Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi Cilt: 7, No: 2, 2010 (35-43) Electronic Journal of Machine Technologies Vol: 7, No: 3, 2010 (35-43) TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR www.teknolojikarastirmalar.com e-issn:1304-4141 Makale (Article) AISI 430 Çelik Çiftinin Manuel (GMAW) Ve Sinerjik Kontrollü (GMAW-P) Kaynağında Isı Girdisinin Mikroyapı Üzerindeki Etkisi *Tanju TEKER, **Turhan KURŞUN *Mesleki Eğitim Merkezi, 23500, Elazığ/TÜRKĐYE **Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas Meslek Yüksek Okulu, 58100, Sivas/ TÜRKĐYE tteker@hotmail.com Özet Bu çalışmada, AISI 430 ferritik paslanmaz çelik çiftinin sinerjik kontrollü darbeli (GMAW-P) ve manuel gaz metal ark (GMAW) kaynağı incelenmiştir. lar 3.2 m/dak. tel ilerleme hızı, 22.5 V kaynak voltajı, argon + %2 O 2 koruyucu gaz atmosferinde yapılmıştır. sonrası birleşme ara yüzeyinde meydana gelen mikroyapı değişiklikleri optik mikroskop ile incelenmiştir. Malzemenin birleşme mukavemetini belirlemek için çentik darbe testi ve mikrosertlik testleri yapılmıştır. Yapılan incelemeler sonrasında sinerjik kontrollü darbeli (GMAW-P) kaynağın mekanik özellikleri en iyi olan ve metalurjik açıdan, kaynak kalitesi en yüksek birleştirme olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: AISI 430, GMAW-P, GMAW, Isı girdisi, Mikroyapı. Influence 0f Heat Input On Microstructure Of the Synergic Controlled Pulsed (GMAW-P) And Manual Gas Metal Arc (GMAW) Welded AISI 430 Steel Couples Abstract In this study, AISI 430 ferritic stainless steel couples of 10 mm thick were welded by using the synergic controlled pulsed (GMAW-P) and manual Gas Metal Arc (GMAW) welding techniques. In these techniques, constant wire feed speed and voltage (3.2 m/min., 22.5 V) were used. The interface appearance of the welded samples was examined by optical microscopy. In order to determine mechanical properties of samples, microhardness tests and notch charpy test were conducted. At the end of these tests, the best result was obtained from the synergic controlled pulsed (GMAW-P) technique. Keywords: AISI 430, GMAW-P, GMAW, Heat input, Microstructure. Bu makaleye atıf yapmak için Teker, T., Kurşun, T., Nikel AISI 430 Çelik Çiftinin Manuel (Gmaw) Ve Sinerjik Kontrollü (Gmaw-P) Kaynağında Isı Girdisinin Mikroyapı Üzerindeki Etkisi Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi 2010,(7) 35-43 How to cite this article Teker, T., Kurşun, T., Influence 0f Heat Input On Microstructure Of the Synergic Controlled Pulsed (GMAW-P) And Manual Gas Metal Arc (GMAW) Welded AISI 430 Steel Couples Electronic Journal of Machine Technologies, 2010, (7) 35-43
