Salih Adası Civarındaki Kültür ve Doğal Deniz Balıklarındaki Monogenean Trematodlar ve Crustecean Parazitlerin Araştırılması [1]

Kafkas Univ Vet Fak Derg 6 (SupplB): S5S60, 00 DOI:0.9775/kvfd.00.605 RESEARCH ARTICLE Salih Adası Civarındaki Kültür ve Doğal Deniz Balıklarındaki Monogenean Trematodlar ve Crustecean Parazitlerin Araştırılması [] Ahmet AKMIRZA * [] Bu araştırma İstanbul Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: 6/5006 * İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi, Hastalıklar Anabilim Dalı, TR40 İstanbul TÜRKİYE Özet Makale Kodu (Article Code): KVFD00605 Bu araştırma Salih adası (Bodrum) civarında Şubat 008 Aralık 008 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Çalışmada kültürü yapılan levrek, çipura, mırmır, fangri, sivriburun karagöz, minekop, sinağrit (Dicentrarchus labrax, Sparus aurata, Lithognathus mormyrus, Pagrus pagrus, Diplodus puntazzo, Umbrina cirosa, Dentex dentex) olmak üzere toplam 7 tür balık ile doğal ortamdan avlanan levrek, çipura, isparoz, karagöz, sargos, mırmır, izmarit, kupes, sarpa, mercan, tiryaki, güneş balığı, iskorpit, kaya balığı, dikenli çütre,tekir, istavrit, sarı kuyruk balığı (Dicentrarchus labrax, Sparus aurata, Diplodus annularis, Diplodus vulgaris, Diplodus sargus, Lithognathus mormyrus, Spicara flexuosa, Boops boops, Sarpa salpa, Pagellus erythrinus, Uranoscopus scaber, Coris julis, Scorpaena scrofa, Gobius sp,. Stephanolepis diaspros, Mullus surmuletus, Trachurus mediterraneus, Seriola dumerili) toplam 8 tür balık parazitolojik açıdan incelenmiştir. Kültür balıklarında Microcotyle chrysophrii, Diplectanum aequans, Furnestinia echeneis, Lernanthropus kroyeri, Caligus minumus, Ceratothoa oestroides, Praniza larvası parazitlerine rastlanılmıştır. Doğal balıklarda ise Microcotyle chrysophrii, Microcotyle erythrini, Diplectanum aequans, Furnestinia echeneis, Cyclocotyle bellones, Choricotyle chrysophrii, Lernanthropus kroyeri, Hatschekia sargi, Hatschekia pygmaea, Caligus minumus, Ceratothoa oestroides, Praniza larvası parazitleri bulunmuştur. Ayrıca çalışmada kafes sistemlerinde yetiştirilen 7 tür balıktan çipura, levrek ve mercana doğal ortamda da rastlanırken, 4 türe fangri, sivriburun karagöz, minekop ve sinagrit e bu bölgenin doğal ortamında rastlanmamıştır. Hem doğada hem kültürel ortamda ortak bulunan balık türüne ait parazitolojik sonuçlar istatiksel olarak karşılaştırılmıştır. Doğal ve yetiştiricilik ortamındaki değerler istatistiki açıdan karşılaştırıldığında Microcotyle chrysophrii için Şubat ayında istatistiki fark önemli bulunurken diğer aylarda önemli bulunmamıştır. Lernanthropus kroyeri için ise Şubat, Ekim, Aralık aylarında fark anlamlı olurken Nisan, Haziran, Ağustos aylarında önemsiz bulunmuştur. Anahtar sözcükler: Salih Adası, kültür balığı, Deniz balığı, Monogenean trematod, Crustecean parazit Investigation of the Monogenean Trematods and Crustecean Parasites of the Cultered and Wild Marine Fishes near Salih Island Summary This investigation was realized between February and December 008 near Salih Island (Bodrum). In this study, 7 species of culture fishes european seabass, gilthead seabream,striped seabream, common seabream, sharp snout seabream, shi drum, common dentex (Dicentrarchus labrax, Sparus aurata, Lithognathus