SOSYOLOJİ MEZUNLARI KAMU KARİYER OLANAKLARI İçindekiler Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı... 2 Görev:... 2 İstihdam:... 2 Adalet Bakanlığı... 3 Denetimli Serbestlik... 3 Görev:... 3 İstihdam:... 4... 4 Sağlık Bakanlığı... 4 Sağlık sosyolojisinin önemli çalışma alanları:... 4 Toplum Sağlığı Merkezleri:... 5 Görev:... 5 İstihdam:... 5 Görev Alabileceği Birimler:... 5 Gençlik ve Spor Bakanlığı... 6 Gençlik Merkezleri:... 6 Görev:... 6... 6 Tarım Bakanlığı... 6 Görev:... 7... 7 Belediyeler... 7... 8 Kalkınma Ajansları... 8... 9 2005-2013 ATAMASI YAPILAN SOSYOLOG SAYISI... 9
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Toplumun ve dolayısıyla Sosyoloji Biliminin yapıtaşı olan Aile kavramı ve bu kavramı çevreleyen sosyal, kültürel, ekonomik vb. etmenleri bilimsel çerçevede değerlendirebilecek ve çözüm önerileri sunabilecek olan meslek grubu Sosyologlardır. Toplumu yakından ilgilendiren ve kişilerin yaşamına ket vuran sorunlar ancak saha çalışmaları uygulanarak çözümlenebilir. Bu konunun uzmanı olan Sosyologlar son yıllarda Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı nezdinde istihdam edilmeye başlanmış ve sorunların çözüm sürecindeki farklılıkları anlaşılmıştır Görev: a) Sosyal hizmet sunulacak birey ve ailelere yönelik, sorunların çözümü için mesleki çalışmalarda bulunmak, rapor düzenlemek ve bunlarla ilgili işlemleri yürütmek. b) Merkezin amacı, işleyişi ve sunulan hizmetleri bireylere, ailelere ve topluma tanıtmak. c) İlgili mevzuat uyarınca öngörülen tedbirlerin uygulanması ile gerekli hizmet modelinin bireylere ve ailelere sunulmasına yönelik sosyal inceleme raporunu düzenlemek ve amirine sunmak. ç) İhtiyaç olması durumunda yatılı kuruluşlarda gerekli mesleki çalışmalarda bulunmak d) Gizlilik ilkesine uygun olarak, yapılan çalışmalar ile ilgili kayıtları tutmak, yapılan mesleki çalışmalarla ilgili rapor ve dosyaları düzenlemek, arşivlemek. e) Çalışanların hizmet içi eğitim programlarının hazırlanması ve uygulanmasında görev almak. f) Görevlerini müdürün gözetiminde diğer meslek elemanları ile işbirliği içerisinde yürütmek. g) Genelge ve talimatlarla belirlenen görev tanımları içerisindeki diğer görevleri ve müdür tarafından verilecek görevleri yapmak. h)toplumu, toplumsal ilişkileri, olayları ve toplumsal değişmeleri araştırmak ve araştırma sonuçlarına dayalı rapor hazırlamak. ı) Ulusal ve uluslararası örnekler ile merkezin hizmet bölgesindeki toplumsal değer ve yargıları da dikkate alarak Bakanlık hizmet alanı ile ilgili her türlü olay ve olguya dair sosyoloji odaklı çalışmalar yapmak, rapor hazırlamak. İstihdam: Son yerleşme; 2014 KPSS Yerleşen : 84 kişi son yerleşen puan: 81 Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları bünyesinde Sosyal İnceleme Uzmanı 2
Sosyal Hizmet Merkezleri Adalet Bakanlığı Denetimli Serbestlik Denetimli serbestlik; kapsamı kanunlarca belirlenen, şüpheli, sanık ve hükümlüler hakkında mahkemelerce verilen alternatif ceza ve tedbirlerin uygulanması, şüpheli, sanık ve hükümlülerin toplum içinde denetim, takip ve iyileştirilmesini kapsayan faaliyet ve uygulamaların bütünüdür. Diğer bir ifadeyle denetimli serbestlik, hükümlülerin suç işlemesine neden olan davranışlarının düzeltilerek, tekrar suç işlemelerinin önlenmesi, ceza infaz kurumundan salıverilen hükümlülerin