Teknolojik Araştırmalar: MTED 2010 (7) 35-43 Nikel AISI 430 Çelik Çiftinin Manuel (Gmaw) Ve 1.GĐRĐŞ Ferritik paslanmaz çelikler, oda sıcaklığında korozyon dirençlerinin daha yüksek ve diğer paslanmaz çeliklere göre daha ucuz olmaları sebebiyle yaygın olarak kullanılmaktadır. Ferritik paslanmaz çelikler, alaşım elementi ilavesine bağlı olarak bünyelerinde % 16-30 Cr içerirler. Bu çelik sınıfı, kolaylıkla şekillendirilebilmeleri ve atmosferik korozyona karşı iyi direnç göstermelerinden dolayı, mimaride, iç ve dış dekorasyonda, mutfak teçhizatında, çamaşır ve kurutma kazanlarının yapımında, gıda endüstrisinde, otomotiv endüstrisinde, petro-kimya ve kimya endüstrilerinde geniş bir uygulama alanına sahiptirler. Normal halde ferritik paslanmaz çelikler, çok ince taneli sünek ve ferritik bir yapıya sahiptirler. Ancak ergitme kaynak yöntemleri ile birleştirilmeleri durumunda, ITAB da 950 o C nin üzerindeki sıcaklıklarda, taneler arası krom karbür çökelmekte ve taneler arası korozyon bağlı olarak, birleşme bölgesinde tane irileşmesi meydana gelmektedir. Tane irileşmesi ve taneler arası karbür çökelmeleri kaynaklı bağlantının mekanik özelliklerini olumsuz etkiler [1-2]. Günümüzde metallerin kaynakla birleştirilmesinde en çok kullanılan metot, eriyen elektrodla bir koruyucu gaz veya gaz karışımı atmosferi altında yapılan MIG kaynak tekniğidir. Eriyen elektrod ile yapılan MIG gaz altı kaynağı çok geniş bir uygulama alanına sahiptir. MIG kaynak yönteminin diğer kaynak yöntemlerine göre mekanize edilebilme, daha hızlı çalışma, robot kullanma imkanı, çok karmaşık kaynak konstrüksiyonlarında kolay bir şekilde uygulanabilme, her pozisyonda kullanılabilme ve karbonlu çelik, paslanmaz çelik, alüminyum, bakır gibi bütün ticari metallerin kaynak edilebilmesi açılarından bir çok avantajlar sağlamaktadır [4-5]. MIG (GMAW) yönteminin kullanımı birçok üretim endüstrisinde hızlı bir şekilde artmaktadır. Kolaylıkla otomatikleştirilmesi robotik üretime uygun olması gibi özelliklerinin olması birçok araştırmacının GMAW kaynağının detayları hakkında çalışmaya motive etmektedir. Darbeli MIG (GMAW-P) işleminde her bir darbede elektrodun ucunda erimiş bir metal damlası oluşur. Tam o anda damlayı karşıya kaynak banyosuna itmek için yeterli akım eklenir. Bu yöntemde her ne kadar ana metal, elektrod çapı, koruyucu gaz tipi gibi parametre değerlerinin seçimi zor olsa da bu zorluklar sinerjik kontrolle aşılmaktadır. Sinerjik kontrollü darbeli MIG kaynak makinelerinin kaynak akımı tel besleme hızına bağlı olarak belirlenir ve kaynatılan malzeme cinsine uygunluk aranır [6]. Argon a oksijen veya karbondioksit gazlarının karıştırılması ile oluşan ekzoterm bir reaksiyon sonucunda kaynak banyosunun sıcaklığı yükselir. Çeliğin kaynağında argon gazına oksijen ve karbondioksit karıştırılmaktadır. Böylece oksijen kolay eriyen oksitlerin oluşumunu hızlandırarak eriyen elektrod telinden düşen damlaların yüzey gerilimini zayıflatmakta ve ince taneli bir metal geçişi sağlamaktadır. Karbondioksit, arkın yüksek sıcaklığında karbonmonoksit ve oksijene ayrışır. Serbest kalan oksijen kaynak banyosundaki elementlerle birleşir. Ark halinde geçer ve dolayısı ile ayrışma esnasında almış olduğu ısıyı tekrar geri verir. Ancak bu olay karbon kaybı ortaya çıkarır. Ayrıca karbonun artması sertliğin artmasına neden olur. Dolayısı ile gazaltı kaynağında kullanılan koruyucu gaz ve karışımları en önemli kaynak parametrelerindendir [7-8]. Östenitik paslanmaz çelik dolgu metali, birinci ve ikinci grup ferritik paslanmaz çeliklerle kullanmak için