Dar mükellef kurumlara yapılan ödemelerden hangilerinin vergi tevkifatına ve KDV ödemesine tabi olduğunu hatırlatmak istiyoruz.

www.nexiabursa.com Sirküler Tarihi: 14.01.2010 Sirküler No: 903 KONU: DAR MÜKELLEF KURUMLARA (YURTDIŞINDAKĐ YABANCI FĐRMALARA) YAPILAN BAZI ÖDEMELER KURUMLAR VERGĐSĐ KANUNU NUN 30. MADDEYE GÖRE KURUMLAR VERGĐSĐ TEVKĐFATINA VE SORUMLU SIFATIYLA KDV SĐNE TABĐDĐR. Dar mükellef kurumlara yapılan ödemelerden hangilerinin vergi tevkifatına ve KDV ödemesine tabi olduğunu hatırlatmak istiyoruz. A. KURUMLAR VERGĐSĐ TEVKĐFATI YAPILMAYACAK KAZANÇLAR: Kurumlar Vergisi Kanunu nun 30. maddesine göre, dar mükellefiyete tabi kurumların elde ettiği TĐCARĐ, ZĐRAĐ VE DĐĞER KAZANÇ VE ĐRATLAR Kurumlar Vergisi tevkifatına tabi değildir. Tevkifat kapsamına girmeyen TĐCARĐ, ZĐRAĐ VE DĐĞER KAZANÇ VE ĐRATLARIN neler olduğunu belirtelim. 1- TĐCARĐ KAZANÇ: Gelir Vergisi Kanunu nun 37. maddesine göre Her türlü ticari ve sınaî faaliyetlerden doğan kazançlar ticari kazançtır. Ayrıca aynı madde bazı kazançların da ticari kazanç kapsamında sayıldığı belirtilmiştir. Bu çerçevede dar mükellef kurumların Türkiye de; Vergi Usul Kanunu na göre bir işyeri açılması veya daimi temsilci bulundurması, Bu işyerinde veya bu temsilciler vasıtasıyla gelir elde etmesi halinde, Elde edilen kazanç, ticari kazanç sayılmakta, KVK nun 22. maddesine göre dar mükellef kurumların yukarıda belirtilen işyeri veya daimi temsilci vasıtasıyla Türkiye de elde edilen kazançların tespitinde aksi belirtilmediği takdirde tam mükellef kurumlar için geçerli olan hükümlerin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır. Yukarıda belirtilen açıklamalara göre dar mükelleflerin ticari kazançlarının vergilendirilmesi, Türkiye de işyeri veya daimi temsilci bulundurulması ve kazancın bu yerlerden veya bu temsilci vasıtası ile elde edilmesi şartına bağlıdır. Bu şart yoksa Türkiye de vergilendirme yapılmaz. 1/16

2- ZĐRAĐ KAZANÇLAR: Gelir Vergisi Kanunu nun 52. maddesinde yazılı olan ve açıklamaya gerek duyulmayan bilinen zirai kazançlardır. Yabancı kuruluşun Türkiye den zirai kazanç elde etmesi ancak Türkiye de işyeri açmasıyla mümkün olabilir. Bu durum kurumlar vergisi ve KDV mükellefiyetini gerektirmektedir. 3- DĐĞER KAZANÇ VE ĐRATLAR: Gelir Vergisi Kanunu nun 80. ve 81. maddelerinde yazılı iş ve işlemlere de kurumlar vergisi tevkifatı uygulanmayacaktır. B-SANATÇI VE SPORCULARA YAPILAN ÖDEMELER: Devletler arasında gelir üzerinden alınan vergilerde çifte vergilendirmeyi önleme ve vergi kaçakçılığına engel olma anlaşmalarında gelirler türlerine göre ayrı ayrı kararlaştırılmıştır. Anlaşmalarda sanatçı ve sporcuların elde ettikleri gelir; serbest meslek faaliyetleri ve bağımlı faaliyetler nedeniyle elde edilen ücret, maaş ve diğer benzeri gelirlere ilişkin hükümlere bağlı kalmaksızın sanatçı ve sporcular başlıklı ayrı maddelerde hüküm altına alınmıştır. Türkiye de mukim kurum ve kuruluşun, diğer bir devlette mukim olan ve tiyatro, sinema, radyo ve televizyon sanatçısı gibi bir sanatçı, müzisyen veya bir sporcunun faaliyetini Türkiye de icra etmeleri nedeniyle yaptıkları ödemeler (Brüt) üzerinden çifte vergilendirme anlaşmalarında belirtilen şartlara göre vergi kesintisi yapılacaktır. Bir sanatçının ya da sporcunun icra ettiği bu nitelikteki faaliyetlerden doğan gelir, kendisine değil de bir başkasına ödenirse, bu gelir ticari kazançlar ve serbest meslek faaliyetleri madde hükümlerine bağlı kalınmaksızın sanatçı ya da sporcunun faaliyetinin icra edildiği akit devlette vergilendirilebilir. Ancak, sanatçı ve sporcuların serbest meslek faaliyetlerini icra ettikleri devletteki faaliyetlerinin bu kişilerin mukimi olduğu devletin, politik yada idari ilişkin veya bu diğer devlette kamuya yararlı sayılan bir teşkilat, dernek, kar amacı gütmeyen bir kuruluş veya bir mahalli idaresinin kamusal fonlarından önemli ölçüde desteklenmesi halinde, bu faaliyetlerden elde edilen gelirden vergi tevkifatı yapılmaz. Sanatçı ve sporcuların icra ettiği bu nitelikteki faaliyetlerinden elde ettikleri gelirlerin vergilenme şartları çifte vergilendirme anlaşmalarına ve ülkelere göre değişiklik arz etmesi nedeniyle bunlara ilişkin örnekler aşağıda verilmiştir.vergilendirme esnasında sanatçı ve sporcunun mukimi olduğu ülke ile yapılan çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmasının tetkik edilmesi gerekmektedir. 2/16