takip edilmesi, madde bağımlılarının rehabilitasyonu, mağdurların uğradıkları zararın giderilmesi ve bu yolla toplumun korunmasıdır. * Ceza yargılamasının parçası ve bir ceza infaz yöntemidir. * Sosyal anlamda denetimli serbestlikte, kişinin ıslahı ve topluma kazandırılması esastır. * Türk hukuk sisteminde denetimli serbestlik; kişinin işlediği bir suç nedeniyle tutuklanması yada mahkemece hakkında mahkumiyet kararı verilmesi sonucunda cezaevine girmesi yerine, cezasını toplum içerisinde gözetim ve denetim altında çekmesini ifade eder. * Alternatif bir infaz sistemidir. * Şüpheli, sanık veya hükümlüler hapsin alternatifi olan bu sistemde, şarta bağlı olarak serbest bırakılmakta ve kendilerine bir takım yükümlülükler getirilmektedir Görev: a) Sorusturma evresinde, Cumhuriyet bassavcılığınca kendiliğinden ya da süpheli veya müdafiinin basvurusu üzerine gerekli görüldüğünde süpheli hakkında; kovusturma evresinde hüküm öncesinde mahkeme veya hâkimin isteği üzerine; sanığın geçmisi, ailesi, çevresi, eğitimi, kisisel, sosyal ve ekonomik durumu, psikolojik durumu, topluma ve mağdura tasıdığı risk hakkında ayrıntılı sosyal arastırma raporunu hazırlayıp sunmak. b) 5237 sayılı Kanunun 51 ve 191 inci maddeleri ile 5275 sayılı Kanunun 107 inci maddesi gereğince verilen kararlar doğrultusunda rehberlik hizmeti sunmak. c) Denetleme memurları tarafından hazırlanan denetleme planını ve salıverilme öncesi düzenlenecek raporu onaylamak. d) Denetimli serbestlik tedbiri verilen süpheli, sanık ve hükümlüler için tanıma formu, değerlendirme formu, madde kullanım listesi, denetleme planı, denetim planı, gözden geçirilmis denetim planı ve denetim raporunu hazırlamak. 3
e)çalısma ve isbirliği protokollerini hazırlamak. f) Gerekli görülmesi halinde, denetimli serbestlik tedbiri altındaki süpheli, sanık ve hükümlülerin bulundukları yerde denetimini yapmak. g) Koruma kurulları çalısmaları kapsamında, gerektiğinde denetleme memuru ile birlikte ev ve is yeri ziyaretlerine gitmek. i) Hükümlülerin, yeniden suç islemesinin önlenmesi ve topluma kazandırılmasını sağlayıcı etkenleri güçlendirme amacına yönelik çalısmalarda bulunmak. Cezaevlerindeki görevi: Suçlunun toplumsallaşma sürecindeki eksikliklerinin saptanması ve karşısına çıkan sorunlara çözüm bulmada sapkın davranışlara yönelme yerine doğru olana nasıl yöneleceği konusunda eğitilme sürecinde disiplinler arası bir yaklaşımla suçluyu topluma hazırlama. İstihdam: Nisan 2012'de Adalet Bakanlığı'na 1130 sosyolog kadrosu ihdas edilmiş. 370 kadroya Aralık 2012'de atama yapılmıştır. Ancak mülakatlı alım yapılmıştır. Denetimli Serbestlik kapsamında sosyologlar760 kadroya atama beklemektedir. Denetimli Serbestlik Müdürlükleri Cezaevleri Adliyeler Sağlık Bakanlığı İnsan olmak, sağlık ve hastalık ile ilgili olmak demektir. Hastalık olgusu ve hastalıklarla baş edebilme çabası bütün insan toplumlarının ortak özelliğidir. Ancak karşılaşılan sağlık riskleri, hastalık çeşitleri, hastalığın algılanışı ve bunlarla başetme yolları yani tedavi yöntemleri toplumdan topluma büyük oranda değişmektedir. Sağlık ve hastalık, kültürel ve sosyal olarak tanımlanmış kavramlardır. sağlık özelliklerinin düzeyi ile sosyal faktörler arasındaki karmaşık ilişkinin anlaşılması, sosyoloji içinde sağlık sosyolojisinin önemli bir alan olarak gelişmesine olanak sağlamıştır. Sağlık sosyolojisinin önemli çalışma alanları: 1- Sağlık ve hastalığın sosyal yönleri, 4