mormyrus, Pagrus pagrus, Diplodus puntazzo, Umbrina cirosa, Dentex dentex) and 8 fish species catched from natural surroundings european seabass, gilthead seabream, annular seabream, common twobanded seabream, white seabream, striped seabream, picarel, bogue, salema, common pandora, stargazer, rainbowwrasse, red scorpionfish, goby, lazenge filefish, striped red mullet, mediterranean horsemakerel, great amberjack (Dicentrarchus labrax, Sparus aurata, Diplodus annularis, Diplodus vulgaris, Diplodus sargus, Lithognathus mormyrus, Spicara flexuosa, Boops boops, Sarpa salpa, Pagellus erythrinus, Uranoscopus scaber, Coris julis, Scorpaena scrofa, Gobius sp, Stephanolepis diaspros, Mullus surmuletus, Trachurus mediterraneus, Seriola dumerili) were investigated in terms of parasite. Microcotyle chrysophrii, Diplectanum aequans, Furnestinia echeneis, Lernanthropus kroyeri, Caligus minumus, Ceratothoa oestroides, Praniza in culture fishes and Microcotyle chrysophrii, Microcotyle erythrini, Diplectanum aequans, Furnestinia echeneis, Cyclocotyle bellones, Choricotyle chrysophrii, Lernanthropus kroyeri, Hatschekia sargi, Hatschekia pygmaea, Caligus minumus, Ceratothoa oestroides, Praniza in natural fishes were found in wild fishes. The parasitological results belongs to three fish species found in both culture and naturel environment were compared statistically. No statistically signifecant differences were observed for Microcotyle chrysophrii for any month (P>0.05) between culture and wild fishes except in February (P<0.05). The statistically differences were determined for Lernanthropus kroyeri in February, October, December (P<0.05), while differences were not found in April, June, August (P>0.05). Keywords: Salih Island, Culture fish, Wild fish, Monogenean trematod, Crustecean parasite İletişim (Correspondence) +90 4555700/6446 hakmirza@istanbul.edu.tr

S54 Salih Adası Civarındaki Kültür... GİRİŞ Deniz kafes sistemlerinin olduğu ortamda doğal balıklarda yaşamakta bazen sürüler halinde bulunmaktadır. Yapılan çalışmalar Akdeniz Bölgesindeki çiftliklerin çevresinde doğal balıkların toplandığını, bu doğal balık türlerinin büyük bir çoğunluğunun clupeidae, sparidae, mugilidae ve carangidae familyalarına dahil olduğunu ortaya koymuştur. Araştırıcılar ayrıca ortamdaki bu balık türlerinin çiftliklere ve mevsimlere göre de farklılıklar gösterdiğini bildirmiştir. Deniz kafes sistemindeki balıklar ile çevresindeki doğal balıklar birbirleri ile etkileşim içindedirler. Bu etkileşimin en önemli sonuçlarından biri de patojen transferidir. Kültür stokları ile doğal balık stokları arasında hastalık etkenlerinin bulaşma şekli şimdiye kadar yeterli düzeyde araştırılmamış olup bu konuda birçok eksiklikler bulunmaktadır. Deniz kafes sistemlerinde balıklar mümkün olan en yüksek yoğunlukta yetiştirilmekte olup bundan dolayı büyük bir stres altındadırlar. Böyle durumlarda hastalık riski artar, hastalanan balıklardaki patojenler çevreye yayılır. Bazı durumlarda ise çevredeki balıklarda görülen patojenler kafes kültür sistemini etkiler. Doğal ve kültür balıkları arasındaki hastalık ilişkisi farklı coğrafik bölgelerde değişiklik göstermektedir,4. Ülkemizde deniz balığı yetiştiriciliği son 0 yılda çok büyük bir gelişme göstermiştir. FAO