Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Fırat University Journal of Social Science Cilt: 11 Sayı: 2, Sayfa: 199-208, ELAZIĞ-2001 MÜFREDAT LABORATUAR OKULLARINDA (MLO) GÖREV YAPAN ÖĞRETMEN VE YÖNETİCİLERİN UYGULAMADA KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR(Malatya İli Örneği) The Problems Whic Teachers And Administrators Face In Pilot Schools Burhan AKPINAR (*) Mustafa AKDAĞ (**) Eyüp İZCİ (***) ÖZET Bu araştırma, Müfredat Laboratuar Okulları projesine dahil ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmen ve yöneticilerin projenin uygulanmasına yönelik görüş ve önerilerini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Araştırma, 123 öğretmen ve yönetici üzerinde gerçekleştirilmiştir. MLO larda görev yapan öğretmen ve yöneticilerin uygulamada birtakım sorunlar yaşadıkları belirlenmiştir. Anahtar Kelime: Müfredat Laboratuar Okulları SUMMARY This study aims at determining ideas and suggestions of teachers and administrators who work at the high schools under the project of pilot schools ( Curriculum Laboratory Schools ). The study contained 123 teachers and administrators. It was seen that the teachers and administrators working at pilot schools have some problems Key Word : Pilot Schools (*)Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi (**)İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi (***)Gaziantep Üniversitesi Adıyaman Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi
F.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi 2001 11 (2) GİRİŞ Ülkemiz, Cumhuriyetten günümüze kadar gelişmiş toplumlar düzeyine ulaşmak için önemli çabalar sarf etmiştir. İlk önceleri daha çok tarım, altyapı ve çeşitli sanayi alanlarında görülen bu çabalara, son yıllarda eğitim alanındaki gayretler eklenmiştir. Eğitim alanındaki bu faaliyetler, dünyadaki gelişmelere paralel olarak eğitimin her düzeyine bilimsel ve teknolojik bir altyapı oluşturma gayretleri şeklinde görülmektedir. Bu durum, küreselleşmenin bir sonucu olarak, dünya ile birlikte hareket etme ve dünyadaki eğilimlere uygun davranma zorunluluğunun bir sonucudur (Çelik, 1997:73). Bilgisayarlar başta olmak üzere teknolojinin, yaşamın her alanını derinden etkilemeye başladığı günümüz dünyasında, gelişmiş devlet ya da toplum olmanın yolu, ülkeyi bilgi çağına taşıyacak insanlardan geçmektedir. Buna dayanarak gelişmiş ülkeler, ekonomilerinin en önemli girdisi saydıkları bilgiye ulaşma, bilgiyi kullanma ve bilgi üretme işine, dolayısıyla eğitime giderek artan oranda yatırım yapmaktadırlar. Türkiye, bilgi çağı olarak anılan önümüzdeki yüzyılda çağdaş ülkeler arasındaki amansız yarışta saf dışı kalmamak için, bilim ve teknolojideki gelişmeleri izleyebilen, onları etkin bir biçimde kullanabilen ve yeni teknolojileri üretebilen nesilleri hızla yetiştirmek mecburiyetindedir. Böylece, ülkeler arasındaki rekabette eğitim, stratejik bir önem kazanmaktadır. Eğitimin bu fonksiyonunu yerine getirebilmesi ancak eğitim ve öğretimde ileri teknoloji kullanımı ile mümkün görülmektedir. Ülkemizde teknoloji kullanımı konusunda eğitim kurumları, diğer sektörlere göre geri kalmıştır. Gelişmiş ülkeler düzeyine ulaşma konusunda birçok alanda önemli başarılar elde edilmesine rağmen, çağın gereklerine uygun etkili bir eğitim sistemi oluşturmada fazla başarılı