2- Sağlık personeli ve sağlık hizmetlerinden yararlanan insanların sosyal davranışları, 3- Sağlık kurumlarının sosyal işlevleri, 4- Sağlık hizmetlerinin dağıtımı ve bu sistemin diğer sistemlerle ilişkileri. Toplum Sağlığı Merkezleri: Bölgesinde yaşayan toplumun sağlığını geliştirmeyi ve korumayı ön plana alarak sağlıkla ilgili risk ve sorunları belirleyen, bu sorunları gidermek için planlama yapan ve bu planları uygulayan, uygulatan; birinci basamak koruyucu, iyileştirici ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini müdürlüğün sevk ve idaresinde organize eden, bu hizmetlerin verimli şekilde sunulmasını izleyen, değerlendiren ve destekleyen, bölgesinde bulunan sağlık kuruluşları ile diğer kurum ve kuruluşlar arasındaki koordinasyonu sağlayan sağlık kuruluşuna tolum sağlığı merkezi denir. Görev: a)bölgesel hastalıklar, sosyal koşulların ve çevre koşullarının hastalıklar üzerindeki etkisinin araştırılması, veri hazırlanması ve analizlerinin yapılması. b)sağlık ve hastalığın sosyal nedenleri ve sonuçlarını araştırıp incelemek. Başka bir deyişle, sağlık ve hastalığın sosyal boyutlarını inceler ve raporlaştırır. c)sağlık ve hastalığın sosyal yönleri, Sağlık personeli ve sağlık hizmetlerinden yararlanan insanların sosyal davranışları, Sağlık kurumlarının sosyal işlevleri, Sağlık hizmetlerinin dağıtımı ve bu sistemin diğer sistemlerle ilişkileri hakkında araştırmalar yapıp öneriler sunmak. d)toplumun sağlığını geliştirmeyi ve korumayı ön plana alarak sağlıkla ilgili risk ve sorunları belirlemek, bu sorunları gidermek için planlama yapmak ve bu planları uygulamak. İstihdam: Sağlık Bakanlığı na daha evvel ataması planlanan 330 sosyolog kadrosu bulunmaktadır. 2013 yılına ait mart ayının son günlerinde ihtiyaç listesi belirlendi. Ancak henüz 330 kadroya atama yapılmamıştır. En son 2010 yılında sosyolog alımı yapan Sağlık Bakanlığı, 3 yıldır sosyolog alımı yapmamaktadır. Görev Alabileceği Birimler: Toplum Sağlığı Merkezleri Hastaneler 5
Gençlik ve Spor Bakanlığı Gençlik Merkezleri: Gençlerin serbest zamanlarını sosyal, kültürel, sanatsal ve sportif faaliyetlerle değerlendirmek, bilgi ve beceri sahibi olmalarına yardımcı olmak, gençlik faaliyetlerini planlamak, programlamak, yönetmek, denetlemek, değerlendirmek ve geliştirmek amacı ile kurulmuştur. Gençlik merkezleri ile gençler serbest zamanlarını ilgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda değerlendirmekte, sosyal, kültürel, sanatsal ve sportif faaliyetlere yönelmektedirler. Gençlerin boş zamanlarını kaliteli bir şekilde geçirmeleri, ülke gelişiminde topluma yararlı fertler olarak yetişmelerinde Spor Bakanlığı bünyesinde Sosyolog istihdamı büyük önem taşımaktadır. Görev: a) Kanun, tüzük, yönetmelik ve talimatlarla tespit edilen esaslara göre, gençlik merkezi müdürünce kendilerine verilen görevleri yerine getirmek, b) Gençlerin ilgi, istek ve yetenekleri ile ilin özelliklerini göz önünde bulundurarak, danışma kurulunun da görüşünü almak suretiyle faaliyet programı taslağını hazırlamak ve merkez müdürüne sunmak, c) Faaliyet programı çerçevesinde yapılan çalışmalar sırasında gençlere yardımcı olmak ve onları yakından izleyerek rehberlik yapmak, d) Kendilerine verilen