T.C. BAŞBAKANLIK DEVLET ARŞİVLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayın Nu: Defter-i Hâkânî Dizisi: XI 367 NUMARALI MUHÂSEBE-İ VİLÂYET-İ RÛM-İLİ DEFTERİ İLE 101, 114 ve 390 NUMARALI İCMÂL DEFTERLERİ ( 920-937 / 1514-1530 ) I Karlı-ili, Agrıboz, Mora, Rodos ve Tırhala Livâları <Dizin> ANKARA - 2007
P r o j e Y ö n e t i c i s i Doç. Dr. Yusuf SARINAY Devlet Arşivleri Genel Müdürü P r o j e S o r u m l u l a r ı Doç. Dr. Mustafa BUDAK Devlet Arşivleri Genel Müdür Yardımcısı Dr. Önder BAYIR Osmanlı Arşivi Daire Başkanı Dr. Ahmet Zeki İZGÖER Yayın İşleri Koordinatörü Yayına Hazırlayanlar Ahmet ÖZKILINÇ Ali COŞKUN Abdullah SİVRİDAĞ Murat YÜZBAŞIOĞLU B a s k ı y a H a z ı r l a m a Murat ŞENER Salih DUTOĞLU
367 NUMARALI MUHÂSEBE-İ VİLÂYET-İ RÛM-İLİ DEFTERİ İLE 101, 114 ve 390 NUMARALI İCMÂL DEFTERLERİ ( 920-937 / 1514-1530 ) I Karlı-ili, Agrıboz, Mora, Rodos ve Tırhala Livâları <Dizin>
Ö N S Ö Z Osmanlı Devleti, XIII. yüzyılın sonu ile XX. yüzyılın ilk çeyreği arasında geçen zaman diliminde dünyanın katetmiş olduğu bütün siyasî, sosyal, ekonomik, askerî ve kültürel gelişmelerde birinci derecede aktif rol alarak günümüzde insanoğlunun ulaşmış olduğu medeniyet seviyesine büyük katkılar sağlamış nadir devletlerden biridir. Böyle bir devletin hangi ekonomik, sosyal, askerî ve idarî temellere dayandığı konusunu aydınlatmak ülkemiz ve dünya tarih araştırmacılarının en önemli çalışma sahalarından birisi olmuştur. Osmanlı Devleti'nin kuruluş, gelişme ve yükselme dönemlerindeki ekonomik, askerî, idarî, sosyal ve demografik yapısının aydınlatılmasında sancak esasına göre tutulmuş olan Defter-i Hakanîler yani Tahrir Defterleri nin önemli bir yeri vardır. Osmanlı Devleti'nin idarî yapısı, ticaret ve sınaî hayatı, tarım ürünleri, hayvancılık, yer altı kaynakları, nüfus ve etnik yapısı ile tüm sosyal ve tarihî eserler hakkında detaylı bilgiler bu defterlerde mevcuttur. Rumeli eyaletine ait TD 167 ve TD 370 numaralı defterler kurumumuz tarafından daha önceki yıllarda 4 kitap halinde yayınlanmıştır. Bölgeye ait 3. defter olan TD 367 numaralı defter de 2 cilt halinde yayınlanacaktır. Hazırlanan 1. ciltte Karlıili, Agrıboz, Mora, Rodos ve Tırhala sancakları yer almaktadır. Defterde Mora ve Tırhala sancaklarının bir bölümü eksiktir. Bu eksikliği tamamlamak için Mora için TD 367'ye ilave olarak TD 114 ve TD 390, Tırhala için de TD 101 numaralı defter hazırlanmıştır. 2007'de hazırlanacak 2. ciltte ise Yanya, İskenderiye, Ohri ve İlbasan sancakları ile Dukakin vilayeti bulunmaktadır. Bu defterde olması gereken, fakat değişik sebeplerle bugün elimizde bulunmayan Avlonya sancağı bölümü için TD 94 ve TD 1078 numaralı defterler yayınlanacaktır. Kurumumuz, şimdiye kadar yapmış olduğu yayın çalışmalarında, hem arşiv belgelerinin tanıtımını hem de tarihî olaylara objektif bakma imkânı sağlayan kaynaklardan yararlanmayı kolaylaştırmayı hedeflemiş ve bu amaçlar doğrultusunda belirlenen yayın politikasının sonucu olarak 1992-2007 yılları arasında hazırladığı 80 civarındaki eseri ilim çevrelerinin hizmetine sunmuştur. Bu çerçevede, eseri hazırlayan Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı personelini tebrik eder, çalışmanın ilgililere yararlı olmasını dilerim. Doç. Dr. Yusuf SARINAY Devlet Arşivleri Genel Müdürü V
İ Ç İ N D E K İ L E R ÖNSÖZ... V İÇİNDEKİLER... VII KISALTMALAR...IX I. GİRİŞ... 1 II. YAYINLANAN ESERDEKİ LİVĀLARA AİT TAHRĪR DEFTERLERİ... 11 A. YARARLANILAN DEFTERLERDEKİ İDĀRĪ BİRİMLER... 11 B. YAYINLANAN ESERDEKİ LİVĀLARA AİT DEFTERLER... 21 III. YEKUN CETVELLERİ... 25 IV. DİZİNLER... 47 A. KARLI-İLİ LİVĀSI... 49 1. Kişi ve Cemā at Adları...49 2. Yer Adları...50 3. Terimler...56 B. AGRIBOZ LİVĀSI... 58 1. Kişi ve Cemā at Adları...58 2. Yer Adları...60 3. Terimler...71 C. MORA LİVĀSI... 76 1. Kişi ve Cemā at Adları...76 2. Yer Adları...101 3. Terimler...144 D. RODOS LİVĀSI... 156 1. Kişi ve Cemā at Adları...156 2. Yer Adları...157 3. Terimler...161 E. TIRHALA LİVĀSI... 164 1. Kişi ve Cemā at Adları...164 2. Yer Adları...174 3. Terimler...196 V. HARİTALAR... 203 1. Karlı-ili, Agrıboz, Mora, Rodos ve Tırhala Livāları İdārī Birimleri...205 2. Karlı-ili Livāsı...206 3. Agrıboz Livāsı...207 4. Mora Livāsı Mizistre, Arkadya, Koron, Moton ve Kalamata Kazāları...208 VII
5. Mora Livāsı Hulumiç, Balya-badra ve Kalavrita Kazāları... 209 6. Mora Livāsı Karitena Kazāsı... 210 7. Mora Livāsı Koritos ve Arhos Kazāları... 211 8. Rodos Livāsı Rodos Kazāsı... 212 9. Rodos Livāsı Midillü Kazāsı... 213 10. Rodos Livāsı İstan-köy Kazāsı... 214 11. Tırhala Livāsı Tırhala Kazāsı... 215 12. Tırhala Livāsı Çatalca Kazāsı... 216 13. Tırhala Livāsı Fenar Kazāsı... 217 14. Tırhala Livāsı Yeñi-şehir ve Alasonya Kazāları... 218 15. Tırhala Livāsı İnebahtı, Kerpiniş ve Badracık Kazāları... 219 VI. YAYINLANAN DEFTERLERİN FİHRİSTLERİ...221 1. BOA, TD 367 Numaralı Muhāsebe-i Vilāyet-i Rūm-ili Defteri... 223 2. BOA, TD 114 Numaralı Mora Livāsı Kal a Mustahfızları İcmāl Defteri... 232 3. BOA, TD 390 Numaralı Mora Livāsı İcmāl Defteri... 233 4. BOA, TD 101 Numaralı Tırhala Livāsı İcmāl Defteri... 235 VII. TIPKIBASIM VIII
K I S A L T M A L A R bk. : Bakınız BOA : Başbakanlık Osmanlı Arşivi c. : Cāmi çf. : Çiftlik cm. : Santimetre çr. : Çayır İB, AK : İstanbul Belediyesi, Atatürk Kitaplığı k. : Karye KK : Kamil Kepeci kl. : Kal a kz. : Kazā l. : Livā m. : Mahalle MAD : Maliyeden Müdevver Defterler M.C.O. : Muallim Cevdet Ortaboy M.C.B. : Muallim Cevdet Büyükboy md. : Mescid m : Manastır mz. : Mezra a : Nāhiye nf. : Nefs nu. : Numara s. : Sayfa TD : Tahrir (Defter-i Hākānī) Defterleri TK, KKA : Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, Kuyūd-ı Kadīme Arşivi v. : Varak vb. : ve benzeri vt. : Vilāyet y. : Yaylak zm. : Zemīn zv. : Zāviye IX
G İ R İ Ş Osmanlı Devleti tarafından Karlı-ili 1460, Agrıboz 1470 ve Rodos 1522 tarihlerinde fethedilmiştir. Mora'nın fethi ise I. Murad devrinde 1388'de, I. Bayezid döneminde 1391 ve 1396'da, II. Murad devrinde 1423 ve 1446'da, Fatih Sultan Mehmed devrinde 1458'de ve II. Bayezid zamanında 1500 yılında olmak üzere 7 sefer sonunda tamamlanmıştır. Tırhala bölgesinin fethi ise I. Murad zamanında başlayıp I. Bayezid döneminde bitmiştir. İki cilt halinde yayınlanması planlanan BOA, TD 367 numaralı ve 1530 tarihli muhasebe-icmal defteri; Karlı-ili, Agrıboz, Mora, Rodos, Tırhala, Yanya, İskenderiye, Ohri, İlbasan ve Avlonya livaları ile Dukakin vilayetinden oluşmaktadır. Yayınladığımız I. ciltte Karlı-ili, Agrıboz, Mora, Rodos ve Tırhala livaları yer almaktadır. Tırhala livasının İnebahtı ve Alasonya kazalarının büyük bir bölümü ile Fenar, Çatalca ve Yenişehir kazalarının tamamı; Mora livasının ise Hulumiç ve Koritos kazalarının büyük bir bölümü ile Arhos kazasının tamamı bu defterde yoktur. Tırhala livasındaki eksik bölümler fazla olduğundan bu liva için TD 367 numaralı defterin ilgili bölümü yerine BOA, TD 101 numaralı icmal defter