Çifte Vergi Anlaşması Yapılan Ülke Amerika Birleşik Devletleri Almanya Fransa Đngiltere Đtalya Şartlar Sanatçı veya sporcunun ilgili vergilendirme yılında bu faaliyetlerden elde ettiği gayrisafi hâsılat tutarının 3.000 ABD $ veya buna eşit Türk Lirasını aşması halinde icra edildiği Akit Devlette vergilendirilecektir. Herhangi bir şart bulunmamaktadır. Herhangi bir şart bulunmamaktadır. Herhangi bir şart bulunmamaktadır. Herhangi bir şart bulunmamaktadır. C-KURUMLAR VERGĐSĐ TEVKĐFATI YAPILACAK KAZANÇLAR: Kurumlar Vergisi Kanunu nun 30. maddesine göre, dar mükellefiyete tabi kurumların aşağıda belirtilen kazanç ve iratları üzerinden bu kazanç ve iratları avanslarda dahil olmak üzere nakden veya hesaben ödeyen veya tahakkuk ettirenler tarafından kurumlar vergisi kesintisi yapılacağı belirtilmiştir. Dar mükellefiyete tabi kurumların Türkiye de bir işyeri veya daimi temsilcisi bulunmadan veya Türkiye de bir işyeri veya daimi temsilci bulunsa da bu işyerlerinde yürüttükleri ticari faaliyetle bağlantılı olmamak suretiyle elde ettikleri; a) GVK nun 42. maddesine göre birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işleri ile uğraşan kurumlara bu işleri ile ilgili olarak yapılan hakediş ödemelerinden, b) Serbest Meslek Kazançlarından, c) Gayrimenkul Sermaye Đratlarından, d-) GVK nun 75.maddesinin 2.fıkrasının (1),(2),(3) ve (4) numaralı bentlerinde sayılan (Kar payları, iştirak hisselerinden doğan kazançlar ve Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca yıllık veya özel beyanname veren dar mükellef kurumların, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancından, hesaplanan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan kısmı) hariç olmak üzere menkul sermaye iratlarından, KVK nun 30. maddesine göre vergi kesintisi yapılacaktır. Ayrıca, ticari veya zirai kazanca dahil olup olmadığına bakılmaksızın, telif, imtiyaz, ihtira, işletme, ticaret unvanı, marka ve benzeri gayri maddi hakların satışı, devir ve temliki karşılığında nakden veya hesaben ödenen veya tahakkuk ettirilen bedeller üzerinden Kurumlar Vergisi tevkifatı yapılacaktır. 3/16

1- SERBEST MESLEK ÖDEMELERĐ: Gelir Vergisi Kanunu nun 6. maddesinde; Türkiye de yerleşmiş olmayan gerçek kişilerin sadece Türkiye de elde ettikleri kazanç ve iratlar üzerinden vergilendirileceğini, 7. maddesinde ise kazanç veya iradın Türkiye de elde edilmesinin gelir unsurları bazında tespitine ait şartları hüküm altına alınmıştır. Madde hükmüne göre ; Serbest meslek kazançlarının Türkiye de elde edilmiş sayılması için serbest meslek faaliyetinin Türkiye de icra edilmesi veya Türkiye de değerlendirilmesi gerekir. Türkiye de değerlendirme, ödemenin Türkiye de yapılması veya ödeme yabancı memlekette yapılmışsa, Türkiye de ödeyenin veya nam ve hesabına ödeme yapılanın hesaplarına intikal ettirilmesi veya karından ayrılmasıdır. Dar mükellef kurumların Türkiye de elde ettikleri serbest meslek kazançları, KVK nun 30. maddesi uyarınca vergi kesintisine tabi tutulacaktır. Serbest meslek kazancını Gelir Vergisi Kanunu nun 65. ve 66. maddelerinde tarif edilmiştir. Serbest meslek faaliyeti, esas itibariyle gerçek kişilerce icra edilen faaliyet türüdür. Dar mükellef kurumların bu tür kazanç elde etmeleri ise