tarafından yapılan bir çalışma ile Türkiye nin dünyada yetiştiricilik üretimi en hızlı büyüyen. ülke olduğu belirlenmiştir (FAO, 007). Türkiye İstatistik Kurumunun 008 yılı verilerine göre ülkemiz deniz balığı yetiştiriciliğinde yıllık 8 bin tonluk üretimi ile Akdeniz Ülkeleri arasında Yunanistan dan sonra. ülke konumundadır. Sektörün bu hızlı gelişmesi sürecinde resmi otoriteler tarafından belli bölgeler potansiyel üretim alanı olarak belirlenmiştir. Bu bölgelerden biride balık çiftliklerinin yoğun olarak yer aldığı Muğla ilindeki Salih Adası dır. Dünyada olduğu gibi Akdeniz ülkelerinde de gerek doğal gerek kültür balıklarının parazitleri üzerinde çok çeşitli çalışmalar bulunmaktadır 58. Ülkemizde de son yıllarda doğal ve kültür balıklarının parazitleri üzerine çeşitli akademik tezlere 9 ve yayınlara rastlanılmaktadır. Bu çalışmalar baz alınarak Öktener 4 Türkiye nin doğal deniz balıklardaki, Kayış ve ark. 5 ise kültür balıklardaki parazitleri bir checklist halinde bildirmişlerdir. Bu çalışmada Türkiye de deniz balığı yetiştiriciliğinde önemli bir bölge olan Salih Adası civarındaki yetiştiriciliği yapılan balık türleri ile bölgenin doğal balık türlerinin metazoon parazitlerinin (Monogenean Trematod, Crustecean parazit) araştırılması amaçlanmıştır. Ayrıca tespit edilen parazit türlerinin enfeksiyon yoğunluğu, yüzdesi gibi parazitolojik parametrelerin belirlenmesi ve bu parametrelerin mevsimsel değişiminin incelenmesi ile doğada ve kültürel ortamda ortak bulunan balık türlerine ait parazitolojik sonuçların istatiksel olarak karşılaştırılması da planlanmıştır. MATERYAL ve METOT Balık örnekleri ağırlıklı olarak Kılıç Deniz Ürünleri nin kafes üniteleri olmak üzere Ada Su Ürünleri ve Fjord Marine Deniz Ürünleri ne ait kafes sistemlerinden temin edildi. Doğal balık örnekleri ise Salih adası civarında galsama ağları, olta, sepet gibi çeşitli av araçları kullanılarak yakalandı. Bütün örnekler canlı olarak Kılıç Deniz Ürünleri nin Balikiler ArGe birimine getirildi ve inceleninceye kadar canlı olarak tutuldu. Örnekler Şubat 008 Aralık 008 tarihleri arasında iki ayda bir olmak üzere (Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim, Aralık) bir yıl boyunca basit rastgele örnekleme yöntemiyle alındı. Getirilen bu balıklar klasik parazitolojik metodlar 6,7 kullanılarak incelendi. İncelenen balıkların tür teşhisinde 8,9, parazitlerin teşhisinde ise 7,0 den yararlanıldı. Her parazit türü ile ilgili enfeksiyon değerleri 4 e göre belirlenirken istatistiki analizler ANOVA ya göre yapıldı. BULGULAR Bu çalışmada kafes ünitelerinde yetiştirilen 7 türe ait [çipura (Sparus aurata), levrek (Dicentrarchus labrax), mırmır (Lithognathus mormyrus), mercan (Pagrus pagrus), sivriburun karagöz (Diplodus puntazzo), minakop (Umbrina cirosa), sinarit (Dentex dentex)] toplam 864, doğal ortamdan avlanan 8 türe ait [levrek (Dicentrarchus labrax) çipura (Sparus aurata), isparoz (Diplodus annularis), karagöz (Diplodus vulgaris), sargos (Diplodus sargus), mırmır (Lithognathus mormyrus), izmarit (Spicara flexuosa), kupes (Boops boops), sarpa (Sarpa salpa), mercan (Pagellus erythrinus), tiryaki (Uranoscopus scaber), güneş balığı (Coris julis), iskorpit (Scorpaena scrofa), kaya balığı (Gobius sp.), dikenli çütre (Stephanolepis diaspros), tekir (Mullus