olunamamıştır. Bunun en önemli nedenlerinden biri eğitimde verim artışı sağlayacak gelişmiş teknolojilerin kullanımındaki eksikliktir. Bilgiyi kullanma ve üretiminin çok hızla geliştiği günümüz dünyasında, eğitim alanındaki sorunlarda giderek daha karmaşık bir hal almaktadır. Bu sorunlar sayısal olmaktan çok kalite ile ilgilidir. Eğitimde kalite sorununu aşmak için geleneksel eğitim yaklaşımlarının yetersizliği açıktır. Problemin çözümünde, eğitimde ileri teknoloji kullanımı ciddi bir seçenek halini almıştır (Hızal, 1993:147). Eğitimde teknoloji kullanımı sorunu olarak özetlenebilecek bu problemi aşmak için ülkemizde son yıllarda önemli adımlar atılmıştır. Bu adımlardan en önemlilerinden biri de, 1990 yılında, 177,2 milyon ABD dolarlık bütçeye sahip Milli Eğitimi Geliştirme Projesi (MEGP) nin Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulmasıdır. Projenin temel amaçları, İlk ve Ortaöğretimde kaliteyi artırarak, öğrenci başarısını yükseltmek, 200
Müfredat Laboratuar Okullarında... öğretmen eğitiminde kaliteyi artırmak ve Milli Eğitim Bakanlığı yönetim sisteminin geliştirilerek kaynak kullanımında daha ekonomik ve etkili olabilmeyi sağlamaya yöneliktir. Bu temel amaçlara ulaşmak üzere MEB lığı tarafından 1992 de Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (EARGED) kurulmuştur. Müfredat programlarının geliştirilmesi, okullardaki öğretim materyallerinin geliştirilip, gelişen teknolojiye uygun eğitim ekipmanlarının temin edilmesi ile ölçme ve değerlendirme faaliyetlerinin niteliğinin geliştirilmesi EARGED in görevleri arasındadır Bu hedeflerin gerçekleşmesi için Türkiye deki ilk ve ortaöğretim kurumlarının 2000 yılında organizasyon, yapı ve işleyiş bakımından ulaşmaları hedeflenen modellerin ilk örneklerini oluşturmak üzere, ülke genelinde 1994 yılında eğitim fakültelerinin bulunduğu 23 ilde 147 ilköğretim, 61 ortaöğretim kurumu Müfredat Laboratuar Okulları olarak proje kapsamına alınmıştır. Böylece, EARGED tarafından geliştirilen öğretim programları, bilgisayar yazılımları, öğretim materyalleri ile ölçme ve değerlendirme çalışmaları ve araştırmalarının ülke düzeyine yaygınlaştırılmadan evvel bu okullarda denenmesi öngörülmüştür ( EARGED, 1995). Bu açıdan, çok önemli görevi ifa eden MLO lardaki fiziki altyapı, donanım ve insan kaynaklarının geliştirilmesi, eğitim niteliği açısından hayati bir önem kazanmaktadır. Proje ile her MLO hazırlayacağı Okul Gelişim Planı ile kendi ekibini kurup okuldaki eğitim niteliğinin arttırılmasına çalışacaktır. Ancak, projenin yürürlüğe girdiği günden bugüne kadar MLO ların istenilen ölçüde kendi gelişimlerini planlayarak yürütemedikleri görülmüştür (EARGED,1998). MLO lardaki ekipman ve donanım, bina standartları ile insan kaynaklarının geliştirilmesindeki bu kısmi gelişmeler sevindirici olabilir, ancak eğitimde bu kısmi nitelik artışı arzu edilen nitelik artışına ulaşma açısından tatmin edici olmaktan çok uzaktır. Eğitimde nitelik artışını sağlayacak teknoloji kullanımı, ilgili materyal temini ile fiziki altyapının düzenlenmesinden daha ileri bir yaklaşımla ele alınmalıdır. Bu açıdan probleme bakıldığında MLO daki ekipman ve donanım, bina standartlarının yükseltilmesinde önemli ilerlemeler sağlanmış olsa bile, ilgili projenin başarılı olabilmesi kısaca eğitimde verimlilik, önemli ölçüde eğitimcilere bağlıdır. Teknoloji yoğunluğu ne kadar arttırılırsa arttırılsın eğitim, yine de emeğe bağımlıdır ( Çağdaş Eğitim Çağdaş Üniversite.1992). MLO projesi doğrultusunda öğretmenler ve diğer ilgili personel hizmetiçi eğitimden geçirilmişlerdir. Ancak MLO daki teknolojik donanım, bina standartlarının yükseltilmesi ve hizmet içi eğitim faaliyetlerinin ilgili eğitimcilerin görüş ve ihtiyaçlarına dayandırılması çok önemlidir. Çünkü öğretmenler, planlamasına katıldıkları veya 201