çoğu kez seçilir. Östenit ve nikel esaslı dolgu metalleri, paslanmaz çeliklerin diğer tipleri veya yapı çelikleri gibi ferritik alaşımlar ve diğer malzemeler arasındaki farklı kaynaklarda da kullanılır. Çünkü, östenitik paslanmaz çelikler, ferritik paslanmaz çeliklere nispeten, tokluk ve süneklikleri yönünden üstünlüğe sahiptir [9]. Darbeli akım türünün kaynaklı birleştirmelerin ergime bölgesindeki tane özellikleri üzerine etkileri son zamanlarda birçok araştırmacı tarafından faklı malzemeler üzerinde incelenmektedir [10-11]. Durgutlu vd., östenitik paslanmaz çeliğin darbeli akım kaynağında sertlik değerlerinin klasik doğru akım yöntemine göre arttığını tespit etmişlerdir [12]. Bu çalışmada, AISI 430 / AISI 1030 çelik çifti sinerjik kontrollü darbeli (GMAW-P) ve manuel (GMAW) kaynak yöntemi ile birleştirilmiş ve birleştirmelerin mikroyapı, sertlik ve çentik darbe dayanım özellikleri araştırılmıştır. 36
Teker,T., Kurşun,T. Teknolojik Araştırmalar: MTED 2010 (7) 35-43 2. MALZEME VE METOT Deney çalışmalarında, piyasadan temin edilen AISI 430 ferritik paslanmaz çelik ve ilave metal olarak 1 mm kalınlığa sahip 316L serisi östenitik paslanmaz çelik tel kullanılmıştır. Bu malzemelere ait kimyasal analiz sonuçları Tablo 1 de, malzemelerin mekanik özellikleri Tablo 2 de verilmiştir. 130x100x10 mm boyutlarında numuneler hazırlandı. öncesinde numunelere 60 V kaynak ağzı açıldıktan sonra, yüzeyleri oksit ve kirden temizlendi. Tablo 1. Deney çalışmalarında kullanılan malzemelerin kimyasal analizleri. Kimyasal Bileşim (%) Malzemeler Fe Cr C Ni Si Mo S Mn AISI 430 Kalan 16.02 0.048 0.22 0.44 0.016 0.002 0.610 AISI316L Kalan 18 0.03 12 0.7 2.5-0.8 Tablo 2. Deney çalışmalarında kullanılan malzemelerin mekanik özellikleri. Malzemeler Çekme Dayanımı (N/mm 2 ) % Uzama (mm) Sertlik (HV) AISI 430 485 25 82 AISI 316L 540 40 170 3. DENEYSEL ÇALIŞMALAR 3.1 Manuel (GMAW) ve Sinerjik Kontrollü (GMAW-P) ları 130x100x10 mm boyutlarında hazırlanan kaynak numunelerinin, manuel darbeli (GMAW) ve sinerjik kontrollü darbeli (GMAW-P) kaynağı, MIGATRONĐK marka KME 400 model yarı otomatik kaynak makinesi ile 4 mm/sn. hız kullanılarak, 3.2 m/dak. tel ilerleme hızı, 22.5 V kaynak voltajı, argon + %2 O 2 koruyucu gaz atmosferinde yapılmış olup, akım değeri ortalama (GMAW) de 130 A ve (GMAW-P) de 99 A elde edilmiştir. Ark enerji girişi aşağıdaki formülle hesaplanmıştır (18); Ark enerji girişi (J/mm)= V(Voltaj) x akımı (A) hızı (mm/sn) 3.2 Metalografik ve Mekanik Đncelemeler lı bağlantılardan mikroyapı, sertlik ve çentik darbe incelemeleri için numuneler hazırlanmıştır. Kesilen numuneler sırasıyla; mikroyapı analizleri için 200, 400, 600, 800, 1000 ve 1200 mesh lik zımparalardan geçirildi, daha sonra 3 µm lik elmas pasta ve çuha ile metkon marka parlatma cihazında parlatılmıştır. Daha sonra AISI 430 ferritik paslanmaz çelik 30 ml HCl + 10 ml HNO 3 + 30 ml Saf Su ile 12 V - 25 sn elektrolitik dağlama ile dağlanmış ve kaynak sonrası birleşme ara yüzeyinde meydana gelen mikroyapı değişiklikleri Nikon marka optik mikroskop ile incelenmiştir. Daha sonra numunelerin mikrosertlik ölçümleri