surmuletus), istavrit (Trachurus mediterraneus), sarı kuyruk (Seriola dumerili)] 56 adet balıkta metazoon parazitler arandı. Bulunan parazit türleri, konakçıları ve enfeksiyon yüzdeleri Tablo de görülmektedir. Şubat (9), Nisan (5), Haziran (), Ağustos (8), Ekim (), Aralık (0) olmak üzere incelenen toplam 45 adet mercan, Şubat (6), Nisan (5), Haziran (5), Ekim (4) olmak üzere incelenen toplam 0 adet sinaritte ve Şubat (5), Haziran (9), Ağustos (6), Ekim (5), Aralık (5) olmak üzere incelenen 6 adet minakopta herhangi bir metazoon parazite rastlanılmazken Şubat (4), Nisan (4), Haziran (5), Ağustos () olmak üzere toplam 6 adet sivriburun karagöz balığının yalnız Ağustos örnekle

S55 AKMIRZA Tablo. Bulunan parazit türleri, konakçıları ve enfeksiyon değerleri Table. Parasite species, their host and infection values Parazit Türleri Enfeksiyon Değerleri Konakçı Parazit Türü İncelenen Balık Sayısı Parazitli Balık Sayısı Enfeksiyon Yüzdesi DOĞAL KÜLTÜR Monogenea Crustacea Monogenea Microcotyle chrysophrii Diplectanum aequans Sparus aurata Dicentrarchus labrax 87 0 6 48 47.9.88 Furnestinia echeneis Sparus aurata 87 4 9.46 Lernanthropus kroyeri Dicentrarchus labrax 0 94 96.5 Caligus minumus Dicentrarchus labrax 0.49 Ceratothoa oestroides Microcotyle chrysophrii Microcotyle erythrini Diplectanum aequans Furnestinia echeneis Cyclocotyle bellones Sparus aurata Dicentrarchus labrax Lithognathus mormyrus Diplodus puntazzo, Diplodus annularis Lithognathus mormyrus Diplodus vulgaris Diplodus sargus Spicara flexuosa Boops boops Sarpa salpa Pagellus erythrinus, Dicentrarchus labrax Sparus auratacoris julis Boops boops Pagellus erythrinus 87 0 4 6 7 6 4.05 0.50 4.9 6.5 7.89 6.45.54..70.54 5.79 4.6.54 Choricotyle chrysophrii Dicentrarchus labrax 65 6 96.4 Lernanthropus kroyeri Diplodus annularis 5. Hatschekia sargi Diplodus sargus Coris julis 5 6 9 7 5 9 47 65 74 5 47 9 6 7 4 9.46.9.. 5 Hatschekia pygmaea Dicentrarchus labrax 65 4.6 Caligus minumus Sparus aurata 74 5 6.76 Crustacea Ceratothoa oestroides Diplodus annularis Diplodus vulgaris Lithognathus mormyrus Pagellus erythrinus Dicentrarchus labrax Boops boops Sarpa salpa Coris julis Spicara flexuosa Sparus aurata 5 6 47 65 5 9 6 7 74 7 4 5 7.6 5.8.. 4.6.85 0.5 6.5. 6.76 Praniza larvası Diplodus annularis Diplodus vulgaris, Lithognathus mormyrus Spicara flexuosa Pagellus erythrinus Coris julis Scorpaena scrofa Stephanolepis diaspros 5 6 7 47 6 7 8 8 7 4 5.6 6.9. 4.8 4.6 8.75 4.9.50 mesinin adedinde ağız içinde isopoda grubundan adet anaç Ceratothoa oestroides e rastlanıldı. Çipura, levrek ve mırmır balıklarında ise her örnekleme periyo dunda değişik tür parazitlere rastlanıldı. Bu balık türlerine ait parazit türlerinin enfeksiyonla ilgili bulgular ve bu bulguların mevsimsel değişimleri Tablo,, 4 te verildi.