yayınlanmıştır. Bu defter TD 367 ile aynı tahrir sonuçlarını ihtiva etmektedir. Mora livası için de TD 367 ile aynı tahrir sonuçlarını içine alan BOA, TD 114 ve BOA, TD 390 numaralı tahrir defterleri yayına hazırlanmıştır. TD 101 numaralı icmal defterinde büyük yerleşim birimlerinin merkezlerine ait bilgilerin çok az olmasından dolayı buralardaki mahalle isimleri BOA, TD 105 ve TD 367 numaralı defterlerden tamamlanmıştır. Ayrıca yayınladığımız defterin vakıflar bölümünde Tırhala livasına ait 3 tane vakıf vardır. Halbuki TD 101 ile aynı tahrir sonuçlarını ihtiva eden TD 367 numaralı defterin sadece Tırhala kazasının vakıflar bölümünde 20 tane vakıf bulunmaktadır. TD 367 numaralı defterin eksik olmasından dolayı Çatalca, Yenişehir, İnebahtı, Fenar ve Alasonya kazalarının vakıfları yoktur. Dolayısıyla Tırhala livasındaki eksik olan vakıfları tamamlamak için TD 367 ile beraber BOA, TD 36 numaralı Hicrî 912 tarihli defter ve Kanunî dönemine ait BOA, TD 445 numaralı defterlerin vakıflar bölümünün indeksleri yapılmıştır. TD 367'de Tırhala livası bölümüne ait olan yekun cetvelleri aynı zamanda TD 101 numaralı defterin de istatistikî bilgileridir. Fakat Fenar, Çatalca ve Yenişehir kazalarına ait istatistikî bilgiler bulunmamaktadır. Yayınlanan TD 101 numaralı defterde okunamayacak derecede bozuk ve silik olan yerleşim birimleri TD 105 ve TD 108 numaralı defterlerden yararlanılarak ikmal edilmiştir. Osmanlı Devleti'nde 17. yüzyıldan itibaren 15 ve 16. yüzyıllardaki gibi ülke genelinde düzenli bir şekilde tahrir işlemi yoktur. Sadece yeni fethedilen veya yeni tahrir için olağanüstü bir durum söz konusu olduğunda yapılmıştır. 1670'lerde Girit'in fethi dolayısıyla ve 18. yüzyılın başlarında ise Venediklilerle olan bazı problemler sebebiyle Mora livasının tahriri yapılmıştır. Kurumumuzda Mora livasının bu tahririne ait Hicrî 1127 Miladî 1715 tarihli TD 876, TD 878, TD 879, TD 880, TD 882, TD 883 ve TD 884 numaralı mufassal tahrir defterleri mevcuttur. I-YAYINLANAN DEFTERLERİN ÖZEL- LİKLERİ VE MUHTEVALARI A-BOA, TD 367 Numaralı Rumili Eyaleti Muhasebe-İcmal Defteri Hicrî 937, Miladî 1530 tarihli TD 367 numaralı muhasebe-icmal defteri Karlı-ili (2-19), Agrıboz (45-103), Mora (110-189), Rodos (194-220), Tırhala (21-44, 224-256), Yanya (260-303), İskenderiye (304-355), Ohri (368-422), İlbasan (432-452) ve Avlonya livaları ile Dukakin vilayetinden oluşmaktadır. Defterde Tırhala livasının İnebahtı ve Alasonya kazalarının büyük bir bölümü ile Fenar, Çatalca ve Yenişehir kazalarının tamamı yoktur. Mora livasının da Hulumiç ve Koritos kazalarının büyük bir bölümü ile Arhos kazasının tamamı eksiktir. Defterde olması gerekirken tamamı bulunmayan Avlonya livasının ise bir bölümü BOA, TD 1078 numarada kayıtlıdır. Defter 452 sayfa olup dış cilt boyutları 48x16,5 cm., varak boyutları 46x16 cm., yazılı kısım boyutları ise 36,5x11 cm.dir. Bu gibi defterlerde her idarî birimin yazımından sonra bırakılması âdet olan boş sayfalar burada da mevcuttur. Bunlar 20, 49, 57, 58, 59, 60, 61, 104, 105, 106, 107, 108, 109, 114, 115, 116, 117, 133, 134, 135, 154, 164, 183, 190, 191, 192, 193, 200, 201, 203, 221, 222, 223, 257, 258, 259, 274, 339, 356, 357, 364, 365, 366, 367, 391, 403, 423, 424, 425, 426, 427, 428, 429, 430 ve 431. sayfalardır. Defterin 50. sayfasında Ağrıboz, 110. sayfasında Mora, 202. sayfasında Rodos, 224. sayfasında 1
Tırhala, 304. sayfasında İskenderiye livaları ile 336. sayfasında Karadağ Vilayeti kanunnameleri vardır. Defter tamamıyla siyah çini mürekkeple yazılmıştır. İdarî birimlerin başlangıç varağı dıştan görünecek şekilde ipek bir bağla müteakip birimden ayrılmıştır. B-BOA, TD 114 Numaralı Mora Livası Kale Mustahfızları İcmal Defteri Defter 248 sayfadır. Dış cilt boyutları 48x17 cm., varak boyutları 47x16 cm., yazılı kısım boyutları ise 36x10 cm.dir. Defterin orijinal deri cildi üzerine sonradan yeni bir cilt yapılmıştır. Defterin başında 3, sonunda 3 ve 121 ile 122. sayfalar arasında 8 olmak üzere toplam 14 sayfaya numarası verilmemiştir. Her idarî birimin yazımından sonra bırakılması âdet olan boş sayfalar mevcut olup bunlar 40, 51, 55, 62, 78, 86, 134, 150 ve 181. sayfalardır. Varakların aradan çıkarılıp çıkarılmadığını kontrol etmek maksadıyla varağın ikinci yüzünün sol alt köşesindeki reddadeler çoğunlukla mevcuttur. Defterde Hicrî 929 (s. 41) ve 938 (s. 4) tarihleri arasındaki yıllara ait mustahfız timarları ile ilgili kayıtlar bulunmaktadır. Bu defter, TD 390 numaralı icmal defter ile birlikte I. Selim döneminde yapılmış olan tahrir sonuçlarını ihtiva eden TD 80 numaralı Mora livası mufassal defterinin icmalidir. Defterlerin tarihleri TD 80 numaralı defterin 5. sayfasında yer alan Gebrān-ı nefs-i Balya-badra, mezkūrların elleründe merhūm Sultān Mehmed ve Sultān Bāyezid'den ve pādişāhımız... ifadesinden I. Selim dönemine ait olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca TD 390 numaralı defterin 177. sayfasındaki 920 tarihinden hareketle bu tahririn tarihinin yaklaşık olarak 920 civarları olduğu söylenebilir. Defterde yerleşim birimlerinden alınan vergi miktarı ve kimler tarafından tasarruf edildiği belirtilmiş olup vergiye tabi reaya sayısı verilmemiştir. Vergiye tabi reaya sayısı TD 80 ve TD 367 numaralı defterlerde mevcuttur. I. Selim'in ilk yıllarında yapılan tahrirden sonra 938 tarihine kadar bölgede başka bir tahrir yapılmamıştır. Şöyle ki TD 390 numaralı defterdeki timar değişiklikleri 920-938 tarihleri arasındadır. İkinci olarak 937 tarihli ve TD 367 numaralı defterdeki Mora livasına ait vergi birimlerinin hâsıllarındaki rakamların TD 80, TD 114 ve TD 390 numaralı defterlerdekilerle aynı olmasıdır. Defter, TD 80 numaralı mufassal tahrir defterin Mora livasındaki Koron, Karitena, Mizistre, Bardovine, Vatika, Asopoz, Arhos, Kalavrita, Koritos, Balyabadra, Hulumiç, Arkadya, Anavarin ve Moton kaleleri mustahfızları bölümünün icmalidir. C-BOA, TD 390 Numaralı Mora Livası İcmal Defteri Defter 306 sayfadır. Dış cilt boyutları 48,5x16,5 cm., varak boyutları 46x16,5 cm., yazılı kısım boyutları ise 31x10 cm.dir. Her idarî birimin yazımından sonra bırakılması âdet olan boş sayfalar mevcut olup bunlar 1-3, 19-21, 43-45, 67-69, 100-101, 159-161, 180-181, 202-203, 263, 304 ve 306. sayfalardır. Varakların takibi için konulan reddadeler çoğunlukla mevcuttur. Defterde Hicrî 920 (s. 177) ve 938 (s. 28) tarihleri arasındaki yıllara ait sipahi timarları ile zeametlere ait kayıtlar bulunmaktadır. Bu defter TD 80 numaralı defterin icmalidir. Defterde yerleşim birimlerinden alınan vergi miktarı ve kimler tarafından tasarruf edildiği belirtilmiş olup vergiye tabi reaya sayısı verilmemiştir. TD 114 numaralı defterden farklı olarak bu TD 390 numaralı defterde büyük yerleşim birimlerinde bulunan vergiye tabi reaya ile avârızdan muaf sınıflardan Çingane ve Yahudilerin miktarı mevcuttur. Defter, TD 80 numaralı mufassal tahrir defterinin Mora livasındaki Kalavrita, Koritos, Arhos, Hulumiç, Karitena, Balyabadra, Mizistre, Anavarin, Kalamata, Koron ve Moton kazalarındaki has, zeamet ve sipahi timarları bölümünün icmal defteridir. D-BOA, TD 101 Numaralı Tırhala Livası İcmal Defteri Defter 350 sayfadır. Dış cilt boyutları 40x16 cm., varak boyutları 40x14,5 cm., yazılı kısım boyutları ise 25x9 cm.dir. Defterin 1. sayfasında Fihristi, 3-5. sayfalarında Dibacesi mevcut olup Hicrî 927 tarihlidir. Genelde idarî birimleri ayırmak için kullanılan boş sayfalar bu defterde de vardır. Bunlar 2-2b, 78a-78d, 140a-140f, 152a-152d, 172, 178a-178j, 226a-226d, 236-236b, 240-240d, 262-262d, 276-276d, 296, 328 ve 336. sayfalardır. Varakların kontrolü için konulan reddadeler ciltlenme esnasında kesilmiştir. 