Leica MHF-10 marka test cihazında yapılmıştır. Sertlik ölçümleri HV sertlik skalası ile 200 gr lık yük altında 0.5 mm aralıklarla gerçekleştirilmiştir. Çentik darbe numuneleri Şekil 1 de verilen ölçülere göre (TS 269) hazırlanmış ve deneyler Instron Wolpert PW30 marka çentik darbe test cihazında, 300 Joule kapasiteli çekiç kullanılarak yapılmıştır. Ayrıca, çentik darbe test sonrası kırık yüzey incelemesi LEO, EVO 40XVP model SEM (Scanning Electron Microscopy) cihazında yapılmıştır. 37
Teknolojik Araştırmalar: MTED 2010 (7) 35-43 Nikel AISI 430 Çelik Çiftinin Manuel (Gmaw) Ve Şekil 1. Çentik darbe test numunesinin şematik resmi (TSE 269). 4. TARTIŞMA Deney numunelerinin kaynaklı birleştirmelerine metalografik açıdan bakıldığında; kaynak dikişinin homojen bir görünüme sahip olduğu ve ITAB ın dar bir aralıkta bulunduğu görülmektedir. ITAB genişliği S1 numunesinde 13 mm, S2 numunesinde 9 mm olarak ölçülmüştür. bölgesinin her iki yanında da ana malzemelerde belirgin tane irileşmesinin meydana geldiği ve daha sonra yapının küçük taneli homojen bölgelere dönüştüğü görülmektedir. lı numunelerin birleşme ara kesitinden optik mikroskop ile çekilen içyapı fotoğrafları Şekil 2, 3 de verilmiştir. S1-S2 numunelerinin mikroyapıları incelendiğinde, paslanmaz çelik, kaynak metaline ait iki farklı mikroyapı görülmektedir. S1, S2 no lu kaynaklı bağlantıların AISI 430 ferritik paslanmaz çeliğin mikroyapısında, kaynak bölgesinden mesafeli olarak tane sınırlarında martenzit (siyah) dağılımı ve ferrit tanelerinin ilerleyen kabalaşması görülmektedir. Literatürde de farklı malzemeler üzerinde yapılan deneylerde de darbeli akım kullanılmadan gerçekleştirilen kaynak dikişlerinde iri ve sütunsal tanelerin oluştuğu belirtilmektedir. Bunun sebebi, ısı girdisinin yüksek oluşu ve katılaşmanın yavaş olmasıdır [11]. Ayrıca, tane irileşmesinin olduğu bölgede tane içi ve tane sınırlarında yoğun bir Cr x C y ürünleri görülmektedir. metali mikroyapısının Tablo 3 de verilen EDS analiz sonucuna dayanılarak ince rastgele tane içi ve tane sınırlarında dağılmış (Cr x C y ) tipi biberimsi krom karbür partiküllerinden meydana geldiği düşünülmektedir ve dikişte katılaşma dendritik olarak gerçekleşmiş olup birbirine eşit östenit tanelerinden oluşmaktadır. Bu karbür parçacıklarının çökelmesi dağılım mukavemetlenmesi sağlar, fakat; aynı zamanda kırılganlığa da sebep olur [9,14,15]. Şekil 2 de verilmiş olan manuel darbeli (GMAW) akım kullanılarak gerçekleştirilen birleştirmelerin mikroyapı görüntülerine bakıldığında, Şekil 3 de verilmiş olan sinerjik kontrollü darbeli (GMAW-P) görüntülerden tane ebadı yönünden farklı olduğu belirgin bir şekilde görülmektedir. Burada darbeli akım türünün, kaynak metali ve AISI 430 tane ebatı özelliğine olan etkisi açıkça anlaşılabilmektedir. Sinerjik kontrollü (GMAW-P) darbeli akım kullanılarak gerçekleştirilen birleştirmelerde düşük ısı girdisi sebebiyle kaynak havuzu daha dar bir alanda oluşmakta ve kaynak metalinin katılaşma hızı artmaktadır. Bu nedenle, kaynak metalinde oluşan taneler ince yapılı bir şekilde oluşmuş ve kaynak metalinin merkezinde oluşan taneler ise ısı dağılımının karmaşıklığı sebebi ile eş eksenel tanelerden oluşmuştur. AISI 430 Geçiş Tane içi karbürü S1a 38
