 64.242 143.675 160.079 169.713 71.809 199.083 95.291 EKONOMİ BAKANLIĞI 70
Çanakkale de Yatırım ve Fırsatlar
Çanakkale İllerin Teşvik Sıralamasında 2. Grup İller arasındadır. Gökçeada ve Bozcaada İlçelerimiz En Yüksek Kapsamda Teşvik Alan İller arasına alınmıştır. İlimizde 2013 yılı sonu itibarıyla Kalkınma Ajansımızın izlediği yaklaşık 80 adet teşvikli yatırım vardır. Bu teşviklerin başlıcaları Turizm, Madencilik, Enerji ve Gıda Sektörlerindedir. Son yıllarda deniz limanları, havaalanları, Avrupa ya yakınlığı, İstanbul, Bursa, İzmir ve Çerkezköy Organize Sanayi Bölgelerine yakınlığı nedeniyle Çanakkale ulaşımda bir lojistik merkezi olma yolunda ilerlemektedir. ( 72
Ayvacık-Bayramiç-Ezine Bölgemizde Zeytin ve Peynir Kümelenmesi Mevcuttur. Coğrafi işaret mevcuttur. Büyük bir tarım kümelenmesidir. Çan Yenice Bölgemizde Seramik, Hammadde Sanayii, Seramik Makina Sanayii Kümelenmeleri Mevcuttur. Biga İlçemizde Demir Çelik Kümelenmesi Mevcuttur. Türkiye nin en büyük kapasiteli üretim tesislerindendir. Ezine Ayvacık Bozcaada Bölgemizde Turizm, Arkeoloji Alanları, Konaklama Tesisleri Gezi Güzergahları Kümelenmesi Mevcuttur. ( 73
Çanakkale 2015 yılı etkinlikleri, doğası, mutfağı, tarihi ve beşeri sermayesi ile Turizmin her türünde çok önemli fırsatlar sunmaktadır. Son yıllarda 5 yıldızlı otel yatırımında önemli gelişmeler vardır. Gıdada önemli bir potansiyel olup, çok büyük ihracat ve yatırım kapasitesi vardır. Rüzgar enerjisinde potansiyel olarak Türkiye nin 2. bölgesidir. Çok büyük madencilik, jeotermal ve hammadde potansiyeline sahiptir. Üniversite ve meslek okullarıyla Türkiye nin önde gelen beşeri sermayesine sahiptir. ( 74