8, 11, 15-16, 19, 35-36, 329-330, 333-335, 339-344, 346 ve 348. sayfalar onarım görmesine rağmen yazıların okunmasında zorluk çekilen kısımlar vardır. Bu sayfalardaki okunamayan bölümler aynı tahrir sonuçlarını ihtiva eden TD 105 ve TD 108 numaralı tahrir defterlerinden tamamlanmıştır. Defterde yerleşim birimlerinin altında verilen hane, mücerred ve bivelerin dışında buralarda bulunan avârızdan muaf olan reaya yer almamıştır. Bunlar Çingane, Yahudi ve değişik sebeplerle muafiyet verilen sınıflardır. Bunların tespiti için TD 105 ve TD 367 numaralı defterlerden yararlanılabilir. 2
Defterin has ve zeamet bölümü ile Tırhala kazasının sipahi timarları bölümü TD 105 numaralı defterden alınmıştır. Muhtemelen diğer kazaların timar ve vakıf kayıtlarını ihtiva eden ikinci bir mufassal defter günümüze kadar ulaşmamıştır. II.-İDARÎ VE YERLEŞİM BİRİMLERİ A-Karlı-ili Livası 1-Angelikasrı kazası a-varnaka bölgesi b-aydos bölgesi c-dragomeşte bölgesi d-valtoz bölgesi e-ivloho bölgesi 2-Ayamavra kazası a-ayamavra nahiyesi b-lefkada nahiyesi c-voniçe nahiyesi Karlı-ili livasında 2 kaza, 3 nefs, 3 nahiye, 3 kale (Angeli-kasrı, Ayo-Mavra, Voniçe), 7 gebran mahallesi (Angeli-kasrı merkezde 6, Aya-Mavra'da 1), 298 köy ve 27 mezraa vardır. Karlı-ili livasının liva merkezi Angelikasrı kazasının nefsidir 1. B-Agrıboz Livası 1-Agrıboz kazası a-agrıboz nahiyesi b-avlonar nahiyesi c-mandud nahiyesi d-oroz nahiyesi e-kızılhisar nahiyesi 2-Atina kazası a-atina nahiyesi 3-İstifa kazası a-istifa nahiyesi 4-Livadiye kazası a-livadiye nahiyesi b-salina nahiyesi c-ülündürük nahiyesi (BOA, TD 367'de bu nahiyenin muhasebesi Tırhala livası içerisinde verilmiştir.) 5-İzdin kazası a-izdin nahiyesi 1 BOA, TD 367, s. 2'de: Nefs-i Angelikasrı kasabadır, bazarı durur, sancakbeyi olanlar anda olurlar. kaydı mevcuttur. b-modoniçe nahiyesi Agrıboz livasında; Agrıboz merkezde 8 müslim, 5 gebran ve 1 Yahudi; Atina merkezde 32 gebran ve 1 Çingane mahallesi ile 1 müsliman cemaati; İstifa merkezde 14 gebran, 3 Yahudi; Livadiye merkezde 4 gebran mahallesi, 1 Yahudi cemaati; Talanda merkezde 6 gebran; Salina merkezde 6 gebran mahallesi, 1 Yahudi cemaati; İzdin merkezde 4 müslim, 13 gebran mahallesi ile 1 Yahudi cemaati; Modoniçe merkezde 5 gebran mahallesi ve 1 müsliman cemaati ile beraber Agrıboz livasında 13 müslim, 85 gebran, 7 Yahudi ve 1 Çingane mahallesi olmak üzere 106 mahalle vardır. Livada toplam 5 kaza, 11 nahiye, 8 nefs, 7 kale (Agrıboz, Kızılhisar, Atina, Livadiye, Salina, İzdin, Modoniçe), 571 köy ve 56 mezraa mevcuttur. C-Mora livası 1-Balyabadra kazası a-balyabadra nahiyesi aa-selmenik bölgesi ab-grebene bölgesi 2-Moton 2 kazası a-moton nahiyesi b-anavarin nahiyesi 3-Koron kazası a-koron nahiyesi 4-Kalavrita kazası a-kalavrita nahiyesi 5-Koritos kazası a-koritos nahiyesi aa-foniya 3 bölgesi ab-megara bölgesi 6-Arhos kazası a-arhos nahiyesi 7-Hulumiç kazası a-hulumiç nahiyesi aa-sandomir bölgesi ab-gardiçko bölgesi ac-vumeri bölgesi ad-ayoilya bölgesi 8-Karitena kazası 2 Günümüz haritalarında ve Yunanistan ile ilgili yer adları indekslerinde Methoni şeklinde yer alan bu idarî birim Osmanlı kaynaklarında sadece Divan-ı Hümayun Haritaları, Harita Kataloğu, no: 55'te مودون şeklinde yazılmıştır. 3 BOA, TD 80, s. 718, 735, 736; BOA, MAD 93 v. 12a da burada geçen harflerin noktaları vardır. Ayrıca İB, AK, M.C.O 129, v. 51b de Harfü l-fa bölümünde açık olarak yazılmıştır. 3
a-karitena nahiyesi aa-londar bölgesi b-krevukor nahiyesi 9-Mizistre kazası a-mizistre nahiyesi aa-ilos bölgesi ab-asopoz bölgesi ac-vatika bölgesi ad-menavasye bölgesi b-megalimani nahiyesi 10-Arkadya kazası a-arkadya nahiyesi 11-Kalamata kazası a-kalamata nahiyesi aa-zigo bölgesi Mora livasında; Balyabadra merkezde 1 müslim, 19 gebran, 8 Yahudi, 1 Müselleman-ı Yalı mahallesi ile 1 Çingane cemaati; Kalendriçe'de 1 müslim, 3 gebran; Selmenik'te 1 müslim, 9 gebran; Sandomir'de 1 müslim, 1 gebran; Grebene'de 1 müslim, 10 gebran; Moton merkezde 1 müslim, 1 gebran mahallesi ile 1 Çingane ve 1 Yahudi cemaati; Anavarin merkezde 1 müslim, 1 gebran; Koron merkezde 1 müslim, 10 gebran mahallesi, 2 Yahudi, 1 Çingane cemaati; Kalavrita merkez ve köylerinde 2 müslim, 13 gebran mahallesi; Koritos 4 merkezde 3 gebran mahallesi ile 1 Çingane ve 1 Yahudi cemaati; Hulumiç merkezde 1 müslim, 1 gebran; Karitena merkez ve köylerinde 4 müslim, 24 gebran mahallesi, 1 Çingane ve 1 Yahudi cemaati; Mizistre merkez ve köylerinde 3 müslim, 27 gebran mahallesi, 3 Yahudi ve 1 Çingane cemaati; Arkadya köylerinde 15 gebran mahallesi olmak üzere 148 mahalle vardır. Bu livada toplam 11 kaza, 14 nahiye, 14 nefs, 15 kale (Balyabadra, Arhos, Burgaz-ı Cedid, Anavarin, Moton, Koron, Kalavrita, Koritos, Hulumiç, Karitena, Mizistre, Bardovine, Vatika, Asopoz, Arkadya), 1.490 köy ve 293 mezraa mevcuttur. D-Rodos livası 1-Midillü kazası a-midillü nahiyesi b-kelemiye nahiyesi c-küreke nahiyesi d-yera nahiyesi e-fesleke nahiyesi f-molova nahiyesi g-kaloniye nahiyesi h-herese nahiyesi 2-Rodos kazası 3-İstanköy 5 kazası Rodos livasında; Midillü merkezde 5 müslim, 1 gebran; Rodos merkezde 18 müslim, 21 gebran mahallesi ile 17 Yahudi cemaati; Narince merkezde 1 müslim, 18 gebran mahallesi, 1 Çingane cemaati; Piyal kalesinde 8 gebran; Andomahya kalesinde 7 gebran; Kefalos kalesinde 4 gebran; Kalimyos ceziresinde 8 gebran mahallesi olmak üzere toplam 110 mahalle bulunmaktadır. Liva genelinde 3 kaza, 8 nahiye, 11 nefs, 15 kale (Midillü, Molova, Rodos, Lindos, Tahtalu, Mandıraki, Borye, Nikiye, Argo, Narince, Piyal, Andomahya, Kefalos, Kalimyos, Liros), 175 köy ve 1 mezraa vardır. E-Tırhala livası 1-Tırhala kazası a-tırhala nahiyesi aa-kalabakkaya bölgesi ab-meçova bölgesi ac-haslar bölgesi ad-aspiropotam bölgesi ae-kraçova bölgesi 2-Fenar kazası a-fenar nahiyesi b-agrafa nahiyesi c-radoviz nahiyesi 3-Çatalca kazası a-çatalca nahiyesi aa-alahonya bölgesi ab-golos bölgesi ac-velestin bölgesi b-dömeke nahiyesi aa-katafiye bölgesi ab-armiye bölgesi 4-Alasonya kazası a-alasonya nahiyesi 5-Kerpiniş kazası a-kerpiniş nahiyesi 4 BOA, TD 80, s. 768-775. 5 BOA, MAD 2377, s. 1 de Kal a-i Narince nām-ı diğer İstan-köy olarak geçmektedir. 4