Teker,T., Kurşun,T. Teknolojik Araştırmalar: MTED 2010 (7) 35-43 Osteni S1b AISI 430 Geçiş Tane içi karbürü S1c Şekil 2. S1 Numunesinin optik fotoğrafı a) AISI 430 tarafı ve geçiş bölgesi, b) metali, c) AISI 430 tarafı ve geçiş bölgesi. AISI 430 metali Geçiş S2a Tane içi karbürü 39
Teknolojik Araştırmalar: MTED 2010 (7) 35-43 Nikel AISI 430 Çelik Çiftinin Manuel (Gmaw) Ve metali S2b metali AISI Geçiş S2c Şekil 3. S2 Numunesinin optik fotoğrafı a) AISI 430 tarafı ve geçiş bölgesi, b) metali, c) AISI 430 tarafı ve geçiş bölgesi. Tablo 3. S1 numunesi kaynak metalinden alınan EDS analizi. Element (% Ağırlık) C Cr Fe Ni Mo Si 1.35 17.68 67.92 10.06 2.69 0.31 Şekil 4 deki S1, S2 no lu kaynaklı birleştirmelere ait mikrosertlik analiz sonuçlarına bakıldığında; sertlik miktarının dikiş bölgesine doğru hızla yükseldiği daha sonra ana malzemenin sertlik değerine düştüğü görülmektedir. merkezinde en yüksek sertlik S1 numunesinde 311 HV ve S2 numunesinde 385 HV değerinde elde edilmiştir. dikişi içerisinde mikrosertlik değerlerinin yüksek çıkması; buralarda sertliği arttırıcı krom-karbür fazlarının ortaya çıkması ve ani soğuma sonucunda az oranda da olsa martenzitik yapının ortaya çıkmasından ileri gelmektedir. Sinerjik kontrollü (GMAW-P) darbeli akım kullanılarak elde edilen kaynak metalindeki küçük tane yapısı ve hızlı soğuma nedeniyle kaynak metali sertliğinin, manuel (GMAW) darbeli akım kullanılarak elde edilen kaynak metal sertliğine göre bir miktar daha sert olduğu tespit edilmiştir. Manuel (GMAW) darbeli akım kullanılarak elde edilmiş olan kaynak metalinde ısı girdisinin çokluğu ve katılaşma süresinin çok olması sebebiyle iri taneler oluşmuş ve sertlik değerini düşürmüştür. Sinerjik kontrollü (GMAW-P) darbeli akım kullanılarak elde edilen birleştirmelerin kaynak metallerinde ise ısı girdisinin düşük oluşu ve hızlı katılaşma sebebi ile kaynak 40
Teker,T., Kurşun,T. Teknolojik Araştırmalar: MTED 2010 (7) 35-43 metalinde oluşan taneler küçük ve ince yapılı olarak meydana gelmiştir. Bu nedenle sinerjik (GMAW-P) darbeli akım kullanılarak elde edilen kaynak metallerinin sertlik değerleri, manuel (GMAW) darbeli akım ile elde edilene nazaran daha yüksek değerler almıştır. Ayrıca, S2 numunesinde sertlik değerlerinin biraz daha yüksek çıkmasında daha çok karbür çökelmesi ve metaller arası bileşik oluşumu neden olmuştur ve kimyasal bileşimdeki yakınlık ve soğuma hızındaki benzerlik nedeniyle ITAB bölgesindeki sertlik değerinin dikiş bölgesindeki sertlik değerleri ile yaklaşık olarak aynı değerlerde olduğu görülmüştür. Literatürde de farklı malzemeler üzerinde yapılmış olan deneylerde sinerjik kontrollü (GMAW-P) darbeli akımın, manuel (GMAW) darbeli akıma nazaran kaynak metalinin sertlik değerlerini artırdığı, bunun da ısı girdisi ile alakalı olduğu belirtilmektedir. Yapılmış olan bu çalışmada da literatüre uygun olan sertlik değerleri elde edilmiştir [11,12]. AISI AISI Şekil 4. S1-S2 Numunelerinin mikrosertlik grafikleri. Çentik darbe