istihdam ettikleri personelleri aracılığı ile olmaktadır. Dar mükellef kurumların elemanları vasıtasıyla yaptırılan iş için gönderdikleri faturadaki bedel tevkifata tabidir. Öte yandan 5422 sayılı KVK nun 12. maddesinde, dar mükellefiyette kurum kazancını oluşturan kazanç ve iratlar arasında sayılan Türkiye de elde edilen ücretlere 5520 sayılı KVK nunda yer verilmemiştir. Yabancı kurumların Türkiye de ücret geliri elde etmesi, istihdam ettiği bir personeli Türkiye de yapılacak bir iş için tahsis etmesi, bu şahsın yabancı kuruma bağlı olarak Türkiye de hizmet vermesi şekliyle dar mükellef kurumların elde ettiği ücret ile serbest meslek kazancı arasında genelde bir fark bulunmamaktadır. Dar mükellef kurumun, Türkiye de hizmet ettiği kurum ya da kişiye bağımlı olmasının mümkün olmayacağı dikkate alınarak kurumun yalın anlamıyla ücret elde etmesi mümkün değildir. Dolayısıyla 5422 sayılı KVK uygulamasında ücret grubunda değerlendirilen kazançlar 5520 sayılı KVK nda serbest meslek kazancı olarak değerlendirilecektir. Danışmanlık, müşavirlik, mühendislik, plan, proje bedelleri, avukatlık, montaj hizmetleri (montörlere yapılan ücret, harcırah, yemek otel vs. giderler dahil olup, Türkiye deki şirket tarafından doğrudan karşılanan yurtdışından gelen elemanların bu giderlere ait bedellerin yurtdışındaki firmaya aktarılıp aktarılmadığına bakılmaksızın bu giderler için ödenen KDV ler indirim konusu yapılmayarak vergi kesintisinde matraha dahil edilecektir.) teknik yardım hizmetleri, servis hizmetleri, teknik müşavirlik, bilgisayar yazılımları ve benzeri serbest meslek kazançları tevkifat kapsamındadır. 4/16

Yukarıdaki hizmetler yurt dışında yaptırılmış olsa da, Türkiye den ödendiği veya gider kaydedildiği için tevkifata tabi tutulacaktır. Yurt dışındaki kurumların personeli tarafından bu hizmetlerin Türkiye ye gelinerek verilmesi halinde Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması hükümleri ön plana çıkmaktadır. Türkiye nin hizmeti verenin ülkesi ile Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması varsa gelen kişilerin Türkiye de icra edilen faaliyetin süresinin herhangi bir kesintisiz 12 aylık dönemde toplam 183 günü aşması gerekmektedir. Yurtdışındaki kurumun Türkiye de işyerinin bulunmaması ve faaliyetin herhangi bir kesintisiz 12 aylık dönemde toplam 183 günü aşmaması halinde de Türkiye de vergileme yapılmayacaktır. Bu konu ile ilgili Maliye Bakanlığı verdiği muktezalarda 183 günü aşmaması halinde vergilendirilme yapılmaması için dar mükellef kurumun, mukim olduğu ülkede bu kazançları üzerinden vergilendirildiğini belgeleyen ve ülkesinin yetkili makamlarının onay ve imzasını taşıyan belgenin ve Türkçe tercümesinin noterce veya o ülkedeki Türk konsolosluklarınca tasdikli bir örneğinin Türkiye deki firmanın bağlı bulunduğu vergi dairesine ibrazı ile bir örneğinin de Maliye Bakanlığı Gelir Đdaresi Bakanlığına gönderilmesi gerektiği belirtilmektedir. Buna göre, serbest meslek kazançlarına ilişkin ödemelerde yukarıda belirtildiği gibi 183 günün aşılmaması ile dar mükellef kurumun veya gerçek kişinin serbest meslek kazancı yönünden vergilendirildiğine ait belgenin olması gerekmektedir. Aksi takdirde bu tür ödemelerde vergi kesintisi yapılacaktır. Yukarıda belirtilen serbest meslek faaliyetlerini icra etmek amacıyla gelen kişilere ait pasaport fotokopilerinin, giriş ve çıkış günlerini ispatlamak için alınarak muhafaza edilmesi gerekmektedir. Ayrıca dar mükelleflerin (gerçek kişi ve tüzel kişiler) Çifte Vergilendirmesini Önleme Anlaşmasına taraf ülkelerde mukim olanlara uygulandığından anlaşmalardan yararlanmak isteyenlerin tam mükellef oldukları ülkenin yetkili makamlarından mukimlik belgesi almaları ve bu belgenin aslı ile noterce veya bu ülkelerdeki Türk konsolosluklarınca tasdik edilecek Türkçe tercümesinin bir örneğini kendilerine ödeme yapacak vergi sorumlularına ibraz etmeleri gerekir. Vergi sorumluları teslim aldıkları söz konusu mukimlik belgelerini gerektiğinde yetkili makamlara ibraz etmek üzere muhafaza edeceklerdir. Mukimlik belgesi ibraz edilmemesi halinde vergi mevzuatı gereğince vergi tevkifatı yapılacaktır. 