S56 Salih Adası Civarındaki Kültür... T.P.S. (Minmax) Enfeksiyon yüzdesi Tablo. Doğal ve kafes ortamındaki Çipurada (Sparus aurata) rastlanan parazitlerin enfeksiyon değerlerinin mevsimsel değişimi Table. Seasonal variation in infection values of parasites species in cultured and wild Gilthead sea bream (Sparus aurata) türle... türle.. Ay Microcotyle chrysophrii Furnestinia echeneis Ceratothoa oestroides (yavru) Praniza Larvası Poliparazitizm Doğal Kafes Doğal Kafes Doğal Kafes Doğal Kafes Doğal Kafes Şubat (7) 0 (5) %.8.86 55 (7) 84 (5) %67.7 7.68 () 9 (7) %9.09 9.50 55 () () %.8 () () %4.55.00 (0) %45.45 türle 9 türle 55 (7) %67.7 türle 6 türle Nisan 8 () 7 (4) %5.50 57 (7) 07 (5) %47.7.96 8 () %5 57 (4) %7.0 8 () 5 (5) %.50 5.00 57 () () %.5.50 8 () 4 () %5.00 8 (5) %6.50 türle türle 57 (7) %47.7 türle türle türle Haziran 7 (5) 4 (5) %9.4.80 59 () 65 (8) %7.9.95 7 (4) %.5 7 () 7 (4) %.76 8.50 7 (7) %4.8 türle türle 4 59 ( ) %7.9 türle Ağustos 9 () () %..00 (9) 0 (5) %7.7. 9 () %. 9 () 5 (4) %..50 9 () %. türle türle (9) %7.7 türle 9 Ekim 7 () 9 (7) %8.57 9.50 (6) 5 (6) %5.6.5 7 () %8.57 türle türle (6) %5.6 türle 6 Aralık () 7 (4) %7.7. 5 (0) 86 (7) %57.69.87 () %7.7 türle 5(0) %57.69 türle 0 Toplam 74 (0) 70 (7) %7.0.50 87 (6) 64 (5) %47.9 4.5 74 (7) %9.46 87 (4) %.9 74 (5) 6 (7) %6.76.0 87 () 5 () %.05.67 74 (5) (4) %6.76.0 74 (0) %40.54 türle türle 9 87 (4) %47.9 türle 6 türle türle İ.B.S.: İncelenen Balık Sayısı P.B.S.: Parazitli Balık Sayısı T.P.S.: Toplam Parazit Sayısı Çipura ve levrek balıklarında bazı parazit türlerin belli periyotlarda rastlanırken çipurada monogenetik trematodlardan Microcotyle chrysophrii ye, levrekte ise copepodlardan Lernanthopus kroyeri ye her periyotta rastlanıldı. Bu parazitlerin mevsimlere göre dağılımı istatistiki açıdan irdelendiğinde P>0.05 hesaplanarak istatistiki fark önemli bulunmadı. Çipura balığında Microcotyle chrysorhyrii, levrek balığında ise Lernanthropus kroyeri ye gerek doğal gerekse yetiştiricilik ortamında her mevsimde rastlanılmıştır. Bundan dolayı istatistik analizler bu iki tür üzerinde gerçekleştirilmiştir. Şekil de çipura balığında görülen Microcotyle chrysorhyrii nin ile levrek balığında görülen Lernanthropus kroyeri nin doğal ve yetiştiricilik ortamında enfeksiyon yüzdesi, yoğunluğu ve abundans değerlerinin karşılaştırılması ve mevsimlere göre değişimleri gösterilmiştir. Gerçekleştirilen istatistiki analizlerde gerek yetiştiricilik gerek doğal ortamdaki çipura balığında görülen Microcotyle chrysorhyrii in mevsimler arasındaki değerlerinde (yetiştiricilikte P=.94 P>0.05, doğal ortamda P=0.4 P>0.05) anlamlı bir fark bulunmamıştır. Doğal ve yetiştiricilik ortamındaki değerler istatistiki açıdan karşılaştırılınca Şubat (P=0.0 P<0.05) ayında fark önemli bulunurken diğer aylarda Nisan (P=0.5 P>0.05), Haziran (P=0.5 P>0.05), Ağustos (P=0.55 P>0.05), Ekim (P=0.4 P>0.05), Aralık (P=0. P>0.05) önemli bir fark bulunmamıştır. Gerek yetiştiricilik gerek doğal ortamdaki levrek balığında görülen Lernanthropus kroyeri nin mevsimler arasındaki değerlerinde (yetiştiricilikte P=0.4 P>0.05, doğal ortamda P=0. P>0.05) anlamlı bir fark bulunmamıştır.

S57 AKMIRZA T.P.S. (Minmax) Enfeksiyon yüzdesi Tablo. Doğal ve kafes ortamındaki Levrekte (Dicentrarchus labrax) rastlanan parazitlerin enfeksiyon değerlerinin mevsimsel değişimi Table. Seasonal variation in infection values of parasites species in cultured and wild sea bass (Dicentrarchus labrax) türle... türle.. Ay Lernantrhopus kroyeri Diplectanum aequans Ceratothoa oestroides (yavru) Praniza Larvası Caligus minumus Poliparazitizm Doğal Kafes Doğal Kafes Doğal Kafes Doğal Kafes Doğal Kafes Doğal Kafes Şubat 9 (8) 4 (644) %88.89 7.75 (0) 9 (46) %90.9 9.77 () () %.0 9 (8) %88.89 türle 8 (0) %90.9 türle 9 türle Nisan 7 (7) 94 (45) %00 7.9 4 (4) 84 (5) %97.6 9.7 7 (7) %4.8 4 (9) %45.4 7 (7) %00 türle 0 türle 7 4 (4) %97.6 türle türle 9 Haziran () 4 () %00.8 () 66 (6) %00 7.55 (4) %6.6 (0) %90.9 () () %9.09 () %00 türle 6 türle 5 () %00 türle türle 0 Ağustos 6 (6) 67 () %00.7 9 (6) 7 (8) %89.66 6.65 9 (9) %.04 6 (6) %00 türle 6 9 (7) %9.0 türle 9 türle 8 Ekim 4 () 49 (45) %9.86.46 47 (47) 78 () %00 8.04 4 () %.4 6 () 9 (7) %. 