test sonuçlarına göre, S1 numunesinin 29 J, S2 numunesinin 40,5 J değerlerinde olduğu görülmektedir. Bu sonuçlara göre, en büyük çentik darbe dayanımını sinerjik kontrollü darbeli (GMAWP) yöntemiyle yapılan S2 numunesi göstermiştir. Çünkü; S1 numunesinde fazla ısı girdisine bağlı olarak her iki tarafta aşırı tane irileşmesi görülmektedir. Ferritik paslanmaz çeliklerde tane irileşmesi sebebi ile tokluk ve sünekliğin azaldığı bilinmektedir [9]. Deney numunelerinin çekme sonrası meydana gelen kırık yüzey fotoğrafları Şekil 5 de görülmektedir. Fotoğraftan da görüleceği üzere numunelerden kopan tanelerin, üniform dağılımlı farklı boyut ve biçimde boşluklar oluşturduğu ve klivaj veya ayrılma kırılması, kristalin yüzey veya makroskobik balık sırtı görünümünde gevrek kırılma mekanizması sergilediği görülmektedir [16]. S1 S1 Şekil 5. S1 Numunesinin kırık yüzey fotoğrafı. 41
Teknolojik Araştırmalar: MTED 2010 (7) 35-43 Nikel AISI 430 Çelik Çiftinin Manuel (Gmaw) Ve 4. SONUÇLAR AISI 430 çelik çiftinin sinerjik kontrollü darbeli (GMAW-P) ve manuel darbeli (GMAW) tekniğiyle birleştirilen kaynaklı bağlantılarında mikroyapı ve mekanik test analiz sonuçlarına göre aşağıdaki genellemeler yapılabilir; 1. Sinerjik kontrollü darbeli (GMAW-P) akım kullanılarak elde edilen birleştirmelere uygulanan ısı girdisinin, manuel darbeli (GMAW) akıma nazaran daha az olduğu tespit edilmiştir. 2. AISI 430 çiftinin geleneksel şekilde manuel darbeli (GMAW) akım kullanılarak elde edilen, kaynak bölgesinin her iki yanında ana malzemelerde ısı girdisinin yüksek oluşu ve katılaşmanın yavaş olmasına bağlı olarak belirgin tane irileşmesinin oluştuğu ve kaynak metalinde de tanelerin iri dendritler şeklinde meydana geldiği tespit edilmiştir. Ancak, sinerjik kontrollü darbeli (GMAW-P) akım kullanıldığında, kaynak metalinde oluşan taneler daha ince bir hal almıştır. Dolayısı ile sinerjik kontrollü darbeli (GMAW-P) akım kaynak metalinde incelmeye neden olmuştur. 3. lı bağlantılarda (Cr x C y ) karbürlerinin oluştuğu tespit edilmiştir. 4. AISI 430 çelik levhaların birleştirilmesinde manuel darbeli (GMAW) akım kullanılarak elde edilen kaynak dikişleri, sinerjik kontrollü (GMAW-P) darbeli akıma göre bir miktar daha geniş bir alanda oluşurken, sinerjik (GMAW-P) darbeli akım ile elde edilen kaynak dikişleri biraz daha dar bir alanda oluşmuştur. 5. Sinerjik kontrollü (GMAW-P) darbeli akım kullanılarak elde edilen kaynak metali sertlik değerleri tane yapısı, ısı girdisi ve katılaşma şartları sebebi ile manuel darbeli (GMAW) akıma oranla daha yüksek değerlerde bulunmuştur. merkezinde maksimum sertlik değeri (S2= 385 HV) olarak elde edilmiştir. Buna; daha çok karbür çökelmesi ve metaller arası bileşik oluşumu neden olmuştur. 6. En yüksek çentik darbe dayanım değeri, sinerjik kontrollü darbeli (GMAW-P) birleştirmelerde elde edilmiştir. Buna göre, sinerjik kontrollü darbeli(gmaw-p) kaynağının, metalurjik açıdan kaynak kalitesi en yüksek birleştirme olduğu görülmüştür. 7. Sertlik değerlerinin yüksek oluşmasına bağlı olarak numuneler, makroskobik balık sırtı görünümünde gevrek kırılma sergilemişlerdir. 