aa-mıkra bölgesi b-apokrı nahiyesi c-karavari nahiyesi d-sovalak nahiyesi 6-Badra/Badracık kazası a-badra/badracık nahiyesi 7-Yenişehir kazası a-yenişehir nahiyesi aa-platimana bölgesi b-kesriçe nahiyesi 8-İnebahtı kazası 937 tarihli 367 numaralı tahrir defterinde Tırhala livasına bağlı olan İnebahtı bölgesi, bu tarihten sonraki ilk tahrirde İnebahtı, Çatalca, Badracık ve Kerpiniş kazaları ile Fenar kazasına bağlı Agrafa ve Salina kazasına bağlı Ülündürük nahiyelerinden meydana gelen müstakil İnebahtı livası teşkil olunmuştur 6. Ülündürük nahiyesi TD 101, s. 23-26'da müstakil zeamet olarak kaydedilirken s. 41-42 ve 319'da Kerpiniş, s. 295'te ise Badracık kazası içinde yer almaktadır. Ayrıca TD 367, s. 22-23'te İnebahtı kazası ile birlikte verilmesine rağmen bu kazaya bağlı olduğunu gösterir herhangi bir ibare bulunmamaktadır. Aynı tahrir sonuçlarını içeren TD 101, TD 105 ve TD 367 numaralı defterler içerisinde bu konu ile ilgili en açık ifade TD 105, s. 615'te bulunmaktadır. Burada Ülündürük, Agrıboz sancağının Livadiye kazasına bağlı bir zeamettir. Bu kayıttan dolayı hazırladığımız indekste Ülündürük nahiyesi, Agrıboz livasının Livadiye kazasına bağlanmıştır. Tırhala livasında; Tırhala merkezde 23 müslim, 8 gebran, 3 Yahudi; Alasonya merkezde 1 müslim, 15 gebran; Badracık merkezde 1 müslim, 7 gebran 1 Yahudi; Kerpiniş merkezde 1 müslim, 10 gebran; İnebahtı 7 merkezde 12 gebran, 2 Çingane, 3 Yahudi; Fenar 8 merkezde 3 müslim, 6 gebran; Yenişehir 9 merkezde 14 müslim, 2 gebran, 2 Yahudi; Çatalca 10 merkezde 4 müslim, 3 gebran; Dömeke 11 merkezde 9 gebran; Golos 12 merkezde 6 gebran; Agrafa 13 merkezde 4 gebran; Ülündürük 14 merkezde 5 gebran; 6 Bk. BOA, TD 445, s. 131, 162, 215, 219, 273, 597. 7 BOA, TD 105, s. 1-22. 8 Aynı defter, s. 220-225. 9 Aynı defter, s. 352-362, 391. 10 Aynı defter, s. 545-549. 11 Aynı defter, s. 419-424. 12 Aynı defter, s. 488-492. 13 Aynı defter, s. 571-574. 14 Aynı defter, s. 615-617. Alahonya 15 merkezde 1 müslim, 6 gebran mahallesi olmak üzere 152 mahalle mevcuttur. Bu livada toplam 8 kaza, 15 nahiye, 13 nefs, 6 kale (Tırhala, İnebahtı, Badracık, Dömeke, Fenar, Platimana), 1.351 köy ve 15 mezraa vardır. III-NÜFUS VE DEMOGRAFİK YAPI A-Karlı-ili livası Karlı-ili livasında 13.425 avârız ve gayr-ı avârız nüfusun 316'sı müslim, 13.109'u gayr-ı müslimdir. Livadaki bu 316 müsliman nüfusun tamamını devlet görevlileri olan mirliva, kadı, zaim, sipahi, kale mustahfızları ve imam gibi devlet görevlilerinden oluşturmaktadır. Livada avârız vergisi mükellefi 11.243 hane-i gebran, 599 mücerred-i gebran ve 1.153 bive-i gebrandan başka avârızdan muaf (gayr ez-avârız) 10 haddâd ve neccarân, 3 derbendci, 112 çeltikçi, 6 muaf ve 21 mellâh gayr-ı müslim nüfus mevcuttur. B-Agrıboz Livası Agrıboz livasında 43.866 avârız ve gayr-ı avârız nüfusun 1.542'si müslim, 42.324'ü gayr-ı müslimdir. Livada avârız vergisi mükellefi olan müsliman nüfusun 577'si hane, 140'ı mücerreddir. Geri kalan 825 nefer ise devlet görevlileri olan mirliva, kadı, zaim, sipahi, kale görevlileri ve imam gibi unsurlardan oluşuyordu. Livada avârız vergisi mükellefi 30.689 hane-i gebran, 5.022 mücerred-i gebran ve 2.443 bive-i gebran ile avârızdan muaf 4.170 gayr-ı müslim derbendci vardır. C-Mora Livası Mora livasında 68.267 avârız ve gayr-ı avârız nüfusun 3.416'sı müslim, 64.851'i gayr-ı müslimdir. Livadaki müsliman nüfusun 872'si hane-i müslim, 69'u mücerred-i müslimdir. Geri kalan 2.475 nefer ise avârızdan muaf devlet görevlileri olan mirliva, kadı, zaim, sipahi, kale görevlileri, imam ve müezzin gibi unsurlardan oluşuyordu. Ayrıca livada avârız vergisinden muaf 464 hane-i Yahudi, 76 mücerred-i Yahudi, 28 bive-i Yahudi ile 111 hane-i Çingane, 14 mücerred-i Çingane ve 6 bive-i Çingane vardı. Livada avârız vergisi mükellefi 48.508 hane-i gebran, 11.834 mücerred-i gebran ve 2.917 bive-i gebran ile avârızdan muaf 893 gayr-ı müslim müselleman-ı kale, tuzcu ve çeltikçi bulunuyordu. D-Rodos Livası 15 Aynı defter, s. 685-689. 5
Rodos livasında 17.078 avârız ve gayr-ı avârız nüfusun 2.537'si müslim, 14.541'i gayr-ı müslimdir. Livadaki müsliman nüfusun 883'ü hane-i müslim, 43'ü mücerred-i müslim avârız vergisi mükellefi olup geri kalan 1.611 nefer ise devlet görevlileri olan mirliva, kadı, zaim, sipahi, azeb, kale görevlileri ve imam gibi unsurlardan oluşuyordu. Livada avârız vergisi mükellefi 12.518 hane-i gebran, 782 mücerred-i gebran ve 1.117 bive-i gebran gayr-ı müslim nüfus mevcuttur. E-Tırhala Livası Tırhala livasında 89.425 avârız ve gayr-ı avârız nüfusun 14.774'ü müslim, 74.651'i gayr-ı müslimdir. Livadaki müsliman nüfusun 7.280'i hane-i müslim, 2.346'sı mücerred-i müslim olup avârız vergisi mükellefidir. Avârız vergisinden muaf müslimanların sayısı ise 5.086'dır. Bunların 246'sı hane-i çeltikçi, 17'si hane-i akıncı, 4.547'si hane-i yörük, 274'ü mücerred-i yörük ve 2'si de hane-i tuzcudur. İdareci sınıfı teşkil eden mirliva, kadı, zaim, sipahi ve kale görevlileri ile vakıf hizmetlerini yürüten vakıf görevlileri TD 367, s. 43'teki yekunlarda gösterilmemiştir. Ayrıca livada 115 hane-i tuzcuyan-ı gebran, 227 hane-i Çingane ve 245 hane-i Yahudi avârızdan muaf nüfus mevcuttur. Avârız vergisi mükellefi 57.556 hane-i gebran, 7.841 mücerred-i gebran ve 8.701 bive-i gebran gayr-ı müslim nüfus bulunmaktadır. IV-EKONOMİK DURUM VE GELİR- GİDER KATEGORİLERİ 1530 tarihinde Karlı-ili livasının 3.092.730, Agrıboz livasının 3.841.599, Mora livasının 11.313.937, Rodos livasının 2.014.300 ve Tırhala livasının 7.455.896 akçe vergi geliri mevcuttur. Rodos livasındaki Rodos ve İstanköy kazalarında bulunan kalelerin ulufelü olmasından dolayı burada görev yapan kale görevlilerine devlet tarafından yıllık 3.430.024 akçe ücret ödenmektedir. 1530 Tarihinde Karlı-ili, Agrıboz, Mora, Rodos ve Tırhala Livasının Gelir-Gider Tablosu Gelirlerin Dağılımı Karlı-ili Agrıboz Mora Rodos Tırhala Toplam Hâsshâ-i Pâdişâh 1.630.559 1.251.954 4.290.647 1.370.615 1.501.257 10.045.032 Hâsshâ-i İbrahim Paşa 647 615 753.660 753.660 Hâsshâ-i Ayas Paşa 46.178 181.255 81.010 308.443 Hâsshâ-i Kasım Paşa 129.443 15.143 21.440 166.026 Hâsshâ-i Piri Paşa 163.381 163.381 Hâsshâ-i Mîrlivâ 200.625 315.185 504.208 205.952 605.840 1.831.810 An-Zeâmet-i Rüstem Çelebi, Defterdâr-ı Timâr-ı Rum-ili 33.181 33.181 Timâr-ı Bali, an-cemaat-i müteferrika 9.460 9.460 Timârhâ-i Zuamâ ve Erbab-ı Timâr 774.973 1.280.168 4.002.316 141.179 3.868.760 10.067.396 Timârhâ-i Mustahfızân-ı Kılâ 260.853 641.615 2.258.107 296.662 52.990 3.510.227 Timârhâ-i Kuzât 9.824 4.650 14.474 Azebân- Kal a-i Ayamavra 214.432 214.432 Evkâf 157.815 57.611 336.311 551.737 Mülk 1.464 19.241 28.606 49.311 Toplam 3.092.730 3.841.599 11.313.937 2.014.300 7.455.896 27.718.570 V-AVÂRIZDAN MUAF SINIFLAR Karlı-ili livasında 1 mirliva, 2 kadı, 4 zaim, 123 sipahi, 3 dizdar, 3 kethuda, 11 topçu, 1 cebeci, 161 mustahfız-ı kale, 2 hatib, 3 imam, 2 müezzin, 10 haddad ve neccar, 6 muaf, 3 derbendci, 112 çeltikçi ve 21 mellah; Agrıboz livasında 1 mirliva, 5 kadı, 9 zaim, 202 sipahi, 3 hatib, 5 imam, 5 müezzin, 9 dizdar, 35 topçu, 3 zenbürekçi, 4 neccar ve 544 mustahfız-ı kale; Mora livasında 1 mirliva, 11 kadı, 25 zaim, 747 sipahi, 17 dizdar, 3 ağa-yı azeban, 444 azeb, 15 kethuda-i kale, 1.079 mustahfız-ı kale, 37 topçu, 22 zenbürekçi, 12 hatib, 22 imam, 27 müezzin, 809 müsellem-i kale, 22 tuzcu, 73 çeltikçi, 2 reis-i çeltikçi, 568 Yahudi ve 131 Çingane; Rodos livasında 1 6