araç-gereç ve malzemelerin korunmasını, bakımını ve amacına uygun bir şekilde kullanılmasını sağlamak, e) Etkinliğin başlama saatinden en az on beş dakika önce gençlik merkezinde bulunmak, etkinliğe katılan gençlerin devam durumunu kontrol etmek ve disiplini sağlamak. Sosyologlar kısa adı YURTKUR olan Yüksek Öğretim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü nde YURT YÖNETİM MEMURU olarak da çalışabilmektedir. Ayrıca Sosyologlar gençlik merkezlerinde UZMAN ELEMAN olarak görev tapmaktadırlar. Tarım Bakanlığı Hızlı teknolojik değişimler her geçen gün şehirlerde olduğu gibi köylerimizde de maddi ve manevi kültür farklılaşmasına yol açmaktadır. Bu farklılaşma sonucu ortaya çıkan toplumsal hareketliliğin, aile yapısında ve sosyal yapıdaki değişimin belirlenmesinde, bu sürecin çiftçimize ve tarıma yansımalarının tespitinde sosyal bilim araştırmalarına ihtiyaç vardır. Kırsal kalkınma planlarının belirlenmesinde öncelikle köy ve köylü sorunlarının tespit edilmesi, bunların uzman kişiler tarafından değerlendirilmesi önemlidir. Köy sosyolojisi, kırsal kalkınmada hareket noktasının belirlenmesinde ve kalkınmaya yönelik tekliflerin yapılmasında siyasetçilere önemli veriler hazırlar. 6
Köy sosyolojisi sahasındaki çalışmaların yoğun olduğu ülkelerde çiftçinin kredi, pazarlama, eğitim gibi sorunların kısa zamanda çözüme kavuştuğu bilinmektedir. Siyasete ve topluma çözüm önerileri sunan sosyologlar, çiftçi ile kuruluşlar arasında bir köprü vazifesi görmektedir. Günümüzde bu değişimlerin bilimsel veriler ile tespiti uygulamaya konulacak olan projelerin belirlenmesinde ve başarıyla sonuçlanmasında büyük önem taşır. Özellikle büyük yatırımlarda ve yüksek maliyetli projelerde gerçekleştirilecek olan başarı oranı bu araştırmaların önemini daha da artırmaktadır. Görev: a)çiftçinin sosyo-ekonomik refahının artırılması ve yükseltilmesini sağlayıcı projeler hazırlamak ve uygulamak. b)kalkınma plan ve programları doğrultusunda, kırsal bölgelerin kalkındırılması için, tarımsal araştırma ve geliştirme stratejilerini ve önceliklerini belirlemek, projeler hazırlamak, hazırlatmak, uygulamak ve uygulatmak. c)faydalı tarım bilgilerini çiftçi ailelerine benimsetmek ve ülke düzeyinde yaygınlaştırmak amacıyla, tarımsal yayım ve eğitim sistemi ve programları ile projelerini hazırlamak, uygulamak, çiftçi kadınları ev ekonomisi, çocukları ve gençlerine teknik ve pratik çiftçilik konusunda tedbirler alıcı projeler hazırlamak uygulamak. Tarım Reformu Genel Müdürlüğü Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Belediyeler Birçok sosyolog belediyeler, kaymakamlıklar, yerel yönetimler, uyuşturucu bağımlılığın önlenmesi için bölgesel refah merkezlerinde, sosyal politika merkezlerinde, kültürel yerel merkezlerde, gençlik merkezlerinde ve yaz kamplarında yönetici, danışman ve araştırmacı olarak istihdam edilmektedir. Genellikle planlama ve yönetim, genel veya özel sosyal gruplara yönelik, sosyal koruma ve dayanışma kurumlarının güçlendirilmesi, sosyal sorunlar gibi sektörlerde araştırmacı olarak görev alırlar. Belediye ve özel idare sözleşmelileri, 4B kapsamındaki 5393 lüler (Belediye sözleşmelileri) ve 5302 li il özel idaresinde çalışanlar teknik kadrolarda istihdam edilen özel idare sözleşmelileri (sosyolog) tam zamanlı sözleşmeli devlet memurlarıdır. Yerel Yönetimlerde Sosyologların ; a. Nitelikleri 7