4.50 47 () 0 (5) %6.8. 4 () %9.86 türle 9 türle türle 47 (47) %00 türle 44 türle Aralık 8 (8) 8 (7) %00 0.8 8 (8) 8 (6) %00 8.4 4 () (6) %.4.67 8 (8) %00 türle 5 türle 8 (8) %00 türle 8 Toplam 65 (6) 876 (5) %96.9.90 0 (94) 6 (46) %96.5 8.6 65 (4) %.54 0 (48) %.88 65 () (7) %4.6 4.00 0 () %0.50 65 () (6) %4.6.67 İ.B.S.: İncelenen Balık Sayısı P.B.S.: Parazitli Balık Sayısı T.P.S.: Toplam Parazit Sayısı 0 () 0 (5) %.49. 65 (6) %96.9 türle 44 türle 8 türle (95) %97.0 türle 44 türle 5 Doğal ve yetişticilik ortamındaki değerler istatistiki açıdan karşılaştırılınca Şubat (P=0.09 P>0.05), Ekim (P=0.086 P>0.05), Aralık (P=0.4 P>0.05) aylarında anlamlı bir fark bulunmazken Nisan (P=0.007 P<0.05), Haziran (P=0.005 P<0.05), Ağustos (P=0.047 P<0.05) aylarındaki fark önemli bulunmuştur. TARTIŞMA ve SONUÇ Monogenetik trematodlar ve crustacean parazitler balıklarda ektoparazit olarak yaşamakta ve birbirlerine yakın olan coğrafik bölgelerde bile farklı enfeksiyon yoğunluk ve yüzdelerinde görülmektedir. Yunanistan ın Ege Denizi kıyılarında çipura ve levrek balıkları ile yapılan bir çalışmada tür ayrımı yapmaksızın Monogenetik trematodların bir bölgede %7090 enfeksiyon yüzdesinde görülürken diğer bir bölgede aynı mevsimlerde %50 düzeylerinde olabildiğini göstermiştir 5. Zararlı bir monogenean türü olan Microcotyle chrysophyrii hem doğal hemde kültür çipuralarında sıklıkla rastlanılmaktadır. Microcotyle chrysophyrii nin enfeksiyon yoğunluğu 0 parazit/balık olduğu zaman balıklarda kondüsyon kaybına yol açmakta, bu enfeksiyon yoğunluğu arttıkça ölümler meydana gelmekte ve ölüm oranları %7580 lere kadar çıkmaktadır 6. Bodrum Bölgesi kültür çipuralarında %50 enfeksiyon yüzdesi ve 5 enfeksiyon yoğunluğunda görülen bu parazit 5 enfeksiyon yoğunluğuna kadar çıkmaktadır. Doğal ortamda ise gerek enfeksiyon yüzdesi gerek enfeksiyon yoğunluğu daha düşük oranda görülmektedir. Akdeniz Bölgesinde görülen isopod enfestasyon

S58 Salih Adası Civarındaki Kültür... Şekil. Doğal ve yetiştiricilik ortamında Microcotyle chrysophrii ve Lernanthropus kroyeri nin enfeksiyon değerlerinin mevsimsel değişimi Fig. Seasonal variation in infection values of Microcotyle chrysophrii and Lernanthropus kroyeri in cultured and wild environment larından Ceratothoa parallela ve Ceratothoa oestroides türlerinin sorumlu olduğu belirtilmiştir 7,8. C. paralella ve C. oestroides deri, solungaç ve ağızda bulunarak mekanik yaralanmalara ve strese sebep olur. Ceratothoa oestroides ile parazitlenen levreklerin büyümesinin %7 civarında daha yavaş olduğu bildirilmiştir 9. Doğal ortamda genellikle kupes, mırmır gibi balıklar bu paraziti taşır ve pulli II safhasında kültür balıklarını enfekte eder. Bölgemizde bu parazite gerek kültür (levrek, mırmır) gerekse doğal balıklarda (kupes, levrek, mırmır,mercan, karagöz vs.) anaç ve larval safhada rastlanılmaktadır.