mirliva, 3 kadı, 67 sipahi, 32 müselleman-ı kale, 14 dizdar, 285 topçu, 1.021 mustahfız-ı kale, 11 kethuda, 3 ser-topçu, 3 kethuda-i topçu, 16 cebeci, 1 kâtib, 1 çavuş, 2 arabacı, 2 seng-traş, 5 haddad, 14 neccar, 1 meremmetçi, 1 cerrah, 2 kemanger ve tirger, 2 ağa-yı azeb, 29 reis-i azeb, 701 azeb, 4 muaf, 2 hatib, 24 imam ve 14 müezzin olmak üzere Karlı-ili, Agrıboz, Mora ve Rodos sancaklarında avârızdan muaf toplam 7.738 nefer mevcuttur. TD 367 numaralı defterin 43. sayfasında Tırhala livası için hazırlanan muhasebede ise gayr-ı avârız olarak 246 hane-i çeltikçi, 17 hane-i akıncı, 4.547 hane-i yörük, 274 mücerred-i yörük, 117 hane-i tuzcu, 227 hane-i Kıbti, 245 hane-i Yahudi ve 28 nefer taallukât-ı İbrahim Bey olmak üzere toplam 5.701 nefer kaydedilmiştir. İdareci sınıfı teşkil eden mirliva, kadı, zaim, sipahi ve kale görevlileri ile vakıf hizmetlerini yürüten vakıf görevlileri bu muhasebede gösterilmemiştir. VI-VAKIFLAR TD 36, 101, 367 ve 445 numaralı tahrir defterlerinde vakıf geliri tahsis edilmiş olan Agrıboz, Mora ve Tırhala livalarındaki vakıf müesseseleri şunlardır: a-camiler Agrıboz livası Agrıboz merkezde Davud Bey ve Sultan Mehmed Han, Livadiye merkezde Ömer Bey bin Turhan Bey, Livadiye kazası Talanda merkezde Balaban Zaim, İstifa merkezde Yakub Bey; Mora livası Balyabadra merkezde Balyabadra, Karitena merkezde Sultan Bayezid, Mizistre merkezde Sultan Mehmed; Tırhala livası Tırhala merkezde Hamza Bey bin Ömer Bey, Mehmed bin Lala Hamza, Mustafa Bey bin Ömer Bey ve Turhan Bey, Çatalca kazası Musinci köyünde Hacı Moymul, Badracık merkezde Sinan Bey, İbrahim Bey ve Üveys Bey, Yenişehir merkezde Turhan Bey, Yenişehir'e bağlı Tatarlar köyünde Ömer Bey bin Turhan Bey, Fenar merkezde Umur Bey bin Burak Bey-i Evrenosî, Fenar nahiyesi Çaputlu köyünde Ömer Bey bin Turhan Bey camileri vardır. b-mescidler Agrıboz livası Agrıboz merkezde Dizdar, Kethuda Musa, Koçi Bey, Küçük İlyas, Tabbah Ahmed ve Topcı Hızır, Livadiye kazasında Kemal Zaim, Livadiye merkezde Bali Bey, İstifa merkezde Kasım Paşa, Salina merkezde Mahmud Çelebi ve İzdin merkezde Ömer Bey bin Turhan Bey; Mora livası Mizistre merkezde Ali Bey-i Darepsi, Moton kalesinde Hoca Ahmed ve Şeyh, Moton kalesı varoşunda Yunus bin Abdullah-ı Arab, Karitena nahiyesi Londar bölgesi Sofular köyünde Mustafa Paşa, Koron merkezde Livadya Yani mahallesinde Mevlana Seydi; Tırhala livası Tırhala merkezde Ayas Çaşnigir, Baba Muhyiddin, Cevher Ağa, Dizdar Hoşkadem, Fatıma Hatun binti Mustafa, Hacı Mustafa Bey biraderzâde-i Ömer Bey, Hacı Saruca bin Abdullah, Hacı Umur Bey, Hızır Bey bin Turahan Bey, Hızır-ı Siyah, Mahmud Bey bin Karagöz Bey, Ömer Bey bin Turhan Bey, Sinan Bey ve Turhan Bey, Tırhala nahiyesinde Ali bin Mezid, İlyas Subaşı ve Kara Doğan, Badracık merkezde Koca Mustafa/Akmescid, Hüseyin Halife mahallesi, Badracık Bogoslov mahallesinde Hüseyin Halife, Badracık kazası Orhanobası köyünde Mevlana Emir Alaüddin bin Mehmed-i Şirvanî, Badracık kazası Yaycıağaç köyünde Ömer Çelebi Cuma, Sinan Bey [bin] İbrahim Bey ve Ömer Çelebi bin Mehmed Bey veled-i İbrahim Bey-i Evrenosî Cuma, Yenişehir merkezde Ömer Bey bin Turhan Bey, Timurtaş Bey ve Turhan Bey, Yenişehir nahiyesi Platimana'da Ömer Bey bin Turhan Bey, Yenişehir nahiyesi Tatarlar köyünde Ömer Bey bin Turhan Bey, Kerpiniş merkezde Hüsna Hatun, İnebahtı merkezde Hamza Bey, Hızır-ı Seferihisarî ve Bulama mahallesi ve Bab-ı Germe-i İnebahtı Pigadya mahallesinde Abdullatif bin Mehmed mescidleri vardır. c-zaviyeler Agrıboz livası Agrıboz merkezde Veli Baba, Livadiye merkezde Ayas Dede, İzdin merkezde Ömer Bey ve Veli Baba; Mora livası Balyabadra merkezde Mehmed Çelebi, Çaşnigir Sinan Bey ve Abdi Çelebi, Moton kalesinde Derviş Bali ve Anavarin kalesinde Saru Hacı; Tırhala livası Tırhala merkezde Turhan Bey, Yenişehir kazası Platimana bölgesinde Ömer Bey bin Turhan Bey, Alasonya merkezde Davud Bey, Fenar merkezde Burak Bey bin Evrenos Bey ve Çatalca nahiyesi Çeşme mevziinde Ömer Bey bin Turhan Bey zaviyeleri bulunmaktadır. d-medreseler Tırhala livası Tırhala merkezde Ömer Bey bin Turhan Bey ve Yenişehir merkezde Turhan Bey medreseleri mevcuttur. e-imaretler Agrıboz livası İzdin merkezde Ömer Bey bin Turhan Bey imareti; Tırhala livası Tırhala merkezde 7
Mustafa Bey bin Ömer Bey ve Ömer Bey bin Turhan Bey, Yenişehir merkezde Burak Bey bin Evrenos Bey, Ömer Bey bin Turhan Bey ve Turhan Bey imaretleri mevcuttur. f-muallimhaneler Agrıboz livası Agrıboz merkezde Ali Çelebi ve Davud Bey, Livadiye merkezde Hasan bin Musa ve Livadiye kazasında Kemal Zaim; Mora livası Moton kalesinde Ali Paşa, Hoca Ahmed ve Mehmed-i Bosna, Anavarin kalesinde Ali Paşa, Mizistre merkezde Ali Paşa ve İskender Voyvoda, Balyabadra merkezde Ali Paşa, Koron merkezde Ali Paşa, Karitena nahiyesi Londar köyünde Ali Paşa ve Arhos nahiyesi Tropoliça köyünde Mustafa Paşa; Tırhala livası Tırhala merkezde Cevher Ağa ve Ömer Bey bin Turhan Bey muallimhaneleri vardır. g-kervansaraylar Tırhala livası Tırhala merkezde Hacı Saruca bin Abdullah, Fenar merkezde Burak Bey bin Evrenos Bey, Yenişehir nahiyesi Platimana bölgesinde Ömer Bey bin Turhan Bey ve Turhan Bey, Çatalca nahiyesi Çeşme mevziinde Ömer Bey bin Turhan Bey kervansarayı vardır. Ayrıca Tırhala merkezde Ömer Bey bin Turhan Bey'in bedesteni ve halvethanesi de bulunmaktadır. Agrıboz livasında 157.815, Mora livasında 57.611 ve Tırhala livasında 336.311 akçe gelir vakıflara tahsis edilmiştir. Yayınladığımız defterde Karlı-ili ve Rodos livalarında vakıf geliri tahsis edilmiş herhangi bir müessese mevcut değildir. VII-YAYIN YAPILIRKEN TAKİP EDİLEN USUL Yayınladığımız BOA, TD 367 numaralı defterdeki Karlı-ili, Agrıboz ve Rodos livalarındaki indeks maddelerinin sayfa numaraları bu deftere göre karşılarına yazılmıştır. Mora livasının indeksi çıkarılırken kullanılan TD 114, TD 367 ve TD 390 numaralı Tahrir Defterlerinden alınan indeks maddeleri defterin numarasıyla beraber ilgili defterdeki yeri TD.../... şeklinde gösterilmiştir. TD 367'deki Tırhala bölümündeki fazla eksikliklerden dolayı bu livanın indeksi TD 101 numaralı defterden hazırlanmıştır. Fakat bu defter icmal olduğundan dolayı şehir merkezlerinin mahalleleri yoktur. Bu eksiklik TD 367 ve TD 105 numaralı defterlerden çıkarılarak TD.../... şeklinde yazılmıştır. Kişi ve Cemaat Adları ile Yer Adları dizinlerinde TD 101 numaralı defterden çıkarılan indeks maddeleri defter numarası verilmeden direk sayfa numarası verilmiştir. Terimler dizininde ise her defter numarası ayrı ayrı gösterilmiştir. Ayrıca Tırhala livasının vakıfları da TD 36, TD 101, TD 367 ve TD 445 numaralı defterlerin ilgili bölümlerinden hazırlanmıştır. TD 367'nin Mora ve Tırhala sancakları ile ilgili sayfalarının tıpkı basımları da yayınlanmıştır. Bundan amaç, yekun cetvelleri, idarî birimler ve İcmal Defterlerde bulunmayan hane, mücerred vb. bilgileri de ilgililerin istifadesine sunmaktır. 