2- GAYRĐMENKUL SERMAYE ĐRADI: Gelir Vergisi Kanunu nun 70. maddesine göre mal ve hakların sahipleri, zilyetleri, irtifak hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratlar, gayrimenkul sermaye iradıdır. Gayrimenkulün Türkiye de bulunması, gayrimenkul mahiyetindeki mal ve hakların Türkiye de kullanılması veya gayrimenkulün Türkiye de olmasa veya kullanılmasa dahi Türkiye de değerlendirilmesi tevkifat için yeterlidir. 5/16

Türkiye de değerlendirilmesinden maksat; Ödemenin Türkiye de yapılması veya ödeme yabancı memlekette yapılmışsa Türkiye de ödeyenin veya nam ve hesabına ödeme yapılanın hesaplarına intikal ettirilmesi veya gider yazılmasıdır. GVK nun 70. maddesinde sayılan haklar uygulamada gayri maddi hak kavramı ile ifade edilmekte olup, bu haklar karşılığı ödenen bedeller de gayrimenkul sermaye iradı kapsamında değerlendirilmektedir. Gayrimenkul sermaye iratları bedelleri üzerinden KVK nun 30. maddesi, Katma Değer Vergisi Kanunu nun 1. ve 9. maddelerine göre KDV hesaplanıp ödeneceğini belirtelim. Dar mükellefiyete tabi kurumların Türkiye de bulunan iktisadi kıymetlerinin (mal ve hakların) kiralanmasından elde ettiği kazançlar, gayrimenkul sermaye iradıdır. Bu değerlerin ana merkezin aktifinde kayıtlı olması elde edilen kazancın niteliğini değiştirmeyecektir. Ticari kazanç kapsamında olmayan ve kurumlar vergisi kesintisi yapılacak gayrimenkul sermaye iratlarına örnekler; ARAZĐ, BĐNA, GEMĐ VE GEMĐ PAYLARI, MOTORLU TAHMĐL VE TAHLĐYE VASITALARI, MOTORLU ARAÇ, MAKĐNA VE TESĐSAT, HER TÜRLÜ UÇAK, PROGRAM LĐSANSLARI KĐRASI vergi kapsamındadır. Ayrıca sorumlu sıfatıyla KDV hesaplanacaktır. Gayri Maddi Haklar: a) Arama Hakları ve Ruhsatları b) Đşletme Hakları ve Ruhsatları c) Đmtiyaz Hakları ve Ruhsatları d) Đhtira Beratı Karşılığı (Patent) e) Telif Hakları f) Alameti Farika Bedeli (Marka) g) Ticaret Unvanı Kullanılması h) Lisans Bedeli (Royalty) i) Know-How Bedeli (Teknik Bilgi) 6/16

j) Her türlü teknik resim, desen, dizayn, model, plan, resimli roman, sinema ve televizyon filmleri, ses ve görüntü bantları, formül veya bir imalat usulü üzerindeki kullanma hakkı veya kullanma imtiyazı gibi haklar için ödenen bedeller. 3- MENKUL SERMAYE ĐRADLARI: GVK nun 75. maddesine göre; Sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden müteşekkil sermaye dolayısıyla elde ettiği KAR PAYI, FAĐZ, KĐRA VE BENZERĐ ĐRATLAR menkul sermaye iradıdır. Gelir Vergisi Kanunu nun 7. maddesine göre menkul sermaye iradının, Türkiye de elde edilmesini sermayenin Türkiye de yatırılmış olması şartına bağlanmıştır. Kurumlar Vergisi Kanunu nun 30. maddesinde; Tam mükellef kurumlar tarafından, Türkiye de bir iş yeri veya daimi temsilci aracılığıyla kar payı elde edenler hariç olmak üzere, dar mükellef kurumlara veya kurumlar vergisinden muaf olan dar mükelleflere dağıtılan kar payları ve GVK nun 75. maddesinin 2. fıkrasına belirtilen ödemelerden vergi tevkifatı yapılacağı belirtilmiştir. (Karın sermayeye eklenmesi kar payı sayılmaz.) Bunlar; KAR PAYI, FAĐZ, ÖZEL FĐNANS KURULUŞLARINCA ÖDENEN KAR PAYLARI, ALACAK FAĐZLERĐ VE BENZERĐ MENKUL KIYMET GELĐRLERĐDĐR. Türkiye de yıllık veya özel beyanname veren dar mükellef kurumların indirim ve istisna düşülmeden önceki kurum kazancından, hesaplanan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan kısımdan ANA MERKEZE AKTARDIKLARI TUTAR ÜZERĐNDEN VERGĐ KESĐLMESĐ gerekmektedir. YURTDIŞINDAKĐ FĐNANS KURULUŞLARINDAN TEMĐN EDĐLEN BORÇLANMALARA ĐLĐŞKĐN ANAPARA, FAĐZ VE KAR