F.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi 2001 11 (2) görüşlerinin alındığı yenileşme projelerine olumlu bakmakta ve başarısı için daha fazla çaba göstermektedirler (Hızal, 1993). MLO lardaki gelişmiş teknolojilerin kullanımı sonucu, öğretmen rollerinde önem ve öncelik sırasının değişmesi beklenmektedir. Ancak, öğretmenlerin bu yeni rollerini yerine getirebilmeleri, geniş kapsamlı ve teknoloji katkılı bir destek programına bağlıdır. Ülkemizin en değerli hazinesi olan öğrencilerimizin en iyi bir şekilde yetiştirilebilmesi ve bu projeye aktarılan kaynakların verimli kullanılabilmesi için MLO lardaki öğretmen tutum ve yeterlilikleri önemli bir yer teşkil etmektedir. Bu açıdan, MLO da görev yapan eğitimcilerin projeye ve teknoloji konusuna ait düşünce ve tutumlarının bilinmesi, eğitimde verimlilik açısından çok önemlidir. MLO ların günümüzdeki durumlarına bakıldığında anılan fonksiyonlarını yerine getirebilmede önemli sorunlarla karşı karşıya oldukları görülmektedir. Projede öngörülmesine rağmen bu okulların istenilen ölçüde kendi gelişimlerini planlayarak yürütemedikleri görülmektedir. Yine projede öngörülmesine rağmen MLO ların ilgili (çevrelerindeki) üniversiteler ile yeterince işbirliğine giremediği görülmektedir. Hizmetiçi eğitim faaliyetlerinin ne derece etkili olduğu da araştırmaya muhtaç görülmektedir. Kılıç (1998) ın yaptığı çalışmaya göre bu okullardaki öğrenci başarıları önemli artışlar göstermesine rağmen, MLO ların günümüze kadar kaydettikleri gelişim, fiziki değişim, yenileşme ve okul popülaritesinin arttırılması ile sınırlı kalmıştır. Ayrıca, bu okullarda görülen kısmi gelişmelerin de merkezi planlama ve yönlendirmeler sonucu olduğu görülmüştür. Eğitim niteliğinin arttırılmasında istenilen düzeye ulaşmak, fiziki kaynakların geliştirilmesi kadar bunların etkili kullanımına da bağlıdır. Ayrıca MLO daki teknolojik araç-gerecin konu ile uygunluğu ve ilgili öğrenci seviyesine göre yerinde ve zamanında kullanımı da oldukça önemlidir. Eğitim sistemimizde nitelik artışı konusunda önemli adımlardan biri olan MLO uygulaması önemli ölçüde, eğitimde teknoloji kullanımına dayanmaktadır. Uygulamanın başarılı olması, projeye ayrılan kaynakların yerinde ve verimli şekilde kullanılmasına bağlıdır. Aksi takdirde, ülkemiz açısından büyük bir kaynak israfına neden olacaktır. Bu çalışma, Malatya ilinde MLO projesine dahil liselerde görev yapan öğretmen ve yöneticilerin uygulamaya yönelik görüş ve önerilerini tespit etmeyi amaçlamaktadır. 1. YÖNTEM Araştırmanın evrenini 1998-1999 Öğretim yılı II. Döneminde Malatya ilinde MLO projesine dahil Gazi, Malatya, Anadolu ve Kubilay liseleri oluşturmaktadır. Araştırma 202