367 numaralı defteri kaleme alan kâtipler mevcut bilgileri mufassal defterlerden aktarırken bazı yerlerde yanlışlıklar yapmışlardır. Bunların doğruları ilgili mufassal veya icmal defterlerinden bulunarak köşeli parantezle [ ] gösterilmiştir. Okunuşu tam olarak tespit edilemeyen kelimelere ise soru işareti (?) konulmuştur. TD 114 ve TD 390 numaralı defterlerdeki derkenarlar indekse italik olarak alınmıştır. Bölgeye ait Tahrir Defterlerinde kâtipler yer adları ve şahıs isimlerini yazarken Türkçe'de bulunmayan sesler için diğer defterlerde kullanmadıkları harfleri kullanmışlardır. Bunlardan peltek se ler t olarak, peltek zel ler d olarak okunmuştur. Arnavutça'daki ş harfi Yunanca'da olmadığı için onun yerine s harfi kullanılmıştır. Defterlerde Makresi/Makreşi, Manesi/Maneşi gibi aynı kelimenin farklı şekillerde yazılması Arnavutça'nın etkisini göstermektedir. BOA, TD 10, 35, 36, 105, 445, 560 numaralı mufassal defterlerde Arnavut ve Eflakların meskun oldukları yerleşim birimleri belirtilmiştir. BOA, TD 431'de yerleşim birimlerindeki Çingeneler'e de işaret edilmiştir. Yayına hazırlanan TD 367 numaralı tahrir defterinin I. cildi; Giriş, Yayınlanan Eserdeki Livalara Ait Tahrir Defterleri, Yekun Cetvelleri, Dizinler (Kişi ve Cemaat Adları, Yer Adları ve Terimler), Haritalar, Yayınlanan Defterlerin Fihristleri ve Tıpkıbasım bölümlerinden oluşmaktadır. Yayınlanan Eserdeki Livalara Ait Tahrir Defterleri bölümü iki başlık halinde değerlendirilmiştir. Yararlanılan Defterlerdeki İdarî Birimler başlığı altında livalara ait yayın yaparken yarar- 8
landığımız defterlerin idarî birimleri esas alınarak fihristleri çıkarılmış ve karşılarına sayfa veya varak numaraları yazılmıştır. Yayınlanan Eserdeki Livalara Ait Defter başlığı altında ise livaların mevcut tahrir defterleri tablolar halinde verilmiştir. Dizinler; liva başlığı altında Kişi ve Cemaat Adları, Yer Adları ve Terimler olmak üzere üç bölüm halinde verilmiştir. Kişi ve Cemaat Adları dizinine; cemaatler, millet isimleri ve ismini şahıslardan alan mahalle, mezraa, zaviye, cami, mescit, asiyab, bağ, bağçe vb. isimler alınmıştır. Muhammed veya Mehemmed olarak okunması gereken isimler Mehmed olarak indekse alınmıştır. TD 114 ve TD 390 numaralı defterlerdeki şahısların statüleri derkenarlar dikkate alınarak yazılmıştır. Yavuz Sultan Selim, Mısır'ı fethettikten sonra Mısırlı askerlere Rumeli'de timar vererek onları buralarda görevlendirmiştir. BOA, TD 91 numaralı Hersek livası icmal defterinin derkenarlarında Mısır'dan geldikleri ifade edilip cündî tabiri kullanılan bu kimseler yayınlamış olduğumuz Mora ve Tırhala livalarında da Cündî Alibay, Cündî Canbey, Cündî Cantimur, Cündî Öztimur, Cündî Doğan, Kansu el- Cündî, Cündî Bahadır, Cündî Kanberdi vb. adı altında sıkça geçmektedir. Yer Adları başlığı altında ise her türlü yer ve yer tarif eden isimler alınmıştır. Yerleşim birimlerinin bağlı olduğu bölge, nahiye ve kazalar Agrıboz livası için TD 420, Karlı-ili livası için TD 140, Mora livası için TD 80 ve Rodos livası Midillü kazası için TD 261 numaralı defterlerden yararlanılarak çıkarılmıştır. Yayınlanan defterlerdeki aynı yerleşim birimlerinin yazılışlarındaki farklılıklar tek maddede (/) taksimle gösterilmiştir. Agra-Pidya/Agra-İpidya, Agrıdı/ Agrıtı, Kazniş/Kaznişi, Kirpoli/Kirpolin gibi. Aynı isimdeki yerleşim birimleri değişik defterlerde farklı yazılışlar (Ayo-Nikola, Aya-Nikola) gibi yazıldıkları şekilde indekse alınmıştır. Mora livasına ait TD 80, TD 114, TD 390 ve TD 367 numaralı defterlerdeki yerleşim birimlerinin hasılları birbiriyle aynı olsa da köylerin tasarruf şekilleri farklıdır. TD 367 numaralı defterdeki Mora livası bölümü eksik olduğundan bu liva için TD 367 ile birlikte TD 114 ve TD 390 numaralı defterlerin indeksleri hazırlanmıştır. Bu 3 defterden hazırlanan indekslerin karşılarına defter numaraları ile beraber sayfa numaraları da verilmiştir. Tırhala nahiyesi Meçova, Kraçova, Haslar ve Aspiropotam adlarıyla bölgelere ayrılmıştır. Bu bölgelerdeki köyler buralara bağlanarak Tırhala nahiyesine yazılmıştır. Golos, Alahonya, Katafiye, Armiye, Agrafa, Platimana gibi zeâmetler nahiyeden daha küçük bölgeleri ihtiva ettikleri için bu bölgedeki yerleşim birimleri buralara bağlandıktan sonra ilgili nahiye veya kazalara bağlanmıştır. TD 101 nolu defterde Tırhala livasında bulunan Ülündürük zeametinin Dizin e nahiye olarak alınmasının sebebi TD 367 s. 23'te nahiye olarak geçmesindendir. Tırhala livasına ait TD 108 numaralı defter ile TD 101 numaralı ve Hicrî 927 tarihli defterdeki yerleşim birimleri ve hasıllar aynı olup birbirini takip etmektedir. TD 101 ile TD 105 numaralı defterlerdeki timar sahipleri aynıdır. Fakat TD 108 numaralı defterdeki timar sahipleri farklılıklar arz etmektedir. TD 108 numaralı defter, Hicrî 928 ile 937 tarihleri arasında Hicrî 927 tarihinde yapılan tahrir kayıtları üzerinde timar tasarruf edenlerde meydana gelen değişikliklerin kaydedildiği aynı tertip üzere temize çekilmiş Beylerbeyi Defteri dir. Bu defterde padişah haslarının bulunmaması da temize çekilen defterin Beylerbeyi Defteri olduğunu göstermektetir. TD 105 numaralı ve Hicrî 927 tarihli Tırhala livası mufassal defteri ile TD 367 numaralı muhasebe-icmal defterin Tırhala livası bölümündeki bilgiler ve tertip şekli aynıdır. Dolayısıyla TD 105 numaralı defterdeki bilgiler TD 367 numaralı defterdeki Tırhala bölümüne aktarılmıştır. Ayrıca TD 105 numaralı defterde Tırhala kazası sipahi timarları dışında diğer kazaların timar ve vakıf kayıtları yoktur. Muhtemelen timar ve vakıf kayıtları içeren ikinci bir mufassal defter günümüze ulaşmamıştır. TD 101, TD 105, TD 108 ve TD 367 numaralı defterler aynı tahrir sonuçlarını ihtiva etmektedirler. Yayınlamış olduğumuz TD 101 numaralı defterde nefslerde yer alan mahalleler ve bazı dinî (müslim, Yahudi) cemaatler yer almamaktadır. Bunlar Dizin bölümüne TD 367 ve TD 105 numaralı defterlerden alınarak defter ve sayfa numaraları birlikte verilmiştir. Bu mahallelerdeki şahıs adları ayrıca Kişi ve Cemaat Adları dizinine alınmamıştır. TD 367 numaralı defterde Tırhala livası bölümüne ait olan yekun cetvelleri aynı zamanda TD 101 numaralı defterin de istatistikî bilgileridir. Yayınlamış olduğumuz TD 101 numaralı defterde okunamayacak derecede bozuk ve silik olan yerleşim birimlerinin TD 105 ve TD 108 numaralı defterlerdeki yerleri gösterilmiştir. 9