PAYI ÖDEMELERĐ ĐLE SĐGORTA ÖDEMELERĐ ÜZERĐNDEN VERGĐ KESĐLMEZ. ANCAK FĐNANS KURULUŞUNUN KREDĐ ALMAYA VE VERMEYE YETKĐ BELGESĐNĐN BULUNMASI GEREKMEKTEDĐR. EUROBOND FAĐZLERĐ TEVKĐFATA TABĐ DEĞĐLDĐR. KVK nun 30. maddesinin 5. fıkrası hükmüne göre; Türkiye de işyeri ve daimi temsilcisi bulunmayan dar mükellef kurumların, hükümetin izni ile açılan sergi ve panayırlarda yaptıkları ticari faaliyetlerden elde ettikleri kazançlar da kurumlar vergisi kesintisine tabidir. Aynı maddenin 7. fıkrası hükmüne göre; Kazancın elde edildiği ülke vergi sisteminin Türk vergi sisteminin yarattığı vergilendirme kapasitesi ile aynı düzeyde bir vergilendirme imkânı sağlayıp sağlamadığı ve bilgi değişimi hususunun göz önünde bulundurulması suretiyle Bakanlar Kurulunca ilan edilen ülkelerde (VERGĐ CENNETĐ DENĐLEN) yerleşik olan veya faaliyette bulunan kurumlara (tam mükellef kurumların bu nitelikteki ülkelerde bulunan iş yerleri dahil) nakden veya hesaben yapılan veya tahakkuk ettirilen her türlü ödemeler üzerinden, bu ödemelerin verginin konusuna girip girmediğine veya ödeme yapılan kurumun mükellef olup olmadığına bakılmaksızın %30 oranında vergi kesintisi yapılır. 7/16

Alacak Faizine Örnek; Dar mükellefiyete tabi kurumların Türkiye ye yapmış oldukları vadeli makine, teçhizat, bilgisayar aksamı, mal v.s satışları nedeniyle Türkiye de mukim kişi veya kurumdan alacağının bulunması ve bu alacağının bir kısmının vade farkı niteliğinde olması halinde yurtdışından ithal edilen makine ve teçhizat bedeli ödemelerinin haricinde anlaşma uyarınca bu firmalara yapılan vade farkı ödemeleri alacak faizi olarak vergi tevkifatına tabidir. D-TEVKĐFATIN HESAPLANMASI VE BEYANI: Kesintiyi yapacak olanlar kesintiye tabi kazanç ve iratları dar mükellefiyete tabi yabancı kurumlara sağlayanlardır. Kurumlar Vergisi tevkifatına tabi harcamaya ait fatura ödenmemiş olsa bile; Kesintiye tabi kazanç ve iratları ödeyenleri hak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve işlemlerin yapılması tevkifat için yeterlidir. Yapılacak vergi kesintisinde kazanç ve iratlar gayrisafi tutarları üzerinden dikkate alınmalıdır. Kesilmesi gereken verginin ödemeyi yapan tarafından üstlenilmesi halinde vergi kesintisi, fiilen ödenen tutar ile ödemeyi yapanın yüklendiği verginin toplamı üzerinden hesaplanmalıdır. Diğer bir anlatımla dar mükellefe yapılan net ödemelerin brütü bulunarak tevkifat hesaplanmalıdır. ANCAK, VERGĐ KESĐNTĐSĐ HESAPLARKEN O ÜLKE ĐLE YAPILMIŞ ÇĐFTE VERGĐLENDĐRMEYĐ ÖNLEME ANLAŞMASI ŞARTLARINI ĐNCELEMEK GEREKĐR. ÇÜNKÜ ANLAŞMALARLA VERGĐ ORANI AZALTILABĐLMEKTEDĐR. Kurumlar Vergisi Kanunu na göre vergi kesintisi yapanların, yaptıkları vergi kesintisini kayıt ve hesaplarında ayrıca göstermesi gerekir. Herhangi bir ayda yapılan tevkifatların ertesi ayın yirmiüçüncü günü akşamına kadar MUHTASAR BEYANNAME ĐLE vergi tür kodu belirtilmek suretiyle beyan edilerek ödenmesi gerekir. DAR MÜKELLEFE, Kesinti ile ilgili vergi dairesinden alınan belgelerin gönderilmesi halinde,tahakkuk eden vergisinden mahsup edebilir. AYNĐ ŞEKĐLDE, Türkiye deki bir firmanın yurtdışından elde ettiği yukarıda yazılı gelirleri üzerinden vergi ödendiği, yetkili makamlardan alınmış belgelerin mahallindeki Türk elçilik veya konsoloslukları yoksa mahalinde Türk menfaatlerini koruyan ülkenin aynı nitekilteki temsilcileri tarafından tasdikinden sonra geliri beyan ettiği yıl kurumlar vergisinden %20yi aşmamak üzere tamamen veya kısmen indirilemeyen vergiler, bu dönemi izleyen üçüncü hesap dönemi sonuna kadar indirim konusu yapılabilir. 8/16