Müfredat Laboratuar Okullarında... doğrudan çalışma evreni üzerinde yürütülmüş ve anketi cevaplayan 123 öğretmen ve yöneticinin görüşleri değerlendirilmiştir. Bu araştırmada elde edilen veriler araştırmacılar tarafından geliştirilip uygulanan anket ile elde edilmiştir. Anketin hazırlanması ve geliştirilmesi araştırmanın önemli aşamalarından birini oluşturmuştur. Anketin geliştirilmesinin ilk aşamasında, konuyla ilgili kuramsal kaynaklar ve araştırmalar taranmıştır. Bu taramalar sonucu MLO larında görev yapan bir grup öğretmen ve yöneticiye açık uçlu sorulardan oluşmuş anket uygulanarak MLO nda uygulamada karşılaşılan sorunların neler olabileceği ile ilgili görüşlerini serbestçe yazmaları istenmiştir. Bu uygulamada elde edilen verilerden, frekansı yüksek olan sorular tespit edilerek kapalı uçlu anket soruları oluşturulmuş ve deneme amacıyla 50 öğretmen ve yöneticiye uygulanmıştır. Bu deneme uygulamasından sonra, anketteki maddelerin iç tutarlığının test edilmesi amacıyla madde-test korelasyonu hesaplanmış istatistiksel açıdan uygun olmayan maddeler anketten çıkarılmış ve uygulamaya esas 24 maddeden oluşan anket hazır hale getirilmiştir. Anketin güvenirliğine ilişkin olarak Bir Testi İki Eşdeğer Yarıya Bölme Yönteminden yararlanılmıştır. Öğretmenlerin, testin iki yarısından aldıkları puanları arasındaki ilişki (korelasyon) hesaplanarak, güvenirlik katsayısı.79 bulunmuştur. Bu katsayı yarı testin güvenirliğini verdiğinden, testin tümünün güvenirliğini bulmak için Spearman-Brown formülü kullanılarak anketin güvenirlik katsayısı.0.87 bulunmuştur. Verilerin çözümlenmesinde frekans ve yüzde kullanılmıştır. 2. SONUÇLAR 2.1. Fiziki Altyapı ve Teknik Donanım Tablo 1. MLO.daki Fiziki Altyapı ve Teknik Donanım İle İlgili Görüşlerin e Göre dağılımı Mevcut Bilgisayar Laboratuarı İhtiyacı Karşılar Yeterlikte midir Mevcut Sarf Malzemesi İhtiyacı Karşılar Yeterlikte midir Mevcut Klavuz kitap ve Katalog Yeterli midir Öğretmen Çalışma Odası İstenen Niteliklere Sahip midir 11 9 26 21 86 70 123 100 23 19 27 22 73 59 123 100 19 15 15 13 89 72 123 100 28 23 24 19 71 58 123 100 MLO projesi çerçevesinde yer alan okulların,, diğer okullara nazaran önemli imkanlara sahip oldukları bilinmektedir. Ancak, projede belirtilen niteliklerde insan 203
F.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi 2001 11 (2) yetiştirmede önemli bir yeri olan, bina standartları ile teknik ekipman ve donanım konusunda da alınacak çok yol olduğu söylenebilir. Nitekim tablo 1. incelendiğinde,bu konuda görüş bildiren öğretmen ve yöneticilerden % 70 inin mevcut bilgisayar laboratuarlarını yetersiz bulmakta; % 59 unun da ders materyali hazırlama, çıktı alma ve benzerleri için ihtiyaç duyulan sarf malzemelerinin ihtiyacı karşılamaktan uzak olduğu görüşünü paylaştıkları görülmektedir. MLO ların da bulunan teknik araç-gereç ve bilgisayarlardan tam kapasite ile yaralanmak için ihtiyaç duyulan, klavuz- kitap, broşür ve kullanma kataloğu gibi materyallerin de önemli ölçüde yetersiz olduğu, çalışanlar tarafından % 72 oranında kabul edilmektedir. Ayrıca, öğretmen ve yöneticilerin % 58 i MLO bina standartlarında önemli bir görevi yerine getirmesi beklenen öğretmen çalışma odası nın da istenilen niteliklere sahip olmadığı görüşünde oldukları tablo 1.den anlaşılmaktadır.bu bulgular, projede önemle vurgulanan fiziki alt yapı ve teknik donanımın, henüz istenilen seviyede geliştirilemediğini ortaya koymaktadır. Eğitimde verimlilik ve nitelik