Fakültelerin ilgili bölümünden mezunu olmak. b. Statüsü 657 sayılı DMK na tabi olmak veya Sözleşmeli Statüsünde c. Sorumluluğu 1- Bağlı bulunduğu Büro Koordinatörüne ve Müdüre karşı sorumludur. 2- İşini yaparken kanun, tüzük ve yönetmelikler çerçevesinde yerine getirmekle Sorumludur Yaşlılara Yönelik Hizmetler Çocuk ve Gençlere Yönelik Hizmetler Kültür ve Sosyal İşler Müdürlükleri Aile Danışmanlığı Sertifikası ile Aile Danışma Birimlerinde çalışılabilir. Kalkınma Ajansları Bölgesel ekonomik kalkınma ve sosyal gelişme alanında yaşanan yapısal dönüşümün ve sürdürülebilir kalkınmanın en önemli kurumları arasında yer alan kalkınma ajansları Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) koordinasyonu ile kurulmuş kar amacı gütmeyen kuruluşlardır. Kalkınma ajansları ile ; Bölgesel gelişme uygulamaları ile bölge planlarının etkinliğinin ve başarısının yükseltilmesi; bölgelerin ülkemizin genel büyümesine, gelişmesine, refahına ve istikrarına katkısının artırılması; sosyal uyum ve adaletin güçlendirilmesi ve değişen küresel rekabet şartlarına adaptasyonun hızlandırılması amaçlanmıştır. Sosyologların görevi: Yerel potansiyeli, dinamikleri, özgünlükleri, kaynak ve imkanları ortaya çıkararak harekete geçirmek ve ulusal, uluslararası pazarlarda ekonomik, sosyal, kültürel birer değer haline dönüştürecek Hem ulusal, hem de bölgesel-yerel düzeyde başta istihdam ve gelir olmak üzere ekonomik ve sosyal göstergeleri belirlemek, bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik farklarını gözlemlemek azaltılmasına katkı sağlamak. 8
Kalkınma ajanslarının sadece ekonomik çizgide yoğunlaşmamasını; sosyal dengenin sağlanması ve sağlanan dengenin bölgeye yayılmasını sağlamak. Sosyologlar, Kalkınma Ajanslarında uzman kadrosunda sözleşmeli personel olarak istihdam edilmektedir. 2005-2013 ATAMASI YAPILAN SOSYOLOG SAYISI 2005-2013 ATAMASI YAPILAN SOSYOLOG SAYISI Atama Yılı Atanan Sosyolog SOSYOLOG ATAMASI YAPAN KURUMLAR 2005 133 Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürlüğü 2006 1 Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü 2007-5 37 SHÇEK 2007-7 4 SHÇEK 2008-4 20 SHÇEK 2009-3 2 GAP İdaresi Başkanlığı 2009-6 22 SHÇEK; GAP İdaresi; Adana Büyükşehir Bel.; Pendik Bel. 2010-1 74 SHÇEK; GAP İdaresi; Sağlık Bakanlığı; Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürlüğü 2010-2 10 Sağlık Bakanlığı 2011-1 10 Büyükşehir Belediyesi; GAP İdaresi; Ümraniye Belediyesi 2011-2 22 Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürlüğü; Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı 2011-4 81 Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (sözleşmeli) 2012-1 116 Aile Bakanlığı; GAP İdaresi; Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı; Sultangazi Belediyesi; TUİK; Kredi Yurtlar Kurumu 2012 370 Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürlüğü (Mülakatlı) 2012-2 36 Aile Bakanlığı, Büyükşehir Belediyesi; TUİK 9
2013-1 2013-2 (Toplam 13) 31 Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı; Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı; Hacettepe Üniversitesi; Doğu Anadolu Projesi Kalkınma İdaresi Kaynaklar 1. ÖSYM osym.gov.tr 2. Sosyoloji Derneği Sosyolojiderneği.org.tr 3. Yeniden Sosyoloji Derneği Yosoder.org 4. Sosyologlar Derneği Sosyoder.org 10