S59 AKMIRZA T.P.S. (Minmax) Enfeksiyon yüzdesi Tablo 4. Doğal ve kafes ortamındaki Mırmırda (Lighognatus mormyrus) rastlanan parazitlerin enfeksiyon değerlerinin mevsimsel değişimi Table 4. Seasonal variation in infection values of parasites species in cultured and wild striped sea bream (Lighognatus mormyrus) türle... türle.. Ay Microcotyle eryhtrini Ceratothoa oestroides (anaç) Ceratothoa oestroides (yavru) Praniza Larvası Poliparazitizm Doğal Kafes Doğal Kafes Doğal Kafes Doğal Kafes Doğal Kafes Şubat 9 () () %5.6 4 () ( ) %5 9 () () %0.5 4 () %5 türle 9 () %5.79 türle Nisan 4 () () %5 () () %4.76 (6) 9 ( ) %8.57.5 4 () () %5 () 4 () %4.9. 4 () %50 türle (9) %4.86 türle 8 türle Haziran 7 () () %4.9 5 () 4 () %8 5 () 8 (4) %.67 7 () %4.9 türle 5 (4) %6 türle türle Ağustos () () %6.67 () () %8. () %5 türle Ekim 9 () () %. 4 () 4 () %.4. 4 () () % 7.4 9 () %. türle 4 (4) %8.57 türle 4 Aralık () () %4.5 7 () () %4.9 () () %8.70.5 () () %4.5 7 () () %4.9 7 () %8.57 türle (4) %7.9 türle 4 Toplam () 4 () %6.45 4 () 6 () %.6 () 4 () %9.68. 4 (7) 5 () %4.9.47 () () %. 4 (9) 7 (4) %7.89.89 () () %. (7) %.58 türle 7 4 (7) %.68 türle 5 türle İ.B.S.: İncelenen Balık Sayısı P.B.S.: Parazitli Balık Sayısı T.P.S.: Toplam Parazit Sayısı Levrek balıkları için spesifik bir parazit türü olan Lernanthropus kroyeri bölgede kültür (%96.5) ve doğal (%96.9) ortamda yüksek enfeksiyon yüzdesinde her mevsimde bulunmuştur. Bu parazit balıkların büyümesinin yavaşlamasına sebep olur. İsopod ve Monogenetik trematodlar ile miks bir enfestasyonda ölümler görülebilir 5. Çalışmamızda doğal balıklarda (levrek, çipura, mırmır, karagöz vs.) bulunmasına rağmen kültür sisteminde rastlıyamadığımız praniza larvaları solungaç ve ağız boşluğunda çok sayıda görülebilir ve bu deniz balıkları için bir risk olabilir 0. KAYNAKLAR. Sanchez JP, BayleSempere J, FernandezJover D, Vale C, Dempster T: Ecological relationship between wild fish population and Mediterranean aquaculture in floating fish cages. CIESM. 007. Impact of mariculture on coastal ecosystems. Ciesm Workshop Monographs,, 7780, 007.. Diamant A, Colorni A, Ucko M: Parasite and disease transfer between cultured and wild fish coastal marine fish. CIESM. 007. Impact of mariculture on coastal ecosystems. Ciesm Workshop Monographs,, 495, 007.. Kent ML: Marine netpen farming leads to infections with some unusual parasites. Int J Parasitol, 0, 6, 000. 4. Sepulveda F, Marin SL, Carvajal J: Metazoan parasites in wild fish and farmed salmon from aquaculture sites in southern chile. Aquaculture, 5, 8900, 004. 5. Mladmneo I: Parasites of Adriatic cage reared fish. Acta Adriat, 47 (): 8, 006. 6. Ragias V, Athanassopoulou F, Sinis A: Parasites of Mugilidae spp. reared under semiintensive and intensive conditions in Greece. Bull Eur Assoc Fish Pathol, 5 (): 075, 005. 7. Radujkovic BM, Euzot L: Parasites des poisons marins du Montenegro: Monogenes. Acta Adriat, 0 (): 55, 989.