artışında bu problem önemli bir engel teşkil etmektedir 2.2. İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi ve Öğretim Hizmetinin Niteliği Tablo 2. İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi ve Öğretim Hizmetinin Niteliğine İlişkin Görüşlerin e Göre Dağılımı Eğitimde Teknoloji Kullanımı Öğretim Niteliğini Yükseltmekte midir MLO Projesinden Sonra Okulunuzda Öğrenci Başarısı Yükseldi mi Okul Gelişim Planlama Çalışmaları Uygulamada İşlemekte midir Okul Gelişim Planı İçin İhtiyaç Analiz Çalışmaları Yeterli Düzeyde midir 108 88 9 7 6 5 123 100 63 51 22 18 38 31 123 100 30 24 37 30 56 69 123 100 8 6 13 11 102 83 123 100 Tablo 2. incelendiğinde,öğretmen ve yöneticilerin büyük bir kesiminin (% 88) eğitimde teknoloji kullanımının, öğretim hizmeti niteliğini yükselttiği görüşünü benimsedikleri görülmektedir.. Eğitimcilerin, inandıkları projelerin başarısı için daha fazla çaba sarf ettikleri gerçeği, bu sonucu önemli kılmaktadır. Ancak buna rağmen, MLO projesinin, okullarında uygulanmaya başlamasından sonra öğrenci başarılarında artış olduğu görüşüne eğitimcilerin % 51 katılmaktadır. Bu durum, eğitimcilerin projeye inandıkları; ancak uygulamada problemlerle karşılaştıkları şeklinde yorumlanabilir. Projede önemli bir yer tutan her okulun kendi gelişimini planlayıp uygulayarak eğitimin niteliğini yükseltmesi prensibinin uygulamada işlemediği, ilgililerin % 69 u tarafından 204
Müfredat Laboratuar Okullarında... ifade edilmektedir. Söz konusu işlevin yerine getirilmesinde, öğretmen ve öğrencilerden alınan dönütler doğrultusunda yapılması gereken ihtiyaç analizi nin de yeterince yapılamadığı öğretmenlerin çoğunluğu (% 83) tarafından dile getirilmektedir. Bu sonuçlar projenin uygulanmasında önemli aksaklıkların olduğunu göstermektedir. 2.3. MLO Çalışanlarının Tutum ve İstekleri Tablo 3. MLO Çalışanlarının Tutum ve İsteklerinin e Göre Dağılımı MLO da Çalışmaktan Dolayı İş doyum Düzeyiniz Yeterli midir MLO Çalışanlarına Ek Ücret Ödenmeli midir MLO İle İlgili Karar ve Mevzuat İhtiyacı Karşılar Nitelikte midir 73 59 7 6 43 35 123 100 93 76 12 10 18 14 123 100 25 20 28 23 70 57 123 100 Öğretmen ve yöneticilerin iş doyumlarını yeterli bulma düzeylerin % 59 olduğu tablo 3. de görülmektedir. Bir proje ne kadar iyi hazırlanırsa hazırlansın, uygulamadaki başarısı büyük ölçüde eğitimcilerin projeye bakış açılarına bağlıdır. Bu nedenle, % 59 luk işdoyumu düzeyi yeterli değildir. Çalışanların iş doyumunu yükseltmede, ek ücretin verilmesi önemli bir yer tutmaktadır. Nitekim, çalışanların % 76 sının ek ücret verilmesi talebi, bu yönde önemli bir beklenti olduğunu göstermektedir. MLO ile ilgili karar ve mevzuatların ihtiyacı karşılar nitelikte olmadığı, çalışanların % 57 si tarafından tablo 3. de ifade edilmektedir. MLO da görev yapan öğretmenlerin projeye karşı ilgi ve tutumlarını yeterli bulma düzeyi % 50 iken, bu oran yöneticilerde % 40 dır. Projenin başarıya ulaşabilmesi için öğretmen ve yöneticilerin işdoyum düzeyleri ile projeye karşı ilgi ve tutumlarının yükseltilmesi önem taşımaktadır. 2.4. MLO Çalışanlarına Verilen Hizmet İçi Eğitimin Niteliği Tablo 4. Hizmet-İçi Eğitiminin Niteliğine İlişkin Görüşlerin e Göre Dağılımı MLO İle İlgili Aldığınız Hizmet İçi Eğitimde Öğrendikleriniz Yeterli midir MLO İle İlgili Hizmet İçi Eğitimi Süreklilik Arzetmeli midir f % f % f % F % 33 27 23 19 67 54 123 100 106 86 11 9 6 5 123 100 205