E-YURT DIŞINDAN SAĞLANAN HĐZMETLERDE KDV SORUMLULUĞU: KDVK nun 1. maddesine göre, Türkiye de yapılan ticari, sınaî, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler ile her türlü mal ve hizmet ithalatının vergiye tabi olduğu bilinmektedir. Bu hükme bağlı olarak kanunun 6. maddesinde işlemlerin Türkiye de yapılması; Malların teslim anında Türkiye de bulunması ve hizmetin Türkiye de yapılmasını veya hizmetten Türkiye de faydalanmasını, tüketilmesini, yararlanılmasını, ifade ettiği hüküm altına alınmıştır. Ayrıca anılan kanunun 9. maddesine göre vergiye tabi işlemlere taraf olanlar verginin ödenmesinden sorumlu tutulmaktadır. Buna göre, Türkiye de yapılan veya Türkiye de faydalanılan hizmetler Türkiye de ifa edilmiş sayıldığından, yurtdışındaki kuruma gelir sağlayan yurtiçindeki firma tarafından %18 oranında KDV hesaplanıp 2 no.lu KDV beyannamesiyle sorumlu sıfatıyla beyan edilip ödenmesi gerekmektedir. Ödenen vergi aynı ayda indirilecek KDV olarak kayıtlara alınacaktır. Yurt dışındaki banka ve finans kuruluşlarından kredi alınması halinde ödenen faiz için KDV hesaplanması söz konusu değildir. Ancak, KREDĐ ALMAYA VE VERMEYE YETKĐ BELGESĐ OLAN banka ve finans kuruluşu haricindeki diğer ticari kuruluşlara ödenen alacak faizi ve benzeri ödemeler KDV ne tabidir. Maliye Bakanlığı reklamasyon bedeli, mümessillik komisyonu, pazarlama, masraf aktarımı, reklam bedeli, yurt dışında alınan eğitim, sağlık, fuar hizmeti, nakliye ve aracılık komisyonu gibi hizmetlerin yurt dışında yapılması ve yurt dışında faydalanılması sebebiyle KDV konusuna girmediği görüşündedir. Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları Katma Değer Vergisini kapsamamaktadır. Yurt dışından gelen her türlü hizmet faturasındaki hizmet cinsinin tam olarak tercüme edildikten sonra, vergi tevkifatına ve KDV nin konusuna girip girmediği önemle incelenmelidir. Yukarıda KDV konusuna girmediği belirtilen hizmetler dışında farklı hizmetlerle karşılaşıldığında büromuzdan bilgi alınmasını hatırlatırız. Bilgilerinize sunarız. Ş.A. Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş. 9/16

YUKARIDA YAPILAN AÇIKLAMALAR DOĞRULTUSUNDA FATURA VEYA FATURA YERĐNE GEÇEN BELGELER KARŞIĞINDA YAPILAN BAZI ÖDEMELERĐN SORUMLU SIFATIYLA VERGĐ VE SORUMLU SIFATIYLA KDV HESAPLANMASINA TABĐ OLUP OLMADIKLARININ GÖSTEREN TABLO(M.B ÖZELGELERĐNDEN FAYDALANILMIŞTIR.) Satın Alınan Hizmetin Nevi 1-) Yurtdışında mukim şirketin mühendisleri Türkiye deki şirketin ısı yalıtım sistemlerinin kurulması konusunda teknik danışmanlık ve kurulan sistemin test edilmesine ilişkin yapılan faaliyetler karşılığında yapılacak ödemeler.(smk) 2-) Yurt dışında iplik üretim faaliyetinde bulunan mukim firmanın Türkiye de mukim iplik üreten şirkete iplik üretim ile ilgili verdiği hizmet arşılığı bedeller.(smk) 3-) Kanuni ve iş merkezi yurtdışında bulunan kurumun elemanlarınca Türkiye de verilen konfreanslar, ilmi ve mesleki bilgileri için ödenen konfreans bedelleri.(smk) 4-) Türkiye de mukim gerçek kişi ve kurumlarca kanuni ve iş merkezi yurtdışında bulunan mimarlık ve mühendislik bürolarına, Türkiye de inşa edilecek, gölet,hidrolik santralı, baraj, çok katlı alış veriş merkezleri, gibi yapıların plan, proje ve resimlerinin çizdirilmesi karşılığında ödenen bedeller. (SMK) 5-) Türkiye deki mukim şirketin yabancı kurumlara kendi faaliyet konularındaki üretilen mamullerin, stoklanması ve sevk işlemlerinin birlikte dizayn edilmesi ile ilgili olarak yurtdışında bilgisayar yazılımı alanında program hazırlatılması karşılığında ödenen bedeller. (SMK) 6-) Yurtdışındaki mukim firmaların Türkiye de kurulacak fabrikaya yurtdışından ithal edilen makinelerin montajı ve bu montaj ile ilgili diğer mühendislik hizmetlerinin taahhüdü karşılığı ödenen bedeller. (SMK) 7-) Yabancı kurum tarafından Türkiye ye gönderilen mühendis, montörler vs. personelin montaj ücreti, ulaşım, sigorta primi, yeme, konaklama, fazla çalışma karşılığı v.b. Türkiye de şirket tarafından doğrudan yapılan ödemeler. (SMK) 8-) Türkiye de faaliyette bulunan firmaların yurtdışında yerleşik (kanuni ve iş merkezi yurtdışında olan) kurumlardan yurtdışındaki fuarlara katılımın sağlanmasına yönelik almış olduğu hizmetler karşılığı ödenen bedeller üzerinden. (T.K) 9-) Kanuni ve iş merkezi Amerika Birleşik Devletlerinde bulunan kurumca Türkiye de faaliyet gösteren şirketlere verilen teknik veya hukuki konularda Türkiye ye hiç gelmeden, ancak mukimlik belgesi ibraz edilmeden verilen müşavirlik hizmetleri karşılığında yapılan ödemeler. (SMK) 10-) Türkiye de ilmi ve mesleki konularda ders, konferans veya görüş beyan etmek üzere gelen yabancı bilim adamları, uzmanlar ve ihtisas sahibi kişilere yapılan ödemeler. (SMK) 11-) Yurtdışından Türkiye de konser vermek amacıyla gelen sanatçılara yapılan Türkiye de veya yabancı ülkede yapılan ödemeler. (SMK) 12-) Türkiye ye yapılan mal satışları nedeniyle, yurtdışındaki ihracatçıya yapılan ödemeler.(t.k) 10/16 Sorumlu Sıfatıyla Vergi Katma Kesintisi Değer % Vergisi (x) % - - - - -

13-) Türkiye den yapılacak ihraç mallarının yurtdışında müşteri bulunması nedeniyle yurtdışındaki firmalara yapılan komisyon ödemeleri.(t.k) - - 14-) Yurtdışında ödenen her nevi komisyon bedelleri. (T.K) - - 15-) Yurtdışındaki kurumlarca oluşturulan bilgisayar programlarının satın alınıp Türkiye de çoğaltma,değiştirme,toplu dağıtma, gösterme v.b gibi hakların nihai tüketicilere satılması faaliyeti nedeniyle, yurtdışındaki kuruma programlar karşılığı yapılan ödemeler. (G.M.S.Đ. G.M.H.) 16-)Türkiye deki şirketçe, yurtdışında mukim firmalardan piyasada hazır paket programlarının alınarak üzerinde herhangi bir değişiklik yapılmadan ve /veya çoğaltmadan,şirketçe kullanılması halinde,yurtdışındaki firmaya yapılan ödemeler.(t.k) - 18 17-)Türkiye deki şirkette kullanılmak üzere daha önce piyasada bulunmayan bir bilgisayar programının özel olarak yurtdışındaki mukim firmaya hazırlatılması veya önceden hazırlanmış programların şirketinize özel geliştirme, sistemlere uyarlama ve entegrasyon yapılması karşılığında yapılan ödemeler.(smk) 18-)Türkiye deki şirketin, yurtdışındaki mukim firmanın hazır paket programlarından internetten downloand etme veya kargo ile ithali yoluyla satın alınan iç mimari software ile ilgili yapılan ödemeler. (T.K) 18 19-) Türkiye deki kurum veya ihraç edilecek malları yurtdışında tanıtmak amacıyla satın alınan ilan ve reklam hizmetleri karşılığında yapılan ödemeler. (T.K) - 20-) Yurtdışından satın alınarak Türkiye de montajın tamamlanan makinelerden tamiri veya bakımı yapılacak nesnenin bu işlem için yurtdışına gönderilmesi veya - 18 yurtdışından teknisyenin gelmesi suretiyle yapılan tamir ve bakım işleri karşılığında bu işleri yapan yabancı kurumlara yapılan ödemeler. (S.M.K.) 20 18 21-) Yurtdışında yaptırılan yolcu ve yük taşıma bedelleri. (kargo hizmetleri dahil)(t.k) 22-) Yurtdışında alınan mallarla ilgili yurtdışındaki kurumlara ödenen sigorta primleri.(t.k) - 23-) Yurtdışında yaptırılan fason iş bedelleri. (T.K) 18 11/16

24-) Türkiye den geçici ihraç yoluyla gönderilen malzemelerin boya, kesim, kaplama, baskı gibi çeşitli işlemlere tabi tutulmasından sonra Türkiye geri gelmesi sırasında yapılacak ödemeler.(t.k) 18 25-) Türkiye ye ithal edilecek malın kalite kontrolünü yurtdışında yapan dar mükellef kuruma yapılacak gözetim ücretleri.