S60 Salih Adası Civarındaki Kültür... 8. Papoutsoglou SE: Metazoan parasites of fishes from Saronicos Gulf, Athens, Greece. Thalassografica,, 690, 976. 9. Tokşen E: Ege bölgesinde yetiştiriciliği yapllan Çipura (Sparus aurata L.) ve levrek (Dicentrarchus labrax L.) ballklarlnln solungaçlarlnda görülen Metazoa parazitler ve tedavileri. Doktora tezi. Ege Üniv Fen Bil Enst, İzmir, 999. 0. Konaş E: Kuzeydoğu Akdeniz de bazl teleost ballklarda görülen monogenean parazitlerin incelenmesi. Yüksek Lisans tezi. Mustafa Kemal Üniv Fen Bil Enst, 009.. Özak AA: Deniz levreği nin (Dicentrarchus labrax L. 758) kopepodid parazitlerinden Caligus minumus, Otto, 8 un biyolojisi üzerine çallşmalar. Doktora Tezi, Çukurova Üniv Fen Bil Enst, 007.. Tokşen E, Buchmann K, Bresciani J: Occurrence of Benedenia sciaenae van Beneden, 856 (Monogenea: Capsalidae) in cultered meagre (Argyrosomus regius Asso, 80) (Teleost: Sciaenidae) from western Turkey. Bull Eur Assoc Fish Pathol, 7 (6): 505, 007.. Akmirza A: Gökçeada civarlndaki Sparidae familyaslna ait ballklarda rastlanllan parazitlerin mevsimsel değişimi. T Parazitol Derg, 4 (4): 4544, 000. 4. Öktener A: A checklist of parasitic helmints reported from sixtyfive species of marine fish from Turkey including two new records of monogeneans. Zootaxa, 06, 5, 005. 5. Kaymş Ş, Ozcelep T, Capkmn E, Altmnok İ: Protozoon nad metazoan parasites of cultered fish in Turkey and their applied treatments. Isr J Aquac Bamidgeh, 6 (): 90. 009. 6. Bylund G, Fagerholm HP, Calenius G, Wingren BJ, Wikstrom M: Parasites fishes in Finland II. Metods for Studying Fauna in Fish. Acta Academiae Aboensis. Ser. B. 40 (): 5, 980. 7. Kruse GOW, Pritchard MH: The collection and preservation of animal parasites. Technical Bulletin. No: The Harold W. Wanter Laboratory, 98 8. Golani D, Öztürk B, Başusta N: Fishes of the Eastern Mediterranean. Turkish Marine Research Foundation, İstanbul, Turkey. 4, 59, 006. 9. Akşiray F: Türkiye Deniz Ballklarl ve Tayin Anahtarl. İstanbul Üniv Rektörlüğü Yaylnlarl: 490, İstanbul, 987. 0. Kabata Z: Parasitic Copepoda of British Fishes. The Ray. Society, pp. 468, 979.. Peter J, Maillard C: Ascarides de poissons dl Mediteranee Occidentale. Bull Mus Nat Hast Nat Paris, Section A 4, 77 798, 987.. Yamaguti S: Systema Helminthum. The Digenetic Trematodes of Vertebrates. Inst Sc Publ NewyorkLondon. 958.. Yamaguti S: Systema Helminthum Monogenea and Aspidocotylea. Inst Sc Pbl NewyorkLondon, 96. 4. Bush AO, Lafferty KD, Lotz JM, Shostak AW: Parasitology meets ecology on lts own terms: Margolis et al. Revisted. J Parasitol, 8 (4): 57558, 997. 5. Vagianou S, Athanassopoulou F, Ragias V, Di Cave D, Leontides L, Golomazou E: Prevalence and pathology of ectoparasites of Mediterranean sea bream and sea bass reared under different environmental and aquaculture conditions. Isr J Aquac Bamidgeh, 58 (): 7888, 006. 6. Faisal M, Imam EA: Microcotyle chrysophrii (Monogenea: Polyplsthocotylea), a Pathogen for Cultured and Wild Gilthed Seabream, Sparus aurata. Path Mar Sc Academic Press Inc. 890, 990. 7. Papapanagiotou E, Trilles JP: Cymothoid parasite Ceratothoa paralella inflicts great losses on cultured gilthead sea bream Sparus aurata in Greece. Dis Aquat Organ 45, 5 7, 00. 8. Sarusic G: Preliminary report of infestation by isopod Ceratothoa oestroides (Risso, 86), in marine cultered fish. Bull Eur Assoc Fish Pathologist, 9 (): 0, 999. 9. Horton T, Okamura B: Cymothoid isopod parasites in aquaculture: A review and case study of a Turkish sea bass (Dicentrarchus labrax) and sea bream (Sparus aulrata) farm. Dis Aquat Organ, 46 (): 888, 00. 0. Gonzales P, Sanchez MI, Chirivella E, Carbonell E, Riera F, Grau A: A preliminary study on gill metazoon parasites of Dentex dentex (Pisces: Sparidae) from the western Mediterranean Sea (Balearic Islands). J Appl Ichthyol, 0, 768, 004.