F.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi 2001 11 (2) MLO projesinin başarısı, bütün teknolojik yatırımların yanında önemli ölçüde uygulayıcıların niteliği ile sınırlıdır. Proje ile öğretmen ve yöneticilere belirli aralıklarla hizmet içi eğitim verilmektedir. Ancak, çalışanların % 54 nün bu eğitim ile edindikleri bilgi ve becerileri yetersiz bulmakta, % 86 sının da bu eğitime süreklilik kazandırılmasından yana olduklarını tablo 4.ten anlaşılmaktadır. Eğitimde kullanılan araç ve gereçlerin, diğer teknolojik araçlar gibi çok hızlı geliştiği dikkate alındığında, çalışanlara verilen hizmet içi eğitiminin de süreklilik arz etmesi gereği daha iyi anlaşılmaktadır. Hizmet içi eğitimde kazandırılan beceriler daha çok teknik araçgereçlerin kullanımı konusunda yoğunlaşmakta, bu araçların okullardaki derslerin öğretiminde nasıl kullanılacağı konusuna yer verilmemektedir. Çalışanların katıldıkları hizmet içi programlarını yetersiz bulmaları bu faktöre bağlı olabilir. 2.5. Yardımcı Hizmetler Tablo 5. Yardımcı Hizmetlere İlişkin Görüşlerin e Göre Dağılımı Araç-Gereç ve Teknik Donanım İçin Teknik Elemana İhtiyaç var mıdır 79 64 24 20 20 16 123 100 Teknik Elemanın Olmaması Yardımcı Hizmetleri Aksatmakta mıdır 70 57 34 28 19 15 123 100 Büyük yatırımlarla MLO larına kazandırılan teknik araç-gereç ve donanımın, her zaman ve her istenildiğinde tam kapasite ile eğitimin hizmetinde olması çok önemlidir. Projenin başarıya ulaşmasında vazgeçilmez bir öneme sahip olan bu durum, önemli ölçüde konu uzmanı bir teknik elemana olan ihtiyacı göstermektedir. Nitekim, araştırmada görüşlerine baş vurulan öğretmen ve yöneticilerin % 64 ü böyle bir elemana ihtiyaçları olduğu yönünde görüş belirtirken, % 57 sinin ise hali hazırda böyle bir elemanın olmamasından dolayı yardımcı teknik hizmetlerde aksamalar olduğu görüşünde oldukları tablo 5.den anlaşılmaktadır. 2.6. Kurumlar Arası İlişkiler Tablo 6. Kurumlar Arası İlişkilere Ait Görüşlerin e Göre Dağılımı Okul-Üniversite İşbirliği Yeterli Düzeyde midir 13 11 9 7 101 82 123 100 MLO Kendi Aralarındaki İşbirliği Yeterli Düzeyde midir 9 7 18 15 96 78 123 100 206
Müfredat Laboratuar Okullarında... MLO nın proje üretimi ve eğitimin niteliğini yükseltmesinde,üniversite ile ilişkiler ve karşılıklı bilgi alış verişi büyük öneme sahiptir. Bu önemi gören Milli Eğitim Bakanlığı da, MLO nın, bünyelerinde Eğitim Fakültesi olan üniversitelerin bulunduğu illerde açılmasına özen göstermiştir. Ancak, tablo 6. incelendiğinde, söz konusu okulların üniversite ile ilişkilerinin, çalışanların büyük bir kesimi (% 82) tarafından yetersiz bulunduğu anlaşılmaktadır. Yine, MLO nın karşılaştıkları sorunları aşmada ve elde ettikleri deneyimleri paylaşmada kendi aralarında ilişki kurmaları büyük önem taşımaktadır. Fakat uygulamada, okullar arası ilişkinin yeterli bulunma oranı, sadece % 7 dir. Proje kapsamındaki okulların gerek üniversite, gerekse kendi aralarında yeterli iletişim kuramamaları, ilgili mevzuatın yetersiz olmasına bağlı olabilir. 