(t.k) 18 26-) Türkiye deki kurumların belli bir görevi yapmak üzere yurtdışına gönderdiği personelin yurtdışı seyahati esnasında otel, yemek, yol, haberleşme, kitap, dergi alımı, ilan, reklam vermesi, oto kiralaması v.s. giderler nedeniyle ortaya çıkan ödemeler. (T.K) 27-) Yurtdışında mukim kurumlara, dergi,v.b sürekli yayınlanan belge veya dökümanlar için yıllık veya aylık abonelik bedelleri ve internet hizmetlerine ilişkin ödemeler. (T.K) 18 28-) Dar mükellef kurumlardan kiralanan uydular vasıtasıyla Türkiye de gerçekleştirilen televizyon yayınları nedeniyle yurtdışındaki kurumlara yapılan ödemeler. (T.K) 18 29-) Đngiltere de kurulu olan ve Türkiye de işyeri ve daimi temsilcisi bulunmayan Reuters Ltd. Şti. nin derlediği haberleri Data Hattı aboneliği ile sözleşme yaptığı Türkiye deki abonelerine göndermesi karşılığında Türkiye deki firmanın banka havalesiyle yaptığı ödemeler. (T.K) 18 30-) Türkiye içindeki serbest bölgede faaliyet gösteren bir şirketten copyright kapsamında bir bilgisayar programının çoğaltma, değiştirme topluma dağıtma gösterme v.b. hakların satın alınması karşılığı yapılan ödemeler. (G.M.S.Đ. - G.M.H) 18 31-) Türkiye de kurulu firmanın; ihraç edeceği malların birer numunesini yurtdışında bulunan kontrol ve sertifikalandırma kuruluşuna göndererek ithalatçı firma ile yapılan sözleşmeye uygun olup olmadığını tespit edilmesi hizmetleri veya test yapılması vb. hizmetler için ödenen bedeller. a-) Bu hizmet makine ve teçhizatla yapılırsa (T.K.) 18 b-) Bilgi ve emek yoğun ise (S.M.K.) 18 18 32-) Yurtdışında yaptırılan gümrükleme işlemleri için ödenen bedeller. 18 (T.K) 33-) Yurtdışında mukim kurum vasıtasıyla maç nakli, müzik nakli için yapılacak ödemeler. (T.K) 18 34-) Türkiye deki mukim firma, ağır taşıtlarda kullanılan hava körüklerinin imalatını yaparak dünyanın birçok ülkesine ihraç etmeleri nedeniyle ve bu ülkelerde yasal haklarının korunması amacıyla patent ve marka ofislerinde bu işlerle ilgilenen ajanslara komisyon karşılığı tescil edilip bürolarca yıllık aidat ödemeli. (T.K) 12/16

35-) Yurtdışından ithal edilen malın bedellerini anlaşma süresinde ödenmemesi nedeniyle yurtdışındaki firmaya fatura karşılığı vade farkı, adıyla yapılacak ödemeler. (M.S.Đ.) (KVK nun 30/1 ça/iii.) 36-) Türkiye deki firma elemanlarının yurtdışındaki firmadan teknik, hukuk, mali v.b hususlara ilişkin yurt dışında eğitim alması konusunda yapılan anlaşma gereği,yurtdışındaki firmanın verdiği eğitim bedelinin fatura karşılığında ödenmesi (T.K) 5 18 - - 37-) Yurtdışındaki firmanın Türkiye deki firma ile yaptığı anlaşma gereğince, Türkiye deki firmadan olan alacağını yurtdışındaki faktöring şirketine veya bankaya devredilmesi neticesinde, ödediği faiz ve ıskonto bedelini Türkiye deki firmadan fatura karşılığında tahsil etmesi. (T.K) (Finans kuruluşlarına ödenen aynen yansıtılırsa) 38-) Türkiye deki ithalatçı firma ile yurtdışındaki ihracatçı firmanın yapmış olduğu anlaşma gereği ihracatçı firma alacağını yurtdışındaki sigorta şirketine sigorta ettirmesi karşılığında ödediği sigorta primi fatura tanzim ederek ithalatçı firmadan tahsil etmiştir. Yapılan ödeme ticari kazanç kapsamındadır. (T.K) - - - - 39-) Türkiye deki ihracatçı firmanın yurtdışındaki kuruma sattığı malın hatalı olması veya noksan olması v.s. nedenler neticesinde reklamasyon adıyla düzenlenen fatura bedelleri. (T.K) - - - - 40-) Yurtdışındaki kurumların Türkiye deki yerleşik kurumlar adına yaptığı masrafların aktarılması. (T.K) - - - - 41-) Türkiye deki kurumun ihraç edeceği mallarla veya ithal edeceği mallarla ilgili yurtdışındaki müşteri ve satıcılar bazında pazar araştırması yapan ve müşteri veya satıcı bulma hususlarında yurtdışında faaliyette olan kuruma yapılan ödemeler. (T.K) - - - - 42-) Türkiye de faaliyette bulunan kurumun yurtdışındaki bir ülkeden satın aldığı emtiaları başka bir ülkedeki kuruma satması karşılığında satın aldığı firmaya yaptığı ödemeler. (T.K) - - - - 43-) Yurtdışındaki finans kuruluşlarında temin edilen borçlanmalara ilişkin, anapara, faiz ve kar payı ödemeleri ile sigorta ve reasürans ödemeleri, komisyon, masraf karşılığı, garanti ücreti, taahhüt ücreti adı altında yapılan ödemeler. (T.K) - - - - 44-) Türkiye deki şirketin yurtdışındaki banka veya finans kurumu olmayan firmalardan veya kişilerden alınan borç para nedeniyle ödenen faizler. (M.S.Đ) 10 18 13/16