5. KAYNAKLAR 1. Moustafa, I.M., Moustafa, M.A., Nofal, A.A., 2000, Carbide formation mechanism during solidification and annealing of 17% Cr-ferritic steel, Materials Letters, 42 (6), 371-379 2. Aran, A., Temel, M. A., 2004, Paslanmaz çeliklerin üretimi, kullanımı, standartları, Sarıtaş Teknik Yayın No:1, 2. Baskı, 54-65, Đstanbul 3. Yıldırım, M.M., Pakdil, M., Doğantan, Z.S., Çakan, A., 2001, Mühendislik Malzemeleri I, Mustafa Kemal Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 9, 140-141, Đskenderun 4. Kurşun, T., 1998, Gazaltı kaynak tekniğinde kullanılan koruyucu gaz ve gaz karışımlarının 19Mn6 kalite çeliğinin kaynatılmasında mekanik özelliklere etkisi ve tozaltı kaynağı ile Karşılaştırılması, Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kayseri 5. Tülbentçi, K., 1998, MIG-MAG Gazaltı kaynak yöntemi, Arctech Yayını, Đstanbul 6. Palani, P.K., Murugan, N., 2006, Selection of parameters of pulset current gas metal arc welding, Journal of Materials Processing Technology, Cilt 172, 1-10 7. Baggerua, A.,1996, metalurjisi, Norveç Teknik Üniversitesi, Çevirenler; Prof. 42
Teker,T., Kurşun,T. Teknolojik Araştırmalar: MTED 2010 (7) 35-43 Selahattin Anık, Yük.Müh. Kutsal Tülbentçi, Đskender Matbaası, Đstanbul 8. Kurşun, T., Kılık, R., 1996, MIG-MAG Gaz altı kaynağında kullanılan gaz karışımlarının ısının tesiri altında kalan bölgedeki karbon oranı ve sertlik üzerine etkileri, 7. Uluslararası Makine Tasarım Đmalat Kongresi ODTÜ, Ankara 9. Lippold, J.C., Kotecki, D.J., 2005, Welding metallurgy and weldability of stainless steels, A John Wiley & Sons, Inc., Publication, p. 88-135 10. Praveen, P., Yarlagadda, P.K.D.V., Kang, M.J., 2005, Advencements in pulse gas metal arc Welding, Journal Of Materials Processing Technology, 164-165, 1113-1119 11. Suresh, M.V., Krishna, B.V., Venugopal, P., Prasad Rao, K., 2004, Effect of pulse frequency ın gas tungsten arc welding of powder metallurgical preforms, Science And Technology Of Welding & Joinning, V: 9 (4), pp. 362-368 12. Durgutlu, A., Fındık, T., Arabacı, U., Gülenç, B., 2009, Östenitik paslanmaz çeliğin TIG kaynağında akım türünün kaynak metali mikroyapısı ve sertlik değerine etkisi, I. Uluslararası Teknolojileri Konferansı, Gazi Üniversitesi, 11-13 Haziran, 591-597, Ankara 13. Kou, S., 2003, Welding metallurgy, 2. Basım, John Wile and Sons, A.B.D 14. Anık, S., Anık, E.S., Vural, M., 1993, 1000 Soruda kaynak teknolojisi el kitabı, Cilt: 1, Birsen Yayınevi, Đstanbul 15. Erdoğan, M., 2002, Malzeme bilimi ve mühendislik malzemeleri, Nobel Yayın Dağıtım, Yayın No. 62, Cilt. 1, 326-332, Ankara 16. Kayalı, E. S., Ensari, C., Dikeç, F., 1996, Metalik malzemelerin mekanik deneyleri, Đ.T.Ü Kimya Metalurji Fak., Ofset Atölyesi, S: 117-130, Đstanbul. 17. T.S 14556 EN 10004, 2004, Metalik malzemelerin-çentik darbe deneyi, T.S.E., Ankara 18. Lean, P.P., Gilb, L., Urena, A., 2003, Dissimilar welds between unreinforced AA6082 and AA6092/SiC/25p composite by pulsed-mig arc welding using unreinforced filler alloys (Al 5Mg and Al 5Si), Journal of Materials Processing Technology, V: 143-144, 846-850 43