2.7. Eğitim Ortamlarının Yeterliliği Tablo 7. Eğitim Ortamlarının Yeterliliğine İlişkin Görüşlerin e Göre Dağılımı F % f % f % f % Dersler Gerekli Yer ve Uygun Teknik Donanım Desteği İle Yapılmakta mıdır 20 16 38 31 65 53 123 100 Derslerin Gerekli Yerlerde Yapılmaması İdareden mi Kaynaklanmaktadır 20 16 26 21 77 63 123 100 Öğretmen ve yöneticilerin % 53 ünün, her dersin gerektiği yerde ve uygun teknik donanım desteği ile yapılamadığı görüşünde oldukları tablo 7. den anlaşılmaktadır. Bu gereğin yerine getirilememesinin, idari sorunlardan kaynaklanmadığı, öğretmenlerin % 63 ü tarafından ifade edilmektedir. Derslerin uygun eğitim ortamlarında yapılamaması, alt yapı eksikliği ve öğretmen niteliği ile bağlantılı olabilir. 2.8. Projenin Tanıtımı Tablo 8. MLO Projesinin Tanıtımına İlişkin Görüşlerin e Göre Dağılımı Öğrencilere MLO Projesi Hakkında Yeterince Bilgi Verilmekte midir 21 17 15 12 87 71 123 100 Okul Aile Birliği ve Koruma Derneğinin Okula Katkısı Yeterli Düzeyde midir 26 21 17 14 80 65 123 100 Tablo 8. incelendiğinde,mlo çalışanlarının % 71 inin, projenin öğrencilere sağladığı yararlar konusunda öğrencilerin yeterince bilgi sahibi olmadıkları görüşünde oldukları görülmektedir. Ayrıca projeye, okul aile birliği ve koruma derneğinin ilgi ve 207
F.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi 2001 11 (2) katkısının yetersiz olduğu görüşü % 65 oranında kabul görmektedir. Bu durum, projenin iyi tanıtılamadığını göstermektedir. 3. ÖNERİLER 1. MLO larda görev yapan öğretmen ve yöneticilerin eğitim ihtiyaçları bilimsel olarak belirlenip uygun hizmet içi eğitim programlarıyla giderilmelidir. Bu eğitim, gelişen teknolojiye paralel olarak süreklilik arz etmelidir. 2. MLO lardaki fiziki alt yapı, araç-gereç ve teknik donanım piyasa şartlarına paralel olarak yenileştirilip geliştirilmelidir. 3. MLO ile ilgili karar ve mevzuatların çıkarılmasında çalışanların görüş ve önerileri de dikkate alınmalıdır. 4. Araç-gereç ve teknik donanımın bakım, onarım ve teknik servis hizmetlerini yürütecek uzman elemanlar okullarda istihdam edilmelidir. 5. MLO ların kendi aralarında ve üniversiteler ile sağlıklı iletişim ve işbirliğinin sağlanabilmesi için yasal düzenlemelerin eksiklikleri giderilmelidir. 6. MLO larda görev yapan öğretmen ve yöneticilere ek ücret ödenmeli, tayin ve terfileri sahip oldukları nitelikler dikkate alınarak düzenlenmelidir. 7. Okul Gelişimi ve Yönetim Ekibi ndeki elemanlara ders harici egzersiz benzeri ek ücretli hazırlık zamanı verilmelidir. 8. Araç-gereç ve teknik donanımın kullanımı konusunda klavuz- kitap, katalog ve bilgi kitapçıkları hazırlanmalıdır. 9. MLO projesinin ilgililere tanıtımını sağlayacak çeşitli etkinlikler yapılmalıdır. KAYNAKLAR Çelik,Vehbi. Okul Kültürü ve Yönetimi. Ankara: Pegem Yayınları, 1997. Hızal, Alişan. Bilgisayar Eğitimi ve Bilgisayar Destekli Öğretime İlişkin Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Eğitim Bilimleri Birinci Ulusal Kongresi Bildiriler I, 24-28 Eylül 1990 (Eğitim Teknolojisi). Ankara: Milli Eğitim Basımevi, 1993. Kılıç, Ruhi. Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Kapsamında Müfredat Laboratuar Okulları Uygulamasının Değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, Temmuz 1998, Cilt:22, Sayı:109, ss. 32-36. T.C. Başbakanlık. Çağdaş Eğitim Çağdaş Üniversite. Ankara,1992. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı-EARGED, MLO Modeli. Ankara, 1995. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı-EARGED, MLO Değerlendirme Araştırması, 208