Tırhala livası için yayınladığımız TD 101 numaralı icmal defterde çok az vakıf olduğundan bu sancağa ait vakıflar TD 101 numaralı defterle birlikte TD 36, TD 367 ve TD 445 numaralı defterlerden çıkarılmıştır. TD 367 numaralı defterden hazırlanan terim indekslerinde; hane, mücerred, bive, karye, hasıl, mahsul, hasıl ez-haric ve hasıl maa-haric maddeleri defterde sıkça geçtiği için dizine madde başı olarak alınarak sayfa numarası verilmemiştir. Mora livasının TD 114 nolu defterde karye, hasıl, timar, hasıl ezharic, merdân-ı kale, mustahfızân-ı kale, kale, hisse; derkenarlarda tahvil, sahib-i evvel, derdest, hisse, ma zulân, resm-i zamime; TD 390'da da karye, iltizam, hisse, timar, mülhak, ilâ-zâlik, hasıl ez-haric, hasıl maa'l-haric, hasıl, mahsul; derkenarlarda fevt olmak, akçe, ma zul, sancak, timar, zeâmet, resm-i zamime, hükm-i hümâyûn, hükm-i şerif, terakki, emr olunmak; Tırhala livasında hane, mücerred, bive, karye, hasıl, mahsul, hasıl ez-haric, timar, tahvil, iltizam ile c (çift), nim (nim çift), k (bennak), m (mücerred) ve eşer gibi terimler defterlerde sıkça geçtiği için dizin bölümünde madde olarak gösterilmiş, ama sayfa numaraları verilmemiştir. TD 101 numaralı defterin 3, 4 ve 5. sayfalarında yer alan Dibâce nin bazı bölümleri okunamayacak derecede bozuk olduğu için buradan dizin oluşturmakta güçlük çekilmiş ve genel indeks maddeleri seçilmiştir. Tırhala livasında terimler dizini hazırlanırken Kişi ve Cemaat Adları ile Yer Adları dizinlerinden farklı olarak her defterin numarası ile sayfa numarası verilmiştir. BOA, TD 36 numaralı defterin 540. sayfasında Tırhala kilesi ile İstanbul kilesi, 726. sayfasında Alasonya kilesi ile İstanbul kilesi, 796. sayfasında Yenişehir kilesi ile İstanbul kilesi, 852. sayfasında Fenar kilesi ile İstanbul kilesi ve 1150. sayfasında Badra kilesi ile İstanbul kilesinin biribirlerine olan oranları belirtilmiştir. Yer adlarının haritadaki yerlerinin bulunması ve haritaların yapımı için Generalkarte von Mittelurope im Mabe 1:200 000 Wien 1911, Konigreich Bulgarien und Türkisch Thrakien 1:864 000 Wien 1909, Memâlik-i Mahrûse-i Şahaneden Rumeli Kıtasının Mufassal Haritası 1:500 000, Erkân-ı Harbiye Dairesi 1289 ve Rumeli-i Şahane Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Dairesi 1303 haritaları, Kartographie u. Druck: Freytag Berndt u. Artaria, 1071 Wien 1: 300 000 ve Greece (Hellas) Road-Tourist Map 1: 550 000 Emvelia Edıtıons haritalarından yararlanılmıştır. Ayrıca yukarıda zikredilen haritaların dışında yer isimlerinin okunuşunda ve yerlerinin tespitinde internette bulunan httb:\\www.fallingraicom'da World Index kısmının ilgili ülke indekslerinden faydalanılmıştır. Yayınlanan livalarla ilgili toplam 15 harita yapılmıştır. Haritalarda liva merkezleri mavi, kaza merkezleri kırmızı, nahiye merkezleri yeşil, kaleler ve bölge isimleri bordo, köy ve mezraalar da siyah olarak gösterilmiştir. Yaptığımız haritalardaki ada isimleri Divan-ı Hümayun Haritaları, Harita Kataloğu, no: 55'ten alınmıştır. Çalışmamız esnasında gerek kaynak temini gerekse şahsî yardım ve katkılarından dolayı Heat W. Lowry, Evangelia Balta ve Levent Kayapınar'a teşekkür ederiz. 10
Y A Y I N L A N A N E S E R D E K İ L İ V Ā L A R A A İ T T A H R Ī R D E F T E R L E R İ A. Y A R A R L A N I L A N D E F T E R L E R D E K İ İ D Ā R Ī B İ R İ M L E R K A R L I - İ L İ L İ V Ā S I MUFASSAL DEFTERLER TK, KKA 77 Tārīh: 1083, tam, 118 varak. (BOA, MAD 1665 numaralı defterin mufassalıdır.) İdārī Birimler Livā: Karlı-ili (1a-118a) Nāhiye: Angeli-kasrı (1b-11a, 13a-14a, 28b-32a, 34a-38b, 49a-51b, 57b-67b), Aydos (11a-13a, 15b-16b, 32a-33b, 43a- 49a, 54b-56b, 90b-106a), Varnaka (14a- 14b, 22b-28a, 33b-34a, 41b-42b, 117b- 118a), Dragomeşte (146), Valtoz (14b- 15b, 77b-90a), İvloho (16b-17a, 52a- 53a, 69b-77a), Aya-Mavra (17a), Lefkada (19b-22b, 38b-41b, 53b-54b, 106b-113b), Voniçe (114b-117b) Nefs: Aya-Mavra (17a-19b),Varnaka (24b-25a), Angeli-kasrı (28b-30a), Aydos (47b-49a), İvlohos (52a-53a) Vakf: (114b-118a) İCMĀL DEFTERLER BOA, TD 140 Tārīh: 935, tam, 68 sayfa. (Nahiye ayrımı yapılmamıştır.) İdārī Birimler Livā: Karlı (1-68) Kal a: Angeli-kasrı (45-50), Voniçe (50-53), Aya-Mavra (54-68) Nefs: Aya-Mavra (4) Hāsshā-i pādişāh: (1-3) Hāsshā-i mīr-livā: (4) Ze āmet: (5-9) Tīmārhā-i sipāhiyān: (10-44) Mustahfız-ı kal a (45-68) BOA, TD 731 Tārīh: (I. Ahmed), tam, 270 sayfa. İdārī Birimler Eyālet: Cezāyir (4-268) Livā: Karlı-ili (133-148) Nāhiye: Angeli (135-137), Aydos (138-141), İvloho (142-143), Valtoz (143-146), Varnaka (146-147), Lefkada (147-148), Voniçe (148) Nefs: Varnaka (146) BOA, MAD 1665 Tārīh: 1083, tam, 49 sayfa. (TK, KKA 77 numaralı defterin icmalidir.) İdārī Birimler Livā: Karlı-ili (1-47) Nāhiye: Angeli-kasrı (4, 6, 7, 10-15), Aydos (4, 7, 15-22), İvloho (4, 6, 23-26), Varnaka (4, 6, 7, 32-33), Aya- Mavra (4), Lefkada (5, 34-35), Valtoz (4, 26-32), Voniçe (35) Kal a: Angeli-kasrı (36-41), Voniçe (42), Aya-Mavra (43-47) Nefs: Aya-Mavra (6),Voniçe (6), Aydos (9), Varnaka (32) Ze āmet: (7-10) Mukāta a: (5) BOA, MAD 3727 Tārīh: 1020, tam, 187 sayfa. (Rumeli geneli Sadrazam hasları.) İdārī Birimler Livā: Yanya (91, 98, 107, 114), Avlonya (91, 97), Nigbolu ( 91, 92, 98, 182), İnebahtı (91), Paşa ( 91, 96, 99), Üsküp ( 92), Çirmen (92, 97), Köstendil ( 92), Selanik ( 96, 98), Silistre ( 182) Nāhiye: Selanik (4, 37, 49, 98, 108, 123, 130, 151), Kara-ferye (4, 37, 32-33, 40, 49, 98, 110), Zihne (4, 37, 49, 79), Serfice (5, 24, 37, 49, 76, 107, 111, 121, 156), Dimetoka (5, 37, 50), Harabe (?) (5, 38), Malkas (5, 38, 50, 85, 91, 119, 181), Tırhala (6, 10, 11, 12, 22, 38, 40, 51, 55, 58, 65, 108, 128, 151, 169, 171), Aydos (6-7, 38, 52, 58), Paprekalem (Perekalem) (7, 39, 50, 75, 80), Arhos (7, 39, 52, 65), Mirzarava (Kırzava) (8, 39, 52, 80), Aydonad (8, 39, 52, 75, 80, 112, 121, 155, 176, 178), Kalavrita ve Balya-badra (8, 39, 52), Niş (9, 39, 52), Alaca-hīsār (9, 39, 58), Doyran (10, 40, 54), Dubniça (10-11, 40, 54, 182), İştib (11, 40, 54, 66, 80), Yeñi-şehir (11, 12, 41, 128), Armiye (11-12, 41), Çatalca (11-12, 22, 31, 41, 108, 169, 171), Alasonya (11-12, 22, 50, 128, 169, 171), Velestin (11-12, 22, 41, 151), Kesriçe (12, 128), Fenar (12, 50, 91, 128, 169, 171), Hotaliç (13, 86, 128), Rahova (13, 92, 120, 128, 154, 184), Çernovi (13, 32, 71, 128, 155), Hezargrad (13, 21, 71, 86, 107, 111, 120, 128, 153, 182), Polomiye (13, 129), Tatar-bāzārı (13), Prevadi (14, 21, 86, 92, 107, 111, 120, 153), Delvina (14, 71, 75, 112, 121, 154, 155), Dırac (14, 71-72, 156), Angeli kasrı (14-15, 64, 108, 113), Lefkada (15, 108, 113), Aydos (15, 108, 113), Koniçe (20, 107, 113, 123), Kereniye (?) (20, 107, 111, 120, 155), Korinpos (?) (20, 76, 154, 181, 182), Karin-abad (20, 107, 112, 122), Tekfur-gölü (20, 107, 112, 122), Timur-hīsār (20, 22, 107, 112, 122, 176, 178), Lenefkıye (?) (21), Yenice-i Vardar (21, 108, 112, 144), Avrat-hīsārı (22, 176, 178), İzdin (22, 23), Atina (22, 23), İstifa (22, 79), Agrıboz (22), Dalanda (23), Livadiye (23, 31), Modoniçe (23), Çeşme (23), Voniçe (30), Aya-Mavra (31), Argiri-kasrı (32, 71, 154, 184), Depe-delen (32, 71, 101, 154), Bogovine (32, 71, 154), Lefçe (32, 71, 155), Narda (40, 59), Belgrad-ı Arnavud (76, 91, 121, 155), Avlonya (76, 80, 81, 91, 111, 121, 140, 150, 155), İvrace (79), Tatarbāzārı (79, 129), Samakov (79), Filorina (63, 76, 165, 176, 178), Pirlepe (63), Şehir-köy (63), Varna (63-64, 165), Hasköy (64, 97, 140, 149), Hurpeşte (64, 65, 76, 165), Kesriye (64, 79, 165), Tırnova (65, 86), Manastır (65, 176), Şumnu (65, 91, 92, 98, 111, 120, 128, 130, 153), Lazkiye (75), Gümülcine (75, 79, 91, 129), Bihlişte (80), Yanbolu (80), Nevrekop (80, 176, 178), Korendoz (85, 91, 129, 107), Çardava (86), İzladi (86), Nigbolu (86), Melegömü (88), Zagorya (91), Dömeke (91), Kalkan-delen (92, 140, 149), Ruscuk (92), Silistre (92), Sofya (96, 140, 149), Nogeriçe (97, 140, 149), Çatalca ve Velestin (97, 108), Radoviz (98, 130), Siroz (98, 169, 171, 175, 176, 178), Kelemerye (98), Ferecik (98, 129), Ziştovi (107, 111, 120, 156, 184), Mizistre (107, 111, 107, 153), Lankaza (108), Velestin ve Tırhala (108), Serakine ve Avlonya (111, 121, 155), Lofça (120, 154, 184), Nigbolu (120, 181, 184), Golos (129), Zagorya (129), İvrace (154, 181), Cum a-bāzārı (165, 176, 178), Kerpiniş (166), Aspiropotan (169, 171), Kraçova (169, 171, 175), Haslar (169, 171, 175), Sidre-kapsi (169, 171, 182), Badracık (169, 171), İzdin (176, 178, 179), Atina (176, 179), Modoniçe (176, 178, 179), Livadiye (176, 179), Manastır (178), Dalanda (176, 178, 179), Rogoz (181), Rinase (181), Çemrenik (181), Kırk-kilise (184) 11
1. MUFASSAL DEFTERLER BOA, TD 35 Tārīh: 912,eksik, 744 [544] sayfa. (Deftere sayfa numarası verilirken 482'den 683'e geçilmiştir.) İdārī Birimler Livā: Agrıboz (1-744) Kazā: İstifa (1-8) Nāhiye: İstifa (16-26, 38-39, 49, 50-60, 108-112, 134-136, 143-145, 197, 199-222), Livadiye (11-17, 61-65, 72, 141-143, 229-257), Anavarin (18), Modoniçe (27-34, 66-76, 137-141, 155-157, 321-353, 735-744), Atina (35-37, 39, 124-128, 223-226), Agrıboz (40-41, 43-46, 105-107, 129-131, 133, 161-162), Avlonar (41-42, 49-50, 90-94, 108, 129-133, 146-148, 187-197), Oroz (46-48, 78-79, 80-85, 148-149, 152-153, 171-185), Mandud (76-78, 79-80, 95-99, 149-151, 164-170), İzdin (85-89, 100-103, 112-123, 153-155, 157-158, 289-319), Karniş (103-105), Salina (259-285), Vidriniçe (735-744) Kal a: Agrıboz (355-446), Kızıl-hisār (447-459), Atina (461-477), Livadiye (479-690), Salina (691-712), Modoniçe (713-718), İzdin (719-728) Nefs: İştir (61-63), Modoniçe (66-71, 735-736), İzdin (112-121), Salina (709, 710) Hāsshā-i pādişāh: (1-8) Ze āmet: (11-158, 735-744) Tīmār: (160-355) Evkāf: (729-734)) BOA, TD 431 Tārīh: 946, eksik, 1084 sayfa. (BOA, TD 196 numaralı defterin mufassalıdır. 309-329. sayfalar arası yanlış numaralandırılmıştır.) İdārī Birimler Kazā: Agrıboz (101-176), Atina (181-265), İstifa (270-421), Livadiye (425-548), Salina (551-610, 1047-1048), İzdin (611-775, 1063-1064) Nāhiye: Mandud (1-3, 78-80, 96-101, 141-146, 854-866), Oroz (4-5, 102-119, 148-171, 868-873), Kızıl-hisār (6-9, 174-176, 894-908), Agrıboz (46-56, 81-95, 122-140, 778-815), Avlonar (57-76, 816-852), Atina (182-265, 914-940), İstifa (270-421), Livadiye (428-548, 948-956), Salina (552-610, 1072-1084), İzdin (612-689, 978-989), Modoniçe (705-775, 990-996) Nefs: Mandud (96-98), Oroz (102-105), Agrıboz (122-130, 1038-1042, 1049-1055), Atina (182-224, 1056-1058), İstifa (270-290), Livadiye (450-460, A G R I B O Z L İ V Ā S I 1043-1046, 1059-1062), Dalanda (480-487), Salina (552-562), İzdin (628-641), Modoniçe (734-739) Kal a: Agrıboz (777-889), Kule-i Köpri-i Agrıboz (874-885), Kızıl-hīsār (893-908), Atina (913-940), Livadiye (948-956), Salina (957-973), İzdin (977-989), Modoniçe (990-996) Hāsshā-i pādişāh: (102-119, 182-243, 270-352, 428-448, 552-578, 612-626, 706-716) Sadru'l-vüzerā Süleymān Paşa: (450-497, 628-651, 718-727) Hāsshā-i mīr-livā: (81-101, 122-140, 246-250, 358-362) Hāsshā-i Hayrüd-dīn Paşa: (500-513, 728-732) Ze āmet: (10-44, 364-375, 520-521, 579-592, 652-659, 734-764) Tīmār: (46-80, 141-176, 252-265, 378-421, 522-548, 592-610, 660-689, 766-775) Mustahfızān-ı kal a: (777-996) Eşcār-ı zeytūn (998-1027) Evkāf: (1038-1064) BOA, TD 484 Tārīh: 977 (sayfa 392), başı tam sonu eksik, 1040 sayfa. (TK, KKA 157 numaralı defterin müsveddesidir.) İdārī Birimler Livā: Agrıboz (1-1040) Kazā: Agrıboz (2-424), Atina (425-577), İstifa (581-755), Livadiye (761-898), Dalanda (901-989), Salina (993-1040) Nāhiye: Oroz (2-40, 64-72, 224-254, 366/1-369, 415-420), Agrıboz (43-56, 72-85, 102-124, 157-187, 270-303, 382-384), Avlonar (57-64, 140-156, 188-222, 304-355, 390-392), Mandud (125-133, 255-261, 356-365/2, 370-381, 420-424), Kızıl-hīsār (133-140, 262-264, 394-412), Dalanda (958-989) Nefs: Oroz (2-7), Agrıboz (88-101), Mandud (125-128), Kızıl-hīsār (403-411), Atina (425-485), İstifa (582-617), Livadiye (762-782), Dalanda (940-956), Salina (994-1010) Kal a: Agrıboz (270-369, 386-388), Köpri-i Agrıboz (370-387), Kızıl-hīsār (394-412), İskanos (415-424), Atina (554-577), Livadiye (890-898) BOA, TD 989 Tārīhsiz, eksik, 126 sayfa. İdārī Birimler Livā: Agrıboz (1-125) Vilāyet: Karisto (110-124) Nefs: Kızıl-hīsār (110-116) Kal a: Agrıboz (1-110, 125), Kızıl-hīsār (110-123) BOA, TD 1062 Tārīhsiz, eksik, 16 sayfa. Nāhiye: Atina (1-16) Kal a: Atina (1-16) 2. İCMĀL DEFTERLER BOA, TD 196 Tārīh: 946, tam, 278 sayfa. (BOA, TD 431 numaralı defterin icmalidir.) İdārī Birimler Nāhiye: Oroz (4, 19, 53-60, 192-195), Atina (5, 20, 62-66), İstifa (5-8, 20, 68-85), Livadiye (9, 12, 16, 20, 86-95), Salina (10, 96-103), İzdin (10, 13-14, 106-116), Modoniçe/Mondoniçe (11, 21, 118-121), Dalanda (13), Agrıboz (18, 34-36), Kızıl-hīsār (19, 38), Mandud (19, 48-51, 182-191), Avlonar (40-46, 151-181) Nefs: Oroz (4), Atina (5), İstifa (5), Salina (10), Livadiye (12), Dalanda (13), İzdin (13), Agrıboz (18), Mandud (19), Karye-i Nefs-i Avlonar (177), Kızılhisār (219) Kal a: Agrıboz (122-195), Kule-i Köpri-i Agrıboz (197-205), Kızıl-hisār (206-219), Atina (220-241), Livadiye (242-249), Salina (251-256), İzdin (258-267), Modoniçe/Mondoniçe (269-272) Hāsshā-i pādişāh: (2-11) Hāss-ı sadru'l-vüzerā Süleymān Paşa: (12-14) Hāss-ı Hayrüd-dīn Paşa: (16) Hāss-ı mīr-livā: (18-21) Ze āmet: (23-32) Tīmār: (34-121) Mustahfızān-ı kal a: (122-272) Evkāf: (274-276) BOA, TD 420 Tārīh: 929 (s. 92, 113, 123), tam, 247 sayfa. İdārī Birimler Livā: Agrıboz (3-246) Nāhiye: Livadiye (5-6, 7, 14, 15-16, 23, 89-96), Modoniçe (6, 12, 22, 120-125), İzdin (7, 107-118), İstifa (8, 9-10, 11-12, 13-14, 22, 23, 75-87), Oroz (10, 12, 21, 50-56), Atina (11, 13, 21, 69-72), Salina (15, 99-105), Avlonar (20, 40-47), Kızılhisār (21, 66-67), Agrıboz (35-38), Mandud (59-64) Nefs: Livadiye (5), İzdin (7), İstifa (9), Atina (13), Oroz (12), Salina (15), Agrıboz (20), Modoniçe (26), Mandud (179), Kızıl-hisār (190) 12